نیّت نماز مسافر
سؤال1484. نیّت نماز مسافر چگونه است؟ آیا ذکر قصر یا اتمام، در نیّت لازم است؟
پاسخ: قصد انجام وظیفه فعلیّه کافى است و نیّت لازم نیست به زبان ذکر شود.
نماز شخص بىهوش
سؤال1485. شخصى را در حال بىهوشى از قم به تهران بردهاند. وى در تهران به هوش مىآید. قرار است یک هفته در تهران بماند. با توجّه به این که خودش قصد مسافت نکرده است، تکلیف نمازش ـ در این یک هفته در تهران ـ چگونه است؟
پاسخ: چون قصد سفر نداشته، باید نمازش را تمام بخواند.
نماز استیجارى در سفر
سؤال1486. آیا در سفر مىتوان نماز استیجارى خواند؟ و در صورت جواز، باید شکسته بخواند یا تمام؟
پاسخ: بله، جایز است و به کیفیت استیجار عمل مىکند، مثل نماز قضا.
روزهى استیجارى در سفر
سؤال1487. آیا مسافر مىتواند روزهى استیجارى بگیرد؟
پاسخ: خیر، نمىتواند.
نذر روزهى قضا در سفر
سؤال1488. آیا صحیح است شخصى نذر کند که روزهى قضاى ماه رمضان خود را در سفر بگیرد؟
پاسخ: خیر، صحیح نیست.
روزهى نذر غیر معیّن
سؤال1489. آیا در سفر مىتوان روزهى نذرى گرفت؟
پاسخ: خیر، مگر این که روزهى در سفر و حضر یا خصوص سفر را نذر کرده باشد.
روزهى قضا در سفر
سؤال1490. آیا در سفر مىتوان روزهى قضا به جا آورد؟
پاسخ: خیر، نمىتوان.
نماز قضا در سفر
سؤال1491. آیا در سفر مىتوان نماز قضا به جا آورد؟
پاسخ: بله، مىتوان.
جواز اقامهى نماز جمعه توسّط مسافر
سؤال1492. آیا مسافر مىتواند نماز جمعه را اقامه کند؟
پاسخ: مىتواند.
قضاى نماز مسافر
سؤال1493. مسافرى به علت عذر (مثل جنابت یا حیض، یا نفاس و یا عدم طهارت) نمازش را نمىخواند تا به وطنش برسد، وقتى به وطنش یا جایى که مىخواهد ده روز بماند رسید، وقت تحصیل طهارت لباس و بدن را ندارد و نمازش قضا مىشود. آیا باید نمازش را شکسته بخواند یا تمام؟
پاسخ: چون در آخر وقت که قضا شده، نماز تمام بوده است، باید آن را به صورت تمام قضا کند.
روزهى سال قبل از سفر
سؤال1494. کسى که یک روز از روزهى سال قبل را نگرفته و فقط یک روز به ماه رمضان سال جدید باقى مانده و در همین روز مجبور به مسافرت است، آیا مىتواند روزهى خود را در این روز بگیرد؟
پاسخ: نمىتواند، بلکه باید مسافرت نرود و روزهاش را بگیرد و اگر سفر ضرورى باشد، بعد از ماه رمضان آن را قضا کند و کفارهى تأخیر هم بدهد.
روزهى معین در سفر
سؤال1495. کسى که نذر کرده مثلاً دوشنبه را روزه بگیرد و در همان روز برایش سفر ضرورى پیش آمد، آیا باید در حین سفر روزه بگیرد؟ در صورت عدم جواز روزهى نذرى در سفر، وضعیت نذر او به چه صورت خواهد بود. آیا باید کفارهى شکستن نذر را به جا آورد یا باید یک روز دیگر، روزهى فوت شده را به جا آورد؟
پاسخ: اگر نذر او شامل سفر نبوده و سفر ضرورى باشد، کفارهى نذر ندارد و فقط آن روزه را قضا کند.
