آیت الله العظمــی مکارم شیرازی(مدظله)-نماز قضا

1- چگونگی و نیت نمازهای قضا که از ابتدای تکلیف مانده است

سؤال: من دقیقا نمی دانم کی بالغ شدم.نماز قضاهای ابتدای دوره تکلیفم را از کی و با چه نیتی بخوانم؟

پاسخ: آن مقدار که یقین دارید از شما بعد از سن بلوغ قضا شده را به قصد قضای واجب بجا آورید و اگر بیش از آن می خواهید بخوانید به قصد قضای احتیاطی باشد.

2- بیشتر بودن ثواب نماز قضا از نماز ایام هفته

سؤال: نماز قضا بیشتر ثواب دارد یا نماز ایام هفته؟

پاسخ: بدون شک نماز قضا ثواب بیشتری دارد.

3- نماز قضای کسی که زودتر از موعد بالغ می شود

سؤال: مقداری نماز قضادارم اگر با توجه به سن تکلیف حساب شود حدود سه سال میشود ولی فکر می کنم دو سال زودتر به سن تکلیف رسیده ام میخواهم بدانم باید چند سال نماز قضا بخوانم؟

پاسخ: به مقداری که یقین دارید تدریجاً قضا کنید و بیش از آن لازم نیست.

4- شک در تعداد نمازهای فوت شده

سؤال: کسى که نمى داند دقیقاً چقدر نماز قضا دارد تکلیفش چیست؟

پاسخ: به مقدارى که مى داند در سفر یا در حضر فوت شده قضا کند و آنچه شک دارد واجب نیست، در ضمن ترتیب در نماز قضا لازم نیست مگر نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشایى که از یک روز فوت شده باشد.

5- قضای نماز شکسته در وطن

سؤال: نمازهایى را که در سفر قضا شده است دروطن چگونه قضا کند؟

پاسخ: نمازهایى را که در سفر قضا شده شکسته مى خواند خواه در سفرباشد یا حضر و نمازهایى که در حضر قضا شده تمام مى خواند خواه در سفرباشد یا در حضر.

6- عدم توانایی بر انجام قضای نماز

سؤال: نمازهاى زیادى از من فوت شده است و قدرت بر انجام همه آنها را ندارم، وظیفه من چیست؟

پاسخ: نمازهاى گذشته را به تدریج به مقدارى که توانایى دارید قضا کنید.

7- قضای نمازی فوت شده هنگام بی هوشی

سؤال: برخى از بیماران در اثر بیمارى به حالت اغما مى روند، یا طىّ عمل جرّاحى توسّط پزشک بیهوش مى شوند و نمى توانند نماز بخوانند، آیا نمازهاى این مدّت را باید قضا کنند؟

پاسخ: نماز در موقع بیهوشى قضا ندارد.

8- قضای نماز دائر مدار تنجّز حکم

سؤال: در عبادات قضا دائر مدار فعلیّت حکم است، یا دائر مدار تنجّز حکم؟

پاسخ: در بسیارى از موارد تنجّز حکم کافى است; مانند کسى که خواب مى ماند و نمازش قضا مى شود، یا فراموش مى کند، و یا در غفلت مى ماند.

9- وقوع قسمتی از نماز در خارج وقت

سؤال: در صورتى که یک یا دو رکعت از نماز در وقت، و بقیّه در خارج از وقت واقع شود، آیا این نماز ادا محسوب مى شود، یا قضا، یا ادا و قضا؟

پاسخ: اگر حتّى یک رکعت آن در وقت واقع شود، ادا است.

10- لزوم خواندن قضای نماز صبح قبل از نماز ظهر

سؤال: آیا نماز صبحی را که قضا شده باید قبل از اینکه نماز ظهر آن روز را بخوانیم خوانده شود و یا اولویت در خواندن نماز های قضا با اصلی وجود ندارد؟

پاسخ: لازم است آن نماز قبل از نماز ظهر خوانده شود.

11- خوابیدن با علم به قضا شدن نماز

سؤال: نیم ساعت مانده به اذان صبح و من تاکنون مشغول مطالعه بوده ام. یقین دارم اگر بخوابم نماز صبح قضا می شود. در چنین فرضی خوابیدن برای شخص بنده چه حکمی دارد؟ آیا می توان به مسأله شخص جنب قبل از اذان صبح ماه مبارک رمضان تشبیه کرد؟

پاسخ: خوابیدن با علم به این که نماز قضا مى شود اشکال ندارد ولى تا ممکن است این کار را انجام ندهد.

12- خواندن نماز قضا در غیر وقت مخصوص آن

سؤال: شخصی قصد دارد یک ماه نماز قضا بخواند. آیا ایرادی دارد که فرد قضای نماز را در غیر وقت مخصوص آن نماز بخواند؟ (مثلا قضای نماز ظهر را در وقت نماز مغرب و عشا بجا بیاورد) اگر تا به حال چنین کرده باشد نمازهای قضایی که خوانده چه حکمی دارد؟

پاسخ: اشکالی ندارد.

