شرط چهارم: (رطوبت سرایت کننده به بدن و لباس نداشته باشد)-شرایط مکان نمازگزار:

شرط چهارم1: آن كه مكان نمازگزار اگر نجس است به طوري تر نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس اوبرسد2 ولي جايي كه پيشاني را برآن مي گذارد اگر نجس باشد در صورتي كه خشك هم باشد نماز باطل است3 و احتياط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

این مسأله در رساله آيت الله مكارم نیست.

1- سبحانی: شرط چهارم: پاکی از نجاست سرایت کننده ...

2- بهجت: مگر اینکه طوری تر باشد که اگر نجاست به بدن یا لباس سرایت کرد نماز را باطل نکند، چنانکه خواهد امد...

سیستانی: در صورتی که از نجاساتی باشد که مبطل نماز است...

زنجاني: شرط ششم: در مکان نمازگزار نجاست سرایت کننده نباشد [و] مکان نمازگزار اگر نجس است به طوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد و آن را به نحوی نجس کند که نتواند در آن نماز بخواند...

3- بهجت: [پایان مسأله].

زنجانی: بلی، چنانچه فقط قسمتی از مهر نمازگزار نجس باشد، اگر نجاست آن به بدن نمازگزار سرایت نکند نماز اشکال ندارد و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

*****

فاضل: شرط چهارم « موجب نجاست لباس و بدن نمازگزار نشود»

فاضل مسأله 897- مكان نمازگزار اگر نجس است نبايد بطوري تر باشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد، مگر نجاستي باشد كه در نماز معفوّ است، ولي جايي كه پيشاني را برآن مي گذارد اگر نجس باشد نماز باطل است هر چند نجاست آن مسري نباشد، و اگر مقدار واجب در سجده پاك باشد كافي است و احتياط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.

وحید مسأله 895- شرط پنجم: آنکه مکان نمازگزار اگر نجس هست به طوری تر نباشد که نجاستی که موجب بطلان نماز است به بدن یا لباس او برسد ، ولی جایی که پیشانی را برای سجده بر آن می گذارد باید پاک باشد و اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است.و احتیاط مستحب ان است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

مظاهری: مسأله 718- مکان نمازگزار اگر نجس است باید طوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد ولی جایی که پیشانی را بر آن می گذارد اگر نجس باشد گرچه خشک هم باشد نماز باطل است ولی اگر مهر پاک را در جایی که نجس است بگذارد و بر آن سجده کند اشکال ندارد و مستحب است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

جوادی آملی: مسأله 931- شرط چهارم: مكان نمازگزار نباید به نجاستی آلوده باشد كه موجب سرایت به لباس یا بدن وی میشود، به گونه‌ای كه با آن نجاست نمیتوان نماز را اقامه كرد، پس اگر مكان نمازگزار نجس شده بود، ولی خشک است و به بدن یا لباس سرایت نمیكند؛ یا اگر سرایت كند، سبب بطلان نماز نمیشود، مانند نجاست آن به خون كمتر از درهم ـ غیر از خون‌هایی كه ذرّه‌ای از آن‌ها نماز را باطل میكند ـ، یا آلوده شدن دستكش یا جوراب، اقامه نماز در آن مكان اشكال ندارد و به احتیاط مستحب مكان نمازگزار پاک باشد.

جوادی آملی: مسأله 932- شرط چهارم: محل سجدهٔ نماز باید پاک باشد و نجس شدن آن، سبب بطلان نماز است، هرچند نجاست آن به پیشانی نمازگزار نرسد.

امام خامنه ای: رساله آموزشی مسأله ۱۱۱- محل سجده نمازگزار باید پاک باشد ولی اگر مکان نمازگزار به غیر از جایی که پیشانی را بر آن می گذارد نجس باشد چنانچه نجاست آن به بدن یا لباس سرایت نکند اشکال ندارد و نماز صحیح است.

