احکام چیزهایی که روزه را باطل می کند

مسأله 1653- اگر انسان عمداً و از روي اختيار كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد روزه او باطل مي شود1، و چنانچه از روي عمد نباشد اشكال ندارد2، ولي جنب اگر بخوابد و به تفصيلي كه در مسأله 31630 گفته شد تا اذان صبح غسل نكند روزه او باطل است4.

اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست

1- نوري: چه عالم باشد چه جاهل حتي بنابراحتياط واجب در مورد جاهل قاصر...

جوادی آملی: و چنانچه عمدی نباشد، روزه باطل نمیشود؛ ولی بقای بر جنابت، در سه مورد روزه را باطل میکند، هرچند عمدی نباشد: 1. غسل جنابت را فراموش كند و پس از یک یا چند روز یادش بیاید. 2. بقای بر جنابت در خواب دوم به بعد. 3. بقای بر جنابت تا اذان صبح، در روزهٔ قضای ماه رمضان.

2- فاضل: و فرقي نمي كند بين روزه ماه رمضان و غير آن و بين روزه واجب و مستحب...

مكارم: هرگاه يكي از امور نه گانه اي که قبلاً گفته شد، سهواً يا بدون اختيار بجا آورد روزه اش صحيح است...

زنجاني: چنانچه از روي عمد نباشد یا متوجّه نباشد که روزه  است روزه اش باطل نمي شود، ولي بقاء بر جنابت در سه مورد باعث بطلان روزه مي گردد، هر چند عمدي نباشد:

1- بقاء بر جنابت در خواب دوم به بعد.(با توضیحی که در مسأله 1630 و 1631 گذشت).

 2- قضاي ماه رمضان.

3- اگر غسل جنابت را فراموش كند و پس از گذشتن ماه رمضان متوجّه شود و همچنين است اگر براي خنك شدن يا بي جهت آب در دهان بگرداند یا اب در بینی کند و بي اختيار فرو رود به تفصيلي كه در مسأله [1688] مي آيد.

3- وحید: در مسأله [1628]...

سیستانی: و چنانچه انسان نداند که بعضی از آنچه ذکر شد روزه را باطل می کند اگر در این جهل کوتاهی نکرده باشد و تردیدی هم نداشته باشد یا آنکه اعتماد بر حجت شرعی داشته باشد اگر آن چیز را انجام دهد روزه اش باطل نمی شود مگر در خوردن و آشامیدن و نزدیکی.

*****

امام خامنه ای: مسأله ۸۷۴- باطل شدن روزه به وسیله کارهایی که گفته شد (خوردن، آشامیدن و... )در صورتی است که عمداً و از روی اختیار انجام شود، ولی اگر عمدی نباشد، مانند اینکه پایش بلغزد و در آب فرو رود، یا از روی فراموشی غذا بخورد، یا به زور چیزی در گلوی او بریزند، روزه باطل نمی شود.

مسأله 1654- اگر روزه دار سهواً يكي از كارهايي كه روزه را باطل مي كند انجام دهد 1و به خيال اينكه2 روزه اش باطل شده عمداً دوباره يكي از آنها را بجا آورد،3 روزه او باطل مي شود4.

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست

1- زنجانی:وبه خیال اینکه روزه اش باطل شده درادامه روزنيّت روزه نکند روزه اش باطل است هرچند کاری که روزه راباطل می کند انجام ندهد

2-سيستاني: به اعتقاد اينكه...

امام خامنه ای ۸۷۵: سپس به تصور اینکه...

مکارم، جوادی آملی: به گمان اینکه ...

4- سيستاني: حكم مسأله گذشته درباره او جاري مي شود.

جوادی آملی: روزهٔ او باطل میشود و قضا دارد.

مسأله 1655- اگر چيزي به زور در گلوي روزه دار بريزند، يا سر او را به زور در آب فرو برند روزه او باطل نمي شود1. ولي اگر مجبورش كنند2 كه روزه خود را 3 باطل كند مثلاً به او بگويند: اگر غذا نخوري ضرر مالي يا جاني به تو مي زنيم و خودش براي جلوگيري از ضرر چيزي بخورد، روزه او باطل مي شود4.

اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست.

1- سیستانی،وحید،مظاهری:اگرچیزی به زور درگلوی روزه دار بریزند  روزه او باطل نمی شود...

2- وحید: ولی اگر اکراهش کنند...

3- سيستاني: به خوردن يا آشاميدن يا نزدیکی...

4- سيستاني: و در غير آن سه چيز نيز بنابراحتياط واجب باطل شود.

*****

زنجاني:  مسأله 1664- اگر چیزی را به زور در گلوی روزه دار بریزند روزه او باطل نمی شود، همچنين است در ساير مبطلات، مگر عمداً خود را در چنين شرايطي قرار داده باشد، ولي اگر مجبورش كنند كه كارهايي را كه روزه را باطل مي كند انجام دهد، مثلاً به او بگويند: اگر غذا نخوري ضرر جاني به تو مي زنيم و خودش براي جلوگيري از ضرر چيزي بخورد، روزه او باطل مي شود.

