خمس وسایل مستعمل
سؤال35. آیا به وسایلى که انسان قبلاً از آن ها استفاده کرده و مستعمل است، مانند کفش زمستانى، لباس هاى مختلف و لباس هاى کهنه اى که قصد استفاده از آن ها را ندارد، خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:اگر سال بر آن ها بگذرد و قیمتى داشته باشد، احتیاطا خمس آن ها را بدهد.
پرداخت خمس اموال بدون اجازه ى شوهر
سؤال36. زن مى داند که شوهرش خمس نمى هد، آیا مى تواند بدون اجازه ى شوهر، خمس چیزى را که در خانه از مخارج سال اضافه آمده، بپردازد؟
پاسخ:خیر، نمى تواند مگر به اندازه ى مورد استفاده ى خود زن باشد.
خمس منزل اضافه بر منزل مورد نیاز
سؤال37. شخصى ساکن روستا است و در شهر خانه اى خریدارى کرده و یک اطاق آن را براى استفاده خود ـ براى مواقعى که به شهر مى رود ـ اختصاص داده و بقیه را اجاره داده است، آیا به خانه مزبور خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:بله، تعلق مى گیرد؛ مگر این که داشتن خانه در شهر مورد نیاز او بوده و به مال الاجاره آن در معیشت محتاج باشد.
اجناسى که در طول سال اتفاقا مورد استفاده قرار نمى گیرد
سؤال 38. آیا به اشیا و اجناسى مثل لباس و جانماز و تسبیح و مهر و... که در طول سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:اگر معرضیّت براى استفاده داشته باشد، خمس ندارد.
خمس وسایل خریدارى شده از درآمد
سؤال 39. کسى از درآمد کارش وسایلى مانند ماشینِ سوارى، یخچال، تلویزیون یا لوازم زندگى دیگر که در این زمان مورد استفاده قرار مى گیرد تهیه مى کند؛ خمس این ها چگونه است؟
پاسخ:خمس، پس از اخراج لوازم سال است.
پارچه هاى اضافى
سؤال 40. خانم ها معمولاً بر اساس احتیاج به لباس، مقدارى پارچه مى خرند که در موقع فراغت لباس تهیه کنند که به علّت اشتغالات جنبى موفق به دوختن لباس نمى شوند و سال بر آن مى گذرد. آیا آن پارچه ها خمس دارد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چه کسى باید خمس را بدهد؟
پاسخ:آن چه در طول سال مصرف نشده، باید خمس آن داده شود و باید مالک پارچه ها خمس بدهد؛ مگر آن که مورد نیاز بالفعل بوده و مانع از دوخت آن پیش آمده باشد.
خمس فرشى که بعد از سه سال استفاده شده
سؤال 41. پنج سال قبل فرشى را خریدارى نموده ام و بعد از سه سال مورد استفاده واقع شده است. آیا خمس بدان تعلّق گرفته است یا خیر؟ و بر فرض تعلّق، قیمت فعلى ملاک است یا قیمت قبل؟
پاسخ:اگر فرش مورد حاجت بوده، هر چند به این صورت که بعدا مورد حاجت مى شود و باید فعلاً براى احتیاج آینده آن را تهیّه کند، خمس واجب نشده است، و بر فرض تعلّق خمس، احتیاطا در تعیین قیمت، با رجوع به فقیه یا وکیل او مصالحه شود.
مجلاّت
سؤال 42. مجلاّت ماهنامه اى تهیّه شده و بعد از استفاده ى مختصر بدون استفاده مانده و یک سال بر آن گذشته. آیا خمس آن ها پرداخت شود؟
پاسخ:اگر مالیّت دارد و دیگر مورد نیاز او نیست، خمس دارد بنابر احوط.
جزوات درسى
سؤال 43. جزوات درسى که دانشجویان براى خود مى نویسند یا توسّط دانشگاه به صورت مجانى در اختیارشان قرار مى گیرد ممکن است بیش از یک سال بماند و از آن ها استفاده نشود. ولى در مقاطع فوق لیسانس حتما مورد استفاده قرار مى گیرد، آیا به این جزوات خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:خمس ندارد.
