شرايط امام جماعت

شرايط و چگونگى عدالت امام جماعت و نحوه احراز آن

سؤال1078. شرايط امام جماعت چيست و منظور از عدالت امام جماعت چيست؟

جواب: امام جماعت بايد شيعه دوازده امامى، عاقل، عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحيح بخواند و بنابر احتياط بالغ بوده و اگر مأموم او مرد است، امام نيز بايد مرد باشد و عدالت معتبر در امام جماعت عبارت است از حسن ظاهر يعنى دورى جستن از گناهان كبيره، به طورى كه ظاهر احوال شخص به طور ظنّى دلالت كند كه او بناى بر ترك گناه دارد، نه آن كه اتفاقا چند روزى گناه را ترك كرده باشد و مأموم بايد اين حسن ظاهر را احراز كند، و اصرار بر گناهان صغيره، به منزله گناه كبيره است.

اعمال منافى مروّت

سؤال1079. آيا اعمالى كه با مروّت منافات دارد، مضرّ به عدالت امام است؟

جواب: خير مضرّ نيست؛ مگر به حدّى كه منافى با كاشفيّت ظنّيه بر بناى بر ترك گناه باشد.

پخش موسيقى در مسجد

سؤال1080. امام جماعتى كه از مسجدش صداى نوار موسيقى مطرب و غيرمطرب پخش مى شود و او اهمّيتى نمى دهد و يا احيانا در آن مجلس شركت مى كند، آيا از عدالت ساقط مى شود؟

جواب: با عدم محمل صحّت، عدالت او مشكل دارد.

خصوصياتى كه باعث رجحان در امام جماعت مى شود

سؤال1081. چه خصوصياتى باعث مى شود كه شخصى براى امام جماعت بودن بر افراد شبيه خود رجحان داشته باشد؟

جواب: صاحب مسجد و امامى كه براى امامت آن مسجد معيّن شده، و صاحب منزل يا مستأجر آن در صورت واجد شرايط بودن از ديگران در امامت براى جماعت مقدم هستند و مستحب است كسى را كه فقيه تر يا قرائتش از ديگران بهتر يا بزرگ تر يا هاشمى است، امام جماعت قرار دهند.

مراد از گناهان كبيره

سؤال1082. منظور از گناهان كبيره كه امام جماعت بايد تارك آن ها باشد چيست؟

جواب: هر گناهى است كه در قرآن بر آن وعده به آتش يا عذاب داده شده باشد يا در عبارتى كبيره بودن آن تصريح شده باشد يا از گناهى كه كبيره بودن آن ثابت است، اعظم يا مساوى شمرده شده باشد.

منظور از اصرار بر گناهان صغيره

سؤال1083. منظور از اصرار بر گناه صغيره كه به عدالت ضرر مى رساند، چيست؟

جواب: هر گناه غير از گناه كبيره (كه تعريف آن گذشته) صغيره است و انجام دادن آن براى بار دوّم (بدون اين كه پس از بار اوّل توبه واقع شود) اصرار است.

مطالبه پول در قبال نماز جماعت

سؤال1084. در صورتى كه امام جمعه و يا امام جماعت نسبت به دنيا حريص باشد و در قبال خواندن نماز جماعت و جمعه و يا سخنرانى از مردم پول مطالبه نمايد، آيا مى  شود در نماز به او اقتدا كرد؟

جواب: آن چه مرقوم شد مضرّ به عدالت نيست؛ مگر در اين راه مرتكب كبيره شود يا بر صغيره اصرار ورزد.

معاشرت با افراد فاسق

سؤال1085. آيا جايز است به كسى كه با حضورش در بين افرادى كه فاسق هستند باعث تقويت آن ها است اقتدا كرد؟ ناگفته نماند كه حضورش نه به خاطر هدايت و ارشاد باشد، بلكه قصد به هم نزدن دوستى و يا جبران خوبى هاى آن ها در حقّش باشد؟

جواب: موارد مختلف است و با امكان حمل فعل مسلم بر صحيح، حمل بر فساد نبايد كرد.

دروغ گفتن يا نوشتن

سؤال1086. اگر كسى آشكارا دروغ بگويد و يا بنويسد و يا باعث دروغ ديگران باشد و براى شخص و اشخاص موارد فوق واضح باشد، آيا اقتداى به او جايز است يا خير؟

جواب: عادل، دروغ حرام نمى گويد، مگر ضرورت لازم المراعات باشد كه رهايى از حرام يا انجام واجب متوقف بر آن باشد و در هر صورت با امكان، بايد حمل بر صحّت شود كه شايد دروغ مصلحت آميز بوده است.

ريش تراش بودن امام جماعت از روى جهل به مسأله

سؤال1087. حكم نماز جماعتى كه به امامت جماعت فرد ريش تراش ـ از روى جهل به مسأله ـ برگزار شده است، چيست؟

جواب: جماعت باطل است و احتياطا بايد آن نماز را قضا كنند.

توبه از گناه كبيره

سؤال1088. شخصى مرتكب گناهى كه مستوجب حدّ شرعى است شده است؛ ولى چون فقط خودش مى داند و توبه كرده و حكم به عدالت او هم مى شود، آيا مى تواند امام جماعت بشود؟ كراهت چه طور؟

جواب: مانعى ندارد و امام جماعت شدن فردى كه حدّ شرعى بر او جارى شده است، مكروه است نه آن چه در سؤال ذكر گرديده است.

امامت جماعت دانشجو

سؤال1089. آيا دانشجوى دانشگاه مختلط كه مقيّد به آداب و اصول اسلامى است، مى  تواند در نمازخانه دانشكده امام جماعت بشود؟

جواب: شرايط امام جماعت در رساله مذكور است.

شخصى كه نمى  دانسته عمل امام جماعت او را از عدالت خارج مى كند

سؤال1090. شخصى مى  دانسته كه عدالت از شرايط امام جماعت است. او عملى را از امام جماعت مى  ديده كه در حقيقت ساقط كننده  ى عدالت بوده، ولى او نمى  دانسته و به آن امام اقتدا مى  كرده است، بعدا مى  فهمد عمل مذكور امام را از عدالت خارج مى  كند. تكليف نمازهايى كه به اين صورت به جماعت خوانده است، چيست؟

جواب: اگر ندانستن او به جهل به مسأله بر مى گردد، احتياطا اعاده كند.