امام خامنه ای: مسأله ۸۷۶- اگر روزه دار را مجبور کنند یکی از مبطلات روزه را انجام دهد، مانند اینکه به او بگویند: اگر غذا نخوری به جان یا مال تو صدمه می زنیم و او خودش برای جلوگیری از ضرر غذا بخورد، روزه اش باطل می شود.

جوادی آملی: مسأله 1758- اگر چیزی را به اجبار در گلوی روزه‌دار بریزند و از حلق او فرو رود، یا سر او را به زور در آب فرو برند ـ که او مورد فعل باشد؛ نه مَصدر آن ـ روزهٔ او صحیح است؛ ولی اگر او را وادار و اکراه كنند که روزهٔ خود را باطل کند ـ مثلاً به او بگویند اگر غذا نخوری، خسارت جانی یا مالی میبینی و او برای پیشگیری از ضرر، به اختیار خود چیزی بخورد ـ در این صورت، شخص مَصدر فعل است، نه مورد آن و روزهٔ او باطل است و قضا دارد؛ ولی كفّاره ندارد.

مسأله 1656- روزه دار نبايد جايي برود كه مي داند چيزي در گلويش مي ريزند يا مجبورش مي كنند كه خودش روزه خود را باطل كند1، اما اگرقصد رفتن كند و نرود يا بعد از رفتن چيزي به خوردش ندهند روزه او صحيح است و چنانچه از روي ناچاري كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد2 روزه او باطل مي شود، ولي اگر چيزي در گلويش بريزند باطل شدن روزه او محل اشكال است3.

اين مسأله دررساله آيات عظام بهجت و امام خامنه ای نيست

1- اراكي: و چنانچه رفت و از روي ناچاري كاري كه روزه را باطل مي كند انجام داد و يا چيزي درگلويش ريختند روزه او باطل مي شود، بلكه اگر قصد رفتن كند و نرود باز هم روزه او باطل است.

سيستاني: و اگر برود و از روي ناچاري خودش كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد روزه او باطل مي شود و همچنين است بنابراحتياط لازم اگر چيزي را در گلويش بريزند.

سبحانی: اگر قصد رفتن به چنین مکانی کند خواه برود یا نرود و خواه چیزی در گلویش بریزند یا نریزند روزه  او باطل است.

2- فاضل: و از اول هم بداند كه ناچار مي شود روزه او باطل مي شود.

3- مظاهری: روزه او صحیح است اگرچه معصیت نموده است.

*****

گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي: 1665، نوري: مسأله 1653- روزه دار نبايد جايي برود كه مي داند (گلپايگاني، صافي: يا ايمن از آن نباشد كه) چيزي درگلويش مي ريزند يا مجبورش مي كنند كه خودش روزه خود را باطل كند و اگر برود و چيزي در گلويش بريزند، يا از روي ناچاري خودش كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد روزه او باطل مي شود، بلكه اگر قصد رفتن كند، اگر چه نرود روزه اش باطل است.

زنجاني: مسأله 1665- روزه دار در روزه هاي واجب كه وقت آن تنگ است، مانند روزه ماه رمضان و روزه قضاي ماه رمضان كه وقتش تنگ شده، نبايد جايي برود كه مي داند چيزي در گلويش ميريزند يا مجبورش مي كنند كه خودش روزه خود را باطل كند، و اگر با توجه به این امر به چنین جایی برود و چيزي در گلويش بريزند، يا ازروي ناچاري كاري كه روزه را باطل مي كند انجام دهد روزه او باطل مي شود بلكه اگر با توجه به مسأله، تصميم به رفتن داشته باشد، روزه اش باطل مي شود، اگر چه از تصميمش منصرف شده و به آنجا نرود. و در این صورت همانند کسی است که قصد روزه نکرده است که تفصیل آن در مسأله های [1554] و [1564] و[1565] گذشت.

مكارم: مسأله 1397- احتياط واجب آن است كه روزه دار به جايي نرود كه مي داند چيزي در گلويش مي ريزند يا مجبورش مي كنند كه روزه را افطار كند، اما اگر قصد رفتن كند و نرود يا بعد از رفتن، چيزي به خوردش ندهند روزه اش صحيح است.

جوادی آملی: مسأله 1759- اگر روزه‌دار بداند با رفتن به مكانی، او را وادار به روزه‌خواری میكنند، رفتن به آنجا حرام است و اگر رفت و وادار به افطار شد، روزهٔ او باطل است و قضا و كفّاره دارد.

مسأله اختصاصی

امام خامنه ای: مسأله ۸۷۷- اگر روزه دار شک کند کاری که روزه را باطل میکند، انجام داده است یا نه، مانند اینکه شک کند آبی که داخل دهان کرده فرو برده یا نه، روزه اش صحیح است.