|
احکام تیمّم (آیت الله العظمی بهجت)
میزان اثبات ضرر داشتن با نظر پزشک
سؤال1109. آیا نظریّه ى پزشک مبنى بر ضرر داشتن استعمال آب براى وضو و نماز از نظر شرعى، مجوّز براى تیمّم مى شود یا نه؟چ
پاسخ: اگر انسان مکلّف از گفته ى پزشک، احتمال ضرر بدهد، باید تیمّم کند.
ترس از رفتن به حمام
سؤال1110. آیا شخص جنب مى تواند به بهانه ى این که در صبح از حمام مى ترسد، تیمّم بدل از غسل نماید؟
پاسخ: اگر غسل کردن در غیر حمام ممکن نباشد و یا کسى که او را همراهى کند ندارد، در صورتى که خوف عقلایى باشد وظیفه او تیمّم است.
تیمّم با خجالت از غسل
سؤال1111. آیا شخص جنب مى تواند به بهانه ى این که از نزدیکان خود یا همسرش خجالت مى کشد، تیمّم بدل از غسل نماید؟
پاسخ: نمى تواند، ولى اگر غسل را تا آخر وقت تأخیر انداخت و تیمّم کرد، اعمالش صحیح است و قضا ندارد.
تیمم بر آجر و کوزه و آسفالت و...
سؤال1112. آیا تیمم بر روى آجر، کوزه، آسفالت، گچ، دیوار کاه گل و کاشى صحیح است؟
پاسخ: تیمم بر آسفالت صحیح نیست و تیمم بر آجر و کوزه و نیز سنگ گچ و سنگ آهک قبل از پخته شدن صحیح است، ولى اگر پخته شده باشد و چیز دیگرى براى تیمم ندارد، احتیاطا هم به این ها و هم به مانند گِل یا غبار تیمم نماید و کاه گل نیز اگر خشک شده باشد و کاه مخلوط بدان نیز به قدرى کم باشد که در خاک از بین رفته حساب شود، تیمم بر آن صحیح است.
تیمم بر موزاییک و سنگ فرش
سؤال1113. آیا تیمّم بر موزاییک و سنگ فرش صحیح است؟
پاسخ: صحیح است.
تیمّم کسى که یک دستش قطع شده است
سؤال1114. کسى که یک دست او به گونه اى قطع شده است که حتّى ذراع آن هم باقى نمانده و دست دیگرش سالم مى باشد، چگونه تیمّم کند؟
پاسخ: با دست سالم به زمین بزند و بر پیشانى مسح کند و سپس ظاهر آن دست را به زمین بکشد و احوط این است که در صورت امکان از دیگرى هم کمک بگیرد به این صورت که دیگرى دست به زمین بزند و بر پشت دست قطع شده مسح کند که در صورت امکان، هر دو کار را بکند.
تیمم کسى که هر دو دستش قطع شده است
سؤال1115. وظیفه ى کسى که هر دو دستش قطع گردیده و فقط ذراع هر دو دست باقى است، در تیمّم چیست؟
پاسخ: پیشانیش را به زمین بکشد و احوط این است که دیگرى هم دو دست خود را به زمین بزند و پیشانى آن فرد را مسح کند.
تیمّم کسى که دستش شکسته است
سؤال1116. فردى به علّت شکستگى یک دست، نمى تواند هر دو دست را در موقع تیمّم به پیشانى بکشد، چگونه تیمّم کند؟
پاسخ: باید در آن چه نمى تواند،کسى دیگر او را تیمّم بدهد.
سؤال1117. اگر تمامى دست شخصى گچ گرفته شده و نصف انگشتان بیرون باشد و به علّت شکستگى، دست را نتواند حرکت دهد، چگونه تیمّم نماید؟
پاسخ: آن مقدار که گچ گرفته شده باید دست را روى آن کشید و در آن چه که خود نمى تواند، باید از دیگران کمک بگیرد.
