بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى
مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
مادران شایسته
الإمام الصادق )عليه السلام(: تَجِبُ لِلوَلَدِ عَلى والِدِهِ ثَلاثُ خِصالٍ: اختِيارُهُ لِوالِدَتِهِ، و تَحسينُ اسمِهِ، وَ المُبالَغَةُ في تَأديبِهِ.
سه چيز براى فرزند بر عهده پدر است:
{۱} اختیار کردن مادری خوب براى فرزندش،
{۲} نام نيك بر فرزندش نهادن،
{۳} و تلاش فراوان در تربيت فرزند.
تحف العقول: ص ۳۲۲،
بحار الأنوار: ج ۷۸ ص ۲۳۶ ح ۶۷.
ویژگی زنان برای ازدواج در روایات
اهل بيت (عليهمالسلام) توجه ويژهاي به مساله ازدواج نموده و براي سامان اين مساله و تحکيم بنيان خانواده و همچنين جلوگيري از مشکلاتي که ممکن است در آينده گريبان گير خانوادهها شود، توصيههاي فراواني را بيان فرمودهاند.
برخي از اين توصيهها:
{۱} عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) خَيْرُ نِسَائِكُمُ الْعَفِيفَةُ الْغَلِمَة.
بهترين زنان شما زن پاکدامن و پرشهوت است.
الکافي ، ج ۵، ص ۳۲۴.
ويژگيهايي مانند عفيف بودن، مساله اي نيست که از قدرت زن خارج باشد و ارتباطي با ظاهر زن نيز ندارد و زنان و دختران ميتوانند با اراده خودشان عفيف و پاکدامن باشند.
قال رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): أفضَلُ نِساءِ اُمَّتِي أصبَحُهُنَّ وَجها وأقَلُّهُنَّ مَهرا.
بهترين زنان امّت من ، خوبروترين و كم مهريه ترين آنان هستند.
بحارالأنوار، ۱۰۳/۲۳۷/۲۵.
روشن است که مهريه کم يا زياد نيز در اختيار انسان است و مساله اي غير ارادي نيست. در روايت ديگري چنين گزارش شده است:
{۲} قَامَ رَسُولُ اللَّهِ (صلي الله عليه و آله و سلّم) خَطِيباً فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِيَّاكُمْ وَ خَضْرَاءَ الدِّمَنِ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا خَضْرَاءُ الدِّمَنِ قَالَ الْمَرْأَةُ الْحَسْنَاءُ فِي مَنْبِتِ السَّوْءِ.
روزى رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلّم) براى ايراد سخنرانى برخاست و فرمودند: اى مردم! از گلهايى كه در اثر فضولات چارپايان روييده، بر حذر باشيد. پرسيده شد: اى پيامبر خدا! اين گلها چيست؟ فرمودند: زن زيبايى كه در خانواد بد تربيت شود.
الکافي ، ج ۵، ص ۳۳۲.
در اين روايت به يک موضوع غير ذاتي و قابل تغيير در پيرامون يک فرد اشاره شده و ميتواند تذکري براي خانوادهها باشد که اگر فضاي تربيتي فرزندان و به خصوص دخترانتان نامناسب باشد، ممکن است براي ازدواج آنها دچار چالش و مشکل بشويد. براي نمونه خانوادهاي که داراي فضاي باز ارتباطي ميان محرم و نامحرم، ماهواره، مواد مخدّر و ... هستند طبيعتاً نبايد منتظر خواستگاران پاک و مؤمن باشند و جالب اين است که حتي مردان کمتر مقيّد نيز در هنگام ازدواج چنين دختراني را به راحتي انتخاب نميکنند و به دنبال همسري در خانواده متديّن و ديندار ميگردند.
بنابراين ويژگيهاي غير ذاتي و يا خصوصياتي که قابليت به دست آوردن را دارند نيز به عنوان ويژگيهاي يک زن خوب براي ازدواج، در روايات معرفي شده و اين طور نيست که فقط به ويژگيهاي ظاهري يا ذاتي پرداخته شده باشد.
