بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّلاَمُ عَـــــلَى
مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عَینَ الحَیاة
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِاللهِ الصَالِحین
برخی از احادیث نماز جمعه
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): من قلم أظافره یوم الجمعة و أخذ من شاربه و استاک و أفرغ علی رأسه من الماء حین یروح إلی الجمعة شیّعه سبعون ألف ملک کلّهم یستغفرون له و یشفعون له.
کسی که در روز جمعه ناخن هایش را گرفته و صورت خود را اصلاح نماید ، دندان هایش را مسواک زده . برای رفتن به نمازجمعه غسل کند ، هفتاد هزار فرشته او را بدرقه کرده و برایش طلب استغفار نموده و شفاعتش می کنند .
مستدرک الوسائل، ج ۶، ص ۴۶، ح۱۰.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَن صَلَّى الجُمُعَةَ كُتِبَت لَهُ حَجَّةٌ مُتَقَبَّلَةٌ ، فَإن صَلَّى العَصرَ كانَت لَهُ عُمرَةٌ ، فإن يُمسي في مَكانِهِ لَم يَسألِ اللّه َ شَيئا إلاّ أعطاهُ إيّاهُ.
آن كه نماز جمعه بگزارد ، [ ثواب ] حجّى مقبول برايش منظور گردد و اگر نماز عصر را هم بخواند ، پاداش عمره را هم مى برد و اگر تا شب در جايش بماند، هر چه از خدا بخواهد به او عطا مى كند.
كنز العمّال : ۲۱۰۸۶ .
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَن أتَى الجُمُعَةَ إيمانا و احتِسابا استَأنَفَ العَمَلَ.
هر كه از روى ايمان و به حساب خدا در نماز جمعه شركت كند ، اعمالش را از نو آغازيده است [خداوند به پاداش آن گناهان گذشته اش را بيامرزد و نامه عمل جديدى برايش باز كند].
من لا يحضره الفقيه، ج۱، ۴۲۷ح ۱۲۶۰.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): مِنَ الناسِ مَن لا يَأتِي الجُمُعَةَ إلاّ نَزرا، و لا يَذكُرُ اللّه َ إلاّ هَجرا.
كسانى از مردم هستند كه جز اندكى در نماز جمعه شركت نمى كنند و خداوند را جز از روى غفلت و نفاق ياد نمى نمايند.
بحار الأنوار، ج ۸۹، ص۲۰۰ ، ح۴۹ .
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): الجُمُعَةُ حَجُّ المَساكِينِ.
نماز جمعه ، حجّ مستمندان است.
الدعوات، ص ۳۷ ح ۹۱.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): لِرَجُلٍ [يقال له قليب] شَكا حِرمانَهُ الحَجَّ ـ : يا قليبُ ، علَيكَ بالجُمُعَةِ فإنَّها حَجُّ المَساكِينِ.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ به مردى [به نام قليب] كه از محروميّت خود از حجّ شكايت كرد ـ فرمود : اى قليب! بر تو باد نماز جمعه، كه آن حجّ مستمندان است.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۱۷.
قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله و سلّم): لَيَنتَهِيَنَّ أقوامٌ مِن وَدعِهِمُ الجُمُعاتِ، أو لَيُختَمَنَّ على قُلُوبِهِم ثُمّ لَيَكُونَنَّ مِنَ الغافِلِينَ.
عدّه اى هستند كه در نمازهاى جمعه شركت نمى كنند . از اين كار خود دست بردارند و گر نه بر دلهايشان مُهر زده مى شود و آن گاه از غافلان خواهند بود.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۲۷.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَن تَرَكَ ثلاثَ جُمَعٍ تَهاوُنا بها طَبَعَ اللّه ُ على قَلبِهِ.
هر كه سه نماز جمعه را ، از روى اهميت ندادن به آن ، ترك كند خداوند بر دل او مهر زند.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۲۵.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَن تَرَكَ ثلاثَ جُمَعٍ مُتَعَمِّدا مِن غَيرِ عِلَّةٍ طَبَعَ اللّه ُ على قَلبِهِ بخاتَمِ النِّفاقِ.
هر كس ، از روى عمد و بدون علّت ، سه نماز جمعه را ترك كند ، خداوند مُهر نفاق بر دل او زند.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۲۶.
قالَ أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): مَن تَرَكَ الجُمُعَةَ ثَلاثا مُتتابِعَةً لِغَيرِ عِلَّةٍ كُتِبَ مُنافِقا.
هر كس سه جمعه متوالى، نماز جمعه را بى دليل ترك كند ، منافق نوشته شود.
بحار الأنوار، ج ۸۹، ص۱۸۳، ح۱۸.
قالَ الباقر (علیه السّلام): مَن تَرَكَ الجُمُعَةَ ثلاثا مُتَواليَةً بِغَيرِ عِلَّةٍ طَبَعَ اللّه ُ على قَلبِهِ.
هركه ، بدون عذر و علّتى ، سه جمعه پياپى در نماز شركت نكند خداوند بر دل او مُهر زند.
ثواب الأعمال، ج ۳، ص ۲۷۶.
قالَ الباقر (علیه السّلام): صلاةُ الجُمُعَةِ فَريضَةٌ، و الاجتِماعُ إلَيها فَريضَةٌ مع الإمامِ، فإن تَرَكَ رَجُلٌ مِن غَيرِ عِلَّةٍ ثلاثَ جُمَعٍ فَقَد تَرَكَ ثلاثَ فَرائضَ، و لا يَدَعُ ثلاثَ فَرائضَ مِن غَيرِ عِلَّةٍ إلاّ مُنافِقٌ.
نماز جمعه واجب است و جمع شدن براى آن ، با وجود امام ، واجب مى باشد . پس هر مردى كه ، بدون عذرى ، سه نماز جمعه را ترك گويد ، سه فريضه را ترك كرده است و كسى جز منافق سه فريضه را بدون علّت ترك نمى كند.
بحار الأنوار، ج ۸۹، ص۱۸۴، ح۲۱.
قالَ الصادق (علیه السّلام): اَلسّاعَةُ الَّتى تُسْتَجابُ فيهَا الدُّعآءُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ مابَيْنَ فَراغِ الاِْمامِ مِنَ الْخُطْبَةِ اِلَى اَنْ يَسْتَوِى النّاسُ فىالصُّفُوُفِ وَساعَةٌ اُخْرى مِنْ اخِرِالنَّهارِ اِلى غُرُوبِ الشَّمْسِ.
ساعتهايى از روز جمعه كه دعا مستجاب مى شود: فاصله بين فراغت امام از خطبه تا تنظيم صفوف – آغاز نماز – و آخرين ساعت روز جمعه تا غروب آفتاب است.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۴۶.
قالَ الباقر (علیه السّلام): تَجـِبُ الْجـُمُعـَةُ عَلى كُلِّ مَنْ كانَ مِنْها عَلى فَرْسَخَيْنِ.
حضور در نماز جمعه تا فاصله دو فرسخى بر همگان واجب است
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۱۲.
قالَ الصادق (علیه السّلام): اَيُّما مُسافِرٍ صَلَّى الْجُمُعَةَ رَغْبَةً فيها وَ حُبّا لَها اَعْطاهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجُرَمِأَةِ جُمُعَةٍ لِلْمُقيمُ.
هر مسافرى كه به خاطر رغبت و علاقه خودش در نماز جمعه حاضر شود، خداوند او را پاداش صد نماز جمعه غير مسافر عطا نمايد.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۲۶.
قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): لِيَنْتَهِيَنَّ اَقْوامٌ عَنْ وَدْعِهِمُ الْجُمُعاتِ اَوْ لَيَخْتِمَنَ اللّه ُ عَلى قُلُوبِهِمْ ثُمَّ لَيَكُونَنَّ مِنَ الْغافِلينَ.
بعضى از گروهها از ترك نماز جمعه بپرهيزند ، در غير اين صورت بر دلهاى آنان مُهر نفاق زده خواهد شد، آنگاه در صف غافلين در خواهند آمد.
كنزالعمال، ج ۷، ص ۷۲۷، حديث ۲۱۱۳۴.
قالَ أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): ضَمِنْتُ لِسِتَّةَ عَلَى اللّه ِ الْجَنَّةَ، مِنْهُمْ رَجُلٌ خَرَجَ اِلَى الْجُمُعَةِ فَماتَ فَلَهُ الْجَنَّةُ.
در محضر خداوند براى شش گروه ضمانت بهشت نموده ام، يكى از آنان كسى است كه به قصد نماز جمعه از منزل خارج شده و در آن حال مرگ او فرا رسيده است.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۱۱.
قالَ الباقر (علیه السّلام): وَ اللّهِ لَقَدْ بَلَغَنى اَنَّ اَصْحابَ النَّبِىِّ صلي الله عليه و آله كانُوا يَتَجَهَّزُونَ لِلْجُمُعَةِ يَوْمَ الْخَميسِ لاَِنَّهُ يَوْمَ مَضيقٍ عَلَى الْمُسْلِمينَ.
