عدول از روزه ى مستحبّى به واجب
سؤال: آيا مى توان از روزه ى مستحبّى به روزه ى واجب عدول كرد؟
پاسخ: كسى كه روزه ى قضا دارد، از او روزه ى مستحبى صحيح نيست؛ پس اگر قبل از زوال متوجه شد، مى تواند نيّت روزه ى واجب كند. بله، اگر در آخر شعبان به نيّت استحباب روزه گرفته، چنان چه در بين روز فهميد كه رمضان است، بايد به رمضان عدول كند و تجديد نيّت براى آن مى كند؛ هر چند بعد از زوال باشد، بنابر احوط.
نيّت روزه مردّد بين واجب و مستحبّ
سؤال: كسى كه نمى داند روزه ى قضا دارد يا نه اگر روزه بگيرد، به نيّت اين كه اگر قضا دارد قضاى واجب و گرنه مستحبّ باشد، آيا اين گونه نيّت كردن صحيح است؟
پاسخ: بله، صحيح است.
سؤال: آيا مى شود روزه اى به نيّت روزه ى قضاى احتياطى پدر و مادر گرفت كه اگر بر ذمّه ى آن ها روزه ى قضا است ادا بشود و اگر نيست، روزه ى مستحبّى خود انسان باشد؟
پاسخ: بله، مى شود.
نيّت روزه ى استيجارى قبل از ظهر
سؤال: آيا مى توان قبل از ظهر، نيّت روزه استيجارى كرد؟
پاسخ: اگر باطل كنندهاى روزه به جا نياورده و يا با جنابت وارد صبح نشده باشد، مى تواند تا قبل از ظهر نيّت روزه استيجارى نمايد.
انصراف از روزه و تجديد نيت
سؤال: كسى غير ماه رمضان قصد روزه كرده و بعد منصرف شده، ولى چيزى نخورده است. آيا مى تواند دوباره قبل از ظهر نيّت روزه قضاى ماه رمضان يا استيجارى كند؟
پاسخ: مانعى ندارد.
نيّت روزه براى جُنُبى كه قبل از ظهر غسل كرده
سؤال: شخصى قبل از طلوع فجر يا بعد از آن محتلم شده و قبل از ظهر غسل كرده و چيزى نخورده است، آيا مى تواند نيّت روزه ى قضاى ماه رمضان يا استيجارى كند؟
پاسخ: اگر قبل از فجر محتلم شده است، نمى تواند و اگر بعد از فجر محتلم شده است، مى تواند.
تعارض بين روزه ى نذرى و قضا
سؤال: كسى كه، هم روزه ى قضا و هم روزه ى نذرى دارد، كدام را بايد اوّل به جا بياورد؟
پاسخ: اگر وقت يكى تنگ است، اوّل آن را به جا آورد و اگر وقت هر دو وسيع است، مخيّر است كه هر يك را خواست انجام دهد.
نذر به جا آوردن قضاى روزه ى رمضان در سفر
سؤال: آيا انسان مى تواند نذر كند كه روزه ى قضاى ماه رمضان خود را در سفر بگيرد؟
پاسخ: صحيح نيست.
عدول از روزه ى مدت دار به روزه مدت دار ديگر
سؤال: عدول از روزه ى واجب مدت دار ـ مثل روزه قضا ـ به روزه ى واجب مدت دار ديگر ـ مثل روزه نذرى ـ جايز است يا نه؟
پاسخ: در قبل از ظهر اشكال ندارد.
جهل به زمان روزه ى قضا
سؤال: اگر شخصى نداند كه قضاى ماه رمضان را بايد تا رمضان بعد گرفت و گرنه كفّاره ى تأخير دارد، در اين صورت (ندانستن حكم)، اگر شخصى تا رمضان بعد روزه ى قضا را نگرفت، آيا كفاره ى تأخير واجب مى شود؟
پاسخ: علم و جهل در اين مسأله فرقى ندارد.
