تبعيّت از امام جماعت

لزوم متابعت در افعال و اذكار

سؤال1235. آيا متابعت از امام جماعت در افعال و اذكار نماز، لازم است؟

جواب: در غير تكبيرة الاحرام از اقوال، متابعت لازم نيست. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1185 تا مسأله ى 1188 رساله رجوع شود.)

عدم متابعت در جماعت

سؤال1236. اگر كسى از امام جماعت متابعت نكند، فقط مرتكب حرام شده يا نماز جماعت او نيز باطل است؟

جواب: وجوب متابعت، شرعى تعبّدى است، نه شرطى پس با تقدم يا تأخر فاحش عمدا يا از روى عذر، اقتدا باطل نمى شود، بنابر اقوى.

تقدم تكبيرة الاحرام بر امام

سؤال1237. اگر مأموم متوجه شود كه زودتر از امام تكبيرة الاحرام گفته است، چه بايد بكند؟

جواب: نماز او فرادا مى شود و در صورتى كه بخواهد به جماعت ملحق شود، با عدول نيّت مى تواند نماز خود را به نافله تبديل كرده و پس از اتمام آن، به جماعت اقتدا كند.

جهل به لزوم تبعيّت

سؤال1238. مأموم اگر جاهل به لزوم تبعيت از امام جماعت در اعمال نماز ـ مثل ركوع و سجود ـ باشد، آيا حكم عدم تبعيّت عمدى را دارد؟

جواب: جاهل مقصّر در حكم عامد است.

ركوع سهوى قبل از امام

سؤال1239. اگر امام مشغول قرائت حمد و سوره باشد و مأموم سهوا به ركوع و پس از آن به سجده برود و بعد متوجّه شود كه امام در حال ركوع است، حكم نمازش چيست؟

جواب: اگر در عرف متشرّعه به واسطه  ى فراوانى مخالفت با امام جماعت اقتدا باقى نباشد، محلّ احتياط است و در غير اين صورت برمى گردد و با امام ركوع مى كند.

شخصى كه عمدا از امام تبعيّت نمى كرده

سؤال1240. آيا شخصى كه عمدا از امام تبعيت نكرده است، بايد نمازهايش را اعاده يا قضا كند؟

جواب: موارد آن مختلف است. (به مسايل 1188 تا 1190 رساله رجوع شود.)

گفتن تكبيرة الاحرام هم زمان با امام

سؤال1241. اگر كسى اشتباها هم زمان با امام تكبيرة الاحرام بگويد، چه وظيفه اى دارد؟

جواب: اشكال ندارد.

زمان گفتن تكبيرة الاحرام

سؤال1242. آيا بعد از تكبيرة الاحرام امام، در هر كجاى صفوف باشيم، مى توانيم تكبير بگوييم يا اين كه بايد منتظر باشيم كسانى كه جلوتر از ما هستند، تكبير بگويند؟

جواب: بنابر احتياط صف هاى بعدى پس از تكبيرة الاحرام صف هاى جلويى، تكبيرة الاحرام بگويند.

هماهنگ بودن صداى مأمومين با امام جماعت

سؤال1243. اگر مأمومين ذكرهاى قنوت يا ركوع و سجده را هماهنگ با امام جماعت بخوانند، به صورتى كه صداى جمع خوانى از جماعت شنيده شود، آيا اين كار اشكال دارد؟

جواب: مكروه است مأموم ذكرهاى نماز را به گونه اى بگويد كه امام بشنود.

موارد سقوط قرائت از مأموم

سؤال1244. در چه صورت قرائت مأموم ساقط است و در چه صورت مى تواند قرائت كند؟

جواب: اگر مأموم در ركعت اوّل و دوم نماز صبح و مغرب و عشا صداى حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه كلمات را تشخيص ندهد، بايد بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند و اگر صداى امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ولى بايد آهسته بخواند و چنان چه سهوا بلند بخواند اشكال ندارد. و چنان چه مأموم بعضى از كلمات حمد و سوره امام را بشنود بايد بنابر احتياط همان قدر از حمد و سوره را نخواند. و حمد و سوره خواندن مأموم در ركعت اوّل و دوم نماز ظهر و عصر كراهت دارد و مستحب است به جاى آن ذكر بگويد.

جلو افتادن سهوى از امام در ركوع

سؤال1245. اگر مأموم بعد از رفتن به ركوع متوجّه شود كه امام در حال قيام است، وظيفه اش چيست؟

جواب: چنان چه طورى باشد كه اگر سر بردارد به مقدارى از قرائت امام مى رسد، بايد سر بردارد و با امام به ركوع رود و نمازش صحيح است؛ اما اگر طورى باشد كه اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمى رسد، بايد سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نمازش صحيح است و اگر سر برندارد تا امام برسد، باز هم نمازش صحيح است.

رفتن به ركوع قبل از امام و عدم مراجعت به دليل جهل به مسأله

سؤال1246. شخصى در نماز جماعت به جاى قنوت به ركوع مى رود و از روى عمد يا جهل به مسأله به عنوان متابعت به قنوت بر نمى گردد. اگر در همان حال منتظر بماند تا امام به ركوع برسد و سپس تا آخر نماز را با امام ادامه دهد؛ نماز او به جماعت صحيح است يا خير؟

جواب: نمازش صحيح است.