فرزند آوري و بقاي نسل
در تعداد قابل توجهي از رواياتي که در آنها به ويژگيهاي ظاهري براي انتخاب زن اشاره شده، مساله توليد نسل، مورد تأکيد بوده است. براي نمونه به روايت زير توجه شود:
عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ و سلّم): تَزَوَّجُوا اَلْأَبْكَارَ فَإِنَّهُنَّ أَطْيَبُ شَيْءٍ أَفْوَاهاً وَ فِي حَدِيثٍ آخَرَ وَ أَنْشَفُهُ أَرْحَاماً وَ أَدَرُّ شَيْءٍ أَخْلاَفاً وَ أَفْتَحُ شَيْءٍ أَرْحَاماً أَ مَا عَلِمْتُمْ أَنِّي أُبَاهِي بِكُمُ اَلْأُمَمَ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ حَتَّى بِالسِّقْطِ.
با زنان باكره ازدواج كنيد، زيرا دهان آنها از هر چيزي پاكيزهتر و خوشبوتر است. در حديث ديگرى آمده است: و رحمهاى آنها پذيراتر و سينههايشان شيردهتر و رحمهايشان گشادتر است. مگر نمىدانيد من در روز قيامت در مقابل امّتهاى ديگر به شما - حتى به بچههاى سقط شد شما - مباهات مىكنم.
الکافی، ج 5، ص 334.
از آنجا که وجود حس رضايتمندي در مرد نسبت به رغبت او به همسرش تأثيرگذار است، معصوم عليهالسلام نيز اين موضوع را مورد توجه قرار داده و ازدواج با دختران باکره را به خاطرِ داشتنِ ويژگيهاي جذاب براي همسرش و آمادگي جسماني بيشتر او براي فرزند آوري، توصيه نمودهاند. اگر قرار است احاديث مورد بررسي و يا انتقاد قرار گيرند بايد مجموع روايات، آنهم به صورت کامل ديده شوند و تأکيد معصوم عليهالسلام بر مساله توليد نسل و فرزند آوري را نيز ملاحظه کرد.
تناسب با عقل و طبع
بسياري از ويژگيهايي که در احاديث براي زنان گفته شده با شرايط فرهنگي، عقل و طبع بشري سازگار است. البته بايد هدف اسلام از ازدواج را نيز مورد توجه قرار گيرد. اگر قرار باشد ازدواج به تشکيل خانواده و حفظ نسلِ بشر منجر شود، بايد پايههاي اين پيوند مستحکم باشد. روشن است که مردان سالم به صورت طبيعي به زنان سالم و زيبا رغبت بيشتري دارند و شايد اگر مردي که در سلامت کامل است و براي توليد نسل و ازدواج به سراغ زن مريض، نازا، بدقيافه و ... برود، دچار مشکل خواهند شد و هدف از اين پيوند حاصل نخواهد شد. پس اين توصيهها فقط تأکيدي بر حکم عقل و طبع بشر بوده است.
