احکام تشهّد و سلام

مسأله 1138- واجب است در رکعت دوم نمازها، نیز رکعت پایانی نماز مغرب و نماز ظهر و عصر و عشاء، بعد از سجدهٔ دوم، تشهّد بخواند؛ یعنی  بگوید: «أشهَدُ أن لَا إلَهَ إلّا اللهُ وَحدَهُ لا شَریكَ لَهُ وَ أشهدُ أنَّ مُحمّداً عَبدُهُ وَ رَسولُهُ؛ اللّهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد». نماز وَتر که یک رکعت است، تشهّد دارد.

مسأله 1139- واجب است نمازگزار در حال تشهّد: 1. بنشیند. 2. آرام باشد. 3. ترتیب را رعایت کند؛ یعنی دو شهادت را بر صلوات مقدّم بدارد. 4. موالات و پی درپی بودن کلمات را حفظ کند. 5. کلمات و حروف را به صورت صحیح و مطابق قواعد عربی بگوید.

مسأله 1140- اگر نمازگزار تشهّد را فراموش کند و برخیزد و پیش از رکوع یادش بیاید، باید بنشیند و تشهّد را بخواند و برخیزد و وظیفه رکعت را انجام دهد و پس از نماز، دو سجدهٔ سهو جهت قیام بیجا به‌جا آورد و اگر بعد از رفتن به رکوع یا پس از سربرداشتن از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز، تشهّد فراموش شده را قضا کند و دو سجدهٔ سهو به‌جا آورد.

مسأله 1141- برخی از امور مستحب در تشهّد چنین است: 1. نمازگزار بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. 2. پیش از کلمات واجبِ تشهّد بگوید: «الْحَمدُ لله» یا «بِسم اللهِ و باللهِ و الحمدُ للهِ و خَیر‌ُ الأسماءِ للهِ». 3. دست را بر ران‌ها بگذارد. 4. انگشت‌ها را به هم بچسباند. 5. به دامان خود نگاه کند. 6. پس از تمام شدن تشهّد بگوید «وَ تَقَبَّلْ شَفٰاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَر‌َجَتَه‌ُ».

مسأله 1142- پس از تشهّد آخر نماز، درحالیکه نشسته و بدن آرام است، مستحب است بگوید: «السَّلامُ عَلَیْكَ أیُّهَا النَّبيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَـرَکاتُهُ» و واجب است بعد از آن بگوید: «السَّلامُ عَلَیْنَا وَعَلیٰ عِبادِ اللهِ الصّالِحینَ» یا بگوید: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَر‌َکاتُهُ» و احتیاط واجب است که به اوّلی اکتفا نشود و اکتفا به دومی، صحیح است.

مسأله -1143 ترک عمدی سلام، نماز را باطل میکند و ترک سهوی آن، باعث بطلان نماز نیست. اگر پس از فراموشی آن و پیش از به‌هم‌خوردن صورت نماز و قبل از انجام دادن کاری که عمدی یا سهوی آن نماز را باطل میکند ـ مانند پشت به قبله کردن ـ یادش بیاید، باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و اگر پس از به‌هم‌خوردن صورت نماز، یا بعد از باطل شدن نماز یادش بیاید، فقط دو سجدهٔ سهو دارد.

مسأله 1144- اگر سلام را فراموش کند و پیش از به هم خوردن صورت نماز کاری انجام دهد که نماز را مطلقاً باطل میکند و بعداً یادش بیاید، احتیاط واجب است که نماز را دوباره اقامه کند و سجدهٔ سهو، لازم نیست.