تغيير عنوان وقف

سؤال54:زميني است كه جزو موقوفه ي يك امامزاده مي باشد وبين خانه هاي مسكوني قرار گرفته،با توجه به اين كه محل بزرگ مي باشد وفاقد مسجد است نظرتان را راجع به بناي مسجد در اين زمين موقوفه بيان نماييد!

جواب:اگر وقف است مسجد نمي شود.

سؤال55:مسجدي است كه زير زميني دارد كه متروكه است جمعي از افراد خيّر تصميم با كسب اجازه از مرجع عالي قدر امام خميني اين زير زمين را تبديل به صندوق قرض الحسنه عام المنفعه نمايند،آيا امام اجازه مي دهند يا خير؟

جواب:جايز نيست.

سؤال56:آيا در پشت بام مسجد غير از ساختمان براي مسجد مي توان ساختمان ديگري بنا نمود مثلاًساختن اتاق براي بسيج وغيره؟

جواب:جايز نيست.

سؤال57:زميني را شخصي براي مسجد وقف مي كرده عده اي از مؤمنين محل آن زمين را مسجد مي سازند و يكي از آقايون روحانيون موقع ساختن ، صيغه ي مسجد را مي خواند به اين كه اين محل چه طبقه ي پايين آن كه به صورت سرداب است وچه طبقه ي بالا كه به صورت مسجد است تا روز قيامت بايد مسجد باشد و تا به حال در زير زمين مسجد نماز خوانده  نشده است،آيا مي توان از ان براي انباري يا دفتر بسيج ومانند آنها استفاده كرده يا نه؟ وآيا حكم مسجد را دارد يا نه؟

جواب:در فرض مرقوم زيرزمين هم حكم مسجد دارد.

سؤال58:در كنار يك مسجد كوچك به فاصله ي 8 متري زميني به مساحت 1200 متر براي مسجد وقف گرديه استآيا مي شود در اين زمين سالن سخنراني ومنزل خادم و وضوخانه  وحجراتي براي تحصيل وچند مغازه براي هزينه مسجد در ست كرد يا نه؟

جواب:تابع نحوه ي وقف است اگر زمين وقف شده كه از عوائد آن صرف احتياجات مسجد شود تصرفات مزبوره جايز نيست مگر آن كه زمين را با صلاحديد وقف از متولي شرعي براي تصرفات مزبوره اجاره كنند.

سؤال59:ساختن مهديّه وحسينيّه در قبرستاني كه قسمتي از آن به حالت تعطيل درآمده چه صورتي دارد؟

جواب:قبرستان اگر وقف براي دفن اموات باشد جايز نيست.

سؤال60:در زمانهاي قديم براي كساني كه اجناسشان را با حيوانات از جايي به جاي ديگر حمل مي كردند،مسافرخانه هايي از سنگ وگل ساخته شده كه فعلاً مخروبه شده واصلاً از آنها استفاده نمي شود،آيا اجازه مي فرماييد كه به جاي اين مسافرخانه ها حسينيه بسازيم چون محل ما حسينيه ندارد؟

جواب:اگر وقف يا ملك بودن آن معلوم نيست،مانع ندارد.

سؤال61:زميني است وقف مسجد كه متصل به آن است:1- آيا با نظر متولي شرعي مي توانيم مقداري از زمين موقوفه را به همان مسجد اضافه وجزو آن قراردهيم؟

جواب:اگر وقف مسجد است كه بايد عوائد آن صرف مسجد شود،اضافه كردن آن به مسجد جايز نيست.

2- بر فرض عدم جواز نيز با در نظر متولي جايز است مقداري از همان زمين براي دستشويي ويا كتابخانه استفاده شود؟

جواب:حكم مسأله قبل را دارد.

سؤال62:قسمتي از زمين هاي قبرستاني را در رژيم طاغوتي بدون اينكه پولي بدهند تصرف كرده، وچند مدرسه ودبيرستان ساخته اند اكنون در حكومت اسلامي نماز خواندن وتصرفات ديگر در آن مدارس چطور است؟

جواب:اگر وقف بودن زين براي قبرستان معلوم نباشد اشكال ندارد.

سؤال 63:قبرستاني است واقع در يك روستائي كه سالها ي متمادي به عنوان قرستان شناخته شده و از نظر ماهم وقف بودن آن محرز نشده در حدود 18سال قبل آقايي در حريم قبرستان كارخانه ي شالي كوبي بنا كرده است، وموتور خانه اش را در خود قبرستان گذاشته كه محل دف است،بر اثر اين موتورخانه سبوسها(پوسته شالي) در خود قبرستان مي ريزد، ودر ضمن گاهي ديده مي شود كه سبوسها بيشتر از اين قبرستان را اشغال مي كند . در اطراف همين قبذرستان چهار عدد ساختمان بنا كرده اند كه در آن سكونت مي كنند وظيفه ي انها چيت؟

جواب:اگر وقف بودن قبرستان معلوم نيست وملك يا حريم ملك يا قريه هم نيست تصرفات مزبور با مراعات مقررات دولت اسلامي مانع ندارد.

