انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

سال خمسی

بزرگ نمایی کوچک نمایی

زمان معین براى خمس دادن

سؤال 1. شخص از چه زمانى باید سال خمسى داشته باشد؟

پاسخ:تاجر و کاسب و صنعت گر و مانند این ها از وقتى که شروع به کاسبى مى کنند، یک سال که بگذرد، باید خمس آن چه را که از خرج سالشان زیاد مى آید بدهند، و کسى که شغلش کاسبى نیست، اگر اتفاقا معامله اى بکند و منفعتى ببرد، بعد از آن که یک سال از موقعى که فایده برده بگذرد، باید خمس مقدارى را که از خرج مالش زیاد آمده بدهد.

ملاک در روز اوّل سال خمسى

سؤال 2. اگر فردى در وسط روز اوّل سال خمسى مالى به او برسد، آیا این مال جزو درآمد سال پیش است یا سال بعد؟

پاسخ:مربوط به سال آینده است.

سال کسى که درآمدى ندارد

سؤال 3. کسى که درآمدى ندارد یا اگر دارد به مخارج او کفایت نمى کند، آیا لازم است سال خمسى قرار دهد؟

پاسخ:لازم نیست.

چیزى که سال از آن نگذشته

سؤال 4. اگر از سال خمسى چیزى در دست شخص باشد، ولى هنوز یک سال از موعد آن نگذشته است. آیا خمس به آن تعلّق مى گیرد؟

پاسخ:چیزى که سر سال خمسى از مؤونه اضافه بیاید تخمیس مى شود، مگر از مصادیق مسأله ى 1400 رساله باشد و یا فایده اى مستقل از ارباح کسب سال باشد که بتواند سال مختصّ به خود داشته باشد.

کسى که سال خمسى ندارد

سؤال 5. کسى که سال خمسى ندارد و مى خواهد خمس اموالش را بدهد. آیا لازم است اوّلین سودى را که به دست آورده، مبدأ سال خمسى خود قرار دهد و بقیه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ یا لازم نیست؛ بلکه فقط خمس اموالى را که یقین دارد الآن خمس به آن ها تعلّق مى گیرد پرداخت کند و اموالى را که شک دارد خمس به آن ها تعلق مى گیرد یا نه مصالحه نماید و تاریخ مصالحه را اوّل سال خمسى خود قرار دهد؟

پاسخ:وجه اخیر صحیح است.

تغییر دادن سال خمسى

سؤال 6. آیا مى توان سال خمسى را تغییر داد و اگر کسى سود فاصله ى سال اصلى و سال جدید را تخمیس کند، آیا باز هم براى تغییر سال خمسى نیاز به اذن حاکم شرع دارد؟

پاسخ:همان مقدار حساب براى تغییر سال خمسى کافى است و هر وقت حساب خود را تسویه کرد، همان وقت ابتداى سال او مى شود.
تقارن حقوق با سال خمسى

سؤال 7. شخصى در یک تاریخ مشخّص حقوق مى گیرد و همان تاریخ، آخرین روز سال خمسى او است. با سر رسیدن آن تاریخ آیا به حقوق همان ماه که در واقع خرج ماه آینده است خمس تعلّق مى گیرد؟

پاسخ:حقوق ذکر شده از درآمد سال وصول آن است؛ مگر به نحوى مشمول مسأله ى 1400 رساله شود که ربح زاید از مؤونه ى سال بر آن صادق نباشد.

دریافت حقوق ماه قبل بعد از فرارسیدن سال خمسى

سؤال 8. در سر سال خمسى، قبل از دریافت حقوق ماه قبل، خمس مال خودم را محاسبه کرده و پرداخته ام و بعد از چند روز حقوق ماه قبل را گرفته ام، آیا این حقوق مربوط به سال خمسى آینده است یا باید همین سال محاسبه شود؟

پاسخ:مربوط به سال آینده است.

محاسبه خمس اموال قبل از رسیدن سال خمسى

سؤال 9. چند روز مانده به سر سال خمسى، خمس اموال را محاسبه کرده و پرداخته ام و همان موقع را سر سال خمسى جدید قرار داده ام، آیا حقوقى یا درآمدى که در آن چند روز بعد به دستم مى رسد، جزو درآمد سال بعد است یا باید حالا خمس آن را بدهم؟

پاسخ:اگر وقت وصول آن حقوق هم بعد از آن روز محاسبه بوده، جزو درآمد سال بعد است.

خمس پولى که قرض داده شده

سؤال 10. مقدارى پول به کسى قرض دادم تا چند ماه قبل از فرارسیدن سال خمسى ام به من برگرداند، ولى او بعد از سال خمسى برگرداند و من در آن موقع که قرار بود تحویل دهد (قبل از سال خمسى) براى مخارج زندگى ام، به آن پول نیاز داشتم. آیا این پول خمس دارد؟

پاسخ:خمس ندارد.

سال خمسى طلاب علوم دینى که سهم امام مصرف مى کنند

سؤال 11. آیا طلاب علوم دینى که سهم امام ـ علیه السّلام ـ مصرف مى کنند وگاهى نیز از راه تبلیغ درآمدى دارند باید سال خمسى داشته باشند؟ اگر لازم است داشته باشند، اگر در آخر سال خمسى چیزى اضافه بیاید و نداند از کدام است (سهم امام یا درآمد تبلیغى) تکلیف چیست؟

پاسخ:سال خمسى داشته باشند و هر چه اضافه آوردند باید خمس آن را بدهند هر مالى که باشد از قبیل مزد و حقوق و تدریس و... به نحو لزوم و در وجوه بنابر احوط.