بخدا قسم شنيده ام كه ياران پيامبر گرامى صلي الله عليه و آله از روز پنجشنبه خود را براى نماز جمعه آماده مى نمودند چون روز جمعه براى مسلمانان فشرده است – فرصت و امكانات كم است.
وسائل الشيعه، ج ۵، ص ۴۶.
احادیثی از آقا رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) در باره نماز جمعه:
خداوند ، نمازجمعه را بر شما واجب کرد . هرکس آن را در حیات من یا پس از وفات من ، از روی سبک شمردن ، و یا انکار رها سازد ، خداوند ، او را پریشنا می کند ، و به کارش برکت نمی دهد . بدانید ! نمازش پذیرفته نمی شود . بدانید ! بدانید ! زکاتش را قبول نمی کنند . بدانید ! حجش ، قبول نیست ، بدانید ! کارهای نیک او قبول نخواهد شد تا آنکه توبه کند و دیگر نمازجمعه را رها نکند ، سبک نشمارد ، و منکر نشود .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۷)
کسی که ندای اذان نماز جمعه را بشنود ، نماز جمعه بر او واجب خواهد شد .
(کنزالعمال، ج ۷ ص ۷۲۳)
چهار نفر ، عمل (زندگی) را از نو آغاز می کنند:
۱ - بیمار هنگامی که بهبود یابد.
۲ - مشرک هنگامی که اسلام می آورد .
۳ - حج گذارنده، هنگامی که از مناسک آسوده شود .
۴ - آنکه بعد از گذراندن نمازجمعه باز می گردد .
(بحارالانوار ج ۸۶ ص ۱۹۷)
خطاب به مومنی که به ایشان عرض کرد بارها عزم رفتن به حج نموده ام ولی توفیق عایدم نشده است ، فرمود : بر تو باد که پیوسته در نماز جمعه حضور یابی که آن حج مستمندان است .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۵)
هر کس از روی ایمان و به خاطر رضای خدا ، به نماز جمعه رود، برنامه عملش را از سر گرفته است .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴)
رفتن به نماز جمعه هم دیدار است و هم زینت و زیبایی .
(بحارالانوار ، ج ۸۹ ص ۱۹۷)
کسانی که نماز جمعه را ترک کنند ، باید نهی از منکر شوند و بر دل های آنان مهر زده خواهد شد .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۶)
هرگاه مؤمنی به سوی نماز جمعه حرکت کند، خداوند دلهره های روز قیامت را برای او کاهش داده و به سوی بهشت راهنمایی اش می کند .
(وسایل الشیعه، ج ۷ روایت ۹۳۹۰)
کسی که سه نوبت نماز جمعه را از روی اهمیت ندادن به آن ترک کند، خدا بر دلش مهر می نهذ .
(کنزالعمال، حدیث ۲۱۱۲۳)
پیش از آنکه از دنیا بروید، از خداوند طلب بخشش کنید، قبل از اینکه گرفتار شوید، در انجام کارهای نیک سبقت بگیرید و با ذکر خدا و دادن صدقه به طور آشکار و پنهان، میان خود و پروردگارتان پیوند بر قرار کنید و بدانید که خداوند نماز جمعه را تا قیامت بر شما واجب کرده است.
(جواهرالکلام، ج ۱۱ ص ۱۵۸)
سه کار است که اگر امت من پاداش عظیم آن را درک می کردند، برای به دست آوردن آن، ازدحام و قرعه کشی می نمودند:
۱ - اذان.
۲ - شتاب در رفتن به نماز جمعه.
۳ - در صف اول نماز جمعه و جماعت قرار گرفتن .
(بحارالانوار، ج ۸۴ ص ۱۵۶)
می خواهید بدانید اهل بهشت چه کسانی هستند؟ کسانی که گرما و سرمای شدید، مانع حضورشان در نماز جمعه نمی شود.
(کنزالعمال، ج ۷ ح ۲۱۰۸۵)
زمانی که روز جمعه فرا می رسد، شیاطین به بازارها رفته و برای مردم مانع ایجاد می کنند تا مردم را از رفتن به نماز جمعه باز دارند.
(کنزالعمال، ج ۷ ص ۷۳۶)
هر کس در روز جمعه غسل کرده و به سوی نماز جمعه قدم بر دارد، و به خطبه های امام گوش کند ، برای هر قدمش پاداش یک سال عبادت که روزش را روزه بوده و شبش را عبادت کرده به او داده می شود .