13- قضای نماز فوت شده در محل تحصیل

سؤال: من ساکن شهرضا هستم و 2 ماه پیش برای تحصیل به اصفهان رفتم، ولی متاسفانه در راه دانشگاه تصادف نموده و 17 روز در بیمارستان در همان اصفهان بی هوش بودم و بعد از آن که به هوش آمدم به مدت چند روز نیز در بیمارستان بستری بودم.حال، قضای نماز های من در ایام بی هوشی و در ایام بستری بودن چگونه است؟

پاسخ: قضای نمازهای ایام بی هوشی لازم نیست ولی قضای ایامی که به هوش آمده اید را بجا آورید و اگر اصفهان محل تحصیل شما است و قصد دارید حداقل برای یک سال هفته ای سه روز در آنجا باشید نماز تان در آنجا کامل است.

14- خواندن نماز قضا در غیر وقت مخصوص

سؤال: آیا نمازهای قضا را باید حتما در وقت خود خواند؟ مثلا قضای نماز مغرب را باید در وقت مغرب خواند یا صبح ، ظهر و اوقات دیگر هم میتوان خواند ؟

پاسخ: هر زمان که خواستید می توانید بخوانید و فرقی ندارد ولی توجه داشته باشید رعایت ترتیب در قضاى نمازها لازم نیست; مگر نسبت به نماز ظهر و عصر از یک روز و همچنین مغرب و عشاى مربوط به یک روز، بنابراین مى توانید ابتداى تمام نمازهاى صبح را قضا کنید، سپس نمازهاى ظهر، سپس نمازهاى عصر، و پس از آن نمازهاى مغرب، و سپس نمازهاى عشاء.

15- قضای نماز مواقع بیهوشی

سؤال: برخى از بیماران در اثر بیمارى به حالت اغماء مى روند، یا طىّ عمل جرّاحى توسّط پزشک بیهوش مى شوند و نمى توانند نماز بخوانند. آیا نمازهاى این مدّت را باید قضا کنند؟

پاسخ: نماز در موقع بیهوشى قضا ندارد.

16- قضای نماز کسی که حواس درستی ندارد

سؤال: شخصى بر اثر سکته مغزى چند سال حواس درستى نداشته، به گونه اى که اگر به او تذکّر مى دادند نماز را بدون شرایط آن مى خوانده، و گرنه نمى خوانده است. آیا چنین فردى مانند شخص بى هوش است که نمازش قضا ندارد، یا نمازهاى او بر پسر بزرگتر واجب است؟

پاسخ: در فرض مسأله نماز از او ساقط است، و قضاى آن بر عهده فرزند او نیست. امّا اگر عقل و شعور کافى دارد، ولى گرفتار فراموشى مى شود احتیاط واجب آن است که فرزند بزرگتر بعد از فوت او نمازهایش را قضا کند.

17- قضای نماز بیماری که در حال کما است

سؤال: شخصى چندین ماه است که در حال کما است، اگر از کما خارج شود قضاى نمازها و روزه هاى زمان کما بر او واجب است؟ و اگر به همان شکل فوت کند، پسر بزرگترش باید آنها را قضا کند؟

پاسخ: نمازهاى مذکور قضا ندارد. و بر پسرش نیز نسبت به آن زمان چیزى نیست.

18- انجام نماز قضا به صورت نشسته توسط بیماران

سؤال: اکنون به خاطر بیمارى در بیمارستان بسترى هستم، با توجّه به اینکه در اینجا فرصت زیادى دارم، آیا مى توانم نمازهاى قضاى خود یا دیگران را (چه مجّانى یا در برابر اجرت) بجا آورم، با توجه به اینکه باید نشسته نماز بخوانم و گاه امکان تطهیر بدن یا لباس ها وجود ندارد؟

پاسخ: قضاى نمازهاى واجب در این حالت اشکال دارد; خواه براى خودتان یا به نیابت از دیگرى. ولى مى توانید براى خودتان یا به نیابت از دیگران نمازهاى مستحبّى بخوانید.

19- انجام نماز قضا با وضو و غسل جبیره ای

سؤال: کسى که با وضو یا غسل جبیره اى نماز مى خواند، آیا مى تواند نمازهایى را که در زمان سلامتى اش فوت شده، در این حال قضا کند؟

پاسخ: مانعى ندارد.

20- خواندن نماز قضا بین دو نماز

سؤال: آیا می توان در بین دو نماز، نماز قضا خواند؟

پاسخ: اشکال ندارد.

