سؤال۵٩۴:- اگر شخصى به قدرى مريض شود كه قوۀ تمييز را از دست بدهد به نحوى كه واجبات نماز را تشخيص ندهد، و چه بسا نجس و پاكى را هم از يكديگر تشخيص ندهد، قضاى نماز و روزهاش بعد از فوت، بر پسر بزرگتر لازم است يا نه؟
جواب: باسمه تعالى؛ اگر عقلش را از دست داده يا در اوقات نماز مغمى عليه باشد، قضاى نماز و روزۀ آن واجب نيست، و الله العالم.
سؤال۵٩۵:نمازهايى كه از انسان فوت شده، آيا ترتيب در قضا لازم است و در قضاى روزه چطور؟
جواب: باسمه تعالى؛ نمازهايى كه در اداى آنها ترتيب لازم است، مثل نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا بايد در قضاى بين آنها نيز ترتيب رعايت شود، و در غير آنها و در روزه ترتيب لازم نيست، و الله العالم.
سؤال۵٩۶:نماز قضاى چند روز را مىتوان در يك روز خواند؟ آيا فقط قضاى يك روز را در طول يك روز بايد خواند؟
جواب: باسمه تعالى؛ لازم نيست نمازهاى هر روز را در يك روز قضا كرد، و الله العالم.
سؤال۵٩٧:نماز و روزۀ قضاى پدر بر فرزند بزرگتر واجب است، آيا هنگام مرگ پدر مراد است يا در واقع، گرچه فرزند بزرگتر پيشتر از پدر مرده باشد؟
جواب: باسمه تعالى؛ ولد اكبر حين مرگِ پدر مراد است، و الله العالم.
سؤال۵٩٨:كسى كه نماز عشايش را نخوانده است تكليف چيست؟
جواب: باسمه تعالى؛ نمازش را قضا كند و بنابر احتياط مستحب روزى كه نماز عشاى آن را ترك كرده روزه بگيرد، و الله العالم.
سؤال۵٩٩:شخصى خود نماز قضا داشته، ولى مقدارش را نمىداند؛ چند سال اجير نماز و روزۀ مردم شده و پول آن را هم گرفته است؛ اكنون بفرماييد وظيفهاش چيست؟ و كداميك مقدّم است؟
جواب: باسمه تعالى؛ نمازهاى فوتشدۀ خودش را بايد قضا كند، و نسبت به كسانى كه براى نماز و روزه از آنها پول گرفته، بايد به آنها مراجعه كرده و آنها را راضى كند، و اگر آنها را نمىشناسد به حاكم شرع مراجعه كند، و الله العالم.
سؤال۶٠٠:جوانى، اوان جوانى خود، به دليل نادانى با دامهاى پدرش به دور از چشم همه طرف شده است، دامها از گاو نر گرفته تا الاغ ماده كه اكنون گاو نر كشته شده؛ از اين ماجرا كسى آگاهى ندارد، اگر بنا باشد به وظيفۀ شرعى عمل شود همۀ دارايى پدرش از بين مىرود؛ او اينك از اين كرده روى گردانده و توبه كرده است و گاهى نماز و روزههايش فوت شده، اكنون تكليف چيست؟
جواب: باسمه تعالى؛ بايد گاو را ذبح كرده و بسوزانند و الاغ را بايد در شهر ديگر بفروشند؛ و نمازها و روزههايى را كه يقين دارد فوت شده بايد قضا نمايد؛ البته وجوب قضاى نماز و روزهها فوريت ندارد، مگر روزههايى كه از امسال فوت شده، نسبت به بقيۀ روزهها و همچنين نسبت به نماز به مقدارى كه فعلاً تمكن دارد و زندگىاش مختل نمىشود قضا كند؛ بقيه را هم تدريجاً قضا كند، و الله العالم.
سؤال۶٠١:پدرى كه در حدود پنجاه سال دارد تاكنون نه نماز خوانده و نه روزه گرفته است، و پسر بزرگش به او مىگويد كه من بعد از مردنت هيچگونه تكليفى ندارم و قضاى نماز و روزهات را انجام نمىدهم، آيا پسر بزرگ در اين رابطه وظيفهاى دارد؟ لطفاً حكم خدا را در اين مسألۀ شرعى بيان فرمائيد؟
جواب: باسمه تعالى؛ در حال حيات پدر با رعايت شرايطِ امر به معروف و نهى از منكر، او را امر به معروف و از منكر نهى نمايد؛ و بعد از مردن پدر، بنابر احتياط بايد آن مقدار را كه متمكن است و در زندگىاش به حرج نمىافتد، نمازها و روزههاى پدر را قضا كند، و الله العالم.
