چهارم: «ماموم نیت جماعت داشته باشد [1]»
مسأله 1422-اگر در بين نمازشك كند كه اقتدا كرده يا نه1، چنانچه در حالي باشد كه وظيفه مأموم است مثلاً به حمد و سوره امام گوش مي دهد بايد 2 نماز را به جماعت تمام كند و اگر مشغول كاري باشد كه هم وظيفه امام و هم وظيفه مأموم است3 مثلاً در ركوع يا سجده باشد، بايد نماز را به نيّت فرادي تمام نمايد.
اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست.
1- خوئي، تبريزي: اگر بنايش بر جماعت خواندن بوده و احتمال دهد كه از روي فراموشي نيّت جماعت نكرده است...
سيستاني: چنانچه به نشانه هايي اطمينان پيدا كند كه اقتدا كرده بايد نماز را به جماعت تمام كند و در غير اينصورت بايد نماز را به نيّت فرادي تمام نمايد.
مكارم: چنانچه در حالي باشد كه اطمينان پيدا كند مشغول جماعت است، نماز را به جماعت تمام كند ولي اگر اطمينان پيدا نكند، بايد نماز را به نيّت فرادي انجام دهد.
وحید: باید نماز را فرادی تمام کند مگر این که از جهت قرائنی اطمینان کند که نیت جماعت کرده است.
مظاهری: اگر بنایش بر جماعت خواندن بوده و احتمال دهد که از روی فراموشی نیت جماعت نکرده است نماز را به نیت جماعت تمام کند.
2- فاضل، تبريزي، نوري: مي تواند...
3- گلپايگاني، صافي: هم وظيفه منفرد و هم وظيفه مأموم است...
*****
زنجاني: مسأله- اگر در بين نماز جماعت قبل از ركوع، شك كند كه تكبيرة الاحرام را گفته يا نه، بنابراین مي گذارد كه نگفته و اگر اطمينان دارد كه تكبيرة الاحرام را گفته و شك كند كه نيّت جماعت كرده يا نه، بايد نمازرا به نيّت فرادي تمام كند، هر چند قبل از نماز، بناي بر جماعت خواندن داشته و الان هم مشغول كاري باشد كه مأمومين انجام مي دهند، مثلاً به حمد و سوره امام گوش مي دهد و اگر در ركوع يا بعد از آن شك كند كه تكبيرة الاحرام را گفته يا نه، يا نيّت جماعت كرده يا نه، نماز را به جماعت تمام كرده و صحيح مي باشد.
سبحانی: مسأله- اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه چنانچه خود را در حالی دید و اطمینان پیدا کند که اقتدا کرده است نماز را به جماعت تمام کند و در غیر این صورت احتیاط آن است که نماز [را] به جماعت تمام و دو مرتبه به طور فرادی بخواند.
مسأله 1423-انسان در بين نماز جماعت مي تواند نيّت فرادي كند1.
1- مظاهری: خواه از اول نیت داشته باشد یا نه و یا عذری برایش پیش بیاید یا نه.
*****
گلپايگاني، صافي: مسأله- احتياط واجب آن است كه در بين نماز جماعت تا ناچار نشود، نيّت فرادي نكند، بلي پيش از سلام امام بدون عذر مي تواند نيّت فرادي نمايد.
خوئي، تبريزي: مسأله- اگر مأموم در بين نماز بخواهد قصد انفراد نمايد در صورتي كه از اول نماز چنين قصدي نداشته، اشكال ندارد ولي اگر قبل از اول نماز قصد داشته است، مورد اشكال است.
سيستاني: مسأله- اگر مأموم در بين نماز بدون عذر قصد انفراد نمايد، صحّت جماعتش محل اشكال است ولي نمازش صحيح است مگرآن كه به وظيفه منفرد عمل نكرده باشد كه بنابراحتياط واجب بايد نماز را اعاده كند ولي اگر چيزي را كم يا زياد كرده باشد كه در صورت عذر نمازرا باطل نكند اعاده لازم نيست. مثلاً اگر از اول نماز قصد انفراد را نداشته و قرائت را نخوانده، ولي در حال ركوع چنين قصدي برايش پيدا شود، در اين صورت مي تواند نمازش را به قصد انفراد تمام كند و لازم نيست كه آن را اعاده نمايد و همچنين اگر يك سجده را براي متابعت زياد كرده باشد.
زنجاني: مسأله- احتياط مستحبّ آن است كه در بين نماز جماعت تا ناچار نشود نيّت فرادي نكند، ولي اگر نيّت فرادي كرد، اشكالي ندارد بلكه اگر از ابتداي نماز هم قصد داشته باشد كه در بين نماز نيّت فرادي كند، نماز جماعتش اشكالي ندارد.
وحید: مسأله- عدول از جماعت از به فرادی در حال تشهّد قبل از سلام امام در حالی که از اول قصد عدول نداشته باشد اشکال ندارد و همچنین است قبل از تشهّد در صورت معذور باشد و در غیر این دو صورت محل اشکال است. چه از اول نیت عدول داشته باشد یا در اثناء قصد عدول کند. ولی اگر به وظیفه منفرد عمل کرده نمازش صحیح است و همچنین اگر بعد از گذشتن محل قرائت عدول کرده و از اول قصد انفراد نداشته نمازش از جهت ترک قرائت صحیح است.
