علت حرمت روزه براي مسافر
سؤال: چرا مسافر نمی تواند روزه بگیرید؟ آیا این حکم برای قرون گذشته نبوده که کوتاه ترین فاصله بيست ساعت بوده اما امروزه دورترین فاصله از ایران هفت ساعت است؟ چرا باید بعد از 24 کیلومتر افطار کرد؟
جواب: یک حکم الهی است و باید همه زمان ها به آن عمل کرد.
فروبردن سر در آب در هنگام روزهداري
سؤال: در رسالۀ توضيح المسائل حضرتعالي ديدم که فرو بردن سر در آب را مبطل روزه نميدانيد. آيا اين فتوا در صورت ضرورت است يا روزهدار ميتواند بدون هيچ عذري تمام سر خود را در آب فرو برد؟
جواب: گرچه در صورت غيرضرورت اين کار خوب نيست، ولي روزۀ او باطل نميشود.
غلط خواندن قرآن در هنگام روزهداري
سؤال: غلط خواندن قرآن در ماه مبارك رمضان، مبطل روزه است؟
جواب: اشکال ندارد.
خواندن روضه در هنگام روزهداري
سؤال: خواندن روضه و زبان حال ائمه( که معمولاً به ائمۀ معصومين( نسبت ميدهند، آيا مبطل روزه است؟
جواب: مبطل نيست.
تزريق آمپول در هنگام روزهداري
سؤال: آیا تزریق آمپول اعم از تقويتي، مغذي، دارويي و ... در ماه رمضان ضرری به صحت روزه میرساند؟
جواب: زدن آمپول مطلقاً روزه را باطل نميکند.
تزريق خون در هنگام روزهداري
سؤال: آيا تزريق خون مبطل روزه است؟
جواب: مبطل نیست، ولی در شب تزریق کند، بهتر است.
استفاده از حنا و رنگ مو در هنگام روزهداري
سؤال: گذاشتن حنا و رنگ مو در حال روزه براي خانمها اشکالي دارد؟
جواب: اشکالي ندارد.
پر کردن دندان هنگام روزهداري
سؤال: آيا پر کردن دندان در حال روزه به صحت آن اشکالي وارد ميکند؟
جواب: اشکال ندارد.
شنيدن موسيقي براي روزهدار
سؤال: شنيدن موسيقي براي روزهدار چه حكمي دارد؟
جواب: گناه است، ولي روزه را باطل نميکند.
قطره ريختن در چشم در هنگام روزهداري
سؤال: قطره ريختن در چشم در روزۀ ماه رمضان، روزه را باطل مىكند؟
جواب: روزه را باطل نميکند.
ديدن تصاوير شهوتانگيز براي روزهدار
سؤال: دیدن تصاویر شهوتانگیز در اینترنت و ماهواره آیا موجب باطل شدن روزه میشود؟
جواب: گناه است و ارزش روزه را ميبرد، ولي روزه را باطل نميکند.
استفاده از لوازم آرايشي در هنگام روزهداري
سؤال: حكم استفاده از ادكلن، لاک و ديگر وسائل آرايشي براي روزهدار چيست؟
جواب: اشکال ندارد.
تنفس مصنوعي روزهدار
سؤال: آيا تنفّس مصنوعی روزه را باطل میكند؟
جواب: باطل نميکند.
شستشوي معده با سند در حال روزه
سؤال: آيا شستشوي معده با سُند که مايعي را توسط آن در معده وارد ميکنند و پس از شستشو دوباره با همان دستگاه آن مايع را خارج ميکنند، به صحت روزه ضرر ميرساند؟
جواب: ضرر نمیزند.
حکم رفتار با روزهخوار عمدي
سؤال: کسي که آشکارا و بين مردم در ماه مبارک رمضان روزهخواري ميکند، حکم او چست؟ و بايد با او چگونه برخورد شود؟
جواب: حکومت اسلامی باید او را تعزیر کند و بر همۀ مردم است که امر به معروف و نهی از منکر کنند.