(مستدرک الوسایل، ج ۲ ص ۵۰۴)
در رکعت نماز جمعه ، سوره جمعه و در رکعت دوم سوره منافقون خوانده شود .
هر کس بعداز نماز جمعه یک مرتبه سوره توحید، هفت مرتبه سوره فلق و هفت مرتبه ناس را بخواند، تا جمعه دیگر بلا و فتنه ای به او نمی رسد.
(ثواب الاعمال، ص ۴۵۵)
جمعه روزی است که خداوند همگان را در آن جمع کند، پس هیچ مؤمنی نیست که در آن روز به سوی نماز جمعه رود، مگر اینکه خداوند روز قیامت بر او آسان گرفته و دستور می دهد که او را به بهشت ببرند .
(من لا یحضره الفقیه، ج ص ۴۲۷)
احادیثی از آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در باره نماز جمعه:
جمعه روزی است که خداوند آن را برای شما عید قرار داده است، جمعه سرور روزها و برترین عیدهاست. خدا شما را امر کرده که در آن روز به سوی ذکرش(سوره جمعه آیه ۹) بشتابید. پس با رغبت شما به عبادت و نماز جمعه به حدی باشد که نیت شما خالص گردد. در این روز بسیار زاری و نیایش کنید، نیازهای خود را از خداوند خواسته و طلب رحمت و آمرزش کنید. زیرا خداوند دعای هر کس که او را به حقیقت بخواند، اجابت کرده و هر کس را که از بندگی و فرمانش امتناع کند، وارد دوزخ می کند... نماز جمعه بر هر مؤمنیع به جز: کودک، بیمار، دیوانه، پیر و ناتوان، نابینا، مسافر ، زن، بنده مملوک و کسی که در فاصله دو فرسخی باشد، (هر فرسخ حدود ۴ کیلومتر است) واجب است.
(من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ص ۱۰۴)
کسی که سه هفته متوالی، بدون عذر نماز جمعه را ترک کند از جمله منافقان به حساب می آید.
(مستدرک الوسایل، ج ۲ ص ۶۲۹۱)
من برای شش نفر نزد خداوند ضمانت بهشت می نمایم، یکی از آنان کسی است که به سوی نمازجمعه برود، و در راه بمیرد، آنگاه بهشت برای اوست.
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص۱۱)
اگر در سه چیز با رهبران و پیشوایان خود مخالفت ورزید، هلاک خواهید شد: نمازجمعه، جهاد با نفس و مناسک حج.
(مستدرک الوسایل، ج ۶ ص ۷)
در روز جمعه سفر مکن تا نماز جمعه را بگزاری، مگر سفری باشد که در آن روی به خدا داری، یا چاره ای دیگر جز رفتن به آن سفر را نداری .
(نهج البلاغه نامه ۷۰)
اقامه نماز جمعه، بر کسی جایز نیست مگر این که امام و یا منصوب از نزد امام باشد .
(مستدرک الوسایل، ج ۶ ص ۱۳)
مردم شرکت کننده در نماز جمعه، سه دسته هستند: دسته ای قبل از امام در نماز جمعه شرکت می کنند، در حالی که سکوت کرده و به خطبه ها گوش می دهند، شرکت آن ها در نماز جمعه، کفاره گناهان آن ها از این جمعه تا جمعه آینده است، به اضافه سه روز. دسته دیگر کسانی هستند که در نماز جمعه شرکت می کنند، در حالی که مشغول صحبت و حرکت هستند، بهره آن ها از نماز جمعه، صحبت با دوستان و نشستن با آن هاست. دسته سوم، هنگامی که امام جمعه، به خطبه مشغول می شود، به نماز مشغول می شوند، آنها نیز بر خلاف سنت عمل کرده اند، آنها از کسانی هستند که اگر چیزی از خداوند بخواهند، اگر بخواهد عطا کرده و اگر بخواهد محرومشان سازد.
(بحارالانوار، ج ۸۶ ص ۱۹۸۸)
احادیثی از آقا امام باقر (علیه السلام) در باره نماز جمعه:
سه چیز موجب رفعت درجات آست: وضوی کامل در هوای سرد، انتظار نماز بعد از نماز و رفتن در روز و شب به سوی نماز جماعت و جمعه.
(بحارالانوار، ج ۸۸ ص ۱۰)
نماز جمعه، واجب بوده و اجتماع برای آن به امامت معصوم، واجب است. هرگاه مردی بدون عذر، سه جمعه را ترک گوید، امر واجب را ترک کرده و کسی سه امر واجب را بدون دلیل ترک نمی کند، مگر آن که منافق باشد .
( وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴)
هر گاه تعداد نمازگزاران به هفت تن برسد، نماز جمعه واجب می شود .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۸)
نماز جمعه سنتی است از پیامبر اسلام ، بشارتی است برای مؤمنان و توبیخی است برای منافقان .
(وسایل الشیعه، ج ۶ روایت ۷۶۰۲)
به خدا سوگند، به من خبر رسیده است که اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم)، از روز پنجشنبه برای نماز جمعه آماده می شدند، چون روز جمعه برای مسلمانان کوتاه است .
(من لایحتضره تافقیه، ج ۱ص ۴۱۶)
احادیثی از آقا امام صادق (علیه السلام) در باره نماز جمعه:
مسافری که نماز جمعه را از روی شوق، محبت و عشق اقامه نماید، خداوند بزرگ، پاداش صد نمازجمعه کسانی که در وطن خود هستند را به او عطا می کند .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۳۵)
هر گاه کسی به سوی نماز جمعه قدم بردارد، خداوند جسد او را بر اتش دوزخ حرام خواهد کرد .
(من لایحتضر الفقیه، ج ۱ ص ۲۴۷)
وقتی که امام از خطبه ها فارغ شود تا زمانی که صف های نماز جمعه مرتب گردد، دعا مستجاب می شود. همچنین آخر روز جمعه تا غروب نیز دعا مستجاب خواهد شد .
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۴۵)
خداوند روز جمعه را بر سایر روزها برتری داده، و همانا روز جمعه بهشت برای کسی که به سوی نماز جمعه بشتابد، به زیورها آراسته و زینت می یابد، و همانا شما به سوی بهشت به اندازه سبقتتان به سوی نماز جمعه پیشی می گیرید و همانا درهای آسمان برای بالا رفتن کارهای بندگان باز می گردد.
(وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۷۰)
بدانید که خداوند، مؤمنان را به وسیله نماز جمعه گرامی داشته است .
(مستدرک الوسائل، ج ۶ ص ۵)
هر یک از شما باید روز جمعه خود را آراسته ساخته، غسل کرده و عطر بزند، ریش خود را شانه کرده و بهترین لباسش را بپوشد و برای رفتن به نماز جمعه آماده شود، و باید در روز جمعه با وقار بوده و خوب عبادت کرده و تا می تواند، کارهای خیر انجام دهد، خداوند از کارهایی که در روی زمین انجام می گیرد با خیر است و پاداش نیکی های آن را دو برابر می کند .
(اصول کافی، ج ۳ ص ۴۱۷)
روش علی (علیه السلام) جنین بود: زندانیانی را که به دلیل تهمت و یا ناتوانی در پرداخت قرض زندانی بودند، در روز جمعه با ضمانت اولیاء آنان از زندان خارج می ساخت تا در نماز جمعه حاضر شوند.
(مستدرک الوسائل، ج ۶ ص ۲۷)
آن که کارگری را در روز جمعه به کار گیرد و او را از شرکت در نماز جمعه باز دارد، به گناه کاری خود اعتراف کرده است، و چنانچه او را از نماز جمعه باز ندارد، در پاداش او شریک است .
(وسائل الشیعه، ج ۱۳ ص ۲۴۵)
دو حدیث از آقا امام رضا (علیه السلام) در باره نماز جمعه:
مسافری که در روز جمعه قبل از نماز جمعه مسافرت نماید، در امنیت نمی باشد، خداوند او را در سفر محافظت نمی کند، او را در میان خانواده اش جانشین قرار نمی دهد و از فضل خود به او روزی نمی دهد.
( وسایل الشیعه، ج ۵ ص ۸۶)
خطبه به این دلیل در روز جمعه تشریع شده است که نماز جمعه، یک برنامه عمومی است. خداوند به امیر مسلمین امکان می دهد مردم را موعظه کرده و به اطاعت خدا ترغیب کند، از معصیت الهی ترسانده و ان ها را به مصاحت دین و دنیایشان آگاه ساخته و اخبار و حوادث مهمی که از نقاط مختلف به او می رسد و برای سرنوشت آنها مؤثر است، به اطلاعشان برساند. دو خطبه قرار داده شد، تا در یکی حمد و تقدیس الهی باشد و در دیگری نیازها، هشدارها و دعا ها و اوامر و دستوراتی را که با صلاح و فساد جامعه اسلامی، در ارتباط است، به آنها اعلام نماید.
(وسایل الشیعه، ج ۷ ص ۳۴۴)