(مسأله 886) بنابراحتياط مستحب بايد زن عقب تر از مرد بايستد و جاي سجده او از جاي ايستادن مرد كمي عقب تر باشد.

*****

گلپايگاني، صافي: مسأله 895- مكروه است زن در نماز جلوتر از مرد يا محاذي با او بايستد و بهتر است طوري بايستد كه جاي سجده او كمي از جاي ايستادن مرد عقب تر باشد.

خوئي، تبريزي: «شرط ششم»: بايد بين مرد و زن در حال نماز اقلاً مقدار يك وجب فاصله باشد و (تبريزي: فرقي نمي كند زن جلوتر بايستد يا مرد و يا مساوي هم بايستند، ولي رعايت فاصله در شهر مكه لازم نيست؛ و نيز در غير مكه) نماز خواندن در فاصله كمتر از ده ذراع مكروه است.

فاضل: شرط پنجم «مرد بر زن مقدم باشد». مسأله - 898- در نماز زن بايد عقب تر از مرد بايستد و بهتر است جاي سجده زن از جاي ايستادن مرد كمي عقب تر باشد، بنابراين اگر زن جلوتر يا مساوي مرد بايستد نماز باطل است. و در اين حكم بين محرم و نامحرم يا زن و شوهر تفاوتي نيست، و همين طور بين نماز واجب و مستحبّ فرق ندارد.

امام خامنه ای: رساله آموزشی مسأله ۱۱۲- بنابر احتیاط واجب باید میان زن و مرد در حال نماز (در غیر مسجدالحرام) حداقل یک وجب فاصله باشد و در این صورت اگر زن و مرد محاذی {برابر، کنار یکدیگر} یکدیگر به ایستند یا زن جلوتر از مرد بایستد نماز هردو صحیح است و فرقی نمی کند که زن و مرد محرم باشند یا نامحرم.

زنجاني: مسأله 897- در غیر مکّۀ مکرّمه اگر زن و مرد در کنار هم نماز بخوانند یا زن جلوتر از مرد نماز بخواند شایسته است که بین آن‌ها کمتر از ده ذراع فاصله نباشد و چون ذراعهای متعارف با یکدیگر تفاوت دارند بزرگ‌ترین ذراع متعارف را در نظر بگیرند، و نماز خواندن در کمتر از این فاصله مکروه است و اگر فاصله از یک وجب کمتر باشد کراهت بیشتری دارد و این مسأله در مسجد الحرام و اطراف نزدیک آن -که محلّ تراکم نمازگزاران است- جاری نیست، بلکه بانوان می‌توانند در کنار مردان بلکه جلوتر از آنان نماز بخوانند و این امر کراهت هم ندارد. در سایر اماکن مکه شایسته است فاصله رعایت شود.

بهجت: مسأله 741- نماز خواندن زن جلوتر از مرد يا مساوي و همدوش با مرد مكروه است بنابراظهر، مگر اين كه بين آن دو، چيزي مانند پرده و مانند آن حائل بشود و يا اينكه بين آن دو به مقدار حداقل يك وجب و حداكثر ده ذراع كه حدود پنج متر مي شود فاصله باشد، كه در اين صورت كراهت كم و يا برداشته مي شود.

سيستاني: شرط ششم: بايد بنابراحتياط لازم زن عقب تر از مرد بايستد، اقلّاً به مقداري كه جاي سجده او برابر جاي دو زانوي مرد در حال سجده باشد و در این حکم فرقی بین محرم و نامحرم نیست.

مكارم: شرط چهارم: تقدّم مرد بر زن؛ بايد در نماز، زن عقب تر از مرد بايستد و جاي سجده او از جاي سجده مرد كمي عقب تر باشد والا نماز باطل است؛ در اين حكم، محرم و غير محرم تفاوتي ندارند، ولي اگر ميان مرد و زن ديوار يا پرده و مانند آن باشد يا به اندازه ده ذراع (تقريباً پنج متر) فاصله باشد اشكال ندارد، و در مکانهای شلوغ که اجرای این حکم مشقّت دارد رعایت آن لازم نیست.