زياد كردن ركن به علت تبعيّت و پى بردن به باطل بودن نماز امام

سؤال1247. در نماز جماعت، مأموم به علت تبعيّت، ركنى ـ مثلاً ركوع ـ را زياد كرده است پس از نماز متوجّه مى شود كه نماز امام باطل بوده است، آيا نماز مأموم صحيح است يا بايد اعاده كند؟

جواب: نمازش صحيح است.

شك در رسيدن به ركوع امام، پس از ركوع

سؤال1248. اگر كسى پس از سر برداشتن از ركوع شك كند كه به ركوع امام جماعت رسيده است يا نه، وظيفه اش چيست؟

جواب: شكّ او اعتبار ندارد.

نرسيدن به ركوع امام در اثر طولانى بودن قنوت

سؤال1249.اگر شخصى در ركعت دوم نماز جماعت، قنوتش را آن قدر طولانى كند كه به ركوع امام نرسد، آيا رسيدن به سجده، كفايت مى كند يا خير؟

جواب: اگر مأموم، زياد از امام عقب بماند، نمازش بنابر اقوى صحيح است، ولى معصيت كرده است و اگر اين مخالفت در نماز زياد واقع شود، مخصوصا اگر در چند ركن انجام بگيرد ممكن است از نماز جماعت خارج شود، ولى اصل نماز صحيح است.

اگر مأموم زودتر از امام سر از ركوع يا سجده بردارد

سؤال1250. اگر مأموم سهوا زودتر از امام سر از ركوع يا سجود بردارد در حالت هاى زير چه وظايفى دارد؟

1) به ركوع يا سجده بر مى گردد و اين در حالى است كه امام سر برداشته است، يعنى به امام نمى رسد.

جواب: در ركوع بنابر اظهر نمازش باطل است و اين اتفاق اگر در يك سجده واقع شود، نمازش صحيح است، ولى اگر در دو سجده اتفاق بيفتد، نمازش باطل است.

2) مى  داند كه اگر برگردد به امام نخواهد رسيد

جواب: نبايد به ركوع يا سجده برگردد.

نرسيدن به ركوع امام به خاطر خواندن حمد در ركعت سوم

سؤال1251. اگر كسى در ركعت سوم امام، اقتدا كند، و مشغول خواندن حمد شود و در اين حال، امام به ركوع برود و فرد مأموم به علت خواندن حمد، نتواند خود را به ركوع امام برساند، چه وظيفه اى دارد؟ (منظور اين كه در حال خواندن حمد، امام سر از ركوع بردارد)

جواب: احتياط در اين است كه قصد فرادا كند و حمد را تمام كرده و بقيه نماز را هم خودش بخواند.

مقدار انتظار در حالت تجافى

سؤال1252. اگر ركعت آخر امام باشد، و ما هنوز ركعت هاى ديگرى داشته باشيم، آيا بايد تا آخر تشهد يا سلام در حالت تجافى منتظر بمانيم يا اين كه بلافاصله پس از دو سجده مى توانيم بلند شويم و ادامه نمازمان را بخوانيم؟

جواب: اگر قصد فرادا كنيد مى توانيد بلند شده و نمازتان را ادامه دهيد و در غير اين صورت احوط آن است كه در وقت تشهّد و تسليم امام به صورت تجافى بنشينيد.

بلند يا آهسته خواندن حمد و سوره توسط مأموم در ركعت سوم نماز مغرب و عشا

سؤال1253. مأمومى كه در ركعت سوم نماز مغرب و عشا به امام اقتدا مى كند و تكليفش خواندن حمد و سوره است، آيا بايد بلند بخواند يا آهسته؟

جواب: بايد آهسته بخواند.

تكليف مأموم در خواندن حمد و سوره در حالى كه نمى  داند ركعت چندم است

سؤال1254. اگر مأموم در ركوع يكى از ركعت  ها اقتدا كند و همراه امام جماعت بعد از دو سجده بلند شود و نداند كه اكنون ركعت دوم يا چهارم امام است، تكليف او از حيث خواندن حمد و سوره چيست؟

جواب: بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر بعدا بفهمد كه امام در ركعت اوّل يا دوم بوده، نمازش صحيح است.

پى بردن به نخواندن تسبيحات اربعه در ركوع ركعت سوم

سؤال1255. مأمومى در ركوع ركعت سوم به ياد مى  آورد كه در حال قيام هيچ ذكر و تسبيحات اربعه  اى را نگفته است. وظيفه  ى اين شخص چيست؟ آيا با همين وضع مى  تواند به نمازش ادامه دهد؟

جواب: ادامه دهد و بعد از نماز احتياطا سجده  ى سهو به جا آورد.

گفتن سلام پيش از امام جماعت

سؤال1256. آيا نمازگزار عمدا مى تواند قبل از امام جماعت، سلام نماز را بگويد؟

جواب: بنابر اقوى نمازش صحيح است؛ ولى احتياط در اين است كه اگر عذرى ندارد و مى  خواهد قبل از امام سلام دهد، قصد انفراد كند. (مسأله  ى 1186 رساله)

انجام دادن اعمال نماز زودتر از امام

سؤال1257. آيا مأموم مى  تواند زودتر از امام سر از سجده بردارد يا سلام دهد؟

جواب: اگر مأموم عمدا پيش از امام عمدا هم سلام دهد، بنابر اقوى نمازش صحيح است؛ ولى احتياط در اين است كه اگر عذرى ندارد و مى  خواهد قبل از امام سلام دهد، قصد انفراد كند و مأموم بايد غير از آن چه در نماز خوانده مى  شود مانند ركوع و سجود را با امام يا كمى بعد از امام به جا آورد و نبايد پيش از امام انجام دهد.