کیفیّت تیمّم دادن به وسیله ى نایب
سؤال1118. کیفیّت تیمّم دادن نایب را، بیان فرمایید؟
پاسخ: خود مکلّف نیّت مى کند و احوط لزوم نیّت مباشر و نایب هم هست و نایب دست عاجز را به زمین مى زند و با آن او را مسح مى دهد. لکن احوط این است که اگر دست زدن به زمین براى مکلّف ممکن است و مسح ممکن نیست، هم خودش به زمین دست بزند و هم به وسیله ى نایب و اگر زدن دست به زمین براى او ممکن نیست اما مسح ممکن است، هم خودش مسح کند و هم به وسیله نایب مسح نماید.
تیمّم بدل از چند غسل
سؤال1119. کسى که نمى تواند غسل کند، اگر چند غسل واجب با عناوین مختلف بر او واجب شد، آیا مى تواند به نیّت همه ى آن ها، یک تیمّم نماید؟
پاسخ: اگر غسل جنابت هم بین آن ها است، یک تیمّم کافى است، و اگر غسل جنابت نبود یک تیمّم به نیّت همه مى کند و اگر از وضو هم عاجز است یک تیمّم هم بدل از وضو مى کند.
تیمّم بدل از غسل هاى مستحب
سؤال1120. کسى که نمى تواند غسل کند، آیا براى غسل هاى مستحب ـ مثل غسل جمعه و غسل زیارت و دیگر غسل هایى که روایتى بر آن وارد شده ـ مى تواند به نیّت غسل مورد نظر، تیمّم کند؟
پاسخ: مورد تأمّل و اشکال است و احوط به جا آوردن به امّید مطلوبیت است، البته با آن تیمّم نباید کارهایى که مشروط به طهارت است انجام داد، على الاحوط.
وضو بعد از تیمّم بدل از غسل
سؤال1121. اگر کسى بدل از غسل تیمّم کند، آیا براى نماز و... وضو بگیرد؟
پاسخ: اگر تیمّم بدل از غسل جنابت باشد، وضو لازم ندارد و در غیر این صورت لازم دارد.
سؤال1122. اگر بدل از غسل، تیمّم کند و بعد کارى که وضو را باطل کند پیش آید، در صورتى که نتواند براى نمازهاى بعدى هم غسل کند وظیفه او چیست؟ آیا وضو بگیرد یا تیمّم نماید؟
پاسخ: اگر تمکّن از وضو دارد، باید على الاحوط وضو بگیرد و تیمّم بدل از غسل هم بکند و اگر متمکّن از وضو نیست، یک تیمّم بکند به قصد مافى الذمّه، مردد بین این که بدل از غسل باشد یا بدل از وضو، این در صورتى است که غسل واجب او براى جنابت بوده و اگر براى غیر جنابت بوده، دو تیمّم مى کند؛ یکى بدل از وضو و یکى بدل از غسل، احتیاطا.
موارد باطل شدن تیمّم بدل از وضو
سؤال1123. مواردى که سبب باطل شدن تیمّم بدل از وضو مى شوند کدام است؟ آیا همانند موارد ابطال وضو هستند؟
پاسخ: چیزهایى که وضو را باطل مى کند، تیمّم را هم باطل مى کند و هم چنین بعد از زایل شدن عذرى که موجب تیمّم شده است، تیمّم باطل مى شود.
شخصى که آب سرد براى او ضرر دارد
سؤال1124. شخصى که به علّت بیمارى، براى وضو و غسل نمى تواند از آب سرد استفاده کند و آب گرم در دسترس نداشته باشد، چنان چه تیمّم نماید و نماز بخواند، تکلیف او بعد از امکان استفاده از آب گرم چیست؟
پاسخ: در فرض سؤال اگر تیمّم او مشروع بوده نمازى که با آن خوانده صحیح است ولى با دست یابى بر آب گرم تیمّم باطل شده و براى نمازهاى بعد، باید تحصیل طهارت کند (وضو یا غسل کند).