امام جماعتى كه از طرف سازمان تبليغات يا امور مساجد فرستاده مى شود

سؤال1091. آيا پشت سر امام جماعتى كه از طرف سازمان تبليغات اسلامى يا سازمان امور مساجد فرستاده مى شوند، مى توان نماز خواند؟

جواب: اگر عادل و واجد شرايط باشد، جايز است.

امامت كسى كه خود را واجد شرايط نمى داند

سؤال1092. آيا كسى كه خود را واجد شرايط امامت جماعت نمى داند، ولى ديگران به او اين اعتماد را دارند و او نيز مى داند كه اگر نپذيرد، نماز جماعت منعقد نخواهد شد، مى تواند به عنوان امام جلو بايستد و ديگران به او اقتدا كنند؟

جواب: لازم نيست امام جماعت، خودش را عادل بداند.

پرداخت وجه به امام جماعت در اداره  ها

سؤال1093. آيا پرداخت وجه به امام جماعت كه در نمازخانه ى ادارات، نماز مى خواند از طرف اداره صحيح است؟

جواب: اگر اخذ اجرت صدق ننمايد، مانعى ندارد وگر نه جايز نيست، بنابر احوط.

اجرتى كه ادارات به ائمه ى جماعات مى  دهند

سؤال1094. اجرتى كه بعضى از ادارت دولتى به بعضى از روحانيونى كه در آن جا اقامه ى نماز مى كنند و يا مسأله مى گويند، مى دهند چه حكمى دارد؟ اگر اين فرد روحانى قصد گرفتن اجرت داشته باشد، آيا نمازهايى كه به جماعت خوانده شده صحيح است؟

جواب: اگر براى كارهاى غير واجب باشد و يا به عنوان اجرت بر كار واجب نباشد، اشكال ندارد ولى در هر حال عمل، صحيح واقع مى شود، هر چند عبادى باشد.

سهم امام و پول هايى كه امام جماعت بابت امر خاصّى دريافت كرده است

سؤال1095. امام جماعتى از مردم و مأمومين، مقدارى پول و قدرى سهم مبارك امام ـ عليه السّلام ـ جهت ساختن مسجد گرفته؛ ولى در اين مورد اقدامى نكرده است. به همين دليل صاحبان پول، پول خود را طلب مى كنند؛ امّا او مى گويد شما حق مطالبه نداريد، چون من وكيل شرع هستم و خودم مى دانم چه كنم. آيا اين مسأله به عدالت او ضرر مى رساند يا نه و آيا مى توان پشت سر اين فرد نماز خواند؟

جواب: تا جايى كه حمل بر صحت ممكن باشد، مضرّ به عدالت نيست.

كسب اجازه از مجتهد جهت امامت جماعت

سؤال1096. آيا براى امام جماعت شدن نياز به كسب اجازه از مجتهد است، يا همان توجّه و اعتماد مردم كافى است؟

جواب: همان كه مردم او را عادل بدانند، كافى است.

دفتر ازدواج داشتن امام جماعت

سؤال1097. آيا صاحب دفتر ازدواج بودن، به عدالت امام جماعت خدشه وارد مى كند؟

جواب: اگر شرايط ذكر شده جهت امامت جماعت را دارا باشد، مسأله مذكور منافاتى با امامت او نخواهد داشت.

امام جماعتى كه قاضى است، ولى به درجه  ى اجتهاد نرسيده

سؤال1098. آيا نماز خواندن پشت سر امام جماعتى كه شغل قضاوت دارد، ولى مجتهد نيست، صحيح است؟

جواب: شرايط امام جماعت در رساله ذكر شده است كه در صورت احراز آن، اقتداى به او جايز است.

مشاهده  ى غيبت از امام جماعت

سؤال1099. اگر امام جماعت را چندين مرتبه در حال غيبت كردن ببينم، آيا از عدالت خارج مى شود؟

جواب: اگر امكان حمل بر صحّت ندارد، از عدالت خارج مى  شود.

امام جماعتى كه امر به معروف و نهى  ازمنكر نمى  كند

سؤال1100. آيا اقتدا به امام جماعتى كه قادر بر امر به معروف و نهى ازمنكر است، ولى اين كار را نمى كند، جايز است؟

جواب: اگر با وجود تمام شرايط وجوب، آن را ترك مى كند از عدالت ساقط مى شود و علم به اين مطلب لازم است.

عدالت امام جماعتى كه قوانين رانندگى را رعايت نمى  كند

سؤال1101. امام جماعتى كه با اتومبيل رفت و آمد مى  كند و بعضى از قوانين راهنمايى و رانندگى را رعايت نمى  كند، عادل مى  باشد يا خير؟

جواب: اگر عناوين ثانوى ديگر كه ضرر به عدالت مى زند، در ميان نباشد، مضرّ به عدالت نيست.

شركت در مجلس موسيقى

سؤال1102. اگر امام جماعتى در مجلسى شركت مى كند كه در آن مجلس صداى موسيقى مطرب و غير مطرب پخش مى شود و او اهميتى نمى  دهد؛ از عدالت ساقط مى  شود؟

جواب: اگر امكان حمل به صحّت ندارد، بله ساقط مى  شود.

دروغ گفتن امام به صورت شوخى

سؤال1103. اگر امام جماعتى به صورت شوخى گاهى دروغ بگويد، آيا از عدالت خارج شده است؟

جواب: خير، خارج نمى  شود.

امام جماعت شدن شخصى كه كافر بوده و بعدا مسلمان مى  شود

سؤال1104. پدر و مادر شخصى كافر بوده و خودش نيز تا سال ها كافر بوده و سپس توبه كرده و مسلمان مى  شود. آيا چنين شخصى مى  تواند عادل و در نتيجه امام جماعت بشود؟

جواب: بله، امكان دارد.

اعتقاد به تحريف دعاهاى مفاتيح الجنان

سؤال1105. اگر امام جماعتى عقيده داشته باشد كه برخى از دعاهاى مفاتيح الجنان تحريف شده است، عادل مى  باشد يا خير؟

جواب: مضرّ به عدالت نيست.

امامت شخص وسواسى

سؤال1106. اگر شخصى وسواسى باشد ـ مثلاً كلمه  اى را چند بار تكرار مى  كند ـ ، مى  تواند امام جماعت باشد؟

جواب: تا به حدّ بطلان نمازش نباشد، اقتداى به او جايز است.