توجه به حکمت خداوند
بر اساس حکمت خداوند، اگر واقعاً فقط ازدواج با چنين زناني لازم بود، حتماً خداوند آن را واجب ميکرد اما معصومان عليهمالسلام به عنوان بيانکنندگان معارف دين، فقط درباره اين مساله توصيه و سفارش کردهاند و حکم وجوب براي آن صادر نکردهاند. همچنين حکمت خداوند چنين است که براي همه مردها، زن متناسب را آفريده باشد. در روايتي نقل شده که مردي با مشکل و ويژگي جسمي خاصي نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله آمد و براي حلّ مشکل مجرد بودن خود از حضرت راهنمايي خواست:
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمْ يَخْلُقْكَ حَتَّى خَلَقَ لَكَ مَا يَحْتَمِلُكَ مِنْ شَكْلِكَ فَانْصَرَفَ الرَّجُلُ وَ لَمْ يَلْبَثْ أَنْ عَادَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) فَقَالَ لَهُ مِثْلَ مَقَالَتِهِ فِي أَوَّلِ مَرَّةٍ فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَأَيْنَ أَنْتَ مِنَ السَّوْدَاءِ العَنَطْنَطَةِ قَالَ فَانْصَرَفَ الرَّجُلُ فَلَمْ يَلْبَثْ أَنْ عَادَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ حَقّاً إِنِّي طَلَبْتُ مَا أَمَرْتَنِي بِهِ فَوَقَعْتُ عَلَى شَكْلِي مِمَّا يَحْتَمِلُنِي وَ قَدْ أَقْنَعَنِي ذَلِكَ.
حضرت فرمودند: خداى تبارك و تعالى تو را نيافريده مگر آنكه زنى همشكل تو آفريده است كه مىتواند تو را تحمّل كند. آن مرد رفت و پس از مدّت كوتاهى آمد و دوباره همان سخن خود را تكرار كرد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) به او فرمودند: چرا به سراغ زن سياه گردن دراز نيرومند نمىروى؟ آن مرد رفت و پس از مدّت كوتاهى بازگشت و گفت: اى رسول خدا! گواهى مىدهم كه تو فرستاد راستين خدا هستى؛ من زنى را كه فرمودى جستوجو كردم و ديدم همسان من است و مىتواند مرا تحمّل كند و به آن قانع شدم.
الکافی، ج 5، ص 33۶.
در اين روايت، حضرت توصيهاي به زن زيبارو و با اندامي ظريف نکرده بلکه او را به دنبال زن سياه و تنومند فرستادهاند. همچنين ميتوان از اين روايت برداشت نمود که ممکن است توصيههاي حضرات (عليهمالسّلام) به تناسب افراد مراجعه کننده بوده و حکم کلي براي همه افراد جامعه نبوده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــ
أقسامُ النِّساءِ
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :النساءُ ثلاثٌ : فواحِدَةٌ لكَ ، و واحِدَةٌ لكَ و علَيكَ ، و واحِدَةٌ علَيكَ لا لكَ ، فأمّا التي هِي لكَ فالمرأةُ العَذراءُ ، و أمّا التي هِي لكَ و علَيكَ فالثَّـيِّبُ ، و أمّا التي هِي علَيكَ لا لكَ فهِي المُتبِعُ التي لها وَلَدٌ مِن غَيرِكَ .
زنان سه دسته اند : يكى ، همه به سود توست و يكى ، هم به سود تو و هم به زيان توست و يكى ، همه به زيان توست و سودى برايت ندارد . آن زنى كه به سود توست، دوشيزه است و آن كه هم به سود توست و هم به زيان تو، بيوه زن است و آن كه به زيان توست و سودى برايت ندارد ، زنى است كه از شوهر قبلى، فرزند به دنبال دارد .
الإمامُ الرِّضا عليه السلام :هُنَّ ثلاثٌ : فامرأةٌ وَلُودٌ وَدُودٌ تُعِينُ زَوجَها على دَهرِهِ لِدُنياهُ و آخِرَتِهِ و لا تُعِينُ الدَّهرَ علَيهِ ، و امرَأةٌ عَقيمَةٌ لا ذاتُ جَمالٍ و لا تُعِينُ زَوجَها (على خَيرٍ) و امرأةٌ صَخّابةٌ وَلاّجَةٌ هَمّازَةٌ تَستَقِلُّ الكثيرَ و لا تَقبَلُ الكثيرَ ، و إيّاكَ أن تَغتَرَّ بمَن هذهِ صِفَتُها فإنّهُ قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : إيّاكُم و خَضراءَ الدِّمَنِ ، قيلَ : يا رسولَ اللّهِ و مَن خَضراءُ الدِّمَنِ ؟ قالَ: المرأةُ الحَسناءُ في مَنبِتِ السُّوءِ .