طىّ مسافت بدون نیّت روزه و برگشت قبل از ظهر به وطن
سؤال1496. آیا مسافر بعد از قصد مسافت و طى مسافت، که نیّت روزه نداشته، چگونه مىشود که اگر قبل از ظهر به وطن بازگردد، باید نیّت روزه نماید و حال آن که مىفرمایید: نیّت قطع، مبطل صوم است؟
پاسخ: اگر تا قبل از ظهر مفطرى به جا نیاورده، باید نیّت روزه کند و این عدم نیّت صوم است به جهت عدم وجوب و عدم صحّت نه نیّت قطع صوم واجب.
مسافرت به اندازهى مسافت شرعى به جهت ابطال روزه
سؤال1497. کسى که در ماه رمضان به شهر هشت فرسخى مسافرت مىکند و منظورش این است که در همان شهر روزهاش را بخورد. ولى نتوانسته و فرصت پیدا نکرده تا مبطل به عمل آورد و بعد از برگشتن در محل، نیّت روزه همان روز را نموده است، آیا روزهاش صحیح است؟
پاسخ: اگر قبل از ظهر به محل خودش رسید، باید نیّت روزه کند و روزهاش صحیح است.
نوافل یومیّه در سفر
سؤال1498. آیا مسافر مىتواند نوافل یومیّه را به جا آورد و براى او نیز مستحب مىباشد؟
پاسخ: نافله ظهر و عصر در سفر، یعنى در جایى که باید نماز ظهر و عصر را شکسته خواند ساقط مىشود و اما در نافله عشا مختار، عدم سقوط آن در سفر است، ولى احتیاط این است که به نیّت این که شاید مطلوب باشد، به جا آورد.
نمازى را که مسافر در سفر تمام خوانده
سؤال1499. مسافر در سفر نماز را تمام خوانده، روزه را هم گرفته، بعدا فهمیده که باید نماز را شکسته بخواند و روزه را افطار نماید. آیا نماز و روزهى قبلى وى درست است یا احتیاج به اعاده دارد؟
پاسخ: اگر اصلاً جاهل به حکم سفر بوده، نماز و روزهاش صحیح است. (توضیح بیشتر در مسایل 1104 الى 1108 و 1359 و 1360 رساله مذکور است.)
زمان افطار براى مسافر خارج از کشور
سؤال1500. شخصى در ماه مبارک رمضان به خارج از کشور سفر مىکند، آیا این مسافر باید با اذان ایران افطار کند یا به اذان محل ورود؟ نماز وى چگونه است؟
پاسخ: با اذان آن محل افطار و نماز را باید به جا آورد.
حکم مسافرى که در ماه رمضان بمیرد
سؤال1501. کسانى که چند روز مانده به پایان ماه رمضان از دنیا بروند و در این مدت مسافر بودهاند، حکم روزهشان چگونه است؟ آیا باید قضا شود؟ نماز آنها در صورتى که به جا نیاورده باشند، باید تمام قضا شود یا به صورت شکسته؟
پاسخ: باید روزه و نمازشان به صورت شکسته قضا شود.
حکم نماز و روزه شخص زندانى
سؤال1502. گاهى فردى دستگیر مىشود و به زندانى فرستاده مىشود که در فاصله 45 کیلومتر شهر قرار دارد و نمىداند حبس او چه مقدار طول مىکشد. حکم نماز و روزهى او چیست؟
پاسخ: اگر بعد از رسیدن به هشت فرسخ، سى روز در محلى بماند و در تمام سى روز در رفتن و ماندن مردّد باشد، بعد از گذشتن سى روز، اگرچه مقدار کمى آن جا بماند، باید نماز را تمام بخواند و روزهاش را بگیرد.
نماز مریض
سؤال1503. شخصى را به علت بیمارى قلبى از شهرستان به تهران آوردهاند و معلوم نیست مداواى او چه قدر طول مىکشد، حکم نماز و روزهى او چگونه است؟
پاسخ: پس از گذشتن سى روز که در رفتن و ماندن مردد بود، باید نماز را تمام بخواند و روزهاش را بگیرد.