کتاب هاى اهل علم
سؤال 44. آیا به کتاب هاى اهل علم که خریدارى شده و بعضى از آن ها ممکن است هیچ گاه مورد استفاده قرار نگیرد، خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:اگر در معرض استفاده باشد، خمس ندارد.
خمس کتاب
سؤال 45. آیا به کتابى که قبلاً از آن استفاده کرده و حالا به آن احتیاجى ندارد خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:اگر هیچ احتیاجى ندارد، خمس دارد؛ بنابر احوط.
خمس لوازم التّحریر
سؤال 46. کسانى که در آخر سال خمسى مقدارى لوازم التحریر و... که مورد نیازشان در سال آینده است زیاد مى آورند، آیا باید خمس آن ها را بدهند؟
پاسخ:با سایر چیزهاى زیاد آمده ـ مثل خوراکى ـ فرقى ندارد.
خمس مواد غذایى
سؤال 47. مواد غذایى که به صورت کوپنى یا سهمیه اى و ارزان تهیه مى شود، سر سال خمسى چگونه باید قیمت آن ها را حساب کرد؟
پاسخ:به قیمت فعلى بازار محاسبه شود.
مازاد مواد غذایى و حبوبات
سؤال 48. آیا به مازاد مواد غذایى و حبوباتى که سر سال خمسى درخانه باقى مانده است خمس تعلّق مى گیرد و بر فرض تعلّق، باید قیمت خرید محاسبه شود یا به قیمت روز بازار؟
پاسخ:خمس دارد و باید به قیمت فعلى بازار محاسبه شود؛ مگر این که از مصادیق مسأله 1400 رساله باشد.
خمس منزل دو طبقه
سؤال 49. شخصى داراى منزلى دو طبقه است که طبقه ى پایین آن مازاد بر احتیاج است. مى خواهد خمس آن را بدهد. زمین آن چگونه حساب مى شود؟
پاسخ:فقط خمس طبقه ى پایین را باید بدهد و زمین جزو مؤونه است.
خمس مصالح ساختمانى که سال بر آن ها گذشته است
سؤال 50. آیا مصالح ساختمانى که شخص به علت نداشتن قدرت مالى نتوانسته است آن ها را در تعمیر یا نوسازى منزل خود استفاده کند و سال خمسى او فرا رسیده است باید خمس آن ها را بپردازد؟
پاسخ:اگر آن مصالح را تا آخر عمر، صرف آن تعمیرات کند، خمس ندارد.
خمس اموالى که براى عزادارى محرم جمع شده و زیاد آمده
سؤال 51. مقدارى قند و برنج و مبلغى پول براى عزادارى محرم جمع شده و زیاد آمده که در سال آینده مصرف مى شود، آیا خمس آن ها واجب است؟
پاسخ:خیر، واجب نیست.
خمس وسیله اى که براى خریدن وسیله دیگر فروخته مى شود .
سؤال 52.کسى بین سال خمسى چیزى را براى رفع احتیاجات خود و خانواده اش خریدارى مى کند و بعد از سال خمسى آن را مى فروشد تا چیز دیگرى تهیه کند و یا وسیله بهتر از آن را بخرد اگر به آن وسیله دیگر هم نیاز داشته باشد، آیا به پول فروش آن وسیله اوّل خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، نمى گیرد.
بخشش پول به فرزند و نگه داشتن آن
سؤال 53. پدرى مقدارى پول به فرزندش بخشیده است ولى مى گوید باید در دست خودم باقى بماند تا موقعى که مناسب بدانم به تو بدهم. آیا سر سال که شد، خمس آن بر فرزند است یا پدر؟
پاسخ:تا وقتى که تحویل فرزند نداده، خمس آن بر پدر واجب است.
فروش منزل مورد نیاز خود و نگهدارى پول آن براى خریدن منزل مناسب
سؤال 54. شخصى منزل مسکونى مورد نیاز خود را مى فروشد و پول آن را به عنوان تضمین قرارداد خرید خانه مى گذارد و یا نزد خود نگه مى دارد تا موقع مناسب خانه مناسب با شأن خود بخرد، آیا به این پول خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، تعلق نمى گیرد.
