بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِين
احادیثی از امام جواد (علیه السلام)
مؤمن نیازمند سه خصلت
الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.
مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت کسى که او را نصیحت نماید.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۸.
ارزش و فواید ملاقات برادران
مُلاقاةُ الاْخوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إنْ کانَ نَزْراً قَلیلاً.
ملاقات و دیدار با دوستان و برادران [خوب]، سبب صفاى دل و نورانیّت آن مى‌گردد و موجب شکوفایى عقل و درایت خواهد گشت؛ گرچه در مدّت زمانى کوتاه انجام پذیرد.
بحارالانوار، ج۷۱، ص۳۵۳.
با شرور دوستی نکن
إیّاکَ وَ مُصاحَبَةُ الشَّریرِ، فَإنَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ أثَرُهُ.
مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور؛ چون که او همانند شمشیرى زهرآلود، برّاق است که ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود.
بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۹۸.
گمراه نشود کسی که خدا سرپرستش باشد
کَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ کافِلُهُ، وَکَیْفَ یَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إلى غَیْرِ اللّهِ وَ کَّلَهُ اللّهُ إلَیْهِ.
چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسى که خداوند سَرپرست و متکفّل اوست. چطور نجات مى‌یابد کسى که خداوند طالبش است. هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار مى‌کند.
بحارالانوار، ج۶۸، ص۱۵۵.
موقعیت شناس باش
مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ أعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.
هرکس موقعیت‌شناس نباشد، جریانات، او را مى‌رباید و هلاک خواهد شد.
بحارالانوار، ج۶۸، ص۳۴۰.
سرزنش نکن
مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِ ارْتِیابٍ أعْتَبَ مِنْ غَیْرِ اسْتِعْتابٍ.
سرزنش کردن دیگران بدون علّت و دلیل، سبب ناراحتى و خشم خواهد گشت، درحالى‌که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد.
بحارالانوار، ج۷۱، ص۱۸۱.
اخلاص داشته باش
أفْضَلُ الْعِبادَةِ الاْخْلاصُ.
با فضیلت‌ترین و ارزشمندترین عبادت‌ها آن است که خالص و بدون ریا باشد.
بحارالانوار، ج۶۸، ص۲۴۵.
علت مخفی بودن امام عصر (علیه السلام)
یَخْفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول اللّهِ صلى‌الله‌علیه‌وآله وَ کَنّیهِ.
زمان ولادت امام عصر علیه‌السلام بر مردم زمانش مخفى است، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است؛ و حرام است که آن حضرت را نام ببرند؛ و او هم‌نام و هم‌کنیه رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وآله است.
بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۲.
بی نیاز باش
عِزُّ الْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.
عزّت مؤمن در بى‌نیازى و طمع نداشتن به مال و زندگى دیگران است.
بحارالانوار، ج۷۲، ص۱۰۹.
به هر سخنران گوش نده
مَنْ أصْغى إلى ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإنْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللّهَ، وَ إنْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إبلیس فَقَدْ عَبَدَ إبلیسَ.
هر کس به شخصى سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست، پس چنان‌چه سخنور براى خدا و از احکام و معارف خدا سخن بگوید، بنده خداست، و اگر از زبان شیطان و هوا و هوس و مادیات سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.
کافی، ج۶، ص۴۳۴.
خشمی که زیان ندارد
لایَضُرُّکَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ.
تو را زیان نمی‌رساند، خشم آن کسی که رضا و خشنودیش جور و ستم است.
بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۸۰.
به خواستگار متدین امین دختر بدهید
مَنْ خَطَبَ إلَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أمانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إلاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْرْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ.
هر که به خواستگارى دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتدارى او مطمئن مى‌باشید با او موافقت کنید، وگرنه سبب فتنه و فساد بزرگى بر روى زمین خواهید شد.
کافی، ج۵، ص۳۴۷.
نادان ساکت بماند
لَوْ سَکَتَ الْجاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النّاسُ.
