سهام ،اوراق بهادار و بیمه

خمس سهام

سؤال :اداره اى اقدام به تأسیس شرکتى تحت عنوان شرکت چند منظوره ى بعثت نموده است و به مقدار سهام افراد، خود اداره هم سهام خریده است و به صورت اقساط از خود افراد کسر مى گردد و تا زمانى که کلّ سهام خریدارى شده از حقوق کسر نگردد، فرد نمى تواند مقدار سرمایه گذارى شده ى اداره ى مذکور را برداشت نماید.

1) آیا سرمایه اى که آن اداره گذاشته به صورت هبه است و خمس ندارد؟

2) سود حاصله چه طور؟

پاسخ:اگر هبه باشد، بنابر احوط در زاید بر مؤونه سنه خمس دارد، ولى در فرض سؤال قرض است که به صورت اقساط ادا مى کند و اگر به عنوان سرمایه اى است که در معیشت به آن نیاز دارد، اصل سرمایه خمس ندارد؛ ولى سود آن سر سال در زاید بر مؤونه خمس دارد.

سهام

سوال :مقدارى سهم از یک کارخانه خریده ام و هر سال مقدارى سود به آن تعلّق مى گیرد که مقدارى از آن به صورت نقدى است و بقیّه سود به صورت افزایش سهام است. آیا به این مقدار سود که در هر سال دریافت مى کنم، خمس تعلّق مى گیرد؟ به آن مقدارى که به صورت افزایش سهام است چه طور؟

پاسخ:هر دو متعلّق خمس است به استثناى مقدارى که براى تکمیل سرمایه مورد نیاز و مطابق شأن در نظر گرفته شود و یا در مؤونه ى سال صرف شود.

اوراق بهادار

سؤال 170. مبالغ سپرده شده در سازمان بورس اوراق بهادار جهت خرید سهام کارخانه ها و استفاده از سود سهام به عنوان تنها محلّ درآمد، آیا متعلّق خمس مى باشد؟

پاسخ:آن مقدارى که امرار معاش بر آن توقّف داشته باشد، خمس ندارد و بر زاید، خمس تعلّق مى گیرد.

خمس پولى که براى بیمه پرداخت مى شود

سؤال 171. آیا پولى که انسان براى بیمه مى پردازد، جزو خرج و مؤونه سال او است یا باید خمس آن را بپردازد؟

پاسخ:ظاهرا خمس ندارد.

خمس حقوق بازنشستگى و بیمه سابقه کار

سؤال 172. پولى که بیمه طبق قرارداد به انسان مى دهد و نیز حقوق بازنشستگى و نیز پولى که به صورت یک جا به عنوان سابقه کار بعد از بازنشستگى مى دهند، آیا خمس دارد؟

پاسخ:در زاید بر مؤونه خمس دارد، حتى اگر در واقع مصداق هدیه هم باشد، على الاحوط.

خمس بیمه ى عمر

سؤال 173. کسى که با بیمه ى عمر قرارداد بسته است، ماهانه مبلغى پرداخت مى کند که بعد از مرگ او بازماندگان او از مستمرّى و حقوق برخوردار باشند. آیا جزو مؤونه محسوب مى شود؟

پاسخ:چنان چه بیمه با شرایط انجام گرفته، پرداخت آن از مؤونه است.

تعلق خمس به بیمه عمر

سؤال 174. آیا پولى که تحت عنوان بیمه عمر، بعد از فوت شخص به خانواده اش پرداخت مى کنند، مشمول خمس است؟

پاسخ:بله، اگر زاید بر مؤونه باشد.

پول بیمه تصادف

سؤال 175. پولى که بیمه، بابت تصادف اتومبیل و مانند آن و خسارات مربوط به آن پرداخت مى کند، اگر از خرج سال اضافه بیاید، آیا خمس به آن تعلّق مى گیرد؟

پاسخ:در مفروض سوال، خمس دارد.

خمس سود سهام بدون پرداخت خمس برگه هاى سهام در هر سال خمسى

سؤال 176. مقدار سیصد هزار تومان برگه سهام به عنوان سرمایه گذارى خریدارى کرده ام. اگر مثلاً مبلغ سهام سیصد هزار تومان باشد و سال خمسى بنده بگذرد و سال آینده این سهم سیصد هزار تومان سود کند و مجموعا ششصد هزار تومان شود، آیا باید خمس اصل سهام را بپردازم یا سود آن نیز متعلّق خمس است؟

پاسخ:فقط سود آن، اگر زاید بر مؤونه باشد خمس دارد.