ورود به مسجد با تیمّم
سؤال1125. شخص جنب که نمى تواند غسل کند، آیا مى تواند با تیمّم وارد مسجد شود و نمازش را به جماعت یا فرادا بخواند؟
پاسخ: اگر براى تنگى وقت تیمّم کرده یا با داشتن آب براى نماز میّت یا خوابیدن تیمّم کرده، نمى تواند وارد مسجد شود و در غیر این موارد تا وقتى که تیمّم و عذر او باقى است مى تواند، و در صورت اخیر با باطل شدن تیمّم باید فورا از مسجد خارج شود.
تیمّم براى رفع کراهت خواب
سؤال1126. شخص جنب که به جهت رفع کراهتِ خواب تیمّم مى کند، آیا باید بدل از غسل نیّت کند؟ یا هنگام تیمم عنوان دیگرى را نیّت نماید؟
پاسخ: نیّت تیمّم بدل از غسل براى رفع کراهت خوابیدن مى کند.
تمکین از همسر در صورت معذور بودن از غسل
سؤال1127. زنى در زمستان نمى تواند غسل نماید، آیا تمکین بر او واجب است؟ تکلیفش چیست؟
پاسخ: تمکین از زوج او واجب است و تکلیف او تیمّم است.
حدّ جستجو براى یافتن آب
سؤال1128. اگر چنان چه مهندسى اعلام کند در دو مترى این مکان آب در زیر زمین است و باید چاه بکنید، آیا براى وضو لازم است به این قول عمل کنیم یا این که به اندازه کندن دو متر جست و جو را ادامه دهیم و در صورت عدم وجود آب، تیمم کنیم؟
پاسخ: اگر قول او اطمینان آور باشد و کندن چاه هم مشقت نداشته باشد، باید چاه بکند.
نماز کسى که نمى تواند وضو بگیرد و تیمم کند
سؤال1129. کسى که نه مى تواند وضو بگیرد و نه مى تواند تیمم کند، چگونه باید نماز بخواند؟
پاسخ: نماز ادا از چنین فردى که در تمام وقت نماز از وضو و تیمم معذور است ساقط است؛ اگرچه احتیاط در این است که بدون وضو و تیمم نماز را بخواند؛ ولى قضاى آن نمازها را باید انجام دهد.
موارد صحت تیمم بدل از غسل
سؤال1130. تیمم بدل از غسل، در چه مواردى صحیح است؟
پاسخ: در تمام مواردى که تیمم بدل از وضو صحیح است، تیمم بدل از غسل نیز صحیح است.
خواندن نماز با تیمم بدل از غسل
سؤال1131. در صورت جنابت و عدم دسترسى به آب، چند روز با تیمم بدل از غسل مى توان نماز خواند؟
پاسخ: حدّ و مرز و مقدار شرعى ندارد و میزان وجود عذر است هر چند ـ به تعبیر روایت ـ ده سال طول بکشد.
وجوب غسل پس از تیمم
سؤال1132. کسى که به جاى غسل واجب، تیمم بدل از غسل انجام مى دهد و فکر مى کند با تیمم، وجوب غسل ساقط شده است، نمازى که خوانده چه حکمى دارد؟
پاسخ: تنها تا وقتى که عذر او باقى بوده، آن تیمم کافى بوده است و آن فکر اثرى در مسأله ندارد.
تیمم با لباس نجس
سؤال1133. آیا تیمم با لباس نجس، باعث بطلان تیمم مى شود؟
پاسخ: خیر.
تماس مستقیم بین خاک و دست
سؤال1134. آیا در تیمم حتما باید تماس مستقیم بین دست ها و خاک ایجاد شود یا اگر خاک در پلاستیک باشد، مى شود تیمم کرد؟
پاسخ: باید مانعى براى تماس با خاک نباشد.