21- قضای نماز صبح قبل از نماز ظهر

سؤال: اگر نماز صبح شخصی قضا شده باشد آیا می تواند در اول وقت ظهر شرعی ابتدا نماز های ظهر و عصر را بخواند و سپس نماز قضای صبح را به جا آورد؟

پاسخ: بنابر احتیاط اول نماز قضای صبح را بجا بیاورد.

22- نماز قضا شده در سفر

سؤال: اگر نماز در سفر قضا شود و وقت بجا آوردن قضای آن در سفر نباشد پس از سفر نماز قضا باید شکسته خوانده شود یا کامل؟

پاسخ: به صورت شکسته بجا بیاورید.

23- رعایت ترتیب بین نمازهای قضای سال های گذشته

سؤال: در ترتیب بین نمازهای قضا، اگر بخواهد نماز چندین سال را قضا کند، باز هم ترتیب لازم نیست؟

پاسخ: آنچه در نماز أدا ترتیب دارد، در قضا هم ترتیب دارد. بنابراین نمی تواند نماز عصر یک روز را بر ظهر همان روز مقدّم کند. ولی اگر مثلا ده روز نماز ظهر و بعد ده روز نماز عصر بخواند ترتیب رعایت شده است؛ هر چند بعد از چند نماز یا چند روز، نماز عصر آن روز را خوانده باشد.

24- وظیفه ی کسی که نمی داند چه نمازی از او قضا شده است

سؤال: شخصی مقداری نماز از او قضا شده است، فقط می داند که تعداد بیست رکعت نماز است و اینکه کدام نماز مثلا صبح یا ظهر یا ... را نمی داند. اکنون وظیفه اش چیست؟

پاسخ: باید اگر می تواند و دچار مشقت نمی شود بیست رکعت به نیت صبح و بیست رکعت به نیت مافی الذّمه ظهر و عصر و بیست رکعت به نیت مافی الذّمه مغرب و بیست رکعت به نیت مافی الذّمه عشاء بخواند.

25- حکم عبادات شخص در زمانی که سفیه بوده

سؤال: اگر شخص سفیهی عاقل شود اعمالی را که در سفاهت انجام داده اگر اشتباه باشد چه می شود؟ قضا ندارد؟

پاسخ: در صورتیکه عقل کافی نداشته قضا ندارد.

26- قضای نمازی که نمی داند کدام نماز بوده

سؤال: نمازی از ما در گذشته دارای اشکال بوده و باید قضا کنیم اما یادمان نیست که چه نمازی بوده است. آیا باید یک نماز دو رکعتی و یک نماز سه رکعتی و یک نماز چهار رکعتی به نیت مافی الذمه بخوانیم؟

پاسخ: چنانچه نمازهای زیادی نیست احتیاط کنید و هر سه مورد را به جا آورید.

27- کفایت نماز به نیت مافی الذمه از نماز قضا

سؤال: آیا می شود اول نمازهایی را بدون نیت خاص و فقط به نیت مافی الذمه بخوانیم اما بعد مثلا بفهمیم مقداری نماز قضا به گردن داریم و بعد آن نمازهایی را که قبلاً به نیت مافی الذمه خوانده ایم الان به جای این نمازهای قضایی که بر گردن داریم حساب کنیم و دیگر نمازهای قضا را نخوانیم؟

پاسخ: مانعی ندارد.

28- لزوم انجام نماز قضا شده قبل از نماز بعدی

سؤال: این که فرموده اید احتیاط واجب است که یک یا دو نماز قبل که قضا شده را به جا آوریم و بعد نمازی که ادا هست را بخوانیم، این به معنای این است که اگر دو نماز قبل را قضایش را بجا نیاوریم، نمازی که الان ادا هست هم باطل است؟

پاسخ: در صورت فراموش کردن، باطل نیست ولی اگر عمداً این کار را کند اعاده نماید.

29- نشسته خواندن نماز قضای میت

سؤال: آیا می توان نماز قضای میت را نشسته خواند؟

پاسخ: در صورتی که پسر بزرگ تر که بر او واجب است نتواند ایستاده بجا آورد، نشسته مانعی ندارد.

30- سوال از نیت نماز قضای امام جماعت

سؤال: آیا انسان باید از امام جماعت سوال کند که نماز قضای او قضای حتمی است یا خیر؟

پاسخ: لازم نیست.

31- قضای نماز و روزه های زمان ارتداد

سؤال: قضای نماز و روزه های فردی که مدتی مرتد بوده، بعد از بازگشت چگونه است؟

پاسخ: نماز روزه های آن مدت را قضا می کند و علاوه بر قضای روزه ها برای هر روز احتیاطا کفاره عمد می پردازد.

32- عبادات فردی که بعد از سنی شدن دوباره شیعه شده

سؤال: شیعه ای 2 سال سنی شده و بعد دوباره بازگشته و شیعه شده، نمازهایی که خوانده حکمش چیست؟

پاسخ: قبول است