سؤال64:يك باب حمام در روستائي احداث شود كه جاي آن گورستان قديمي است ولي مدت 30 الي 40 سال است كه كسي در آنجا دفن نشده است،خواهشمند است نظرتان را دراين مورد مرقوم فرمائيد.

جواب:اگر زمين وققف براي دفن اموات نباشد واحداث حمام در آن مكان موجب نبش قبر يا هتك قبور مسلمين نشود اشكال ندارد.

سؤال65:حمامي است وقفي كه چندين سال است قابل استفاده نيست،انجمن محل آن ا خراب كرده وبا 25 متر از زمين قبرستان مجاور حمام،حسينيه بنا نهاده واكنون كه يك سوم بناء انجام شده به اشتباه خود پي برده اند آيا راه حلي براي ادامه ي اين كار هست يا نه؟

جواب:اگر وقف بودن زمين براي حمام يا قبرستان محرز است تبديل آن به حسينيه جايز نيست.

سؤال66: قبرستان مسلمانان كه بعضي از آنها حدد 20 سال يا بيشتر است كه جنازه اي در آن دفن نشده:

1- آيا جايز است صورت قبرها را از بين برد ي خير؟

جواب:اگر زمين وقف براي دفن اموات باشد ويا آنكه از بين بردن صورت قبر موجب هتك ميت مسلمانان باشد جايز نيست.

2-در صورت جواز آيا خراب كردن صورت قبرها نياز به اجازه ي ورّاث ميت دارد يا خير؟

جواب:اگر قبر يا مقبره ملك باشد دست زدن به آن وتغيير آن بدون اجازه ي مالك حرام وموجب ضمان است.

سؤال67:مسجدي كوچك وخراب وكهنه در محل ما وجود دارد كه براي مردم محل بسيار كوچك وغير قابل استفاده است، زمين اطراف اين مسجد قبرستان است،آيا جايز است از هواي زمين قبرستان براي اضافه و توسعه مسجد استفاه شود به طوري كه از دفن اموات ممانعت نشود ، يعني قسمت فوقاني، مسجد(در ارتفاع دومتر) وقسمت تحتاني قبرستان باشد منتظر جواب از محضر آن امام بزرگوار هستيم!

جواب:اگر موجب نبش قبر يا هتك قبور مسلمين يا تصرف قبرستان نباشد،اشكال ندارد ولي مقداري كه از هوائي قبرستان گرفته مي شود،حكم مسجد پيدا نمي كند.

سؤال68:گورستان متروكه اي كه وقفيّت آن محرز نمي باشد در مكز شهرستاني وجود دارد كه در  آن آثار قبور بطور مشخص نمايان بوده وآخرين جنازه اي كه درآنجا دفن شده متجاوز از هفده سال مي باشد.اين مكان جهت احداث مصلاّي نماز جمعه-بدون نبش قبر وپي كني بلكه تنها با خاكريزي بر روي قبور به طريقي كه ديگر آثار قبور مشاهده نشود-محل مناسبي مي باشد. خواهشمند است نظر شرعي را دراين مورد اعلام فرمائيد.

جواب: در فرض مرقوم اشكال ندارد.

سؤال69:در رژيم طاغوت در قبرستاني حامي ساخته شده وحالا مي خواهيم آن حمام را راه بيندازيم ، غسل كردن ونماز خواند در آن حمام چه حكمي دارد؟

جواب:اگر وقف بودن قبرستان محرز نباشد تصرفات ذكر شده مانع ندارد واعمال عبادي در آنجا صحيح است.

سؤال70:در روستائي كه كنارش قبرستان مسلمانها مي باشد وهنوز ميت دفن مي كنند از وسط اين قبرستان جاده اي كشيده شده است كه مردم عبور كنند ونيز مزار مطهّر شهداي اين روستا كنار جاده ي مزبور قراردارد ونيز كساني ه در قسمت شرقي اين مزار زندگي مي كنند راه عبور ايشان از روي همين قبرهاست آيا مي شود جاده مزبور را از طرف شرقي اين قبرستان كه هنوز قبرهاي آن معلوم است عبور داد يا خير؟

جواب:اگر زمين وقف براي دفن اموات مسلمين باشد ويا آن كه احداث جاده موجب نبش قبر يا هتك قبور مسلمين شود جايز نيست.