زنان سه دسته اند : زن زاياى مهربان، كه شوهر خود را در كار دنيا و آخرتش يارى مى رساند و روزگار را بر او سخت نمى كند. و زن نازا و بى بهره از زيبايى كه شوهرش را [در امور خير ]يارى نمى رساند . و زن پر سر و صداى پا به در و عيب جويى كه زياد را اندك مى شمارد و زياد را هم نمى پذيرد . زنهار كه فريفته زنى با اين خصوصيات شوى؛ زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از خضراء الدمن بپرهيزيد . عرض شد : اى رسول خدا ! خضراء الدمن كيست؟ فرمود : زنِ زيبايى كه در خانواده اى بد رشد كرده است.
(انظر) وسائل الشيعة : ۱۴ / ۱۳ باب ۶ ، و ص ۱۸ باب ۷ .
۱۶۵۰
اقسام زنان
۸۰۵۹.امام صادق عليه السلام :زنان سه دسته اند : يكى ، همه به سود توست و يكى ، هم به سود تو و هم به زيان توست و يكى ، همه به زيان توست و سودى برايت ندارد . آن زنى كه به سود توست، دوشيزه است و آن كه هم به سود توست و هم به زيان تو، بيوه زن است و آن كه به زيان توست و سودى برايت ندارد ، زنى است كه از شوهر قبلى، فرزند به دنبال دارد .
۸۰۶۰.امام رضا عليه السلام :زنان سه دسته اند : زن زاياى مهربان، كه شوهر خود را در كار دنيا و آخرتش يارى مى رساند و روزگار را بر او سخت نمى كند. و زن نازا و بى بهره از زيبايى كه شوهرش را [در امور خير ]يارى نمى رساند . و زن پر سر و صداى پا به در و عيب جويى كه زياد را اندك مى شمارد و زياد را هم نمى پذيرد . زنهار كه فريفته زنى با اين خصوصيات شوى؛ زيرا رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از خضراء الدمن بپرهيزيد . عرض شد : اى رسول خدا ! خضراء الدمن كيست؟ فرمود : زنِ زيبايى كه در خانواده اى بد رشد كرده است.
۱.تحف العقول : ۳۱۷ .
۲.بحار الأنوار : ۱۰۳/۲۳۴/۱۵ .
چگونه مادری نمونه باشیم؟
15 گام تبدیل شدن به بهترین مادر
تا به حال از خودتان پرسیدید که چگونه مادری نمونه باشیم؟ هر مادری از سبک والدینی پیروی میکند که فکر میکند برای فرزندانش بهترین است، اما ویژگی های کلی خاصی وجود دارد که می توانید برای کسب عنوان «بهترین مادر» از آن ها استفاده و آن ها را کسب کنید.
صفات ذاتی بیشماری وجود دارد، و بسیاری از این صفات و ویژگی ها و سبک ها را می توان برای اطمینان از توانایی فرزندپروری شما به عنوان یک فرد به دست آورد. از فراهم کردن فضای تنفس کافی و حریم خصوصی گرفته تا اعتماد به آموزش و اجازه دادن به آنها برای دنبال کردن مسیرها و هدف های ایدهآل خود، در اینجا 15 ویژگی مهم وجود دارد که برای اطمینان از اینکه بهترین نسخه از خودتان برای فرزندان و خانوادهی دلبندتان باشید به شما کمک میکند. در ادامه با خلاق شاپ همراه شوید.
چگونه مادری نمونه باشیم؟
1- اولین و آخرین بت برای فرزندتان باشید!
شما اولین کسی هستید که فرزندتان به او نگاه می کند، بنابراین مطمئن شوید که به اندازه کافی قوی هستید که او را راهنمایی کنید. همیشه چهره ای شجاع داشته باشید تا به آنها قدرت بدهید، حتی در شرایط سخت.