همکاري همسر با شوهر روزهخوار
سؤال: زني که همسرش عمداً روزه نميگيرد، آيا ميتواند براي او ناهار درست کند؟ و آيا اين کار اشکال شرعي دارد و اعانت بر اثم به حساب ميآيد يا ميتواند از اين کار سر باز زند؟
جواب: برای زن این کار حرام نیست، ولی امر به معروف و نهی از منکر با مهربانی اگر تأثیر داشته باشد، واجب است.
دو روزه واجب در يک روز
سؤال: لطفاً بفرماييد چگونه مي شود دو روزۀ واجب در يک روز واقع شود؟
جواب: نذر کرده است مثلاً اوّل مهرماه روزه بگيرد. ولي مصادف شده با اول ماه مبارک که بايد نيت ماه مبارک کند و نذر هم محسوب ميشود.
روزه گرفتن در شرايط سخت کارِي و جوّي
سؤال: شخصی در ماه مبارک رمضان که هوا بسیار گرم و روزها طولانی است به شغلی مشغول است که نمی تواند در آن حالت روزه بگیرد یعنی گرفتن روزه برای او بسیار مشکل است. آیا می تواند روزه خود را افطار کند و در زمستان که روزها کوتاه تر است آن را قضا نماید؟
به طور کلی اگر کسی به دلیل موقعیت کاری نتواند روزه بگیرد یا روزه گرفتن برای او بسیار سخت باشد و بین روزه گرفتن و یا ترک کار بخواهد یکی را انتخاب کند وظیفه او چیست؟
جواب: اگر بخواهد می تواند جمع بین هر دو بکند چنانچه افراد فراوانی بوده و هستند که جمع بین هر دو کرده و می کنند و مسلمان واقعی باید جمع میان هر دو بکند و «نمی توانم» در قاموس او راه ندارد.
مگر مسلمان ها درخلیج فارس در حالی که کار می کنند،در آن هوای گرم روزه نمی گیرند؟ روزه می گیرند،نماز اول وقت با جماعت می خوانند،کار هم می کنند، و چنین سؤالهايي نکرده و نمی کنند. مگر مسلمانهاي صدر اسلام با نبود غذا بلکه نبود آب، جنگ نمی رفتند و روزه هم می گرفتند! مگر جوان هاي ما در جنگ هشت ساله با هوای گرم و نبود امکانات روزه نمی گرفتند؟!!
بيماران کليوي
سؤال: كساني كه كليه آنها سنگ ساز است بايد روزانه مقدار زيادي آب بخورند، آيا ميتوانند نيّت روزه كنند و در مواقع مشخصي مقداري آب بخورند؟
جواب: نميتوانند نيت روزه كنند، (و) ــ(بلكه)ــ بايد روزهها را افطار نمايند و بعد از ماه مبارك اگر تا ماه مبارك سال بعد خوب شدند قضاي آن روزهها را بگيرند و اگر خوب نشدند قضا هم ندارد ــ(ولي بايد براي هر روز يك مد يعني ده سير گندم يا جو و مانند اينها يا پول آن را به فقير بدهند)ــ.
دختراني که تازه به تکليف رسيده و توان جسمي ندارند
سؤال: نظر مبارك را در مورد دختراني كه به سن تكليف رسيدهاند ولي از جهت جسمي، توانائي روزه گرفتن را ندارند يا اينكه ميتوانند يك روز در ميان روزه بگيرند، مرقوم فرمائد.
جواب: اگر روزه براي آنها ضرر دارد بايد نگيرند، و اگر در مدت يكسال ــ(يعني تا ماه رمضان آينده)ــ باز هم روزه براي آنها ضرر داشت قضا هم ندارد.
وظيفه والدين در قبال نماز و روزه فرزندان
سؤال: آيا پدر ومادر وظيفه دارند مراقب فرزندان تازه به تكليف رسيده خود باشند كه نمازشان را بخوانند و در ماه رمضان چيزي نخورند؟
جواب: بايد به اندازه متعارف از آنها مراقبت نمايند.
