انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

شرایط مستحقین زکات

بزرگ نمایی کوچک نمایی

رداخت زکات به معتاد

سؤال1827. آیا مى‏شود زکات را به افراد فقیر معتاد به تریاک داد؟
پاسخ: اگر صرف در کشیدن تریاک مى‏کند، در ابتداى معتاد شدن نمى‏تواند به او بدهد؛ ولى اگر معتاد شده است، عدم پرداخت مبنى بر حرمت ادامه اعتیاد است، و اگر صرف در ضروریات خود و عیالش مى‏کند، پرداخت زکات به او مانعى ندارد و هم چنین اگر ندانیم که آن را چه مى‏کند.
میزان فقر
سؤال1828. معیار در فقر افراد چیست؟ آیا شخصى که مثلاً حدود پانصد تومان پول ندارد، ولى از لحاظ خوراکى چندان در مضیقه نیست، مى‏توان به او زکات داد؟
پاسخ: فقیر و مستحقّ زکات است.
کسى که در صورت فروش ملکش غنى است
سؤال1829. شخصى داراى باغى است که اگر بفروشند غنى مى‏شود؛ ولى به طمع گران‏ترشدن نمى‏فروشد. آیا مى‏توان به او زکات داد؟
پاسخ: این شخص فقیر نیست.
دادن زکات به داماد یا عروس
سؤال1830. در چه صورتى شخص مى‏تواند زکات مال را به داماد یا عروس خود بدهد؟
پاسخ: در صورتى که فقیر باشند.
خرج زکات براى تحصیل فرزند
سؤال1831. در صورت فقر پسر، پدر مى‏تواند زکات را براى تحصیل فرزند در دانشگاه یا حوزه به پسر خود پرداخت نماید؟
پاسخ: در این جهت با دیگران فرقى ندارد.
پرداخت زکات به پسر فقیر
سؤال1832. پدر اینجانب حدود هفتاد سال سن دارد و شغل او کشاورزى است. بنا به اقرار خودش زکات را خوب حساب نکرده است، یعنى دقیق زکات تسعه (نه گانه) را نداده و یقین دارد به عهده او زکات تسعه هست. هم‏چنین ردّ مظالم به عهده او است. آیا اکنون براى برى‏ءالذّمه شدن مى‏تواند یک‏جا همه را حساب کند و به پسر فقیر خود بدهد و پسر براى خود زن بگیرد؟ آیا اجازه مى‏فرمایید پدرم موارد مذکور را خرج عروسى برادر فقیرم کند؟
پاسخ: شاید بتواند، مگر این که احتیاط این است که به شخص مستحقّ شریف بدهد و او بذل کند به پسرش که مى‏خواهد ازدواج کند.
دادن زکات به ربیبه
سؤال1833. آیا انسان مى‏تواند مقدارى از زکات را که مدیون است به ربیبه‏ى خود پرداخت نماید؟
پاسخ: ظاهرا مى‏تواند.
دادن زکات به افرادى که گاهى اوقات نماز مى‏خوانند
سؤال1834. آیا به یک خانواده‏ى مسلمان شیعه که بعضى از افراد این خانواده گاهى نماز مى‏خوانند و گاهى نمى‏خوانند، مى‏توان زکات داد؟
پاسخ: اگر به قدر ضروریات آن‏ها بدهد، اشکال ندارد، (مسأله‏ى 1537 رساله).
پرداخت زکات به فقیر سنى مذهب
سؤال1835. آیا زکات را مى‏توان به فقیر سنى مذهب پرداخت نمود؟
پاسخ: خیر، نمى‏توان، (مسأله‏ى 1534 رساله).
گرفتن زکات از یک فرد سنى مذهب
سؤال1836. آیا فقیر شیعه مى‏تواند از یک نفر سنى، زکات بگیرد؟
پاسخ: بله، مى‏تواند.
ترجیح بین فقراى محل زراعت و محل سکونت
سؤال1837. کشاورزى در شهر سکونت دارد و جهت زراعت به روستایى در 25 کیلومترى آن شهر مى‏رود. هم در آن روستا و هم در شهر محل سکونت خود، افراد مستحقّ وجود دارند. او زکات زراعتش را به کدام دسته از فقرا بدهد بهتر است؟
پاسخ: اگر در شهر خودش مستحق پیدا شود، مى‏تواند زکات را به روستا ببرد؛ ولى مخارج بردن به آن محل را باید خودش بدهد، و اگر زکات تلف شود، ضامن است؛ مگر آن که به درخواست حاکم شرع برده باشد.
محاسبه بدهى بدهکار از زکات
سؤال1838. شخص فقیرى به بنده بدهکار است و توانایى پرداخت بدهى خود را ندارد. آیا مى‏توانم بدهى او را از زکات مالم حساب کنم و دیگر از او طلب نکنم؟
پاسخ: بله، مى‏توانید این کار را بکنید.