خواندن نماز با انگشتر طلا براى مرد مسافر
سؤال1504. مردى در حین سفر، نماز را با انگشتر طلا خوانده است، حکم نماز او چگونه است؟ اگر قرار است قضا نماید، آیا به همان صورت شکسته بخواند؟ با توجه به این که حکم حرمت طلا را براى مرد مىدانسته و عمدا با آن نماز خوانده است؟
پاسخ: باید نمازش را شکسته قضا کند.
مراجعت از سفر به محل کار
سؤال1505.شخص مسافر هرگاه در مراجعت از سفر به محل کارش وارد شود و بخواهد بعد از پایان کار به وطن برود، آیا رسیدن به محل کار قاطع سفر است یا خیر؟
پاسخ: خیر قاطع سفر نیست؛ مگر این که از محل کار به وطن، مرتب در تردّد کمتر از ده روز باشد.
سؤال حکم عبادات ملوانان
سؤال1506. شغل پرسنل ناوچه، سفر دریایى است ولى احتمال دارد چند ماهى هم سفر دریایى نداشته باشند. یا به طور معمول در ماه یک هفته بیشتر سفر دریایى نمىروند. در این صورت نماز و روزهى اینها چگونه است؟
پاسخ: حکم مسافر را دارد.
نماز و روزه در طول خدمت سربازى
سؤال1507. سربازى که محل خدمت سربازیش با وطن او به قدر مسافت شرعى فاصله دارد و مىداند مدت چهار یا پنج ماه یا بیشتر در محل خدمت خواهد بود، و هر هفته روزهاى تعطیل به وطن باز مىگردد. بفرمایید آیا از کسانى که شغل آنها در سفر است محسوب مىشود یا خیر؟
پاسخ: بله، دائم السّفر محسوب مىشود.
ترتیب در نمازهاى قضا
سؤال1508. اگر شخصى چهار سال نماز باطل خوانده و در این مدت پنج یا شش بار مسافرت کرده باشد، قضاى نمازهاى شکسته و تمام را به چه نحو بخواند تا ترتیب حاصل شود؟
پاسخ: طریق احتیاط این است که در هر محدودهى زمانى که احتمال سفر مىدهد، جمع بخواند.
تعدّد محل کار و سکونت
سؤال1509. شخصى ساکن شمیران امّا مغازه و محل کسبش در تهران است، این شخص اگر خواست به قم برود، به تهران که رسید نمازش قصر است یا تمام؟
پاسخ: نمازش تمام است.
کسى که در اوّل وقت مسافر و در آخر وقت حاضر بوده
سؤال1510. مسافرى هستم که نماز ظهر و عصر را در راه نخواندم. به شهر خود هم که رسیدم هنوز وقت باقى بود، ولى فراموش کردم. شب یادم آمد که نماز ظهر و عصر را نخواندهام، حال که باید قضا کنم، آیا شکسته بخوانم یا تمام؟
پاسخ: باید به نحو تمام قضا کنید.
شخصى در اوّل وقت حاضر و در آخر وقت مسافر بوده
سؤال1511. شخصى نماز ظهر و عصر را در اوّل وقت نخوانده و مسامحه کرد و بعد مسافرت نمود و در سفر هم نمازش قضا شد؛ بعد از مراجعت اگر بخواهد نماز ظهر و عصرش را قضا نماید، آیا تمام بخواند یا قصر؟
پاسخ: باید به نحو قصر قضا کند.
شخصى که قصد مسافرت دایم را ندارد
سؤال1512. شخصى که در طول جنگ چهار سالهى افغانستان، به خاطر این که در این مبارزه سهم داشته باشد، دایما در سفر بوده (گاهى در افغانستان و گاهى در ایران و پاکستان)، ولى قصد مسافرت دایم را نداشته، اما قهرا چنین وضعى به وجود آمده و در آینده امکان دارد این وضع ادامه یابد، آیا روزه صحیح و نماز شخص مذکور تمام است اگر تمام است، در ماه رمضان چنانچه مسافرت از ایران به پاکستان نماید، چه تکلیفى دارد؟
پاسخ: اگر دایما در سفر است، به طورى که ده روز را در محل واحد نمىماند؛ هر چند از روى ناچارى نماز و روزهاش در این مدت تمام و صحیح است.