تکليف عبادات قبل از تشيع براي يک مسلمان
سؤال: اگر مسلماني غير شيعه، شيعه شود وظيفهاش نسبت به نماز و روزه و حجّي كه قبل از شيعه شدن انجام داده، چيست؟
جواب: اگر به وظيفه رفتار نموده باشد، قضا ندارد.
روزه ايام بيهوشي
سؤال: اگر كسي شب اول ماه رمضان روزه تمام ماه را نيت كند و در ماه رمضان چند روز بيهوش شود، آيا قضاي روزه ايام بيهوشي واجب است؟
جواب: روزه روز اوّل ــ(روزي كه در آن روز بيهوش شده)ــ قضا ندارد ولي روزه ساير ايّام قضا دارد.
روزه نذري و ....
سؤال: اگر كسي روزه روزهاي معيني (مثلاً روزهاي دوشنبه) را نذر كند و آن روز با عيد فطر يا عيد قربان كه روزهاش حرام است مصادف شود چه وظيفهاي دارد؟
جواب: روزه آن روز (واجب نيست) ــ(جايز نيست)ــ و قضا و كفّاره هم ندارد.
افطار روزه واجب غيرمعين قبل از غروب
سؤال: افطار روزه واجب غير معيّن، مثل نذر غير معيّن ـ روزه كفّاره ـ روزه استيجاري، در بعد از ظهر چه صورتي دارد؟
جواب: اشكال ندارد.
خوردن روزه در بازگشت از سفر قبل ظهر
سؤال: شخصي در سفر بوده و قصد داشته قبل از ظهر كه به وطن ميرسد، نيّت روزه كند، ولي در بين راه سهواً چيزي خورده، آيا ميتواند آن روز را روزه بگيرد؟
جواب: نميتواند.
روزه بدون نيت
سؤال: كسي كه قبل از اذان صبح بدون نيّت روزه خوابيده است، اگر قبل از ظهر يا بعد از ظهر بيدار شود، وظيفهاش چيست؟(روزه ماه رمضان، روزه قضا و روزه مستحبّي).
جواب: (راجع به) ــ(در روزه)ــ ماه مبارك رمضان چون نيّت ارتكازي دارد كفايت ميكند ولي (راجع به) ــ(در)ــ روزه (واجبي) ــ(واجب غير ماه رمضان)ــ اگر تا قبل از ظهر نيّت نكند نميتواند روزه بگيرد و (امّا) ــ(در)ــ روزههاي مستحبّي هر وقتي از روز نيّت كند كفايت ميكند.
قصد کردن کاري که روزه را باطل مي کند موجب بطلان نيست
سؤال: در رساله مرقوم فرمودهايد: «اگر كسي در روزه واجب يا مستحبّ مردّد شود كه روزه را باطل كند يا نه، يا قصد كند كاري كه روزه را باطل ميكند انجام دهد روزهاش باطل نميشود و ....» اكنون مرقوم فرماييد «روزه واجب» شامل روزه ماه رمضان هم ميشود يا تنها روزه واجب غير رمضان است؟- رساله قديم مسأله 1214.
جواب: فرقي در ميان روزهها نيست.
روزه معين غير ماه رمضان
سؤال: اگر روزه معيّني غير از روزه ماه رمضان بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر كرده باشد كه روز معيّني را روزه بگيرد:
الف) اگر تا اذان صبح عمداً نيّت نكند، روزهاش چه صورتي دارد؟
ب) اگر نداند روزه آن روز واجب است و قبل از ظهر يادش بيايد، وظيفهاش چيست؟
ج) اگر فراموش كند روزه آن روز را و قبل از ظهر يادش، وظيفهاش چيست؟
جواب: الف) روزه او باطل است و بايد كفّاره نذر بدهد.
ب) بايد نيّت كند و روزه او صحيح است.
ج) نيّت كند و روزه او صحيح است.