2- عشق بی قید و شرط بدهید
همیشه مواقعی وجود خواهد داشت که فرزندان ما انتظارات ما را برآورده نمی کنند یا ما فوراً به هر دلیل بی اهمیتی از آنها ناامید می شویم. اجازه ندهید این مانع از نشان دادن عشق خود به آنها شود. با فرزندان خود همدردی کنید و در تمام تصمیماتشان از آنها حمایت و عشق نهایی را عطا کنید.
3- همیشه صبور باشید
اگر تازه مادر هستید صبور بودن یکی از مهمترین ویژگی هایی است که باید از آن استفاده کنید. همیشه با کودک خود صبور باشید و رفتار او را بپذیرید. قبل از اینکه عصبانی شوید سعی کنید بفهمید ریشه عصبانیت از کجاست و یک نفس عمیق بکشید. صبر به رشد کودک و مراقبت از کودک نیز کمک می کند، زیرا به شما و فرزندتان این امکان را می دهد که جنبه سرعت آهسته و نحوه انجام کارها را به آرامی و آهسته درک کنید. معلم فرزندان والدین هستند. فرزندان شما صبر را از شما می آموزتد و تقلید می کنند.
4- احترام را حفظ کنید
هر فردی صرف نظر از سن و سالش شایسته احترام است. ممکن است در نهایت بر سر موضوعات و باورهای مختلف با هم برخورد کنید، اما اجازه ندهید که شما را از احترام گذاشتن به فرزندتان و شنیدن نظرات او باز دارد.
احترام همیشه منحصر به بزرگتر ها نیست گاهی به نظر فرزندانتان احترام بگذارید و به عنوان الگو او را تایید کنید. اعتماد به نفی فرزند شما، از شما سرچشمه میگیرد.
5- سختگیر باشید
مواقعی پیش می آید که باید نسبت به فرزندان خود کمی سخت گیری کنید که برای راهنمایی آنها ضروری است. بی خیال آنها نشوید. گاهی اوقات محبت مادری میتواند به نوازش بیش از حد تبدیل شود که میتواند بر فرزند شما تأثیر منفی بگذارد، زیرا او را پرتوقع می کند. هر از گاهی به فرزندانتان توصیه های مادرانه انتقادی بدهید تا شخصیتی قوی در آنها بسازید.
سخت گیری باعث صبوری و مواجهه با مشکلات می شود. در این شرایز فرزند شما می تواند فکر کند، تصمیم بگیرد و ارزش لحضات خوب را بداند. اما مواظب سخت گیری های بی جا و بیش از حد باشید.
6- از خودتان مراقبت کنید.
در حالی که مادر بودن یک کار 24 ساعته است، به این معنی نیست که باید از خود غافل شوید. مطمئن شوید که برای خودتان وقت بگذارید و استراحت های کافی داشته باشید. مادر شاد مساوی است با بچه های شاد….
فرزندی که رسیدگی، زیبایی و سلامت مادرش را مشاهده کند، می آموزد که باید برای خود وقت بگذارد و از خود مراقبت کند.
7- مثبت بودن را گسترش دهید
یک محیط مثبت و پرنشاط به پرورش کودکان کمک می کند و ویژگی هایی مانند انعطاف پذیری و خوش بینی را ارتقا می دهد. در علایق آنها شرکت کنید و همیشه در سرگرمی هایشان آنها را تشویق کنید. به فرزندانتان مثبت اندیشی را آموزش دهید. در هر لحضه ای که مثبت بیندیشید فرزند شما هم مثبت اندیشی را می آموزد.
8- ارتباط سالم
همیشه یک رابطه سالم با فرزندان خود حفظ کنید و به آنها اجازه دهید نظرات و ایده آل های خود را به اشتراک بگذارند. از بحث در مورد موضوعات تابوی مختلف مانند رابطه جنسی با آنها دریغ نکنید و مطمئن شوید که آنها از دنیای بیرون آگاه هستند تا بتوانند به تنهایی تصمیمات منطقی بگیرند.