باطل كردن سهوى روزه
سؤال: اگر در روزه ى واجب يا مستحبّ سهوا مُبطلى به جا آورده شود، روزه چه حكمى دارد و آيا فرقى بين روزه ماه رمضان و غير آن هست يا نه؟ و آيا فرقى در روزه اى كه وقتش وسيع است يا غير آن وجود دارد؟
پاسخ: در غير بقاى بر جنابت، فرقى در عدم ابطال نيست و در آن مورد به مسأله ى 1317 رساله رجوع شود.
قصد روزه نبودن
سؤال: اگر روزه دارى قصد كند كه روزه نباشد ولى تا غروب افطار نكند و مبطلى انجام ندهد، آيا روزه اش باطل است و در صورت بطلان آيا كفاره دارد؟
پاسخ: اگر روزه ى واجب معين باشد، روزه اش باطل است و عدم وجوب كفّاره، محلّ تأمّل است. (مسأله ى 1270 رساله).
نيّت روزه يوم الشّك
سؤال: تكليف روزه دار در مورد نيّت روزه ى يوم الشّك چيست؟
پاسخ: روزى را كه انسان شك دارد آخر شعبان است يا اوّل رمضان، واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد، نمى تواند نيّت روزه رمضان نمايد؛ بلكه بايد نيّت روزه قضا و مانند آن بنمايد و چنان چه بعدا معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب مى شود و در صورتى كه قصد كند آن چه را كه فعلاً خدا از او خواسته است انجام دهد و بعد معلوم شود رمضان بوده نيز كافى است و چنان چه در چنين روزى به نيّت روزه قضا يا روزه مستحبى و مانند آن روزه بگيرد و در بين روز بفهمد كه رمضان است، بايد نيّت روزه رمضان كند.
تبديل نيّت از مستحبى به قضا
سؤال: شخصى نيّت روزه مستحبى كرده؛ ولى قبل از ظهر مى فهمد كه روزه ى قضا بر ذمّه اش مى باشد، آيا مى تواند نيّت روزه قضا بكند و اگر نيّت كند، آيا ثواب روزه ى مستحبى را هم مى برد؟
پاسخ: بله، مى تواند نيّت روزه قضا كند و ثواب روزه ى مستحبى را هم مى برد.
زمان نيّت روزه
سؤال: شخصى در روزه ماه رمضان تا طلوع آفتاب خوابيده و نيّت روزه آن روز را نكرده، آيا مى تواند از آن هنگام نيّت روزه كند؟
پاسخ: اگر از شب قبل از خوابيدن نيّت داشته، همان كافى است.
ترديد در بطلان روزه
سؤال: اگر به گمان شخصى در روزه اش خلل ايجاد شده و شك دارد كه روزه اش باطل شده يا نه و اين ترديد بين بطلان و عدم بطلان چند ساعت طول مى كشد و بعد ترديدش برطرف شده و مى فهمد كه مبطل روزه انجام نداده است، آيا روزه اش صحيح است، در اين مورد چه فرقى بين روزه ى واجب و غير واجب وجود دارد؟
پاسخ: روزه اش صحيح است و فرقى بين اقسام آن نيست.
يوم الشّك
سؤال: مى دانيم اگر در يوم الشّك ـ كه نمى داند آخر شعبان است يا اوّل ماه رمضان ـ نيّت رمضان كند، روزه ى آن روز باطل است. آيا در مسأله ى فوق تفاوتى بين اين كه قبل از ظهر يا بعد از ظهر بفهمند وجود دارد به اين كه اگر ساعت 9 صبح فهميده باشد كه ماه رمضان است و تجديد نيّت كرد، آيا باز هم روزه ى آن روز باطل است و اگر باطل است، آيا مى تواند افطار كند؟
پاسخ: اگر قصد قربت متمشّى شد ـ مثل اين كه جاهل به مسأله بوده ـ اشكال ندارد و در صورت بطلان، نمى تواند افطار كند.
روزه در عيد فطر
سؤال: اگر كسى از روى بى اطلاعى در روز عيد فطر روزه بگيرد، چه حكمى دارد؟
پاسخ: اشكالى ندارد.