وظيفه مريضي که بعد از ظهر خوب مي شود
سؤال: اگر مريضي در ماه رمضان بعد از ظهر خوب شود و تا آن زمان مبطل روزه انجام داده باشد، وظيفهاش چيست؟
جواب: بايد نيّت روزه كند و روزه بگيرد چنانچه اگر بخواهد در غير ماه مبارك ميتواند نيّت روزه واجب يا مستحبّي كند و روزه بگيرد.
اثبات عيد فطر بواسطه مراجع
سؤال: آيا اعلام عيد فطر مخصوص حاكم شرع (وليّ فقيه جامع شرائط) است يا مراجع تقليد نيز ميتوانند اعلام عيد فطر نمايند؟
جواب: اعلام نظر، حكم نيست و حكم با اعلام نظر تفاوت دارد.
شب قدر در بلاد ديگر
سؤال: با توجّه به اختلاف افقهاي كشورهاي اسلامي، چند شب قدر براي هر شب قدر احتمالي در سرتا سر جهان برگزار ميشود يا در نظر گرفته ميشود كه با وحدت ليلة القدر منافات دارد. نظر شما براي ايجاد اين وحدت (يك شب در طول سال) چيست؟ و آيا ميتوان افق مكّه را براي كليه كشورهاي مسلمان، مرجع ماه مبارك رمضان و در نتيجه شب قدر و عيد فطر قرار داد؟ پيشرفت تكنولوژي اين امكان را فراهم آورده است، ولي آيا عقل و شرع اين اجازه را ميدهند؟
جواب: شب قدر نظير شب جمعه است و طبق افق بايد اهل آن افق عمل نمايند.
بري ء الذمه شدن در امساک و افطار
سؤال: نظر مبارك را در مورد بريء الذمّه شدن با عمل به «احسن التقويم» مرحوم آية الله اديب مرقوم فرماييد.
جواب: با مراعات احتياط حدّاقل پنج دقيقه، بريء الذمّه خواهيد شد انشاءالله.
کسي که از اول سن تکليف روزه نگرفته است
سؤال: كسي كه از اول تكليف روزه نگرفته است آيا بايد برای هر روز شصت روز روزه بگيرد؟
جواب: (اگر قدرت دارد) بايد علاوه بر قضا شصت روز روزه بگيرد ــ(كه سي و يك روز آن پي در پي باشد)ــ يا شصت فقير را اطعام كند.
پرداخت کفاره
سؤال: آيا كفّاره از جمله صدقات واجبه است كه مصرف آن براي سادات حرام است؟
جواب: اشكال ندارد.
روزه استيجاري با وجود داشتن روزه قضا
سؤال: كسي كه خودش روزه قضا دارد آيا ميتواند براي گرفتن روزه ميّت اجير شود؟
جواب: ميتواند ولي اگر مجبور نيست بهتر است روزههاي خود را بگيرد.
مردن در ماه رمضان با داشتن روزه قضا
سؤال: در مسأله 1300 رساله توضيح المسائل مرقوم فرمودهايد:
«اگر به واسطه مرض يا حيض يا نفاس، روزه رمضان را نگيرد و پيش از تمام شدن ماه رمضان بميرد، لازم نيست روزههايي را كه نگرفته، براي او قضا نمايند».
آيا اين مسأله شامل مسافرت هم ميشود؟ (در صورتي كه شامل مسافرت بشود اجازه بفرماييد در اصلاح رساله، كلمه «يا مسافرت» اضافه شود.)
جواب: شامل مسافرت نميشود (و اگر تصريح به آن شود خوب است).
بيماري ديابت
سؤال: به علّت بيماري ديابت نميتوانم روزه بگيرم و بيماري من خوب شدني نيست كه بتوانم تا سال آينده آن روزههارا قضا كنم، وظيفه من چيست؟
جواب: روزهها قضا ندارد.
ضعف ناشي از نخوردن سحري
سؤال: كسي كه قبل از اذان صبح بيدار نشده و در اثر سحري نخوردن ضعف شديد پيدا كرده است چه تكليفي دارد؟
جواب: اگر قدرت بر روزه گرفتن ندارد ميتواند افطار كند و بعد از ماه مبارك قضاي آن روزه را بگيرد.