چنان‌چه افراد جاهل ساکت باشند، مردم دچار اختلافات نمى‌شوند.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۱.
کار بد را تأیید نکنید
مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحاً کانَ شَریکاً فیهِ.
هر که کار زشتى را تحسین و تأیید کند، در [عِقاب]آن شریک است.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۲.
بدون اطمینان مطیع نشو
مَنِ انْقادَ إلَى الطُّمَأنینَةِ قَبْلَ الْخِیَرَةِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَکَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُغْضِبَةِ.
هرکس بدون اطمینان نسبت به جوانب [هر کارى، فرمانى، حرکتى و...]مطیع و پذیراى آن شود، خود را در معرض هلاکت قرار داده؛ و نتیجه‌اى جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۶۴.
با خدا بی نیاز شو
مَنِ اسْتَغْنى بِاللّهِ إفْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ، وَمَنِ اتَّقَى اللّهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ کَرِهُوا.
هر که خود را به‌وسیله خداوند بى‌نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقواى الهى را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار مى‌گیرد، گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۷۹.
آموزش به علی (علیه السلام)
عَلَّمَ رَسُولُ اللّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله عَلّیا علیه‌السلام ألْفَ کَلِمَةٍ، کُلُّ کَلِمَةٍ یَفْتَحُ ألْفُ کَلِمَةٍ.
حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، یک هزار کلمه به آقا امیرالمومنین على (علیه‌السلام) تعلیم نمود که از هر کلمه‌اى هزار باب علم و مسئله فرعى باز مى‌شود.
بحارالانوار، ج۴۰، ص۱۳۴.
از خدمتها تشکر کنید
نِعْمَةٌ لاتُشْکَرُ کَسِیَّئَةٍ لاتُغْفَرُ.
خدمت و نعمتى که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد، همچون خطائى است که غیر قابل بخشش باشد.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۶۴.
بیشتر مرگها بخاطر گناه است
مَوْتُ الاْنْسانِ بِالذُّنُوبِ أکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالأجَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ أکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.
فرارسیدن مرگ انسان‌ها، به‌جهت معصیت و گناه، بیشتر است تا مرگ طبیعى و عادى، همچنین حیات و زندگى به‌وسیله نیکى و احسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بى‌نتیجه.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۳.
اهمیت دادن به احکام الهی
لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَ الاْیمانِ حَتّى یُؤْثِرَ دینَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَلَنْ یُهْلِکَ حَتّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دینِهِ.
بنده‌ای حقیقت ایمان را نمى‌یابد، مگر آنکه دین و احکام الهى را در همه جهات بر تمایلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد؛ و کسى هلاک و بدبخت نمى‌گردد، مگر آنکه هوا‌ها و خواسته‌هاى نفسانى خود را بر احکام الهى مقدّم نماید.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۱.
ارزش فراگیری دانش
عَلَیْکُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإنَّ طَلَبَهُ فَریضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَیْنَ الاْخْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَى الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِى الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِى السَّفَرِ، وَ أنْسٌ فِى الْغُرْبَةِ.
بر شما باد به تحصیل علم و معرفت، چون فراگیرى آن واجب و بحث پیرامون آن مستحب و پُرفائده است. علم وسیله کمک به دوستان و برادران است، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردى است، هدیه و سرگرمى در مجالس است، همدم و رفیق انسان در مسافرت است؛ و انیس و مونس انسان در تنهایى است.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۰.
تواضع زینت علم است
خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُ الْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْدَبِ زینَةُ الْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُ الْحِلْمِ.
تواضع و فروتنى زینت‌بخش علم و دانش است، ادب داشتن و اخلاق نیک زینت‌بخش عقل مى‌باشد، خوش‌رویى با افراد زینت‌بخش حلم و بردبارى است.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۹۱.
به صبر تکیه کن و با فقر همنشین
تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوى، وَ اعْلَمْ أنَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّهِ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ.
در زندگى، صبر را تکیه‌گاه خود، فقر و تنگ‌دستى را همنشین خود قرار بده و با هواهاى نفسانى مخالفت کن؛ و بدان که هیچ‌گاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفى نخواهى ماند، پس مواظب باش که در چه حالتى خواهى بود.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۸.
رکوع خوب رفع وحشت قبر
مَنْ اتَمَّ رُکُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.
هرکس رکوع نمازش را به‌طور کامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.
کافی، ج۳، ص۳۲۱.
خضوع زینت نماز و ترک غیر مفید زینت ورع
الْخُشُوعُ زینَةُ الصَّلاةِ، وَ تَرْکُ مالایُعْنى زینَةُ الْوَرَعِ.
خشوع و خضوع زینت‌بخش نماز خواهد بود، ترک و رها کردن آنچه [براى دین و دنیا و آخرت]سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقواى انسان مى‌باشد.
بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۳۱.
یاری امر به معروف و نهی از منکر
الاْمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىُ عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما اعَزَّهُ اللّهُ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ.
امر به معروف و نهى از منکر دو مخلوق الهى است، هر که آنها را یارى و اجرا کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار مى‌گیرد و هر که آنها را ترک و رها گرداند، مورد خذلان و عِقاب قرار مى‌گیرد.
وسائل‌الشیعه، ج۱۶، ص۱۲۴.
مال و فرزند را خدا میگیرد تا در قیامت پاداش دهد
إنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ انْفَسَهُ لِیَأجُرَهُ عَلى ذلِکَ.
همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤمن را مى‌گیرد، چون دنیا و متعلّقات آن بى‌ارزش است تا [در قیامت]پاداش عظیمى عطایش نماید.
کافی، ج۳، ص۲۱۸.
خود را از ذلت برهان
قالَ له رجل: اوصِنى بَوَصِیَّةٍ جامِعَةٍ مُخْتَصَرَةٍ؟ فَقالَ علیه‌السلام: صُنْ نَفْسَکَ عَنْ عارِ الْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَةِ.
شخصى به حضرت عرض کرد: مرا موعظه و نصیحتى کامل و مختصر عطا فرما؟ امام علیه‌السلام فرمود: اعضا و جوارح ظاهرى و باطنى خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس، همچنین از آتش و عذاب آخرت، در امان و محفوظ بدار.
عوالم العلوم و المعارف، ج۲۳، ص۳۰۵.
فساد و صلاح در معاشرت
فَسادُ الاْخْلاقِ بِمُعاشَرَةِ السُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الاْخلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.
معاشرت و هم‌نشینى با بى‌خردان و افراد لااُبالى سبب فساد و تباهى اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و کمال اخلاق مى‌باشد.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۲.
فضیل زیارت امام رضا (علیه السلام)
مَنْ زَارَ قَبْرَ أَبِی بِطُوسَ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ مَا تَأَخَّر.
هر که قبر پدرم را در طوس زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌آمرزد.
وسائل‌الشیعه، ج۱۴، ص۵۵۰.
عوامل جلب محبت
ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ:
(۱) الاْنْصافُ فِى الْمُعاشَرَةِ،
(۲) وَ الْمُواساةُ فِى الشِّدِّةِ،
(۳) وَ الاْنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلى قَلْبٍ سَلیمٍ.
سه خصلت جلب محبّت مى‌کند:
(۱) انصاف در معاشرت با مردم،
(۲) و هم‌دردى در مشکلات آنها،
(۳) همراه و همدم شدن با معنویات.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۲.
شرایط پذیرش توبه
التَّوْبَةُ عَلى أرْبَع دَعائِم: نَدَمٌ بِالْقَلْبِ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ، وَ عَزْمٌ أنْ لایَعُودَ.
شرایط پذیرش توبه چهار چیز است: پشیمانى قلبى، استغفار با زبان، جبران کردن گناه نسبت به همان گناه و تصمیم جدى بر اینکه دیگر مرتکب آن گناه نشود.
کشف‌الغمه، ج۲، ص۳۴۹.
اعمال نیکان
ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِى الدّین.
سه چیز از کارهاى نیکان است: انجام واجبات الهى، ترک و دورى از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین.
بحارالانوار، ج۵، ص۸۱.
علم بدون عمل غیر مفید است
الْعِلْمُ عِلْمَانِ مَطْبُوعٌ وَ مَسْمُوعٌ وَ لَا یَنْفَعُ مَسْمُوعٌ إِذَا لَمْ یَکُ مَطْبُوعٌ.
علم دوگونه است: علمی که شنیده شود و علمی که [علاوه بر شنیده شدن]تبعیت شود. علم شنیده شده تا زمانی که بدان عمل نشود، فایده‌ای ندارد.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۰.
پاداش زیارت امام رضا (علیه السلام)
إنَّ بَیْنَ جَبَلَىْ طُوسٍ قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ، مَنْ دَخَلَها کانَ آمِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ النّار.
همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه‌اى مى‌باشد که از بهشت گرفته شده است، هر که داخل آن شود و با معرفت زیارت کند، روز قیامت از آتش در امان خواهد بود.
وسائل‌الشیعه، ج۱۴، ص۵۵۶.
پاداش زیارت فاطمه معصومه (علیها السلام)
مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتى بِقُمْ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ.
هرکس قبر عمّه‌ام ـ. حضرت معصومه سلام‌الله‌علی‌ها ـ. را [با علاقه و معرفت]در قم زیارت کند، اهل بهشت خواهد بود.
وسائل‌الشیعه، ج۱۴، ص۵۷۶.
فضیلت خواندن سوره قدر بر بالین قبر مؤمن
مَنْ زارَ قَبْرَ اخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَرَأَ: «إنّا أنْزَلْناهُ فى لَیْلَةِ الْقَدْرِ» سَبْعَ مَرّاتٍ، أمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْکْبَرِ.
هرکس بر بالین قبر مؤمنى حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روى قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مبارکه «إنّا أنزلناه» را بخواند از شداید و سختی‌هاى صحراى محشر در امان قرار مى‌گیرد.
وسائل‌الشیعه، ج۳، ص۲۲۷.
اوصافی که موجب رضوان خدا هست
ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ:
{۱} کَثْرَةُ الاْسْتِغْفارِ،
{۲} وَ خَفْضِ الْجْانِبِ،
{۳} وَ کَثْرَةِ الصَّدَقَةَ.
سه چیز، سبب رسیدن به رضوان خداى متعال است:
{۱} نسبت به گناهان و خطاها، زیاد استغفار و اظهار ندامت کردن؛
{۲} اهل تواضع کردن و فروتن بودن؛
{۳} صدقه و کارهاى خیر بسیار انجام دادن.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۱.
شریکهای ستمکار
الْعامِلُ بِالظُّلْمِ، وَالْمُعینُ لَهُ، وَالرّاضى بِهِ شُرَکاءٌ.
انجام‌دهنده ظلم، کمک‌دهنده ظلم و کسى که راضى به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۱.
زینتها
{۱} التَّواضُعُ زینَةُ الْحَسَبِ،
{۲} وَالْفَصاحَةُ زینَةُ الْکَلامِ،
{۳} وَ الْعَدْلُ زینَةُ الاْیمانِ،
{۴} وَالسَّکینَةُ زینَةُ الْعِبادَةِ،
{۵} وَالْحِفْظُ زینُةُ الرِّوایَةِ.
{۱} تواضع و فروتنى زینت‌بخش حسب و شرف،
{۲} فصاحت زینت‌بخش کلام،
{۳} عدالت زینت‌بخش ایمان و اعتقادات،
{۴} وقار و ادب زینت‌بخش اعمال و عبادات؛
{۵} و دقّت در ضبط و حفظ آن، زینت‌بخش نقل روایت و سخن است.
بحارالانوار، ج۷۵، ص۹۱.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