امامت شخص بى  گناهى كه بنابر حكم دادگاه بر او حدّ جارى شده است

سؤال1107. شخصى در دادگاه محكوم شده و حدّ شرعى بر او جارى شده است در حالى كه خود او مى داند بى گناه بوده. آيا اين فرد مى تواند امامت جماعت افرادى كه او را مى شناسند يا نمى شناسند را، بر عهده بگيرد؟

جواب: بله، مانعى ندارد.

امامت شخص مخالف انقلاب

سؤال1108. اشخاصى كه مخالف انقلاب يا نظام جمهورى اسلامى و يا مخالف ولايت فقيه هستند، آيا اقتدا به آن ها جايز است يا خير؟

جواب: اگر عادل باشند، اقتدا به آن ها مانعى ندارد.

اقتدا به استادى كه سر كلاس حاضر نمى  شود

سؤال1109. اگر استاد دانشگاه سر كلاس هاى خود حاضر نشود، آيا مى  شود به او اقتدا كرد؟

جواب: اگر آن تدريس بر او واجب شرعى باشد و بدون عذر آن را ترك مى كند، عدم حضور او مُخلّ به عدالت مى شود.

اقتداى ظاهرى به امامِ فاقد شرايط

سؤال1110. آيا اقتدا به صورت ظاهرى و صورى به امام جماعتى كه فاقد شرايط مى باشد، جايز است؟

جواب: صحيح نيست و اگر فقط صورتا اقتدا كند، كار حرامى نكرده است، مگر آن كه سبب انتزاع ترويج باطل شود.

اقتدا به امام جماعت فاسق و اعاده نمازهاى خوانده شده

سؤال1111. آيا اقتدا به امام جماعت فاسق جايز است؟ آيا نمازهايى كه خوانده شده بايستى اعاده شود؟

جواب: اقتدا به امام جماعت فاسق جايز نيست و اگر بعد از نماز بفهمد كه امام جماعت عادل نبوده، نمازش صحيح است. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1142 و 1170 و 1171 رساله رجوع شود.)

انتشار بى عدالتى يك امام جماعتى در بين مردم

سؤال1112. اگر عده اى امام جمعه يا جماعت را عادل ندانند، مى توانند بى عدالتى او را در بين مردم منتشر كنند؟

جواب: خير، نمى توانند؛ مگر اين كه آن شخص سبب اضلال و گمراهى ديگران شود و ضمنا ترويج از او هم جايز نيست.

امام جماعت عادلى كه نمى دانيم اكنون عادل است يا نه

سؤال1113. قبلاً به عدالت شخصى اطمينان داشتم و به او اقتدا مى كردم. بنابر ضرورت كارى مجبور شدم چند سال در شهر ديگرى اقامت كنم. اكنون كه به شهر خود برگشته ام، نمى دانم اين فرد به عدالت باقى است يا نه. آيا شناخت قبلى من نسبت به عدالت اين شخص كفايت مى كند يا اين كه دوباره بايد عدالت او را احراز نمايم؟

جواب: شناخت قبلى كافى است.

اقتدا به امام جماعت غير عادل و دوباره خواندن نماز

سؤال1114. شخصى با اين كه در عدالت امام جماعت شك دارد يا اصلاً او را عادل نمى داند، براى نماز به او اقتدا مى كند، و دوباره همان نماز را فرادا مى خواند. آيا اين عمل او اشكال دارد؟

جواب: نماز جماعت خواندن او اشكال دارد.

پى  بردن به اين كه امام جماعت حاضر، امام جماعت هميشگى نيست

سؤال1115. شخصى طبق روال هميشگى در نماز جماعت حاضر مى شود. در اثنا يا بعد از تمام شدن نماز، متوجه مى شود كه امام جماعت، آن امام جماعت هميشگى نيست و امام جماعت كنونى موقتا به جاى او آمده است و نسبت به عدالت امام جماعت جديد اطمينان ندارد. حكم نمازى كه خوانده است، چيست؟

جواب: نماز او به جماعت باطل است هر چند آن امام جماعت ديگر هم نزد او عادل باشد و اگر به صورت وجوب يا استحباب و يا احتياط، مأموم قرائت نماز خود را خوانده باشد، نماز او به طور فرادا صحيح است، ولى اگر طورى بوده كه اگر قبل از نماز مى فهميد كه دومى است، به او هم مثل اولى اقتدا مى كرده، نمازش به جماعت نيز صحيح است.

شكّ در عدالت

سؤال1116. در صورتى كه انسان به عدالت امام جماعت شكّ داشته باشد، آيا مى تواند به او اقتدا كند؟

جواب: مأموم بايد عدالت امام را احراز كند به طُرُقى كه توضيح آن در رساله آمده است. (به مسأله ى 1171 رساله مراجعه شود).

اقتدا به امام جماعتى كه نمى  شناسيم

سؤال1117. براى اقامه نماز وارد مسجدى مى شويم و مى بينيم كه نماز جماعت بر پا شده است. با توجه به اين كه امام جماعت را نمى شناسيم، مى  توانيم به او اقتدا كنيم يا خير؟

جواب: خير، نمى  توانيد.

كسى كه خود را عادل نمى  داند

سؤال1118. اگر كسى خود را عادل نداند و ديگرى با دانستن شرايط امام جماعت به او اقتدا كند، آيا وظيفه ندارد كه بگويد من عادل نيستم؟

جواب: خود را تفسيق كردن، جايز نيست.

سؤال1119. كسى كه خودش را عادل نمى داند در صورتى كه مأمومين وى را عادل بدانند، آيا مى تواند براى جماعت امامت كند يا خير؟

جواب: اشكال ندارد ولى سعى كند كه ملكه  ى عدالت در او پيدا شود.

وظيفه ديگران در برابر امام جماعت غير عادل

سؤال1120. اگر انسان در جمع محدودى در مدّت معينى حضور داشته باشد و امام جماعت آن جمع عادل نباشد يا قرائت او اشكال داشته باشد و نماز فرادا خواندن نوعى تفسيق و اهانت به او محسوب مى شود، در چنين شرايطى تكليف چيست؟

جواب: اگر تفسيق به حساب مى آيد، مى تواند در صف بايستد؛ ولى وظيفه منفرد را مراعات كند و در هر حال نماز خودش را بخواند، در اين صورت باطل نيست.

