اول: «بین امام و مأموم حائل نباشد»-شرایط نماز جماعت

اول: «بین امام و مأموم حائل نباشد»[1]

مسأله اختصاصي

مكارم: مسأله 1237- سبحانی: درجماعت چند چيز بايد رعايت شود: اول- نبودن حايل ميان امام و مأموم و همچنين ميان مأمومين نسبت به يكديگر نبايد چيزي كه مانع ديدن است باشد، بلكه حايل شيشه اي نيز اشكال دارد اما اگر مأموم زن باشد، حايل ميان او و مردان مانعي ندارد.

مسأله 1411- اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند اقتدا کنند 1 بلکه اگر 2 کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد 3 اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستاده اند 4 و بواسطه دیوار محراب امام را نمی بینند اشکال دارد5 بلکه باطل است.

1- بهجت: [پايان مسأله]

زنجانی: همچنین است اگر به جهت حائل دیگری مثل پرده امام را نبینند...

2- اراكي: ولي اگر...

گلپایگانی، نوری: بلی اگر ...

3- زنجاني: و مأموم به جهتي، مثل پرده يا ديوار محراب، امام را نمي بيند ، بنابراحتياط اقتدا كردن صحيح نيست.

4- گلپايگاني، صافي، نوري: و اتّصال دارند...

5- مكارم: ولي صفهايي كه پشت سر آنها قرار دارد نمازشان صحيح است همچنين اگر صفها به در مسجد برسد و از آن خارج گردد.

اراكي: اگر اتّصال بر قرار باشد اشكال ندارد هرچند بواسطه ديوار محراب امام را نمي بينند.

گلپايگاني، نوري: اشكال ندارد.

صافي: محل تأمل است.

فاضل: بنابراحتياط واجب صحيح نيست.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1412.

*****

خوئي، تبريزي: مسأله- در صحّت جماعت شرط است كه بين امام و مأموم و همچنين بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه بين مأموم و امام است، حائلي نباشد(خوئی، تبریزی: و مراد از حائل چيزي است ) كه مانع از ديدن شود مانند پرده يا ديوار و امثال اينها.، پس اگر در تمام احوال نماز يا بعض آن بين امام و مأموم يا بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه اتّصال است چنين حائلي باشد، جماعت باطل خواهد شد و زن از اين حكم مستثني است چنان كه خواهد آمد.

. سيستاني: مراد از حائل چيزي است كه آنها را ازهم جدا كند، خواه مانع از ديدن شود مانند پرده يا ديوار و امثال اينها و خواه مانع نشود مانند شيشه...

سبحانی: مسأله- هر گاه محراب در درون دیوار مسجد باشد و امام در آن قرار گیرد نماز کسانی که پشت سر امام هستند و او را می بینند صحیح است ولی نماز کسانی که در دو طرف صف قرار دارند و امام را نمی بینند اشکال دارد ولی صف های طولانی که پشت سر فردی یا افرادی که امام را می بینند قرار دارد صحیح است ، هر چند امام را نبینند.

مسأله 1412- اگر بواسطه درازي صف اول، كساني كه دو طرف صف ايستاده اند، امام را نبيند مي توانند اقتدا كنند، و نيز اگر بواسطه درازي يكي از صفهاي ديگر، كساني كه دو طرف آن ايستاده اند صف جلوي خود را نبينند1 مي توانند اقتدا نمايند.

1- زنجانی: هيچ يك از افراد صف جلوي خود را نبينند...

سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 1411.

*****

مظاهری: مسأله- امام و مامومین باید متّصل به یکدیگر باشند و لازم نیست اتّصال از جلو باشد بلکه اگر از طرف راست یا چپ، به امام یا ماموم دیگر متّصل باشد نمازش صحیح است پس کسی که پشت ستون ایستاده است اگر از طرفی به امام یا ماموم دیگر متّصل باشد نمازش صحیح است هر چند امام یا ماموم دیگر را نبیند و همچنین اگر صف های جماعت تا درب مسجد برسد نماز کسانی که دو طرف درب ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند اشکال ندارد.

مسأله 1413-اگر صفهاي جماعت تا درب مسجد برسد، كسي كه مقابل درب1، پشت صف ايستاده نمازش صحيح است2 و نيز نماز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند3 صحيح مي باشد4، ولي نماز كساني كه دو طرف ايستاده اند و صف جلو را نمي بينند اشكال دارد5، بلكه باطل است.

1- سبحانی: کسانی که در صحن مسجد مقابل در...

2- بهجت: و نيز نماز كساني كه با ديدن او، اقتدا مي كنند، صحيح مي باشد. [پايان مسأله]

3- زنجانی: و برخی از افراد صف جلو را می بینند...

4- گلپايگاني، نوري: و همچنين نماز كساني كه دو طرف او ايستاده اند و به او اتّصال دارند صحيح است ، اگر چه صف جلو را نبينند.

اراكي: و نماز کسانی که در دو طرف او ایستاده اند و صف جلو را نمی بینند اگر اتّصال برقرار باشد اشکال ندارد.

خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: بلکه نماز كساني كه در دو طرف ايستاده اند و از جهت مأموم ديگر اتّصال به جماعت دارند نيز صحيح است.

زنجاني: ولي نماز كساني كه دو طرف او ايستاده اند و هيچ يك از افراد صف جلو را نمي بينند، بنابراحتياط صحيح نيست، و به طور كلي بنابراحتياط در صحّت جماعت شرط است كه حائلي مانع رويت تمام صف قبل نشده، بلكه لازم است لااقل يك نفر از صف جلويي ديده شود.

صافي: و احتياط واجب آن است كه كساني كه دو طرف او ايستاده اند اگر صف جلو را نبينند، اقتدا ننمايند.

فاضل: ولي كساني كه دو طرف او ايستاده اند و صف جلو را نمي بينند، بنابراحتياط واجب اقتداء آنها صحيح نيست.

5- سبحانی: [پایان مسأله]

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1411.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1412.

مسأله 1414- كسي كه پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ بواسطه مأموم ديگر به امام متّصل نباشد، نمي تواند اقتدا كند1 بلكه اگر از دو طرف هم متّصل باشد ولي از صف جلو حتي يك نفر را هم نبيند جماعت او صحيح نيست.

1- خوئي، گلپايگاني، سيستاني، تبريزي، صافي، نوري، وحید: [پايان مسأله]

اراكي، فاضل: ولي اگر از طرف راست يا چپ متّصل باشد، مي تواند اقتدا كند.

بهجت: ولي اگر از دو طرف يا يك طرف متّصل باشد و مأموم كسي را كه امام را مي بيند، مشاهده كند جماعتش صحيح است و منظور از ديدن امام، اين است كه اگر مأمومين نباشند، بتواند امام را ببيند ولي غير از مأمومين، هر چه حائل شود، موجب فرادي شدن نماز است.

زنجاني: بلكه بنابراحتياط اگر به واسطه مأموم ديگر هم متّصل باشد ولي از صف قبل هيچ كس را نبيند، نماز جماعتش صحيح نيست.

مكارم: به امام متّصل باشد، كافي است.

سبحانی: به امام متّصل باشد و صف جلوتر را می بیند نماز او صحیح است.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 1412.

_________________________________

1- این عنوان در رساله آیت الله زنجانی آمده است.