سؤال۶٠٢:پسر بزرگ در قضاى نماز و روزۀ پدرش به فتواى مرجع خودش عمل نمايد يا مرجع پدرش؟
جواب: باسمه تعالى؛ پسر بزرگ قضاى نماز و روزۀ فوتشدۀ از پدر را بر طبق نظر مرجع تقليد خودش ( پسر)بايد انجام دهد، و الله العالم.
سؤال۶٠٣:اين جانب فرزند چهارم خانواده مىباشم و قبل از خودم دو خواهر و يك برادر داشتم كه قبل از فوت پدرم از دنيا رفتند، بفرمائيد آيا نماز قضاى پدرم بر من واجب است؟
جواب: باسمه تعالى؛ اگر در زمان فوت پدر، پسر بزرگ بودهايد، قضاى آن بر عهدۀ شماست، و الله العالم.
سؤال۶٠۴:كسى كه نماز استيجارى به كسى داده تا خود او بخواند، چون او نتوانسته بخواند به ديگرى داده آيا از گردنش ساقط شده؟
جواب: باسمه تعالى؛ به مقدارى كه ديگرى آن نمازها را خوانده، ذمۀ ميت برى مىشود؛ كسى كه پول را گرفته، اگر با دهندۀ پول شرط نكرده بود كه مىتواند پول را به ديگرى هم بدهد كه نماز بخواند، بايد به او مراجعه كند و با او تراضى نمايد، و الله العالم.
سؤال۶٠۵:آيا مكلّف مىتواند قضاى نماز خود، يا نماز استيجارى يا تبرّعى را برابر هر يك از نمازهاى روزانهاش بخواند، مثلاً در كنار نماز صبح، يك نماز صبح و پس از ظهر يك نماز ظهر، و عصر هم كنار عصر و. . . بجا آورد، حال چه قضاى قطعى و يقينى، احتياطى يا احتمالى باشد؟
جواب: باسمه تعالى؛ قضاى نمازها به نحوى كه نوشته شده است مانعى ندارد، و بين اقسام نماز قضا هم فرقى نيست؛ البته در نماز استيجارى بايد شرايطى كه در اجاره مقرر شده مراعات گردد، و الله العالم.
سؤال۶٠۶:كسى كه وظيفهاش خواندن نماز احتياط بوده و از روى نادانى، چه حكم يا موضوع احتياط را نداند يا از روى فراموشى و يا بىتوجهى آن را نخوانده، سپس بخواند، آيا قضا بخواند؟ و آيا اعادۀ اصل نماز لازم است؟
جواب: باسمه تعالى؛ اگر منافى نماز انجام گرفته باشد در صورتى كه وقت باقى باشد، نماز احتياط را بخواند، و بعد اصل نماز را اعاده كند؛ و اگر منافى انجام نگرفته فقط نماز احتياط را از باب اينكه در محلّش است مىخواند، و الله العالم.
سؤال۶٠٧:- اگر وقت فضيلت نمازهاى روزانه در حال تمام شدن باشد، آيا بازهم مقدّم داشتن نماز قضا بهتر است؟
جواب: باسمه تعالى؛ نماز يوميه در اين فرض مقدّم بر قضا است، و الله العالم.
سؤال۶٠٨:اگر در وقت نماز شب، شخصى نمازهاى قضاى خود را بخواند، آيا ثواب نماز شب را دارد؟
جواب: باسمه تعالى؛ نماز قضا به جاى نوافل محسوب نمىشود، و الله العالم.
سؤال۶٠٩:كسى كه نمازهاى روزانۀ خود را با سختى زياد ايستاده مىخواند و اميد به تندرستى هم ندارد، و تعدادى از نمازهاى قضا به گردن دارد، آيا مىتواند نشسته بخواند؟
جواب: باسمه تعالى؛ در فرض مزبور مىتواند قضاى نماز فوت شده را نشسته بخواند، و الله العالم.
سؤال۶١٠:نمازهايى كه در حال عذر از انسان فوت شده، آيا در حالت عذر مىتوان قضا نمايد؟
جواب: باسمه تعالى؛ چنانچه عذرش بعد از مدتى كوتاه برطرف مىشود، نمازهاى قضايش را بعد از برطرف شدن عذر بخواند و الّا مىتواند در حال عذر بخواند، و الله العالم.