نماز خواندن با لباس نجس
سؤال1135. در صورتى که آب در دسترس نبوده و تیمم بکنیم، آیا با لباس و بدن نجس، مى شود نماز خواند؟
پاسخ: بدون اضطرار با لباس نجس نمى شود نماز خواند و باید آن را بیرون آورد و با ساتر و پوشش پاک نماز خواند، ولى در صورت وجود نجاست بدن تا ممکن است باید نجاست را کم نمود و با همان بدن نجس نماز خواند.
رطوبت و خیسى اعضاى تیمم
سؤال1136. آیا در وقت تیمم، رطوبت و خیسى اعضاى تیمم اشکال دارد؟
پاسخ: خیر.
غسل یا وضو اگر وظیفه تیمم باشد
سؤال1137. در صورتى که وظیفه انسان تیمم باشد و او بر خلاف وظیفه وضو یا غسل کند، آیا غسل و وضوى او اشکال دارد؟
پاسخ: موارد، مختلف است، مثلاً اگر عذر او تنگى وقت باشد و وضو یا غسل به نیت نماز بگیرد، غسل و وضوى او باطل نیست یا در بعض موارد دیگر مثل این که جواز تیمم از باب رخصت باشد نه عزیمت و توضیح آن در جامع المسائل آمده است.
زدن یا گذاشتن دست بر سنگ
سؤال1138. آیا در وقت تیمم زدن دست ها بر سنگ لازم است یا مى توان باصرف تماس دست بر سنگ تیمم نمود؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب، زدن دست لازم است.
طهارت اعضاى تیمم و خاک
سؤال1139. آیا در صحت تیمم، طهارت اعضاى تیمم و یا طهارت خاک شرط است؟
پاسخ: بله، شرط است.
انگشتان دست در تیمم
سؤال1140. آیا انگشتان دست در تیمم حکم کف دست را دارند و مى توان قسمتى از کف و قسمتى از انگشتان را روى دست دیگر کشید یا حکم کف دست را ندارند و اگر انگشتان روى پشت دست دیگر کشیده شد، تیمم باطل است؟ و آیا انگشت شصت نیز حکم کف دست را دارد؟
پاسخ: تمام انگشتان حکم کف دست را دارند.
موارد اشتراک و تفاوت چیزهایى که بر آن مى توان سجده و تیمم کرد
سؤال1141. لطفا موارد اشتراک و تفاوت چیزهایى را که مى توان بر آن سجده یا تیمم نمود، بیان فرمایید.
پاسخ: تیمم فقط بر مصادیق زمین جایز است، ولى سجده بر گیاهانى که خوردنى و پوشیدنى نیست هم جایز است.
معلولیّت انگشتان
سؤال1142. اگر انگشتان کسى معلولیت داشته باشد، به گونه اى که هنگام ضربه زدن جهت تیمم تمام انگشتان با سطح خاک و سنگ تماس پیدا نکند، وظیفه او چیست؟
پاسخ: به هر طورى که مى تواند کف دست را به زمین بزند یا بگذارد و علاوه بر آن پشت دست را هم به قصد وظیفه واقعیّه به زمین بزند.
تیمم براى انجام امور مستحب
سؤال1143. براى انجام امور مستحب، آیا تمام عذرهایى که مجوز تیمم است باید وجود داشته باشد یا بدون آن عذرها نیز مى توان تیمم کرد و مثلاً با تیمم نماز شب خواند یا شب با تیمم خوابید و....؟
پاسخ: بدون آن عذرها جایز نیست، مگر در مورد نماز میّت و خوابیدن.
امام جماعت شدن با تیمم
سؤال1144. آیا فردى که به واسطه عذرى با تیمم نماز مى خواند مى تواند امام جماعت شود؟
پاسخ: بله، مى تواند.