علم به عدالت امام به خاطر اقتداى تعدادى از مؤمنين ظاهر الصّلاح

سؤال1121. آيا از اين كه عده اى از مؤمنين ظاهر الصّلاح به كسى اقتدا كرده اند، مى توان به عدالت امام علم پيدا كرد؟

جواب: امكان دارد.

تشخيص عدم عدالت امام از روى عدم اقتداى تعدادى از افراد ظاهر الصلاح به او

سؤال1122. ما امام جماعتى را عادل مى دانستيم و به او اقتدا مى كرديم، تا اين كه عده ى زيادى از افراد ظاهر الصّلاح آشكارا به امام اقتدا نكرده اند، آيا اين موضوع نشان دهنده ى عدم عدالت امام نيست؟

جواب: خير، دليل نمى  شود.

امامت معمّم ياغير معمّم

سؤال1123. آيا كسى كه معمّم است بر غير معمّم از حيث امامت جماعت برترى دارد؟

جواب: بله، فى الجمله نسبت به ديگران مقدّم است.

اقامه  ى جماعت توسط غير روحانى

سؤال1124. اقامه  ى جماعت توسط غير روحانى شناخته شده در صورتى كه يك فرد روحانى ناشناسى حاضر باشد، چگونه است؟

جواب: بايد عدالت امام جماعت احراز شود.

اولويّت بين امام جماعت سيّد و غير سيّد

سؤال1125. اگر در نزديكى منزل ما در دو جا نماز جماعت برقرار شود كه امام جماعت يكى از آن ها سيّد، و ديگرى غير سيّد است. اقامه نماز با كدام يك اولويّت دارد؟

جواب: اگر ديگرى (غير سيد) فقيه تر نيست، سيّد اولويّت دارد.

ترجيح اقتدا بين فرد روحانى و غير روحانى راتب

سؤال1126. امام راتب مسجدى غير روحانى است. اگر فردى روحانى به طور اتفاقى به آن مسجد برود و بخواهد امام جماعت بشود، آيا بايد از امام راتب غير روحانى اجازه بگيرد؟ و اگر هر دو قصد اقامه جماعت داشته باشند، اقتدا به كدام يك ارجح است؟

جواب: امام راتب مقدّم است.

امام جماعت غير روحانى

سؤال1127. در مسجدى كه در نزديكى ما است، به دليل نبودن فرد روحانى، يك نفر غير معمّم اقامه ى جماعت مى كند، در مسجد دورتر يك فرد روحانى و معمّم امام جماعت است. اولويت براى شركت در نماز جماعت، با كدام مسجد است؟

جواب: اگر آن فرد معمم عالم هم باشد، اولويّت دارد.

مراد از صحت قرائت

سؤال1128. منظور از صحت قرائت امام جماعت، صحت قرائت حمد و سوره است يا صحت تمام قسمت هاى نماز؟

جواب: صحت قرائت حمد و سوره امام شرط است.

منظور از صحيح بودن قرائت امام جماعت

سؤال1129. منظور از صحيح بودن قرائت امام جماعت چيست؟ آيا بايد حروف را از مخارج آن طبق اصول تجويد بخواند؟

جواب: امورى كه رعايت آن در قرائت نماز لازم و ضرورى است، در مسأله هاى 823 تا 827 رساله ذكر شده است.

اقتدا به كسى كه مسايل قرائت را رعايت نمى كند

سؤال1130. در مسايلى از نماز كه شما فتواى خاصّى داريد ـ مثلاً رعايت مدّ را در قرائت نماز واجب دانسته ايد ـ ، آيا مى  توانيم به كسى كه اين موارد را رعايت نمى  كند اقتدا كنيم؟

جواب: نمى  توانيد، بنابر احتياط.

اگر مأموم قرائت امام را صحيح نداند

سؤال1131. اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحيح نباشد، مى تواند به او اقتدا كند؟

جواب: خير، نمى  تواند.

قرائت حمد و سوره با لحن زيبا

سؤال1132. آيا امام جماعت مى تواند قرائت حمد و سوره و اذكار را با لحن زيبا انجام دهد؟ (در حالى كه خودش عادت به اين كار در حال فرادا را ندارد.)

جواب: اگر به قصد ريا نباشد، اشكال ندارد.

شكّ در صحّت قرائت نماز امام

سؤال1133. شخصى در صحّت قرائت امام شكّ دارد. آيا مى تواند اقتدا كند يانه؟ و اگر مى تواند اقتدا كند، به چه نحوى امكان پذير است؟

جواب: اگر شكّ در حكم باشد نمى تواند اقتدا كند؛ و اگر شكّ در موضوع باشد مى تواند اقتدا كند و اگر در اثنا فهميد كه به صورت اشتباهى غلط خوانده، خود مأموم آن قرائت را مى خواند، گرچه احتياط در اين است كه قصد فرادا نمايد.

اطمينان به عدم صحت قرائت امام

سؤال1134. اگر مطمئن باشيم كه قرائت امام صحيح نيست، مى توانيم به او اقتدا كنيم؟

جواب: خير، نمى  توانيد.

اقتدا به كسى كه قادر به بلند خواندن نماز نيست

سؤال1135. شخصى به علت بيمارى كه دارد نمى تواند نمازهاى صبح و مغرب و عشا را با صداى بلند (جهر) بخواند، آيا اقتدا به او در آن نمازها صحيح است؟

جواب: احوط ترك اقتدا است.

اقتدا به امام جماعتى كه بعضى حركات و حروف را اشتباه مى خواند

سؤال1136. آيا اقتدا به امام جماعتى كه بعضى از حركات و حروف ادعيه يا آيات قرآن را اشتباه مى خواند، صحيح است؟

جواب: اگر به حدّ غلط خواندن باشد و در محلّ تحمّل باشد (در حمد و سوره دو ركعت اوّل نماز)، اقتداى به او صحيح نيست.

امامت كسى كه بين اجزاى نماز فاصله زيادى مى اندازد

سؤال1137. اگر شخصى كه عادت دارد بين اجزاى نماز فاصله ى زيادى بيندازد يا در حين قرائت، زياد مكث كند؛ مى تواند امام جماعت باشد؟

جواب: اگر مخلّ به موالات لازم در نماز نباشد، اشكال ندارد.