9- حامی باشید
صرف نظر از شخصیت و جنسیت آنها، همیشه پشتیبان رویاها و تصمیمات آنها باشید. همیشه از فرزندان خود حمایت مادرانه کنید که برای آینده آنها بسیار مهم است. همچنین به یاد داشته باشید که در حالی که می توانید نظر خود را ارائه دهید، هرگز آنها را بی انگیزه نکنید یا انتقاد منفی نکنید.
10- بگذارید فرزندانتان به شما نزدیک شوند
کودکان هرگز نباید از نزدیک شدن به والدین خود به ویژه مادران خود تردید کنند. باید خود را فردی صمیمی معرفی کنید و به فرزندانتان اجازه دهید به جای پنهان کردن اشتباهات خود و احساس ترس نسبت به شما، هر زمان که دچار شک و مشکل هستند به سراغ شما بیایند.
11- ایجاد اعتماد
برای حفظ یک رابطه شاد و سالم با فرزندان خود اعتماد تزلزل ناپذیر ایجاد کنید. هدایت آنها در مسیر درست ضروری است، اما ایجاد اعتماد آنها را مستقل تر و تصمیم گیرندگان بهتری می سازد. برای جلب اعتماد فرزندان در حال رشد خود به خرد مادری نیاز است تا آنها هر چیز کوچکی را با مادر خود در میان بگذارند.
12- در گفتار خود مختصر باشید
کودکان، به ویژه کودکان کوچکتر، درک دستورالعمل های واضح برایشان ساده تر است. راهنمایی های مادرانه به آنها کمک می کند تا قدم های کوچک اما محکمی در زندگی بردارند، اما مطمئن شوید که بیش از حد توضیح نمی دهید. چیزی را برای آنها باقی بگذارید تا خودشان کشف کنند و متوجه شوند.
13- معتبر باشید
هر مادری متفاوت است و می داند چه چیزی برای فرزندانش بهتر است. خودتان را با دیگران مقایسه نکنید و خود واقعی تان باشید. به خودتان اطمینان داشته باشید، به عنوان یک مادر روی نقاط قوت خود تمرکز کنید و واقعاً به تصمیم خود ایمان داشته باشید.
14- فروتن باشید و اشتباه خود را بپذیرید
اگر زمانی خود را در سمت اشتباه موقعیت دیدید و نیاز به عذرخواهی دارید، دریغ نکنید. به فرزندان خود آموزش دهید که عذرخواهی کردن در هنگام اشتباه بسیار مهم است و تنها زمانی از آن اطاعت می شود که الگوی اصلی آنها یعنی مادرشان انجام شود.
15- کودکان را مستقل کنید
برآوردن مستمر نیازها و خواسته های کودکان تنها منجر به وابستگی شدید و افزایش اضطراب جدایی در غیاب شما می شود. درعوض، همیشه در کنار آنها نباشید و حتی حداقل کارهایی را که می توانند بدون زحمت انجام دهند را اجازه دهید خودشان انجام دهند.
نتیجه گیری
در حالی که همه مادران ذاتاً خوب هستند، فرصت هایی برای شما وجود دارد که مهارت ها و ویژگی های فرزندپروری خود را تقویت کنید. فرزندپروری، به طور کلی، برای هر مادری که هر بار زایمان می کند، تجربه ای جدید و غریب است. حتی اگر این اولین بار نیست که شما مادر هستید، همیشه می توانید ویژگی های جدیدی را به کار بگیرید تا بهترین مادر برای فرزندان خود باشید.
برای داشتن یک سفر شاد و معنادار در حالی که فرزندان شما به بزرگسالان توانا تبدیل می شوند، از امتحان نکات ذکر شده دریغ نکنید و زیبایی واقعی مادری را تجربه کنید.