سؤال۶١١:فرزند بزرگتر لال است و پول ندارد كه براى نماز قضاى پدر اجير بگيرد، وظيفه چيست؟
جواب: باسمه تعالى؛ وظيفۀ او ساقط نمىشود و بايد به همان نحوى كه نمازهاى خود را مىخواند نمازهاى فوتشدۀ پدر را قضا كند، و الله العالم.
سؤال۶١٢:شيعهاى سنّى شده و نمازهايش را طبق مذهب اهل سنّت خوانده، بار ديگر به مذهب شيعه برگشته است، اينك تكليف نمازهايش چگونه است؟
جواب: باسمه تعالى؛ بايد قضا كند، و الله العالم.
سؤال۶١٣:فرزند بزرگ خانواده دختر است و با فرض اينكه ميت پسر هم دارد، در اين صورت قضاى نماز و روزه پدر بر چه كسى واجب است؟
جواب: باسمه تعالى؛ بر آن پسر واجب است، و الله العالم.
سؤال۶١۴:قضاى نمازهايى كه از پدرِ كافر فوت شده، بر پسر بزرگ مسلمان واجب است؟
جواب: باسمه تعالى؛ واجب نيست، و الله العالم.
سؤال۶١۵:كسى نماز قضا به گردن اوست و فعلاً قادر به طهارت مائيه نمىباشد، و همچنين از خواندن نماز در حال قيام معذور است، آيا در همان حال مىتواند آن را قضا كند يا بگذارد تا تندرستى خود را بازيابد؟
جواب: باسمه تعالى؛ چنانچه مىداند و يا اطمينان دارد عذرش برطرف خواهد شد، لازم است قضا را تأخير بيندازد؛ ولى اگر احتمال دهد عذرش برطرف نشود، مانعى ندارد قضا نمايد، و الله العالم.
سؤال۶١۶:كسى كه تمام وقت نماز را در خواب باشد، يا تمام وقت روزه را بدون نيّت، در خواب باشد، آيا قضا كردن نماز و روزه لازم است؟
جواب: باسمه تعالى؛ قضاى نماز در فرض مسأله منصوص است، و قضاى روزه على القاعده است، و الله العالم.
سؤال۶١٧:كسى كه نماز مغربش را بخواند و نماز عشا را فراموش كند، آيا فرداى آن شب روزه بر او واجب است؟
جواب: باسمه تعالى؛ احتياط مستحب است و وجوبى ندارد، و الله العالم.
جلد 2:
سؤال٣٣۴ -اينكه قضاى نماز و روزۀ قضاى فوت شده از پدر بعد از مرگش بر عهدۀ فرزند بزرگ است، مقصود از فرزند بزرگ آيا اولين فرزند ذكور مىباشد كه متولد شده؟ يا فرزند بزرگ بعد از فوت پدر و لو فرزند بزرگ قبل از پدر فوت كرده مىباشد؟
جواب: بسمه تعالى -مقصود فرزندى است كه در زمان موت پدر زنده و پسر بزرگتر مىباشد-هر چند اولين فرزند ذكور نباشد و اولين فرزند قبل از پدر فوت كرده باشد-، و اللّه العالم.
سؤال٣٣۵ -اگر كسى در حال سفر بخواهد قضاى نمازى را كه در وطن بجا نياورده بجا آورد چگونه بايد بخواند؟
جواب: بسمه تعالى -بايد قضاى نماز تمام، به صورت تمام خوانده شود، و اللّه العالم.
سؤال٣٣۶ -آيا قضاى نماز و روزۀ پدر و كفارۀ آنها بر پسر بزرگ در صورتى كه پدر مرتد و خارج از دين شده باشد يعنى بعد از مدتى از دين خارج و كافر و مرتد باشد واجب است؟
جواب: بسمه تعالى -در فرض ارتداد پدر، وجوب قضاى روزه و نماز پدر بر پسر بزرگ ثابت نيست، و اللّه العالم.
سؤال٣٣٧ -اگر كسى چند نماز قضا دارد آيا بايد آن نمازها را به ترتيب بخواند يا خير؟
جواب: بسمه تعالى -نمازهايى كه در اداء آنها ترتيب شرط است بايد به ترتيب خوانده شود، مثلا اگر ظهر و عصر يك روز با هم قضا شده است بايد اول ظهر و سپس عصر را قضا كند، و اللّه
العالم.