شکسته بودن نمازهایى که به صورت کامل خوانده شده است
سؤال1513. کسى که پس از مدتى فهمید نمازهایى را که کامل خوانده باید شکسته بخواند، نمازهاى او صحیح است یا باطل؟
پاسخ: اگر نمىدانسته که باید نماز را شکسته بخواند و قصد قربت در نماز داشته، نمازش صحیح است؛ اما اگر مىدانسته که باید نماز را شکسته بخواند، لکن بعضى از خصوصیّات آن را نداند، مثلاً نداند در سفر هشت فرسخى باید شکسته بخواند، در صورتى که وقت باقى است، باید بنابر احوط نماز را شکسته بخواند و اگر وقت گذشته، به طور شکسته قضا نماید. اما در صورت فراموش کردنِ مسافر بودن خود، اگر در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضاى آن نماز بر او واجب نیست.
مراد از ظهر
سؤال1514. آیا مراد از ظهر ـ که اگر مسافر قبل از ظهر حرکت کند، روزهاش باطل و اگر بعد از ظهر حرکت کند، روزهاش صحیح است ـ ، ظهر حقیقى است؟
پاسخ: بله، همان ظهر شرعى است.
حکم افراد ییلاق نشین
سؤال1515. افراد ییلاق نشین، در سابق مسافت بین ده ییلاق را با اسب و شتر مىآمدند و در بین راه چندین روز بلکه گاهى یک ماه در یک جا مىماندند و در نتیجه، روزهشان را مىگرفتند؛ ولى اکنون همین مسافت را در مدت خیلى کم با ماشین طى نموده و چندین ساعته به مقصد خود مىرسند. آیا تکلیف آنان در بین راه، تمام است یا شکسته؟
پاسخ: شکسته است.
روزه گرفتن در هنگامى که وظیفهاش جمع بین شکسته و تمام است
سؤال1516. در صورتى که وظیفهى مکلّف در بعضى موارد، جمع بین نماز شکسته و تمام باشد، آیا مىتواند روزه بگیرد یا خیر؟ و اگر در ماه رمضان گرفت، آیا لازم است بعدا آن را قضا کند یا خیر؟
پاسخ: روزهى واجب معین مثل ماه رمضان را، هم باید بگیرد و هم قضایش را به جا آورد.
رابطه نماز با روزهى مسافر
سؤال1517. آیا در شکسته و تمام بودن نماز و گرفتن روزه و نگرفتن آن تفاوتى وجود دارد؟ و یا این که در همهى موارد حکم روزه و نماز یکسان است؟
پاسخ: تفاوتى ندارد؛ مگر در مورد مسافرت قبل از ظهر یا برگشت از سفر در بعد از ظهر و لزوم افطار در مواضع تخییر در نماز.
علت شکسته شدن نماز در سفر
سؤال1518.با توجه به این که علت شکسته شدن نماز، به نظر مىرسد که مسافرتهاى سخت و مشکل در گذشته هم چون سفر به وسیله چهارپایان بوده است، ولى امروزه که این مشکل، با وسایل نقلیهى پیشرفته، مانند: قطار و هواپیما برطرف شده است، آیا باز هم لزومى به شکسته بودن نماز مىبینید؟
پاسخ: بله، قصر در موارد آن لزومى است.
احکام مسافر در مکه و مدینه
سؤال1519. خواهشمندم نظر مبارک خود را در خصوص مسأله نماز مسافر در مکه و مدینهى قدیم و جدید مرقوم فرمایید؟
پاسخ: به مسألهى 1102 رساله رجوع شود