تعویض خانه بزرگ با خانه اى کوچک تر و دریافت اختلاف قیمت
سؤال 55. اگر کسى خانه بزرگ خود را با خانه دیگرى تعویض کرده و مقدارى پول نیز دریافت کند، آیا به این پول خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:اگر آن پول زاید بر مؤونه باشد، خمس دارد.
فروش قسمتى از سرمایه کسب یا ابزار کار براى خرید خانه مورد نیاز
سؤال 56. اگر کسى قسمتى از سرمایه کسب یا ابزار کار خود را براى خانه بفروشد آیا باید خمس پول حاصل شده را بپردازد؟
پاسخ:خیر، لازم نیست.
خانه اى که قبل از فروش خانه ى اوّل خریده مى شود
سؤال 57. اگر کسى خانه مسکونى دارد و خانه دیگرى خریدارى کند به صورت نسیه که بعدا با فروش خانه مسکونى خود قیمت آن را پرداخت کند، اگر خانه مسکونى فروخته شده را از پول خمس داده شده، خریدارى کرده باشد، ولى زیادى قیمت پیدا کرده باشد، آیا بر سود و اضافه قیمت حاصل شده خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:اگر اضافه را به مصرف منزل مورد حاجت یا مصرف دیگر مورد نیاز برساند، خمس ندارد.
خمس پول حاصل از فروش وسایل ضرورى زندگى بعد از رسیدن سال خمسى
سؤال 58. اگر کسى قبل از فرا رسیدن سال خمسى وسایل ضرورى زندگى خود را خریدارى کند و تصمیم داشته باشد بعد از فرا رسیدن سال آن ها را بفروشد، آیا بایدخمس آن ها را بپردازد؟ و آیا فرق بین این که از اوّل قصد فرار از خمس را داشته یا نه وجود دارد؟
پاسخ:خیر، خمس ندارد.
خانه خریدارى شده قبل از سال خمسى که بعد از سال خمسى تخلیه مى شود
سؤال 59. خانه اى را براى استفاده شخصى از درآمد سال خریدارى کردم ولى فروشنده گفته است 3 ماه بعد خانه را تخلیه مى کنم. اکنون سال خمسى اینجانب رسیده است و هنوز خانه در دست فروشنده است. آیا به این خانه خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، خمس ندارد.
خرید و فروش زمین براى تهیه خانه
سؤال 60. شخصى زمینى را براى ساختن خانه خریده و آن را فروخته تا خانه خریدارى کند، آیا به پول این زمین خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، خمس ندارد.
فروش منزل و خرید مغازه
سؤال 61. اگر فردى منزل مسکونى خود را بفروشد و قبل از رسیدن سال خمسى با وجه مذکور، مغازه اى جهت امرار معاش بخرد، آیا باید خمس آن را بپردازد؟
پاسخ:در صورتى که به اصل پول خمس تعلّق نگرفته بوده، تبدیلات هم خمس ندارد.
نحوه احتساب خمس در صورت ساختِ خانه با پول خمس داده نشده
سؤال 62. کسى تدریجا خانه مسکونى از پول غیر مخمّس ساخته است. حال مى خواهد خمس بدهد، همان پول خرج شده را باید خمس بدهد یا قیمت امروز را؟
پاسخ:خمس وجوه مصرف شده را اگر متعلّق خمس بوده است باید تأدیه نماید.
خمس مال گرو نگه داشته شده
سؤال 63. اینجانب منزلى خریدارى کردم چون سند آن آماده نبود، مبلغى از پول آن را به عنوان گرو نزد خود نگه داشتم تا سند آماده شود؛ ولى سند آماده نشد و سال خمسى ام رسید، آیا به این مقدار پول گرویى خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:ظاهرا خمس ندارد.