امامت فردى كه براى وضو، نايب مى گيرد

سؤال1138. اگر فردى براى گرفتن وضو، نايب بگيرد، صلاحيّت امام جماعت شدن را دارا است يا خير؟

جواب: خالى از اشكال نيست.

اقتدا به فردى كه به كمك عصا يا ديوار، مى ايستد

سؤال1139. اگر فردى به كمك عصا يا ديوار قادر به ايستادن باشد، آيا اقتدا به او جايز است؟

جواب: اگر مأموم در حال ايستاده به تكيه كردن نياز ندارد، اقتداى او به كسى كه به تكيه كردن نياز دارد، محل اشكال و احتياط است.

امامت كسى كه كمرش خميده است

سؤال1140. شخصى كه كمرش مقدارى خميدگى دارد، به نظر حضرتعالى مى تواند امام جماعت شود يا خير؟

جواب: اگر به حدّى است كه انتصابى كه شرط در قيام است از او فوت نمى  شود، اشكال ندارد.

امام جماعت فرد نابينا

سؤال1141. آيا شخص نابينا مى  تواند امام جماعت باشد؟ به خصوص كه از اين جهت، در كيفيت تطهير بدن و لباسش شبهه وجود داشته باشد؟

جواب: ظاهرا اشكال ندارد.

شخصى كه برص (پيسى) دارد

سؤال1142. اگر شخصى (پيسى) داشته باشد، ولى به قدرى كم است كه مردم نمى  دانند و زير لباس پنهان مى  ماند. آيا چنين شخصى نبايد امامت كند؟ اگر امامت كند، نماز مأمومين اشكال پيدا مى كند؟

جواب: مكروه است؛ ولى اشكال ندارد.

اقتدا به كسى كه روى صندلى چرخ دار نماز مى  خواند

سؤال1143. آيا به شخصى كه روى صندلى چرخدار نماز مى  خواند مى  توان اقتدا كرد؟

جواب: كسى كه ايستاده نماز مى  خواند، بنابر اظهر نمى  تواند به كسى كه نشسته نماز مى  خواند اقتدا كند.

امامت كسى كه يك دست او قطع شده است

سؤال1144. آيا كسى كه يك دست او قطع شده است، مى  تواند امام جماعت بشود؟

جواب: اشكال دارد.

كسى كه يك يا چند موضع از مواضع هفت گانه  اش را باندپيچى كرده

سؤال1145. اگر كسى يكى يا چند موضع از مواضع هفت گانه اش، كه به هنگام سجده بايد بر زمين قرار بگيرد، باندپيچى شده يا گچ گرفته باشد، مى  تواند امام جماعت باشد؟

جواب: در مورد گچ گرفتگى و يا وجود باند در پيشانى خلاف احتياط است.

امامت كسى كه براى سجده مهر را بالاتر مى آورد

سؤال1146. آيا كسى كه براى سجده، مهر را روى ميز مى گذارد و سجده مى كند، مى تواند امام جماعت شود؟

جواب: اشكال دارد.

امام جماعت شخصى كه موضع سجده اش قطع شده است

سؤال1147. شخصى كه بعضى از مواضع سجده اش مانند انگشت بزرگ پا قطع شده باشد، آيا مى تواند امام جماعت بشود يا نه؟

جواب: اشكال دارد.

مجروح و معلولى كه ركوع و سجود را با اشاره انجام مى دهد

سؤال1148. آيا مجروح يا معلولى كه ركوع و سجود را با اشاره انجام مى دهد، مى تواند امام جماعت بشود؟

جواب: اشكال دارد.

اقتدا به كسى كه نمى تواند تمام كف دست را روى زمين بگذارد

سؤال1149. آيا مجروح يا معلولى كه نمى تواند تمام كف دست را روى زمين بگذارد، جايز است امام جماعت شود؟

جواب: خلاف احتياط است، بنابراين اشكال دارد.

اقتداى قارى قرآن به ديگرى

سؤال1150. اقتداى فردى كه قارى قرآن است و قرآن را با لحن زيبا و با رعايت اصول و قواعد تجويدى قرائت مى كند به كسى كه به صورت معمولى قرائت مى نمايد چه حكمى دارد؟

جواب: جايز است.

اشتباه در افعال و اذكار امام

سؤال1151. اگر بدانيم كه امام جماعت مثلاً «اللّه  الصّمد» را درست تلفظ نمى كند و يا در انجام تشهد نماز اشكال دارد، آيا مى توان تا آن مقدار از نماز نيّت جماعت كرد و از آن جا به بعد نيّت فرادا نمود؛ يا آن مقدار از نماز مثل «اللّه  الصمد» راخود انسان قرائت كند و بقيه نماز را به جماعت تمام نمايد؟

جواب: از اوّل نمى توان به او اقتدا كرد، بنابر احوط.

اقتدا به كسى كه بر جهر قادر نيست

سؤال1152. كسى كه به طور دايم يا موقّت، قادر به خواندن قرائت نماز به طور جهر نيست، آيا اقتداى به او در نمازهاى جهريّه ـ يعنى صبح و مغرب و عشا ـ صحيح است؟

جواب: بنابر احوط، جايز نيست.

اقتدا به كسى كه نماز با غسل غير جنابت را جايز مى داند

سؤال1153. امام جماعت از روى اجتهاد يا تقليد با غسل هاى غير جنابت نماز خواندن را جايز مى داند. آيا مقلّدين حضرتعالى مى توانند اقتدا كنند يا نه؟ و اگر مأموم شك كرد كه آيا امام بعد از غسل جمعه مثلاً وضو هم گرفته است يا نه، مى تواند به او اقتدا كند؟

جواب: احتياط در ترك اقتدا است.

اقتدا به كسى كه نماز با غسل مستحبى را جايز مى داند

سؤال1154. اگر امام جماعتى، نماز با غسل مستحبى را جايز بداند و مأموم از روى تقليد يا اجتهاد آن را جايز نداند، مأموم مى تواند به امام اقتدا كند يا خير؟

جواب: بنابر احتياط واجب جايز نيست.

اقتدا به كسى كه دست يا پا ندارد

سؤال1155. در جنگ تحميلى بعضى از روحانيون از ناحيه ى يك دست يا يك پا و يا... قطع عضو شده اند و در ايّام محرم و صفر و رمضان جهت اقامه ى جماعت و تبليغ به شهرها و روستاها مى روند و نظر مراجع فعلى در اين باره مختلف است، نظرتان را مرقوم فرماييد؟

جواب: بنابر احتياط واجب به شخص معذورى كه نماز عذرى مى خواند نمى شود اقتدا كرد؛ مگر به فردى كه به علت عذرى تيمم نموده است و كسى كه با مأموم، نقص مساوى داشته باشد. پس در فرض سؤال على الاحوط نمى تواند اقتدا كند.

سجده فردى كه به علّت سوختگى انگشت هايش جمع شده است

سؤال1156. شخصى هستم به علت سوختگى انگشتانم جمع شده است، به طورى كه كف دستم هنگام سجده كاملاً بر روى زمين قرار نمى گيرد و فقط مقدارى از كف دست و سر انگشتان روى زمين قرار مى گيرد. آيا بنده مى توانم اقامه نماز جماعت نمايم؟ آيا مى شود پارچه اى در دست گرفته كه خلأ پر شود و اقامه نماز جماعت نمود؟

جواب: بلى، اگر نتوانيد تمام كف دست را روى زمين بگذاريد، متعيّن است كه با پارچه، خاك يا هر چيز ديگر كف دست را پر كنيد تا همه جاى دست عرفا روى زمين مستقر باشد و با امكان اين مطلب، فرقى بين نماز جماعت و فرادا نيست.

شخص داراى نيمه كف

سؤال1157. آيا شخصى كه يك دستش داراى پنج انگشت است؛ ولى كف دست او به اندازه ى نصف كف دست افراد عادى است، مى تواند امامت كند؟

جواب: اگر فقط اشكال در كوچكى كف دست باشد، اظهر صحّت جماعت است.

كسى كه نقص عضو دارد، ولى مقلّد ديگرى است

سؤال1158. روحانيونى كه نقص عضو دارند، اگر مقلّد مرجعى باشند كه امامت جماعت را براى آن ها بلااشكال مى داند، ولى در مأمومين آن ها كسانى باشد كه احتمالاً يا علما مقلّد مرجعى باشند كه اقتدا را مجاز نمى داند، آيا بر امام جماعت فوق لازم است كه در هر مكانى كه نماز به امامت او اقامه مى شود قبل از نماز، مأمومين را از حكم مسأله ى مرجع آن ها آگاه سازد؟

جواب: اگر مأمومين از جهت اين كه حكم مسأله را نمى دانند به او اقتدا مى كنند، بنابر احتياط بايد آن ها را ارشاد كند و اگر اقتدا از اين جهت است كه موضوع را نمى دانند، لازم نيست به آن ها اطّلاع دهد.

صحّت امامت زن براى زنان

سؤال1159. آيا زن مى تواند براى زنان امام جماعت شود؟

جواب: با وجود شرايط، مانعى ندارد.

امامت شخص خنثى

سؤال1160. آيا كسى كه خنثى است مى تواند لباس روحانيت بپوشد و امام جماعت شود؟

جواب: اگر خنثايى باشد كه بيشتر علايم مرد را داشته باشد كه ملحق به مردان باشد، جايز است.

اقتداى زن پاك به زن مستحاضه

سؤال1161. آيا زنى كه مستحاضه نيست، مى تواند به زنى كه مستحاضه است اقتدا كند؟

جواب: بنابر احتياط، نمى تواند به او اقتدا كند.

امام راتب

سؤال1162. منظور از امام راتب چيست؟ آيا با وجود امام راتب، اقامه  ى فرد ديگرى صحيح است؟

جواب: امام راتب يعنى امامى كه براى امامت آن مسجد معيّن شده مقدّم است؛ ولى امامت ديگرى هم صحيح است.

جلوگيرى از اقامه نماز امام غير راتب

سؤال1163. آيا كسى مى  تواند از اقامه  ى نماز جماعت توسط شخصى غير از امام راتب، در مسجد جلوگيرى كند؟

جواب: خير، نمى  تواند.

ممانعت بانيان مسجد از امامت امام راتب

سؤال1164. اگر كسانى در ساختن مسجد سهم داشته باشند، آيا مى توانند مانع از اقامه نماز توسط امام راتب شوند و بگويند ما به امامت اين فرد راضى نيستيم؟

جواب: خير، نمى  توانند.

اقتدا به نماينده ى امام جماعت پيشين

سؤال1165. اگر امام جماعتى، به دليل مسافرت، غايب باشد و شخصى را به جاى خود معرفى نمايد، آيا اقتداى به او صحيح است؟ هم چنين اگر كسى را معرفى نكند و شخصى بدون اجازه به جاى او بايستد؟

جواب: بايد آن امام را مأمومين عادل بدانند.

امام جماعت اهل تسنن

سؤال1166. آيا اقتدا به امام جماعت سنّى مذهب جايز است؟

جواب: خير، باطل است.

اقتدا به اهل تسنن در ايام حج

سؤال1167. آيا اقتدا كردن به اهل تسنّن به ويژه در ايام حج كه نماز مغرب را پيش از وقت مى  خوانند يا اين كه مهر نمى  گذارند و فاصله را رعايت نمى  كنند، جايز است؟

جواب: مأموم واجب است به وظيفه فرادا عمل كند؛ و اگر لازم است تقيّه كند، حمد و سوره و لااقل حمد را به صورت آهسته بخواند، در غير اين صورت نماز را اعاده نمايد.

اعاده نمازهايى كه با تقيّه خوانده شده

سؤال1168. اگر كسى به خاطر تقيّه به امام جماعت سنّى يا غير عادل اقتدا كند، بايد نمازش را اعاده كند؟

جواب: اگر حمد و سوره نمازهايش را و يا لااقل حمد آن ها را ـ هر چند آهسته ـ نخوانده است بايد نمازش را اعاده نمايد.

اقتدا به امام جماعت شيعه  ى فاسق يا سنّى عادل

سؤال1169. اگر دو امام جماعت باشند: يكى شيعه و فاسق و ديگرى سنّى و عادل. اقتدا به كدام يك از آن دو ارجح است؟

جواب: اقتداى به هر كدام باشد، باطل است.