وحید: شرط ششم: باید بین مرد و زن در حال نماز حداقل یک وجب فاصله باشد، ولی نمازخواندن در فاصله کمتر از ده ذراع در غیر شهر مکّه، مکروه است.

سبحانی: شرط پنجم: تقدّم مرد بر زن؛ بنابراحتیاط واجب باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد.

مظاهری: مسأله 719- اگر در نماز زن هم ردیف مرد یا جلوتر از او باشد اشکال ندارد، گرچه بین آنها فاصله ای نظیر پرده نباشد، ولی مستحب است زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجدۀ او از جای ایستادن مرد کمی عقب تر باشد و اگر برابر هم باشند ده ذرع (تقریبا پنج متر) میان آنها فاصله باشد.

جوادی آملی: مسأله 933- مكروه است كه زن در نماز جلوتر از مرد نمازگزار یا محاذی او باشد. كراهت یادشده در غیر مكّه است. هر گاه زن و مرد با هم نماز را شروع كردند و زن جلو یا محاذی مرد نمازگزار باشد مستحب است هر دو نماز خود را اعاده كنند و اگر یكی بعد از دیگری به گونه‌ای وارد نماز شده كه زن مقدّم یا محاذی باشد، كسی كه نماز او دیرتر شروع شده، احتیاطاً نماز را اعاده نماید.

(مسأله 887) اگر زن برابر مرد يا جلوتر بايستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن است كه نماز را دوباره بخوانند.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

امام خامنه ای: ۱۱۲ . بهجت، مظاهری، جوادی آملی: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۸۸۶.

*****

گلپايگاني، صافي: مسأله 896- اگر زن برابر مرد يا جلوتر بايستد نماز هر دو صحيح است، چه با هم وارد نماز شوند يا به ترتيب؛ بلي ثواب نماز هر كدام كه بعد مشغول نماز شده اند كمتر است(صافي: ولي بنابراحتياط موكّد، سزاوار است در صورتي كه هر دو با هم وارد نماز شوند هردو، و در صورتي كه به ترتيب وارد شده باشند كسي كه بعد وارد شده، نماز را اعاده نمايد)

خوئي، تبريزي: مسأله 896- اگر زن برابر مرد يا جلوتر در كمتر از يك وجب بايستد و با هم وارد نماز شوند بايد نماز را دوباره بخوانند، ولي اگر يكي زودتر از ديگري به نماز بايستد فقط كسي كه بعد مشغول نماز شده بايد نمازش را دوباره بخواند..

. تبريزي: اگر يكي زودتر از ديگري به نماز بايستد، نماز او بنابرأظهر صحيح است و كسي كه بعد مشغول نماز شده، بايد نمازش را دوباره بخواند.

فاضل 899، مكارم: مسأله 812- اگر زن در كنار مرد يا جلوتر بايستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است، امّا اگر يكي قبلاً وارد نماز شده باشد نماز او صحيح و نماز دومي باطل است.

سیستانی: مسأله 873- اگر زن هم ردیف مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید نماز را دوباره بخوانند. و اگر یکی زودتر از دیگری مشغول نماز شود، نماز نفری که دیرتر تکبیرة الاحرام را گفته، بنا بر احتیاط واجب باطل است و نماز نفر اول که زودتر تکبیرة الاحرام را گفته، در صورتی که آنچه در مسأله {888} ذکر شده را انجام دهد صحیح است و گرنه نماز نفر اول هم، بنا بر احتیاط واجب، باطل است امّا اگر این کارها امکان پذیر نیست نماز را ادامه می‌‌دهد و در این صورت، نماز نفر اول صحیح است.