رهن کردن منزل و خمس رهن
سؤال 64. آن چه امروزه مرسوم است که پولى به صاحب خانه مى دهند و در مقابل آن در خانه سکونت مى کنند و به آن رهن منزل مى گویند، در چه صورت صحیح است و آیا صاحب پول باید پس از گذشت سال خمس آن پول را بپردازد؟
پاسخ:در صورتى که ضمن اجاره شرط قرضى کرده باشد و معامله متعارف باشد، اشکالى ندارد و اگر بدون این پول نیاز مسکن او تامین نمى شود، این قرض خمس ندارد؛ حتى اگر چند سال در دست صاحب منزل باقى بماند.
خریدارى منزل براى فرزند
سؤال 65. فرزند اینجانب قرار است جهت تحصیل، چند سال به شهر دیگرى برود، آیا به خانه اى که براى استفاده او در آن شهر خریدارى مى کنم، خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:ظاهرا خمس ندارد.
منزل شخصى کارمندانى که از منزل سازمانى استفاده مى کنند
سؤال 66. اینجانب در اداره اى به کار مشغولم. از طرف اداره، خانه اى در اختیارم گذاشته شده؛ است ولى چون خانه شخصى ندارم، از درآمد سال خود خانه اى تهیه کرده ام تا پس از بازنشستگى از آن استفاده کنم، آیا به این خانه خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:ظاهرا خمس ندارد.
تهیه زمین و ساختن خانه در چند سال
سؤال 67. تهیه خانه مورد نیاز براى اینجانب مقدور نیست، آیا مى توانم از درآمد امسال خود زمینى تهیه کنم و در سال هاى آینده هر وقت پول داشتم در آن خانه بسازم یا این که خمس زمین را باید بدهم؟
پاسخ:در صورتى که مسأله 1391 رساله شامل آن شود، خمس ندارد.
وام گرفتن براى تهیه خانه
سؤال 68. شخصى براى ساختن خانه مورد نیاز خود مقدارى وام گرفته است، آیا با فرا رسیدن سال خمسى باید خمس این پول را بپردازد؟
پاسخ:خیر، خمس ندارد.
وام گرفتن جهت تهیه خانه مورد نیاز
سؤال 69. اینجانب کارمندم، جهت خرید خانه از اداره خودم مبلغى وام گرفته و به حساب بانک مسکن واریز کردم تا بتوانم در سال هاى آینده با گرفتن وام مسکن خانه اى تهیه کنم. حال با توجه به این که اقساط این پول از حقوقم کسر مى شود و بقیه حقوق نیز به زندگى من کفاف نمى دهد، آیا باید خمس این پول را بپردازم؟
پاسخ:خمس ندارد.
پس انداز کارمندان براى تهیه خانه مورد نیاز
سؤال 70. معلمى هستم که با پدر و مادرم زندگى مى کنم و هر ماه مبلغى از حقوق خود را پس انداز مى کنم تا بتوانم براى خود در سال هاى آینده مسکن تهیه کنم، آیا به این پول خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، تعلق نمى گیرد.
خمس پول مصرف شده در تعمیرات مسکن
سؤال 71. اینجانب داراى خانه اى هستم که آن را اجاره داده ام، آیا به پولى که صرف تعمیرات منزل مى کنم همانند اصل خانه خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:اگر به اجاره بهاى آن خانه براى امرار معاش نیاز دارید، آن پول تعمیر مثل اصل خانه خمس ندارد.
پس انداز و تجارت براى تهیه خانه
سؤال 72. اگر پولى را براى خرید خانه پس انداز کند و بعد از دو یا سه سال، آن را در تجارت اندازد که از مجموع آن پول و درآمد حاصله ى آن مسکنى مناسب بخرد. وظیفه ى خمس آن چیست؟
پاسخ:خمس ندارد.
سؤال 73. در مورد مسأله ى 1391 رساله ى حضرتعالى، چیزهایى که در زندگى به آن احتیاج دارد شامل خرید خدمت سربازى هم مى شود؟
پاسخ:بله، مى شود.
خمس منزلى که به اجاره بهاى آن نیاز هست
سؤال 74. شخصى دو خانه دارد که در یکى ساکن است و خانه دیگر را اجاره داده و از درآمد آن امرار معاش مى کند که بدون اجاره بهاى آن خانه، خرج زندگیش تأمین نمى شود، آیا به خانه ى دوم خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر.