سؤال٣٣٨ -اگر شخصى فى الواقع نماز قضا داشته باشد ولى تعدادى نماز به نيت احتياط قضا خوانده باشد آيا مجزى است؟
جواب: بسمه تعالى -بلى اگر به مقدار نمازهايى كه از او فوت شده نماز قضا به نيت احتياط خوانده مجزى است و ذمّه برى شده است، و اللّه العالم.
سؤال٣٣٩ -در صورتى كه فردى در تعداد نماز قضا شك داشته باشد و در اينكه ابتدا مثلا نماز ظهر و عصر قضا شده يا مغرب و عشا و شك داشته باشد، به چه شكلى مىبايست نماز خود را اعاده كند؟
جواب: بسمه تعالى -در قضاء رعايت ترتيب لازم نيست مگر نسبت به نمازهايى كه در اداء آنها ترتيب لازم است مثل اينكه نماز ظهر را بايد قبل از قضاء نماز عصر همان روز قضا كند، و نيز نماز مغرب را قبل از قضاء نماز عشاء همان شب قضا كند، و اللّه العالم.
سؤال٣۴٠ -اگر هنگام گفتن تكبيرة الاحرام سهوا بدن انسان تكان بخورد چه حكمى را دارا است؟
جواب: بسمه تعالى -اگر سهوا بوده مضر نيست، و اللّه العالم.
سؤال٣۴١ -شخصى مىداند و در برخى موارد احتمال مىدهد كه نماز يا روزههايى از او قضا شده يا درست انجام نداده است و اكنون به هيچ وجه ترتيب و زمان آنها را به ياد نمىآورد.
وظيفۀ او در قضاى آنها چيست؟ آيا مىتوان به طور مداوم و تدريجى نمازهاى شبانه روز را به ترتيب همان هفده ركعت به نيت آنچه قضا شده است بجا آورد؟
جواب: بسمه تعالى -چنانچه در تعداد نمازهايى كه از او فوت شده شك دارد مىتواند به قضاى مقدار يقينى اكتفا كند و زايد بر آن لازم نيست، و اگر در نوع نمازهايى كه از او قضا شده ترديد دارد بايد طورى نمازها را بخواند كه يقين كند ذمۀ او برى شده، و اگر به نحوى كه در سؤال ذكر شده-به تعداد روزهايى كه يقين به فوت دارد-نمازها را بخواند مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال٣۴٢ -آيا مىشود انسان نيت خود را از نماز جماعت به فرادى تغيير دهد؟ از قضا به اداء و واجب به مستحب و مستحب به واجب چطور؟ از ظهر به عصر و عصر به ظهر و مغرب به عشاء و عشاء به مغرب چطور؟
جواب: بسمه تعالى -عدول از جماعت به فرادى در اثناء نماز جايز است و از اول قصد فرادى نبايد داشته باشد و حكم عدول در موارد ديگر در رساله موجود است، و اللّه العالم.
سؤال٣۴٣ -كسى كه شك دارد هشت ماه نماز قضايى دارد يا ده ماه و يا شانزده ماه، تكليفش چيست؟
جواب: بسمه تعالى -در فرض سؤال بايد مقدارى را كه يقين به فوت نمازها دارد-يعنى به مدت هشت ماه-قضا كند و قضاى بقيه لازم نيست، و اللّه العالم.
سؤال٣۴۴ -اگر شخصى يك ماه يا بيشتر و يا كمتر نماز قضا داشته باشد آيا مىتواند در يك روز قضاى نماز چند روز را بخواند؟
جواب: بسمه تعالى -مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال٣۴۵ -شخصى وصيت كرده كه بعد از فوتش فرزندانش هر كدام يك ماه روزه و چهار سال برايش نماز بدهند، اگر فرزندان قدرت نداشته باشند، آيا مسئول هستند يا خير؟
جواب: بسمه تعالى -چنانچه وصيتكننده در زمان فوت تركهاى دارد، وصيت به اندازۀ ثلث تركه از مجموع نافذ است؛ و اگر تركهاى ندارد، بر ورّاث چيزى واجب نيست مگر بر پسر بزرگ كه به مقدارى كه مىداند نماز و روزۀ واجب از پدر قضا شده است بايد قضاى نماز و روزه را بجا آورد يا از مال خودش كسى را اجير كند، و اللّه العالم.