جوادی آملی: مسأله 933- مكروه است كه زن در نماز جلوتر از مرد نمازگزار يـا محـاذى او باشد. كراهت ياد شده در غير مکّه است. هرگاه زن و مرد با هم نماز را شـروع كردند و زن جلو يا محاذى مرد نمازگزار باشد مستحب است هر دو نمـاز خـود را اعاده كنند و اگر يكى بعد از ديگرى به گونه وارد نماز شد که زن مقدّم یا محاذى باشد، كسىكه نماز او ديرتر شروع شده،احتياطاً نماز را اعاده نماید.

زنجاني: مسأله 898- مسأله- اگر زن برابر مرد يا جلوتر، بدون رعايت فاصله مناسب بايستد و با هم وارد نماز شوند احتياط مستحب آن است كه نماز را دوباره بخوانند و اگر يكي بعد از ديگري به نماز بايستد احتياط مستحب آن است كه دومی نمازش را دوباره بخواند.

وحید: مسأله 896 - اگر زن برابر مرد یا جلوتر، در کمتر از فاصله ای که ذکر شد بایستد و با هم وارد نماز شوند باید نماز را دوباره بخوانند؛ و همچنین است بنابراحتیاط واجب در صورتی که یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد.

(مسأله 888) اگر بين مرد و زن، ديوار يا پرده يا چيز ديگري باشد1 نمازشان صحيح است و احتياط مستحب هم در دوباره خواندن نيست.

1- گلپايگاني، صافي: كه يكديگر را نبينند، يا بين آنان اقلّاً ده ذراع كه تقريباً پنج ذرع مي شود فاصله باشد ، چنانچه زن برابر مرد يا جلوتر از او باشد نماز هر دو صحيح است و كراهت هم ندارد؛ و همچنين است اگر مكان يكي از آنان به قدري بلند باشد كه نگويند: زن جلوتر از مرد يا برابر او ايستاده است.

فاضل: كه يكديگر را نبينند يا بين آنها ده ذراع كه تقريباً پنج متر است فاصله باشد نمازشان صحيح است.

زنجاني: كه يكديگر را نبينند يا مكان يكي از انان به قدري بلند باشد كه نگويند زن جلوتر از مرد يا برابر او ايستاده است، نماز هر دو بی تردید صحيح است.

مكارم، بهجت، مظاهری: رجوع كنيد به ذيل مسأله 886.

*****

خوئي، تبريزي، وحید 897، سیستانی: مسأله 874- اگر بين مرد و زن كه برابر هم ايستاده اند يا زن جلوتر ايستاده و نماز مي خوانند ديوار يا پرده يا چيز ديگري باشد كه يكديگر را نبينند. نماز هر دو صحيح است، اگر چه بين آنها يك وجب هم فاصله نباشد*.

. ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍سيستاني: يا آنكه فاصله بيش از ده ذراع {تقریباً چهار متر و نیم} باشد نماز هر دو صحیح است.

*وحید: نماز هر دو اشکال ندارد اگر چه بین انها کمتر از فاصله ای که قبلا ذکر شد باشد.

سبحانی: مسأله 742- اگر بین مرد و زن دیوار یا پرده یا چیز دیگری یا تقریبا چهار متر و نیم فاصله باشد نمازشان صحیح است.

جوادی آملی: مسأله 934- كراهت تقدّم یا محاذات مكان زن نمازگزار نسبت به مكان مرد نمازگزار، اختصاصی به نامحرم ندارد. در صورت وجود حاجب، مانند دیوار یا پرده یا فاصله، نه كراهت دارد و نه احتیاط مستحب در اعاده نماز است. این حكم برای نافله مانند فریضه است؛ ولی در حال غفلت یا فراموشی جاری نیست.

مسأله اختصاصي

فاضل: مسأله 901- اگر زن در طبقه دوم نماز بخواند، گرچه جلوتر يا مساوي مرد باشد نمازش صحيح است حتّي اگر ارتفاع، كمتر از ده ذراع يعني كمتر از پنج متر باشد.