مكارم: مسأله- بدون عذر نمي توان از جماعت جدا شد و نيّت فرادي كرد، خواه از اول تصميم بر اين كار داشته باشد يا در اثناء نماز.
سبحانی: مسأله- انسان در بین نماز جماعت بدون عذر نمی تواندنیت فرادی کند خواه از اول قصد داشته باشد یا نه.
بهجت: مسأله- انسان در بين نماز جماعتي كه خواندن آن به جماعت، واجب نيست، بنابرأظهر مي تواند نيّت فرادي كند ، اگر چه از اول نماز، قصد فرادي داشته باشد، مثلاً نيّت كند كه دو نماز خود را با يك نماز امام بخواند، يعني قصد كند كه بين نماز، فرادي كند و زودتر تمام كند و دوباره نماز دوم را به او اقتدا كند، ولي ممكن است از جهت اخلال به نظم جماعت و اشتباه انداختن مأمومين ممنوع باشد.
مسأله 1424-اگر مأموم به واسطه عذري 1بعد از حمد و سوره امام نيّت فرادي كند لازم نيست حمد و سوره را بخواند2 ولي اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادي نمايد، بايد مقداري را كه امام نخوانده بخواند3.
1- [عبارت «به واسطه عذری» در رساله آیت الله مظاهری نیست.]
2- سيستاني: ولي اگر بدون عذر باشد يا پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادي نمايد بنابراحتياط واجب، لازم است همه حمد و سوره را بخواند.
3- صافي: بلكه بنابراحتياط، مقداري را كه امام خوانده نيز بخواند.
*****
خوئي: مسأله- اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام نيّت فرادي كند بنابراحتياط واجب بايد تمام حمد و سوره را بخواند و اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادي نمايد، لازم است مقداري را كه امام خوانده نيز بخواند.
زنجاني: مسأله- اگر مأموم بعد از حمد امام نيّت فرادي كند لازم نيست حمد را بخواند، ولي اگر پيش از تمام شدن حمد نيّت فرادي كند، بايد مقداري را كه امام نخوانده بخواند و احتياط مستحبّ آن است كه قبل از آن، قسمتي را كه امام خوانده به نيّت مردد بين قرائت واجب نماز يا قرائت قرآن بخواند.
فاضل، تبريزي: مسأله- اگر مأموم بعد از حمد وسوره امام نيّت فرادي كند، لازم نيست حمد و سوره را بخواند ولي اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيّت فرادي نمايد. و يا بلافاصله پس از اقتدا قصد داشته كه بعد از حمد و سوره امام نيّت فرادي نمايد بنابراحتياط واجب حمد و سوره را از اول بخواند.
. تبريزي: بنابراحتياط مستحبّ مقداري را كه امام خوانده نيز بخواند.
وحید: مسأله- اگر ماموم پیش از تمام شدن حمد و سوره امام نیت فرادی نماید واجب است حمد و سوره را بخواند هر چند مقداری از آن را امام خوانده باشد و همچنین –بنابراحتیاط واجب- اگر بعد از حمد و سوره امام پیش از رکوع نیت فردای کند.
مسأله 1425- اگر در بين نماز جماعت نيّت فرادي نمايد1، بنابراحتياط واجب نبايد دوباره نيّت جماعت كند2 ولي اگر3 مردد شود كه نيّت فرادي كند يا نه و بعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است4.
1-سبحانی: به خاطر عذر نیت فرادی نماید...
2- گلپايگاني، اراكي، خوئي، تبريزي، صافي، زنجاني، وحید: نمي تواند دوباره نيّت جماعت كند...
فاضل: نبايد دوباره نيّت جماعت كند، حتي اگر بلافاصله بعد از نيّت انفراد باشد بنابراحتياط واجب...
3- خوئي، تبريزي: بلكه اگر...
صافي: و اگر...
4- خوئي، تبريزي، صافي: صحّت جماعتش محل اشكال است.
وحید: جماعت او محل اشکال است.
نوري: نمازش خالي از اشكال نيست.
سبحانی: نماز او اشکال دارد.
*****
مكارم: مسأله- اگر در اثناء نماز به خاطر عذري نيّت فرادي كند، نمي تواند دوباره به جماعت برگردد و نيز اگر مردد شود كه نيّت فرادي كند يا نكند و بعد تصميم بگيرد نماز را به جماعت تمام كند جماعت او اشكال دارد.
سيستاني: مسأله- اگر در بين جماعت نيّت فرادي نمايد، نمي تواند دوباره نيّت جماعت كند، و همچنين است بنابراحتياط واجب اگر مردد شود كه نيّت فرادي كند يا نه و بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند.
مظاهری: مسأله- اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید نمی تواند نیت جماعت کند ولی اگر مردد شود که نیت فرادی کند یا نه، و بعد تصمیم بگیرد که نماز را با جماعت تمام کند اشکال ندارد.
مسأله 1426-اگرشك كند كه نيّت فرادي كرده يا نه1، بايد بنا بگذارد كه نيّت فرادي نكرده است.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست
1- وحید: اگر شک کند که در بین نماز نیت فرادی کرده یا نه...
___________________________
1- این عنوان در رساله آیت الله زنجانی آمده است.