دادن زکات به پدر و مادر
سؤال1839. در چه صورت زکات فرزند به پدر و مادرش مى‏رسد؟
پاسخ: فرزند نمى‏تواند زکات خود را در محدوده‏ى نفقه واجبه، به آن‏ها بدهد، و در غیر آن مانعى ندارد.
عدم جواز پرداخت زکات غیر سید به سید
سؤال1840. آیا جایز است غیر سیّد کفارات و مظالم و صدقات خود را به سیّد بدهد؟
پاسخ: احتیاط مستحب است که به سیّد ندهند؛ ولى زکات جایز نیست.
ممنوعیت دریافت زکات غیر سیّد توسط سیّد
سؤال1841.آیا سیّد مى‏تواند از غیر سیّد زکات بگیرد؟
پاسخ: کسى که سیّد است، نمى‏تواند از غیر سیّد زکات بگیرد. (مسأله‏ى 1542 رساله).
پرداخت زکات در قالب هدیه به بستگان
سؤال1842. شخصى که زکات باید بپردازد، اگر فرزند، داماد یا یکى از بستگانش طلبه باشد، آیا مى‏تواند به صورت هدیه، لوازم خانه یا کتاب مورد نیاز او را خریده و از زکات خود محاسبه نماید؟
پاسخ: ظاهرا از غیر واجبات، واجب النّفقه مى‏تواند اداى زکات کند و لازم نیست بگوید زکات است.
افرادى که منکر زکات‏اند
سؤال1843. اگر کسانى باشند که زکات نمى‏دهند و وقتى با آن‏ها بحث مى‏کنیم، زکات را قبول ندارند، آیا آن‏ها کافر و نجس‏اند؟ معاشرت با چنین افرادى چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر منکر اصل زکات هستند، کافر و نجس‏اند. (با توضیح مذکور در مسأله‏ى 110 رساله.)
نانى که از گندم زکات نداده پخت شده است
سؤال1844. آیا نانى که از گندم زکات نداده، پخته شده است را مى‏توان خورد؟
پاسخ: اگر زکات آن را از مال دیگر بدهند، مى‏توان خورد.
نماز خواندن در لباسى که از مال زکوى تهیه شده است
سؤال1845. آیا با مال زکوى مى‏توان لباس خرید و در آن لباس نماز خواند؟
پاسخ: اگر با عین پولى که زکات آن را نداده‏اند لباس بخرد تا زمانى که از پول دیگرى زکات آن را نداده‏اند، نماز خواندن در آن لباس حرام و بنابر احتیاط باطل است.
نماز خواندن در خانه‏ى کسى که زکات پرداخت نمى‏کند
سؤال1846. اگر کشاورزانى باشند که درآمد آن‏ها از طریق زراعت است و لکن زکات پرداخت نمى‏کنند و با این درآمد خانه و مسکن تهیه کرده‏اند، نماز خواندن در خانه‏ى آن‏ها چه حکمى دارد؟
پاسخ: نماز خواندن در آن خانه اشکالى ندارد.
عقد ازدواج کسانى که زکات پرداخت نمى‏کنند
سؤال1847. اگر کسانى زکات پرداخت نکنند و با عین مال زکوى، ازدواج کرده‏اند، عقد آن‏ها چه حکمى دارد؟
پاسخ: عقد آن‏ها صحیح است.
گفتن این که مال پرداختى به فقیر، زکات است
سؤال1848. چیزى را که انسان بابت زکات به فقیر مى‏دهد، آیا لازم است به او بگوید که زکات است؟
پاسخ: خیر، لازم نیست.
پرداخت معادل زکات از فرش‏هاى خانه
سؤال1849. آیا کسى مى‏تواند معادل زکاتى که بر او تعلّق گرفته از فرش‏هاى خانه‏اش به مسجد محل بدهد و براى خودش فرش نو تهیه کند؟
پاسخ: ظاهرا مى‏تواند از باب قیمت بدهد؛ اگر متولّى شرعى راضى شود. (به مسأله‏ى 1550 رساله مراجعه شود.)
دریافت زکات و خرج آن براى عیال سیّده
سؤال1850. اگر شخص غیر سیّدى زکات بگیرد، مى‏تواند خرج عیالش که سیّده مى‏باشد، نماید؟
پاسخ: بله، مى‏تواند.
مصرف یا تعویض پول جدا شده بابت زکات
سؤال1851. آیا پولى که بابت وجوه شرعیه ـ مانند زکات اموال و فطره ـ ، جدا و تعیین شده را مى‏توان مصرف نمود و یا با پول دیگر تعویض نمود؟
پاسخ: نمى‏توان آن را مصرف کرد؛ ولى تعویض آن اشکال ندارد، در موردى که تفاوتى در تعلّق اغراض عقلائیه ندارد و مستحقّین راضى هستند.
فروش مال زکوى و پرداخت پول آن
سؤال1852. آیا مى‏توان مال زکاتى را فروخت و سپس به مقدار زکات از پول آن جدا کرده و پرداخت نمود؟
پاسخ: بله، مى‏توان، (مسأله‏ى 1550 رساله).