اشتراک و اختلاف موانع وضو و تیمم
سؤال1145. آیا تمام موانعى که براى وضو مطرح است مثل کرم، چربى، رنگ خودکار یا... که مانع رسیدن آب به پوست مى شود، براى تیمم نیز مطرح است و باید آن ها را قبل از تیمم برطرف نمود؟
پاسخ: براى انجام تیمم اگر در پیشانى یا پشت دست ها یا در کف دست مانعى باشد، مثلاً چیزى به آن ها چسبیده باشد، باید برطرف نماید.
اگر محل تیمم به اندازه دو دست نباشد
سؤال1146. اگر محل تیمم به اندازه اى کوچک باشد که نتوان دو دست را بر روى آن زد و غیر از آن نیز چیز دیگرى در دست نباشد، چه باید کرد؟
پاسخ: احتیاطا ضربه را با تعاقب (دو مرتبه و هر مرتبه یک دست و پى در پى) انجام دهد و بعدا نمازش را اعاده کند.
مقدار کشیده شدن دست به پیشانى
سؤال1147. در کشیدن دو دست به پیشانى، آیا کشیده شدن کف دست کافى است یا انگشتان نیز تا آخر باید به پیشانى کشیده شود؟
پاسخ: انگشتان نیز باید کشیده شود.
تیمم جبیره اى
سؤال1148. آیا تیمم جبیره اى صحیح است؟ و در صورت صحّت، نحوه آن چگونه است؟
پاسخ: اگر پیشانى یا پشت دست ها زخم است و پارچه یا چیز دیگرى را که بر آن بسته نمى تواند باز کند، باید دست روى آن بکشد. و نیز اگر کف دست زخم است و پارچه یا چیز دیگرى را که بر آن بسته نتواند باز کند، باید دست را با همان پارچه به چیزى که تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانى و پشت دست ها بکشد و اگر کف دست به سبب شکستگى یا عارضه دیگرى به طورى در میان گچ باشد که قابل برداشتن نیست، براى تیمم از دیگران کمک بگیرد.
خواندن نماز با تیمم داخل وقت یا با وضو خارج از وقت
سؤال1149. اگر انسان مردد شد بین این که تمام نماز را با تیمم داخل وقت بخواند یا یک رکعت از آن را با وضو، خارج از وقت بخواند، کدام یک را انتخاب کند؟
پاسخ: مى تواند بنابر اظهر هر کدام را خواست انجام دهد، ولى احتیاط مستحب در تیمم و خواندن تمام نماز در وقت است. و اگر با تیمم هم تمام نماز را نمى تواند در وقت بخواند، باید بنابر احوط بلکه اقرب وضو بگیرد و یک رکعت نماز را در وقت با وضو بخواند.
یقین به نبودن آب و کشف خلاف
سؤال1150. اگر کسى یقین کند که آب در دسترس ندارد و نمازش را با تیمم به جا آورد، اما بعد از آن معلوم شود که آب در دسترس داشته است وظیفه او چیست؟
پاسخ: چنان چه بدون آن که به دنبال آب برود تیمم کرده و بعد از نماز متوجه شده که اگر جستجو مى کرد آب پیدا مى شد، باید بنابر احتیاط واجب نماز را اعاده نماید، اما اگر بعد از جستجو آب پیدا نکند و با تیمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد در جایى که جستجو کرده آب بوده، نماز را احتیاطا اعاده کند، گر چه واجب نبودن اعاده خالى از وجه نیست.
مقدار کارآیى تیمم
سؤال1151. کسى که به واسطه عذرى تیمم نموده است، تا وقتى که عذر او باقى است؛ چه اعمال دیگرى که نیاز به طهارت دارد را مى تواند با تیمم انجام دهد؟
پاسخ: با تیمم مشروع براى هر غایتى که انجام شده است، تا وقتى که عذر او باقى است در غایات دیگر مى تواند داخل شود، و احتیاج به تجدید تیمم ندارد و توضیح بیشتر در مسأله ى 609 رساله ذکر شده است.
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