عدم تعلّق خمس به پس انداز براى خرید مسکن
سؤال 75. مکلّفى، پولى را براى خریدارى مسکن تا چند سال پس انداز کرده است. آیا خمس دارد؟
پاسخ:خمس ندارد.
خمس پول صرف شده در سنگ کارى و رنگ منزل براى افزایش اجاره بها
سؤال 76. اینجانب داراى خانه اى هستم که آن را اجاره داده ام و براى افزایش اجاره بهاى آن، تعمیراتى مانند: سنگ کارى و رنگ و... در آن انجام داده ام در حالى که به اجاره بهاى آن براى مخارج زندگى نیاز دارم، آیا به پولى که صرف تعمیرات و نوسازى کرده ام خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر.
خمس منزل مسکونى که اجاره داده مى شود
سؤال 77. اینجانب خانه اى براى سکونت خود تهیه کردم، پس از مدتى که در آن سکونت داشتم به جهت دور بودن فاصله خانه تا محل کارم ناچار شدم خانه را اجاره داده و با اجاره بهاى آن در محلى نزدیک به محل کارم خانه اى اجاره کنم آیا به خانه من خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:خیر، تعلق نمى گیرد.
اجاره بهاى ماه هاى سال خمسى موجر که بعد از سال خمسى وصول مى شود
سؤال 78. اگر مستأجر هنگام پرداخت اجاره، قدرت پرداخت نداشته باشد و پس از حلول سال خمسى موجر آن را بپردازد، این پول داخل درآمد سال بعد موجر است یا همان سال قبل؟
پاسخ:آن پول جزو درآمد سال بعد موجر مى شود.
کسى که فعلاً به خانه ى خود نیاز ندارد
سؤال 79. شخصى خدمتکار مدرسه است. وى خانه اى شخصى داشته که در آن زندگى مى کرد. پس از مدتى او را سرایدار کردند و او از منزل شخصى، به مدرسه تغییر مسکن داد. با توجه به این که پس از پنج یا شش سال او را از مدرسه بیرون مى کنند و بالاخره به خانه اش بر مى گردد، آیا منزلش که پنج سال محل زندگى او نبوده است، خمس دارد؟
پاسخ:منافع سال هایى که نیازمند به انتفاع از عین یا مال الاجاره آن نیست، احتیاطا خمس آن ها را بدهد.
خمس مال الاجاره
سؤال 80. فردى خانه اى را براى سکونت ساخته است ولى بعدا از مورد نیاز خارج شده و آن را اجاره داده است. آیا به مال الاجاره خمس تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:اگر مال الاجاره اش مورد احتیاج در مؤونه است، خمس ندارد وگرنه خمس دارد.
وجوب پرداخت خمس عین خالى از منافع
سؤال 81. کسى عین خانه اى را بدون منافع آن به دیگرى مصالحه کرده است و منافع آن را تا آخر عمر براى خودش قرار داده. اکنون سال خمسى طرف مصالحه که مالک عین خانه (بدون منافع) شده است رسیده، آیا باید خمس این خانه را بدهد؟
پاسخ:چون خود عین مملوکیّت دارد، اگر زاید بر مؤونه اش باشد، باید خمس آن را بپردازد.
اجاره دادن یک طبقه از منزل مسکونى
سؤال 82. اگر شخصى منزل دو طبقه داشته باشد که یک طبقه ى آن را خودش سکونت داشته و طبقه ى دیگر را اجاره داده است، آیا این شخص باید خمس طبقه اى را که اجاره داده بپردازد؟
پاسخ:اگر به درآمد اجاره ى آن نیاز دارد، خمس ندارد.
پول پس انداز شده جهت خرید مسکن
سؤال 83. اگر کسى پولى جهت خرید مسکن پس انداز نماید تا پس از مدتى منزلى خریدارى کند، آیا پس از یک سال خمس به آن تعلق مى گیرد؟ اگر در طول این مدت براى مصارف دیگر از آن پول مصرف کند چه حکمى دارد؟
پاسخ:بنابر مسأله 1391 رساله، خمس ندارد.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