خرید و فروش مال زکوى
سؤال1853. آیا خرید و فروش مال زکوى جایز است؟ در این صورت زکات آن بر عهده فروشنده است یا خریدار؟
پاسخ: جایز نیست، مگر بعد از جداکردن مقدار زکات یا اداى آن از مال دیگر وگرنه معامله نسبت به آن مراعى است.
پرداخت وجه به نیّت زکات یا مظالم
سؤال1854. شخصى علم اجمالى دارد که زکات یا مظالم بر عهده‏اش است. حال که مى‏خواهد وجهى را به مستحقّ بدهد، به چه نیّت این کار را انجام دهد؟
پاسخ: به نیّت امر فعلى و ما فى الذمّه.
دادن زکات پدر به فرد مستحقّى که مدّ نظر پدر نبوده است
سؤال1855. پدرى زکات مالش را جدا کرده و مى‏خواهد به فرد خاصى بدهد. آیا پسر بدون اذن او مى‏تواند زکات را به فرد مستحقّ دیگرى بدهد؟
پاسخ: خیر، نمى‏تواند این کار را بکند.
پرداخت زکات سال‏هاى متمادى در یکجا
سؤال1856. آیا پیرمرد کشاورزى که تا کنون زکات نداده، مى‏تواند زکات همه‏ى سال‏هایش را یک‏جا حساب کند و بپردازد؟ اگر در حال حاضر قدرت بر این کار نداشته باشد چه کند؟
پاسخ: بله، باید تمام آن‏ها را بدهد؛ هر چند به تدریج باشد یا اگر ندارد، آن را وصیت کند.
نیّت در هنگام پرداخت زکات فطریه‏ى عقب افتاده
سؤال1857. اگر پرداخت زکات فطره چند روز به تعویق بیفتد، هنگام پرداخت آن نیّت ادا داشته باشیم یا نیّت قضا؟
پاسخ: اگر کنار هم نگذاشته، احتیاط مستحب آن است که بعدا قضا کند؛ ولى اظهر این است که زکات فطره دیگر بر او واجب نیست، ولى معصیت کرده است.
اولویت بین پرداخت زکات یا بدهى متوفّى
سؤال1858. اگر فرد متوفّى بدهکار باشد و مال زکوى نیز داشته باشد، امّا اموال دیگر او به قدرى نیست که کفاف بدهى او را بدهد، پرداخت زکات او در اولویت قرار دارد یا بدهى او؟
پاسخ: چون زکات اوّلاً به عین مال تعلق مى‏گیرد به همین جهت اولویت لزومیه دارد، (مسأله‏ى 1478 رساله).
پرداخت مبلغ زکات پنجاه سال پیش
سؤال1859. شخص متوفّى پنجاه سال پیش وصیت کرده که مبلغ معینى را بابت زکات بدهند ولى ورثه عمل نکرده‏اند. حال که مى‏خواهند عمل کنند، همان مبلغ را بدهند یا ارزش امروزى آن را حساب کنند؟
پاسخ: احتیاطا باید در مابه التفاوت آن با حکم شرع مصالحه کنند.
تصرف ورثه در اموال میتى که زکات بر آن‏ها واجب شده است
سؤال1860. آیا ورثه مى‏توانند در اموال میتى که زکات بر آن‏ها واجب شده، تصرّف کنند؟ در صورت تصرّف آیا بر ذمّه آن‏ها است که جبران کنند؟
پاسخ: قبل از اخراج زکات یا کنار گذاشتن آن نمى‏توانند در آن تصرف کنند و اگر کردند، ضامن هستند.
جمع‏آورى خمس و زکات توسط حاکم اسلامى
سؤال1861. آیا حاکم اسلامى مى‏تواند نسبت به جمع‏آورى خمس و زکات اقدام نماید و در این راه خشونت به خرج دهد؟
پاسخ: مى‏تواند طلب الزامى کند.
توانایى حکومت اسلامى در تغییر نصاب زکات
سؤال1862. آیا حکومت اسلامى مى‏تواند بنا به مصالح جامعه نصاب زکات را بیشتر یا کمتر وضع کند؟
پاسخ: نصاب خاص، شرط عنوان زکات است.
فلسفه تشریع و اهداف زکات
سؤال1863. فلسفه‏ى تشریع زکات و اهداف آن را با توجه به آیات و روایات، بیان فرمایید؟
پاسخ: رسیدگى به فقیران و رفع حاجت آن‏ها و نموّ مال و زیادى در عمر و مصالح دیگر از جمله حکمت‏هاى تشریع زکات است.
تغییر مصارف و متعلّقات زکات توسط حاکم اسلامى
سؤال1864. آیا حاکم اسلامى مى‏تواند برخى از متعلّقات یا مصارف زکات را بنابر مصالح جامعه کم یا زیاد نماید؟
پاسخ: خیر
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -