سؤال 1084- اسکناس مال مثلی است یا قیمی و اگر هیچیک از اینها نیست مالیت آن به چه نحوی است؟
جواب: اسکناس در حکم اجناس مثلی است.
سؤال 1085- چنانچه به کسی وامی را که میدهند، بفروشند یعنی مبلغ نوزده هزار تومان را به مبلغ بیست هزار تومان بفروشند و قید هم بکنند که ما این مبلغ را به این قدر به شما فروختیم آیا حکم ربا را دارد و یا خیر؟
جواب: اگر نوزده هزار تومان اسکناس را به بیست هزار تومان مثلًا یک ساله بفروشند و جداً قصد خریدوفروش داشته باشند اشکال ندارد.
سؤال 1086- آیا اسکناس را با قیمت ارزانتر یا گرانتر از ارزشش میتوان خریدوفروش نمود؟
جواب: اگر غرض عقلائی در بین باشد اشکال ندارد
سؤال 1087- آیا میتواند صد هزار تومان را بفروشد در مقابل صد و بیست هزار تومان به عنوان قرض؟
جواب: خریدوفروش اسکناس با قصد جدی در معامله و غرض عقلایی به نقد یا نسیه بیشتر مانعی ندارد. ولی قرض دادن با شرط زیادی، ربا و حرام است. و الله العالم
سؤال 1088- کارگر افغانی یکصد هزار تومان پول ایرانی را طبق پول رایج کشور خودش به یک میلیون پول افغانی به دست شخصی بصورت حواله میدهد که پس از شش ماه به پدرش پرداخت کند.
امانت دار طی این مدت دچار خسارت شده و ورشکست میشود صاحب پول بابت دیرکرد، پول اضافی میخواهد درحالیکه در سند بابت دیرکرد و خسارت حواله دار چیزی ذکر نشده حواله دار حاضر است پس از دو سال یک میلیون افغانی بپردازد ولی صاحب پول نسبت به بالا رفتن ارزش تومان میگوید یا صد هزار تومان یا یک میلیون و چهار صد هزار پول افغانی بپردازید آیا شرعاً پول اضافی حلال است در صورتی که هیچکدامشان برای حواله دار مقدور نباشد؟
جواب: در فرض سؤال اگر یکصد هزار تومان پول ایرانی را به یک میلیون پول افغانی فروخته که راس شش ماه خریدار بپردازد فروشنده بیشتر از یک میلیون افغانی طلبکار نیست. و اللّه العالم
سؤال 1089- اگر بگویند من این مبلغ صد هزار تومان را به شما در عوض ماهی پنج هزار تومان فروختم و طرف مقابل هم بگوید قبول کردم آیا این مسأله از نظر شرع جایز است یا نه و آیا ربا محسوب میشود؟
جواب: بنحوی که در سؤال ذکر شده صحیح نیست و باطل است.
سؤال 1090- آیا اجازه میفرمائید مثلًا مبلغ یک میلیون تومان را نقداً به یک میلیون و صد هزار تومان بفروشیم؟
جواب: در فرض سؤال، خرید یک میلیون تومان نقد به یک میلیون و یکصد هزار تومان نقد عند العرف سفهی است و عقلائی نیست حتی در فروش یک میلیون تومان نقد به یک میلیون تومان نقد نیز همین اشکال هست بلی اگر در مثل این معامله غرض عقلائی عرفی باشد مثل اینکه شخصی که اسکناس یک میلیونی دارد و نیاز به یک میلیون اسکناس خرد دارد یک میلیون خرد یا کمتر را به یک میلیون بفروشد اشکال ندارد یا اگر نیاز به یک اسکناس یک میلیونی دارد آن را به یک میلیون و یکصد هزار تومان خریداری نماید.
سؤال 1091- نظر مبارک را در حکم شغل صرافی و خریدوفروش ارز بیان فرمائید؟
جواب: با رعایت احکام شرعیه اشکال ندارد. و الله العالم
سؤال 1092- در تاریخ 9/ 4/ 74 به شخصی مبلغ دویست هزار تومان تحویل دادم که ایشان تا تاریخ 1/ 1/ 75 در افغانستان معادل آن را که مبلغ دو میلیون و چهار صد هزار افغانی میشود به پدرم تحویل دهد متأسفانه تا حال تحویل نداده است خدمت ایشان مراجعه نموده و درخواست دویست هزار تومان خود را نمودم ایشان در جواب من گفت که من معادل دویست هزار تومان که دو میلیون و چهار صد هزار افغانی میشود به شما میدهم این جانب میگویم که شما باید اصل پول را به من بدهید و اگر بخواهید معادل تومان را به من بدهید ضرر میکنم چون آن زمان تومان زیاد ارزش نداشت و الآن که تومان ارزش پیدا کرده است ایشان میگوید که من به شما تومان نمیدهم بلکه پول افغانی میدهم از محضر مبارک سؤال میگردد که آیا حق دارم که اصل مبلغ دویست هزار تومان را مطالبه نمایم یا خیر؟
جواب: در مورد سؤال، که بین متعاملین شرط شده که طرف معامله دو میلیون و چهار صد هزار افغانی را در افغانستان به پدر خریدار بدهد واو به شرط عمل نکرده خریدار میتواند معامله را فسخ کند و دویست هزار تومان خود را بگیرد.
