احکام و مسائل عقیقه (مرجع تقلید آیةالله خامنه ای)

جواب احکام و مسائل عقیقه، مطابق آنچه مرحوم علامه مجلسی در کتاب حلیه المتقین و مرحوم شیخ عباس قمی در حاشیه مفاتیح الجنان آورده چنین است:

1) مستحب است كه پدر و مادر برای اولادی كه متولد می شود، چه دختر باشد یا پسر عقیقه كنند، اما آداب و نکاتی که راجع به عقیقه وجود دارد :
2) عقیقه باید گوسفند ، بز یا شتر باشد و حیوان دیگری مثل مرغ و امثال آن كفایت نمى كند. اگر شتر عقیقه کند، باید پنج یا شش ساله باشد . بهتر است شش سال یا بیش تر داشته باشد . اگر بز باشد ، یک ساله یا بیش تر باشد . اگر گوسفند باشد ، شش یا هفت ماهه باشد .بهتر است گوسفند لاغر نباشد و فربه باشد. هم چنین بهتر است گوسفند کور، و بسیار لنگ نباشد که راه رفتن برای او دشوار باشد. نیز مغز و شاخ گوسفند هم نشکسته باشد و اخته هم نشده باشد.
3) مشهور میان علما آن است که : مستحب است براى پسر حیوان نر و براى دختر حیوان ماده عقیقه كنند. چنانچه حیوان غیرهم جنس هم باشد ،صحیح است.
4) در استحباب عقیقه فرقى بین نوزاد اول و دوم و غیره نیست . بهتر است در روز هفتم نوزاد عقیقه نماید و تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده، بر پدر مستحب است برای فرزند عقیقه کند . اگر پدر و مادر عقیقه نكردند ، بعد از بالغ شدن بر خود شخص مستحب است كه عقیقه كند . در روایات آمده است كه در سلامت شخص تأثیر فراوان دارد.
5) كسانى كه قدرت مالى ندارند ،مستحب است هر زمانى كه قدرت پیدا كردند براى نوزاد خود عقیقه كنند.
6) مستحب است که گوشت عقیقه را بپزند و به مؤمنان اطعام نمایند و گوشت آن را خام تصدق نکنند. اگر چه خام هم بدهد ،خوب است ،ولی بهتر است که حد اقل آن را با آب و نمک بپزند و به مؤمنان بدهند و در حق نوزاد دعا نمایند. نیز مستحب است استخوان های حیوان عقیقه شده را نشکند ،بلکه از بند ها جدا کند .
7) مكروه است كه مادر و پدر و خواهر و برادر نوزاد (عائله پدر نوزاد) از عقیقه بخورند . كراهت، نسبت به مادر بیش تر است. بهتر است که عیال پدر و مادر هم که در خانه ایشان می باشند، از آن گوشت و طعام نخورند.
8) از مالیدن خون عقیقه بر سر طفل خود داری شود.
9) مستحب است در هنگام کشتن گوسفند عقیقه دعا بخواند. از امام صادق علیه السلام روایت شده: وقت ذبح عقیقه این دعا را بخواند: « بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ(به جای فلان اسم نوزاد را بگوید) لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ ».
در روایت دیگری وارد شده که این دعا را بخواند :ْ «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ إِیمَاناً بِاللَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّكْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ »پس اگر نوزاد پسر باشد بگوید: اللَّهُمَّ إِنَّكَ وَهَبْتَ لَنَا ذَكَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْكَ مَا أَعْطَیْتَ وَ كُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِكَ وَ سُنَّةِ نَبِیِّكَ وَ رَسُولِكَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّیْطَانَ الرَّجِیمَ لَكَ سُفِكَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِیكَ لَكَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِین‏ اللَّهُمَّ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ و شعرها بشعره و جلدها بجلده اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لفلان بن فلان( اسم نوزادو پدر ش را بگوید)» یاحقّ.

---