مقدارى كه در صف جماعت اهل سنت، جايز است مانند آنان نماز بخوانيم

سؤال1170. در هنگام اقتداى به اهل سنّت، تا چه مقدار جايز است مانند آن ها نماز بخوانيم؟

جواب: در صورت تقيّه، بايد لااقل حمد را مأموم ـ هر چند آهسته ـ بخواند.

اقتداى ندانسته مأموم به نماز مستحبّى

سؤال1171. فردى در حال خواندن نماز مستحبّى است، ديگرى به گمان اين كه وى نماز واجب مى خواند به او اقتدا مى  كند، وظيفه او چيست؟

جواب: احتياط در وجوب اعلام امام جماعت است كه اقتدا كننده بفهمد و اگر به وظيفه  ى منفرد عمل نكرده، آن نماز را هر چند به مثل سجده  ى سهو جبران كند و يا اگر مثلاً ركنى را اضافه كرده است، اعاده كند.

مأموم و امام بودن يك نفر در يك نماز

سؤال1172. شخصى دو ركعت اوّل نماز خود را به جماعت خوانده كه نماز اوّل تمام مى  شود، بنابراين دو ركعت ديگر را فرادا مى  خواند. آيا شخص سوم مى  تواند به فرد مزبور اقتدا كند؟

جواب: مانع ندارد.

اقتدا به خيال ركعت آخر و معلوم شدن ركعت دوّم

سؤال1173. اگر كسى در ركعت دوّم در حين تشهّد امام جماعت به تصوّر اين كه ركعت چهارم مى  باشد براى درك فضيلت جماعت اقتدا كند و بعدا بفهمد ركعت آخر نبوده است، وظيفه  اش چيست؟

جواب: مى  تواند به جماعت ادامه دهد و همراه امام برخيزد و ركعت اوّل خود حساب نمايد.

اقتداى نماز قضا به جمعه

سؤال1174. آيا نماز قضاى يوميّه را مى توان به نماز جمعه اقتدا كرد؟

جواب: اگر جمعه با شرايط آن اقامه شود، مى شود اقتدا كرد.

امامت كسى كه در داشتن نماز قضا شك دارد

سؤال1175. شخصى كه شكّ دارد آيا نماز واجب يوميّه  اى از او قضا شده يا نه، فرموده اند كه قضاى آن نماز مستحبّ است. آيا مى تواند با همين نماز امامت كند و ديگران به او اقتدا نمايند؟

جواب: اقتدا به نماز مذكور اشكال دارد.

امام جماعتى كه نماز قضاى ميّتى را به نذر تبرّعا مى  خواند

سؤال1176. آيا اقتدا به امام جماعتى كه نماز قضاى حتمى ميّتى را به نذر، تبرّعا مى  خواند جايز است؟

جواب: جايز است، حتى براى مأمومى كه نماز فريضه اش را مى  خواند.

اقتدا به امامى كه نماز قضاى ميّتى را به استيجار يا تبرّع مى  خواند

سؤال1177. آيا اقتدا به امام جماعتى كه نماز قضاى حتمى ميّتى را به استيجار يا تبرّع مى  خواند، جايز است؟

جواب: جايز است در استيجار و هر موردى كه بر او واجب باشد و در تبرّع محض تأمّل است.

خواندن نمازهاى قضا به جماعت

سؤال1178. شخصى نمازهاى گذشته  ى خود را غلط خوانده و يا اصلاً نخوانده است، آيا چنين شخصى مى  تواند قضاى نمازهايش را به جماعت بخواند؟ آيا مى  تواند بين مأمومين فاصله و اتّصال قرار گيرد؟

جواب: مانعى ندارد.

اقتدا به نماز ظهر و عصر نماز جمعه

سؤال1179. آيا مى توان نماز ظهر را به نماز عصر امام جمعه در روز جمعه اقتدا كرد؟

جواب: مانعى ندارد.

اقتداى نماز عصر به نماز جمعه

سؤال1180. آيا نماز عصر را مى  توان به نماز جمعه اقتدا كرد؟

جواب: بله، مى  توان.

خواندن نماز احتياط همراه با جماعت

سؤال1181. آيا مى توان نماز احتياط را به جماعت اقتدا كرد؟

جواب: بله، مى  توان.

نحوه  ى اقتدا كردن در ركعت سوم و چهارم

سؤال1182. اگر مأموم در ركعت سوم يا چهارم به نماز جماعت برسد، نحوه ى اقتدا كردن او چگونه است؟

جواب: مأموم مى تواند صبر كند تا امام به ركوع رفته و سپس اقتدا كرده و به همراه امام به ركوع رود؛ اما اگر در حالى كه امام ايستاده است اقتدا كند، بنابر احوط بايد حمد و سوره را بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد، بايد حمد را تمام كند و در ركوع، خود را به امام برساند و اگر طورى است كه اگر حمد را تمام كند به ركوع نخواهد رسيد، احتياط در اين است كه قصد فرادا كند و حمد را تمام كرده و بقيه نماز را خودش بخواند و در ركعت دوم نيز مأموم در صورتى كه اگر حمد را تمام كند به ركوع امام نمى رسد، نمى تواند حمد را رها كرده و همراه امام به ركوع رود؛ بلكه حمد را تمام نمايد و در سجده، خود را به امام برساند؛ گر چه احوط در اين صورت قصد فرادا است.

اقتدا در ركعت سوم با اين گمان كه ركعت اوّل است

سؤال1183. شخصى به ركعت سوم نماز جماعت مى رسد ولى گمان مى كند كه ركعت اوّل است، لذا چيزى نمى خواند تكليف اين فرد چيست؟

جواب: اگر پيش از ركوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و خود را به امام برساند؛ اما اگر پس از ركوع متوجه شود كه امام در ركعت سوم يا چهارم بوده، نمازش صحيح است.

اقتدا در حال رفتن امام به ركوع

سؤال1184. اگر مأموم در حال رفتن امام به ركوع، اقتدا كند؛ آيا نماز جماعت او صحيح است؟

جواب: بله، صحيح است.

اقتدا در حال ركوع ولى نرسيدن به ركوع امام

سؤال1185. اگر كسى به خيال اين كه به ركوع امام مى رسد، اقتدا كند ولى به ركوع نرسد، وظيفه اش چيست؟

جواب: اگر به مقدار ركوع خم شده است، نمازش به طور فرادا صحيح مى باشد و بايد آن را تمام نمايد؛ اما اگر پيش از آن كه به مقدار ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد، مى تواند نيّت فرادا كند يا مى تواند صبر كند تا در ركعت بعد به امام ملحق شود و در صورت ملحق شدن، تكبير ديگر لازم نيست.