کسى که فقط چند سال قبل خمس اموال خود را داده است

سؤال 12. شخصى خمس اموال خود را حساب کرده و پرداخته، ولى براى سال هاى بعد حساب خود را نگاه نداشته. بعد از چند سال مى خواهد اموال خود را حساب کند، آیا خمسى که قبلاً پرداخت کرده کسر مى شود؟

پاسخ:اگر از مخمّس خرج نموده، ظاهرا کسر نمى شود و گرنه اضافه شده ى بر اموال او خمس دارد.

شخصى که سال خمسى نداشته

سؤال 13. شخصى که سال خمسى ندارد و مى خواهد براى خود سال خمسى قرار دهد و چند روز قبل مبلغى درآمد داشته آیا به این پول خمس تعلق مى گیرد؟

پاسخ:احتیاطا باید با حاکم شرع مصالحه کنند.

خمس مواد خوراکى که در اواخر سال خمسى تهیه مى شوند

سؤال 14. شخصى که سال خمسى دارد و مقدارى مواد خوراکى را اواخر سال خمسى (مثلاً دو ماه مانده به پایان سال) خریده است، اگر سر سال خمسى بخواهد خمس آن ها را بدهد براى تهیه آن ها در سال بعد براى خوراک خانواده با مشکل مواجه مى شود و آن قدر ندارد که از نیاز و خرج زندگیش زیاد بیاید با توجه به این که از زمان خرید آن مواد خوراکى یک سال نگذشته است، آیا خمس آن ها واجب است؟

پاسخ:خیر، به مسأله ى 1400 رساله مراجعه شود.

خمس حقوقى که چند روز قبل از رسیدن سال خمسى دریافت مى شود

سؤال 15. کارمندى که سال خمسى او رأس یکى از ماه هاى شمسى است و به طور عادى حقوق او به زحمت تا پایان ماه کفاف مخارج او را مى دهد، اگر حقوق خود را یک یا دو روز قبل از رسیدن سال خمسى دریافت کند، آیا باید خمس آن را بپردازد؟

پاسخ:خیر، بنابر توضیحى که در مسأله ى 1400 رساله ذکر گردیده است.

تغییر سال خمسى

سؤال 16. آیا مى توان سال خمسى را تغییر داد؟ چگونه؟

پاسخ:مى توان آن را جلو انداخت و هر وقت تسویه حساب کرد، اوّل سال او حساب مى شود.

تعیین سال خمسى جداگانه براى حقوق هر ماه

سؤال 17. حقوق بگیران و افرادى که ماهیانه مبلغى به عنوان حقوق یا شهریه دریافت مى کنند، آیا مى توانند براى هر حقوق دریافتى ماهیانه خود، سال جداگانه اى قرار دهند؟ طلاب شهریه بگیر چه طور؟

پاسخ:باید براى تمام اموال یک سال خمسى قرار دهند، با فرض این که یک درآمد عرفى مستمر حساب مى شود؛ به مسأله ى 1388 رساله مراجعه شود.

شمسى یا قمرى بودن سال خمسى

سؤال 18. آیا براى تعیین سال خمسى، بهتر است سال شمسى محاسبه شود یا قمرى؟

پاسخ:جایز است دادن خمس را تا آخر سال قمرى، تأخیر بیاندازد و اگر براى دادن خمس زراعت و مانند آن، که مطابق سال شمسى انجام مى شود، سال خمسى را شمسى قرار دهد، اشکال ندارد.

نحوه تعیین سال خمسى

سؤال 19. آیا تعیین سال خمسى به اختیار خود شخص است یا باید ابتداى شروع به کسب را ابتداى سال خود قرار دهد؟

پاسخ:باید از اوّلین درآمد آن حساب کند. (مسأله ى 1384 رساله).

سال خمسى جداگانه براى هر درآمد

سؤال 20. آیا انسان مى تواند سال خمسى هر پولى را که به دستش مى رسد جداگانه قرار دهد؛ یعنى براى هر دریافت و درآمدى که به دستش مى رسد، یک سال خمسى جداگانه قرار دهد که اگر آن پول در آن سال خرج نشد خمس آن را بدهد یا این که حتما باید یک سال خمسى واحد براى همه درآمدها در همه ماه ها و روزها داشته باشد؟

پاسخ:اگر فقط یک رشته درآمد دارد، باید یک سال خمسى قرار دهد، (مسأله ى 1384 و 1388 رساله).

زمان محاسبه خمس چک مدت دار

سؤال 21. چنان چه خریدار چک مدت دار بدهد که پس از سه ماه وصول شود، براى محاسبه خمس آن زمان فروش ملاک است یا وقت وصول پول؟

پاسخ:وقت وصول پول ملاک است.

خمس لوازم التحریر که اواخر سال خمسى تهیه مى شود

سؤال 22. اگر سال خمسى کسى مثلاً پایان شهریور باشد، آیا لوازم التحریرى که براى سال تحصیلى فرزندانش خریدارى کرده، خمس دارد یا نه؟

پاسخ:به مسأله ى 1400 رساله رجوع شود.

تعیین ساعت خمسى

سؤال 23. آیا در سال خمسى تعیین ساعت خمسى نیز لازم است؟ و در صورت تعیین، اگر بعد از آن ساعت پولى به انسان برسد آیا جزو درآمد سال بعد محسوب مى شود؟

پاسخ:مناسب است ساعت آن هم معین باشد؛ لکن گذشت که روز تسویه حساب، اوّلین روز سال جدید است.

فراموش کردن سال خمسى

سؤال 24. در صورتى که روز شروع سال خمسى را ندانم، ولى ماهش را بدانم، آیا مى شود به دلخواه، یکى از روزهاى همان ماه را اختیار کنم؟

پاسخ:بله، مى تواند اوّل ماه را اختیار کند و غیر آن هم مانعى ندارد.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -