روزه يوم الشك

مسأله 1652- یوم الشک، روزی است كه انسان شک دارد آخر شعبان است، یا اول رمضان؛ یا شک دارد آخر رمضان است، یا اول شوّال. در یوم الشکِ آخر رمضان، روزه گرفتن واجب است؛ ولی اگر اثبات شود كه اول شوّال است ـ گرچه چند لحظه نزدیکِ مغرب باشد ـ واجب است افطار كند.

مسأله 1653-در یوم الشکِ آخر شعبان، روزه گرفتن واجب نیست، بلکه مستحب است و اگر بخواهد روزه بگیرد، نمیتواند نیّت روزهٔ ماه رمضان كند. چنانچه روزهٔ ماه شعبان یا قضا یا مطلق روزه و مانند آن را نیّت کند و در بین روز ـ پیش از ظهر یا بعد از ظهر ـ معلوم شود كه ماه رمضان است، باید روزهٔ ماه رمضان را نیّت کند و اگر بعد از آن روز معلوم شود ماه رمضان بوده، از ماه رمضان حساب میشود.

مسأله 1654- اگر در یوم الشک قصد روزه نداشت و پیش از ظهر معلوم شد كه اول ماه رمضان است، نه آخر شعبان، چنانچه چیزی که روزه را باطل میکند انجام نداده است، باید نیّت روزهٔ ماه رمضان کند و روزه او صحیح است و قضا ندارد و اگر چیزی که روزه را باطل میکند انجام داده، یا بعد از ظهر متوجه شده است، نمیتواند نیت روزهٔ ماه رمضان کند، بلکه باید قضای آن روز را بگیرد؛ ولی باید به رسم ادب تا مغرب، از انجام‌دادن چیزی که روزه را باطل میکند، خودداری نماید.

مسأله 1655- اگر در یوم الشک، در اصل نیّت روزه تردید داشته باشد و این گونه نیت کند كه «اگر امروز ماه رمضان است، روزه واجب رمضان را نیّت میكنم و اگر از ماه شعبان است، روزه دیگر میگیرم» این روزه باطل است؛ ولی چنانچه در اصل نیّت روزه تردید ندارد، بلکه در خصوصیت روزه مردّد است که آیا واجب است یا مستحب، در این صورت اگر به قصد مافیالذمّه روزه بگیرد، صحیح است.

مسأله 1656- اگر در یوم الشک، به نیّت استحباب یا وجوب، روزه بگیرد و با ریا روزهٔ خود را فاسد كند و سپس معلوم شود که ماه رمضان است، هر چند پیش از ظهر معلوم شود، روزهٔ او باطل است و قضا دارد؛ ولی تا مغرب باید از چیزی که روزه را باطل می‌کند، خودداری نماید.

مسأله 1657- اگر در یوم الشک به قصد واجب معیّن [غیر رمضان] روزه بگیرد و از روی نافرمانی قصد افطار كند و پیش از ظهر پشیمان شود و سپس معلوم شود كه رمضان است، بنا بر اقوا واجب است که روزه را به قصد رمضان اتمام کند و بنا بر احتیاط، قضای آن را بگیرد.

مسأله 1658- اگر در یوم الشک به نیّت شعبان روزه بگیرد و به اشتباه، چیزی که روزه را باطل میکند انجام دهد و سپس معلوم شود که ماه رمضان بوده، روزه او به عنوان ماه رمضان صحیح است؛ همچنین اگر پس از معلوم شدن ماه رمضان به اشتباه، مفطری انجام دهد، روزه او صحیح است.