اقتدا در زمانى كه امام قنوت فراموش شده را پس از ركوع مى خواند

سؤال1186. امام جماعتى قنوت را فراموش مى كند و بعد از ركوع، قنوت را مى خواند. آيا در اين حال مى توان به او اقتدا كرد؟

جواب: بله مى توان، ولى ركعت اوّل مأموم حساب نمى شود.

خواندن تشهد همراه با جماعت در حالى كه او در ركعت اوّل است

سؤال1187. اگر كسى در ركعت دوم نماز اقتدا كند، آيا خواندن تشهد همراه با جماعت مستحب است يا واجب؟

جواب: مستحب است تشهد را با امام بخواند و احتياط مستحب آن است كه موقع خواندن تشهد، به حال تجافى بنشيند، يعنى انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند.

اقتدا در تشهد آخر نماز و ليكن با نيّت فرادا

سؤال1188. شخصى در تشهد آخر نماز جماعت براى درك ثواب، نيّت كرده و مى نشيند ولى در هنگام نيّت، نيّت فرادا كرده نه جماعت؛ آيا نماز او درست است يا نه؟

جواب: نماز او درست است با رعايت نكاتى كه در مسأله ى 1151 رساله ذكر شده است.

نحوه  ى نشستن كسى كه براى درك ثواب جماعت در تشهد آخركرده است

سؤال1189. كسى كه براى درك ثواب جماعت در تشهد آخر، تكبيرة الاحرام مى گويد و مى نشيند، اين نشستن او به حالت تجافى باشد يا نشستن معمولى؟

جواب: بنابر احتياط مستحب در اين حال به صورت تجافى بنشيند.

اقتداى دو نفر به همديگر در صورتى كه قبلاً نمازشان را فرادا خوانده بودند

سؤال1190. اگر دو نفر هر دو نماز واجب يوميّه را فرادا خوانده باشند، دوباره مى توانند همان نماز را با اقتدا به يكديگر به صورت جماعت بخوانند؟

جواب: بله، مى توانند.

اقتدا كردن امام، بقيّه نمازش را به مأموم

سؤال1191. فردى به شخص ديگرى كه ركعت آخر نماز او است اقتدا مى كند. آيا آن فردى كه امام است پس از اتمام نمازش مى تواند نماز ديگرش را به اين فردى كه به او اقتدا كرده و هنوز مشغول نماز است، اقتدا نمايد؟

جواب: مانعى ندارد.

امامت شخصى كه قبلاً مأموم بوده و اين نماز را به جماعت خوانده

سؤال1192. آيا مأموم مى تواند پس از تمام شدن نماز جماعتش، امامت جماعت همان نماز را بر عهده بگيرد؟

جواب: جواز جماعت محل تأمل است؛ ولى در صورتى كه جماعت دوم داراى مزايايى باشد كه در شرع رجحان داشته باشد و كسى بخواهد به اميد مطلوب بودن دو مرتبه نمازش را به جماعت بخواند، بنابر اظهر جايز است.

دوباره خواندن نمازى كه يقين به صحت آن داريم

سؤال1193. اگر كسى نمازش را در حالى كه امام يا مأموم است بخواند و يقين به صحت اين نماز داشته باشد، آيا جايز است دوباره آن را به عنوان امام يا مأموم بخواند؟ اگر جايز باشد آيا اين عمل، مستحبى است يا نه؟

جواب: جواز جماعت محل تأمل است؛ مگر در صورتى كه جماعت دوم داراى مزايايى باشد. (به تفصيلى كه در مسأله قبلى ذكر گرديد.)

اختلاف اجتهادى يا تقليدى امام و مأموم

سؤال1194. آيا اقتدا به امام جماعتى كه بلند خواندن قرائت را در نماز ظهر روز جمعه مستحب مى داند (از روى اجتهاد يا تقليد) و بلند مى خواند، براى مأمومى كه آهسته خواندن در قرائت ظهر جمعه را واجب مى داند، جايز است؟

جواب: احتياط واجب ترك اقتدا است.

اختلاف در تقليد يا اجتهاد امام با مأموم

سؤال1195. اگر در مسأله اى مأموم و امام از روى اجتهاد يا تقليد اختلاف داشته باشند، اقتدا صحيح است؟

جواب: در مواردى كه نماز امام در مقام عمل به نظر مأموم باطل نباشد، مانع ندارد و در غير اين صورت خلاف احتياط وجوبى است.

اختلاف امام و مأموم در وجوب سوره

سؤال1196. اگر امام و مأموم در وجوب سوره اختلاف داشته باشند، به طورى كه امام، واجب نمى داند ولى مأموم واجب مى داند، آيا اقتدا صحيح است؟

جواب: اگر امام سوره را نخواند، اقتدا جايز نيست، بنابر احتياط.

اختلاف رأى در شكسته يا كامل بودن نماز، بين امام و مأموم

سؤال1197. امام جماعتى به خاطر شغلى كه دارد هر روز از شهرى به شهرى رفت و آمد مى كند و به دليل اين كه خود را كثيرالسّفر مى داند، نمازش را كامل مى خواند. اگر مرجع تقليد كسانى، كثير السّفر بودن يا شغل كسى در سفر بودن را براى كامل بودن نماز قبول نداشته باشد، آيا آن افراد مى توانند به آن امام جماعت، اقتدا نمايند؟

جواب: بنابر احوط نمى توانند.

اقتداى دوباره نماز مغرب

سؤال1198. در صورتى كه يك ركعت نماز مغرب را به جماعت خوانديم، آيا مى شود دوباره نماز مغرب را به عشاى امام اقتدا كنيم؟

جواب: مانعى ندارد.

دو جماعت در يك نماز

سؤال1199. اگر دو نفر در ركعت دوم به جماعت ملحق شوند، پس از تمام شدن نماز جماعت، يكى از اين دو نفر مى تواند دو ركعت باقى مانده نماز را به ديگرى اقتدا و نيت جماعت دو نفرى بنمايد؟

جواب: انتقال نيّت جماعت توسط مأموم، بعد از انتهاى نماز امام، به امام ديگر و يا فرادى، جايز است.