سؤال: شخصي عيال ندارد و به مقدار مخارج حج پول دارد، آيا حج مقدم است يا ازدواج، و در صورتي كه ترك ازدواج موجب عسر و حرج بر او باشد، و يا موجب ارتكاب گناه گردد، حكم او چيست؟
پاسخ: در صورتي كه عدم ازدواج او موجب حرج ميشود، ازدواج مقدّم است، و الاّ بايد به حج برود.
سؤال: اين جانب داراي دو هكتار زمين كشاورزي هستم امرار معاش خود و عائلهام را از آن تهيه ميكنم و به گونهاي كه اگر چيزي از آن را به فروشم در زندگي دچار تنگنا ميگردم و تراكتور دارم كه هم كار كشاورزي خودم را انجام ميدهم و هم كمبود زندگيم را جبران ميكنم با چهار رأس گاو شيرده با تعداد 11 نفر عائله كه چهار نفر از آنان زندگي جدا دارند چون كه ازدواج كردهاند و سه پسر كه وقت ازدواج آنان گذشته است و سه دختر كه وقت ازدواج آنها فرا رسيده است حالا سوال اين است كه اگر مخارج ازدواج پسر و دخترها را بخواهم فراهم كنم كه عرفاً بعهدهام است مخارج مكه را ندارم آيا با اين شرائط مستطيع هستم يا نه؟
پاسخ: در فرض سوال ، حج مقدّم بر خرج ازدواج پسران و دختران است شما تصميم بگيريد بعض مخارج غير ضروري را كه متأسفانه مرسوم شده در سفر حج و بعد از مراجعت از حج انجام ميدهند، انجام ندهيد يا سبك بگيريد و حج خود را بجا آوريد در حديث وارد شده كسي كه مستطيع شود و به حج نرود موقع مرگ به او خطاب ميشود (يا نصراني بميرد يا يهودي) و خداوند انشاء الله بركت ميدهد و وسائل ازدواج پسر و دختر فراهم ميشود.
سؤال: كسي كه واجد شرايط حج است، و نوه او شرعاً و عرفاً نياز به ازدواج دارد، و اگر ازدواج نكند به حرام ميافتد، وظيفه پدر بزرگ چيست؟
پاسخ: اگر عرفاً مخارج ازدواج نوه به عهده پدر بزرگ باشد، كه ترك اداء آن حرجي باشد، عدم حصول استطاعت بعيد نيست.
سؤال: آيا كسي كه نياز به ازدواج دارد با توجه به اينكه پول رفت و برگشت حج را دارد مستطيع است؟
ـ چنانچه تزويج موجب حرج و مشقّت بر اوست، به طوري كه عرفاً او را مستطيع نميدانند حج بر او واجب نيست، وگرنه حج، واجب و مقدّم است.
سؤال: كسي كه واجد شرايط حج باشد و نوهاي دارد كه شرعاً و عرفاً به زن احتياج دارد كه اگر زن نگيرد به حرام ميافتد، آيا ازدواج براي نوهاش مقدّم است يا رفتن به حجّ؟
پاسخ: اگر عرفاً مخارج ازدواج نوه به عهده پدر بزرگ باشد كه ترك اداء آن حرجي باشد عدم حصول استطاعت بعيد نيست.