سؤال: اگر فيش حج متوفي به مبلغ زيادي در بازار خريداري ميشود، و به كمتر از آن مبلغ، ميتوان براي حج ميّت نايب گرفت، آيا ميتوان از آن فيش براي رفتن به حج استفاده كرد، در حالي كه مازاد قيمت آن متعلق به ورثه است و در صورتي كه ميّت وارث صغير داشته باشد، چطور؟
پاسخ: نايب گرفتن براي متوفي به كمتر از مبلغ ارزش و فروش فيش حج متوفي مانعي ندارد و زائد بر مبلغي كه صرف استيجار حج شده متعلّق به ورثه است و از خود فيش هم جهت استيجار با توافق ورثه ميشود استفاده كرد بلي چنانچه متوفي ورثه صغير داشته باشد، بايد حق او ملاحظه شود.
سؤال: شخصيبعد از آنكه از دنيا رفتهاست ورثهاش متوجهشدند اموال زيادي داشته و با آنكه مستطيع بوده حج نرفته است با توجه به اينكه وصيّتي هم نسبت به انجام نداشته آيا بر ورثه لازم است از طرف او حج بجا آورند؟
پاسخ: در فرض سوال، بر ورثه واجب است براي او حج بجا بياورند و يا استيجار كنند.
سؤال: شخصيدر زمان حياتش براي زيارتمكه پول ريخته بود وثبتنام كرده بود زماني كه نوبتش رسيد مرحوم شده و در زمان حياتش زنش مرحوم شده بود و زن ديگري اختيار كرده از زن دومش هم دختري دارد حالا اگر فرزند بزرگش بخواهد زيارت را بجاي آورد زن شخص مرحوم ميگويد من راضـي نيستم بايد يك هشتم پول به من بـرسد و اگـر چنانچه يكي از پسرانش هم بخواهد زيارت را بجا آورد بايد تمام خرج و مخارج از ارثيه مرحوم باشد يانه؟
پاسخ: در فرض سوال، اگر شخص مذكور قبل از اينكه نام نويسي كند مستطيع و حج بر او واجب شده بوده بايد براي او حج استيجار شود و مخارج آن از اصل تركه برداشته ميشود و هيچ يك از ورثه نسبت به آن حقي ندارند و اگر در همان سال نام نويسي مستطيع شده و وصيتي هم نسبت به حج نكرده چنانچه ورثه بخواهند براي او حج بگيرند بايد با رضايت همه و از جمله همسر متوفي باشد و هر كس راضي نبود بايد سهم الارث او از قيمت فيش به او داده شود.
سؤال: در زماني كه حج رفتن با قيمت و مبلغ كمي انجام ميشد ما احتمال ميدهيم ايشان ميتوانسته ولي اقدام ننموده آيا تدارك حج فوت شده لازم است و آيا قبل از تخميس اين پول يا بعد از تخميس بايد باشد، با توجه به رضايت كامل جميع وراث كه همگي كبير هستند؟
پاسخ: در صورتي كه شك در استقرار حج بر ذمّه او داريد چيزي بر شما نيست بلي اگر بخواهيد تبرّعاً حج بلدي يا حج ميقاتي استيجار نماييد، خير و احسان به اوست ولي از خمس كه به او تعلّق گرفته نبايد چيزي كسر شود.
سؤال: شخصي در عام استطاعت مالي براي رفتن به حج ثبتنام كرده و قبل از اينكه نوبت حج او برسد فوت ميكند آيا در صورت عدم وصيّت بر ورّاث واجب است براي اين شخص نائب بگيرند يا نه؟
پاسخ: در فرض سوال، كه وجوب حج به ذمّه او مستقر نشده بوده استنابه واجب نيست.
سؤال: شخصي فوت نموده قبلاً وجوهي پرداخت و در نوبت حج قرار گرفته امسال نوبت حج آن مرحوم است آيا فرزند ايشان ميتواند بجاي پدر و به نيابت از ايشان اعمال حج را بجا آورد يا خير ـ توضيحاً اينكه سهم الارث ايشان به صورت ملكي است كه هنوز تقسيم نشده و در اختيارشان نيست؟
پاسخ: در فرض سوال، چنانچه متوفّي قبلاً به حج نرفته و حج هم بر او مستقر بوده واجب است براي او حج استيجار شود و ورثه ميتوانند به مقدار استيجار حج ميقاتي از اصل مال بردارند و اگر ورثه راضي به حج بلدي باشند اشكال ندارد بلي اگر صغير داشته باشد در صورت استيجار حج بلدي نميتوانند چيزي از مال صغير بردارند و اگر حج بر متوفّي مستقرّ نبوده و يا آن را قبلاً انجام داده فعلاً استيجار حج واجب نيست مگر اينكه ورثه راضي باشند و راجع به نيابت در حج بايد كسي نايب شود كه بتواند حج صحيح انجام دهد بنابر اين اگر فرزند متوفي ميتواند حج صحيح انجام دهد و خودش هم مستطيع نيست نيابت او اشكال ندارد و در صورت وجوب حج، تقسيم يا فروش ملك و استيجار حج واجب است و تأخير آن جايز نيست. بلي چنانچه فرزند بخواهد از فيش پدر براي انجام حج خود استفاده نمايد ما به التفاوت ارزش فيش و اجرت عمل نايب را به ورثه بپردازد.
سؤال: شخصي مريض بوده و ديگري براي او نذر كرده كه اگر خوب شد او را به سفر مكه بفرستد روي همين حساب فيش حج را هم خريداري كرده بودند بعد اين مريض از دنيا رفت حال اين فيش به وارث متوفي ميرسد و يا اينكه به آن كسي كه پول فيش را داده البته با توجه به اينكه كسي كه پول فيش را پرداخته فعلا نياز به پول دارد.
پاسخ: در فرض سوال، اگر مريض مذكور به همان مرضي كه براي خوب شدنش نذر كردهاند از دنيا رفته استيجار حج لازم نيست و فيش حج متعلق به كسي است كه نذر كرده و اختيار دارد كه آنرا براي خود بفروشد يا نه و اگر از آن مرض، خوب شده و امكان فرستادن او به حج بوده و مسامحه در فرستادن كردهاند تا مجدداً مريض شده و از دنيا رفته احتياط آن است كه كسي كه نذر كرده، كسي را به نيابت از متوفي براي حج بفرستد ولو براي انجام حج ميقاتي و مازاد بر حج ميقاتي (آنچه از قيمت فيش اضافه بماند) بخود نذر كننده ميرسد.
سؤال: پدراينجانب مرحوم شدهاند، در حالي كه در زمان حيات خودشان از تمكّن مالي براي انجام فريضه حج برخوردار بودند، ولي به علت يك سري موانع مانند ثبتنام و... نتوانستند كه به مكه مشرف شوند آيا بر ما لازم است كه براي ايشان حج واجب را بخريم يا نيابتاً خودمان به مكه برويم يا نه؟
پاسخ: در مورد سوال، چنانچه آن مرحوم ميتوانسته به حج برود و لو از غير طريق نام نويسي و مسامحه كرده و نرفته حج به ذمّه او مستقر شده بايد ورثه از اصل تركه جهت او حج استيجار نمايند و يا يكي از ورثه كه واجد شرايط نيابت باشد به نيابت آن مرحوم حج انجام دهد و اگر شرايط استطاعت ولو از جهت طريق موجود نبوده انجام حج براي آن مرحوم واجب نيست اگر ورثه احسان كنند و حج استيجاري كنند بسيار خوب است.