سؤال 1093- خریدوفروش ارزهای خارجی چه صورتی دارد؟
جواب: فی حدّ نفسه اشکال ندارد.
سؤال 1094- آیا کسی پول این کشور را در مقابل پول کشورهای دیگر مثلًا ریال را در مقابل دلار یا در مقابل پول افغان در صرف بالا و پائین مثلًا یک هزار تومان در مقابل 20 یا 25 هزار افغان خریدوفروش کند در مدت معین آیا این معامله از نظر اسلام حلال است یا خیر؟
جواب: خریدوفروش اسکناس بنحو مذکور در سؤال اشکال ندارد.
سؤال 1095- آیا خریدوفروش چک، سفته و اسکناس جایز است؟
جواب: خریدوفروش اسکناس اشکال ندارد ولی فروش و یا خرید چک صحیح نیست بلی اگر کسی که چک در دست اوست از کسی طلبکار باشد میتواند طلب خود را به شخص ثالث به قیمت نقدی کمتر از وجه مذکور در چک بفروشد.
سؤال 1096- گرفتن هزینه دادرسی از کسی که چک آن برگشت خورده و خسارت دیرکرد جایز نمیباشد آیا گیرنده چک میتواند، چک را به مبلغ خود چک یا کمتر به کس دیگر واگذار کند و شخص دوم چک را از روال قانونی اقدام و هزینه دادرسی و خسارت وارده را دریافت نماید یا خیر، البته شخص اول هیچ گونه دخالتی در امور گرفتن هزینه و خسارت وارده ندارد آیا عمل شخص اول جایز است یا خیر؟
جواب: چک حکم حواله را دارد و فروش آن صحیح نیست و آنچه صحیح است اینست که چک در مقابل طلب باشد و انسان طلبی را که برد ذمّه کسی دارد به شخص ثالث بفروشد نه خود چک را و در هر حال، گرفتن خسارت مذکوره نه برای شخص اول جایز است و نه برای شخص دوم و اگر شخص اول طلب خود را که از کسی دارد به کمتر از آن یا بهمان مقدار به شخص دوم بفروشد و مسأله گرفتن دیرکرد یا سایر هزینهها در بین آنها مطرح و منظور نباشد و بعد از انجام شخص دوم به فکر بیفتد که خسارت بگیرد معامله شخص اول اشکال ندارد. و اللّه العالم.
سؤال 1097- آیا خرید و فروش چک مدت دار با کم و زیاد مثلًا نه هزار تومان نقداً بدهد و چک ده هزار تومانی مؤجل شش برج بخرد یا چک دههزار تومانی که مدت دارد بفروشد به نه هزار تومان نقد آیا جائز است یا خیر؟
جواب: خرید و فروش خود چک صحیح نیست ولی اگر چک صوری نباشد طلبکاری که از مدیون چک دارد میتواند طلب خود را که در ذمّه مدیون دارد به نقد کمتر بفروشد.
سؤال 1098- افرادی در مقابل انجام دادن کاری مثلًا در ازای دست مزد کارگری یا دوختن لباس و کارهای خدماتی چک وعده دار (مدت دار) میگیرند برای 6 ماه بیشتر یا کمتر، و در موقع احتیاج داشتن به پول، آن چکهای وعدهدار را به اشخاص داده و آن اشخاص برای مدت چک مقداری کم کرده و پول میدهند آیاچنین عملی حرام است مثلًا مانند نزول و ربا است که هم دهنده و هم گیرنده کار حرام میکنند؟
جواب: کسی که طلبکار است میتواند طلب خود را به کمتر از آنچه در چک نوشته شده بفروشد ولی فروختن خود چک صحیح نیست طلبکار شده مراجعه کند.
سؤال 1099- زید از عمرو طلبی دارد به میزان 100 هزار تومان، و عمرو هم چکی به همان مبلغ برای 2 ماه دیگر میدهد، زید هم قبل از رسیدن مدت به پول محتاج شده و این چک را به مبلغ 70 هزار تومان به شخص ثالثی میفروشد حال نزول پول تا این اندازه برای طرفین مشروع است یا خیر، تکسب به این عمل و ارتزاق نمودن از این راه جایز است یا خیر؟
جواب: در صورتی که طلب خود از عمرو را که بر ذمه عمرو است به شخص ثالث بفروشد (نه چک را) اشکال ندارد و این نزول پول نیست، خریدوفروش است مانند اینکه انسان یک متاع مثلًا پنجهزار تومان را در موقع احتیاج به سه هزار تومان بفروشد یا در معامله نسیه اگر آنچه را خریده مکیل و موزون نباشد بکمتر از آنچه خریده نقداً بفروشد.