سؤال71:قبل از لوله كشي آب شهر ما،قناتي وقف شهربوده به طوري كه اهالي براي آشاميدن ونظافت وپر كردن حوضها وآب انبارها  از آن استفاده مي نموده اند ولي در حال حاضر بلا استفاده مانده وشهرداري در نظر دارد از طريق وارد كردن آب آن در لوله كشي شهر،آن را به مصرف برساند،خواهشمند است راهنمايي بفرماييد از نظر شرعي چه وضعي پيدا مي كند اشكال دارد يا خير؟

جواب:اگر تغيير وقف محسوب نشود وآب در همان جهت وقف مصرف مي شود اشكال ندارد.

جواب72: روي آب انباري را در سالهاي قبل مسجد ساخته اند، فعلاً آب انبار كذايي در اثر آب لوله كشي، معطل وبدون فايده است،آيا جايز است مؤمنين آن را تبديل به وضو خانه وتوالت مسجد كنند يا خير؟

جواب:تغيير وقف جايز نيست.

سؤال73:دو اطاق گِلي به عنوان خيرات براي فروش  اجناس كاروان ها و سكونت مسافرين وقف شده، وحالا بيش از ده سال است كه مخروبه وبدون استفاده عمومي است.

به دليل كمبود كلاس در دبستان ونبودن زمين اطراف آن براي توسعه استفاده از دوطاق مذكور در ساختن دو كلاس درسي از نظر شرع مقدس اسلام چگونه است؟ در حالي كه اهالي هم رضايت دارند.

جواب:اگر وقف مطلق خيرات است با اجاره از متولي شرعي واگر متولي خاصي ندارد از حاكم شرع مانع ندارد.

سؤال74:شخص خيّري در جنب مسجد،زميني به نيت حسينيه در اختيار مؤمنين قرارداده است. بعد امناي مسجد،آن زمين را با اجازه ي صاحب آن ،جزء مسجد قرارداه اند.آيا احكام مسجد بر آن جاري است يا خير؟

جواب:اگر وقف حسينيه تمام شده ولو به اين نحو كه بقصد حسينيه تحويل داده باشد مسجد نمي شود. واحكام مسجد بر آن جاري نيست.

سؤال57:زميني را به نام ساختن حسينيه خريداري كرده وثلث قيمت آن را مي پردازند؛ واز مؤمنين هم به نام حسينيه پول جع آوري مي كنند؛ ساختن بنا شروع شد وبه خاطر تشخيص قبله،محرابي ساخته شد وهم اينكه بنا نيمه تمام شد،عده اي گفتند:اگر مسجد بشود بهتر است وصاحب زمين هم گفت : اگر مسجد بشود،بقيه ي پولم(دوثلث باقيمانده) را نمي دهم ؛ لذا قبض را به نام مسجد صاحب الزمان(عليه السّلام) نمودند وبقيه ي بنا را به نام مسجد تمام نمودند در حال حاضر از اين بنا به نام مسجد استفاده مي نمايند ولي اختلاف هنوز بر طرف نشده است؛ استدعا مي شود آنچه را حكم خدا است مرقوم فرماييد تا تكليف خود را بدانيم!

جواب: وقف زمين براي حسينيه اگر تمام نشده وقبض وقف حاصل نشده،تغييرآن به عنوان مسجد اشكال ندارد ولي اگر تغيير بعد از تماميت وقف حسينيه حاصل شدهباشد باطل است وآن محل مسجد نمي شود،اگر چه نماز در آنجا اشكال ندارد.

سؤال76:حسينيه اي است داراي دو طبقه ، طبقه ي بالا جاي زنان وطبقه ي پايين جاي مردان است ،عده اي مي خواهند طبقه ي بالا را كتابخانه درست كنند،مستدعي است مسأله را روشن فرمائيد؟

جواب:تغيير وقف جايز نيست.

سؤال77:اگرمسجدي كه از قرنها پيش محل عبادت ومسجد مسلمين بوده،خراب يا به وسيله ي عمال حكومت گذشته تخريب شده باشد،آيا مي توان در محل آن،ساختمان ديگري براي سكني ويا با عناوين مذهبي ديگر مثل حسينيه وتكيه وغيرهساخت؟ يا بايد آن را به حالت اول وبه صورت مسجد در آورد وبراي سكنه ي محل كه مسجدي هم ندارند،به صورت سنگر ديني وعبادتگاه الهي قرارداد؟

جواب:تبديل مسجد به غير آن جايز نيست.

سؤال78:مسجدي كه درآن استفاده ي جماعت نمي شود وبه ندرت كسي يا كساني در آن نماز مي خوانند،آيا مي توان از آن براي مدتي به عنوان فروشگاه تعاوني استفاده نمود؟

جواب:تبديل مسجد به فروشگاه جايز نيست.

سؤال79:احتراماً نظر به اين كه بنياد شهيد يكي از شهرستانها اقدام به نامگذار واحدهاي بهداشتي در ماني اين منطقه به نام شهداي جنگ تحميلي عراق عليه ايران نموده است و در اين رابطه نام بعضي از واحدهاي وقفي را نيز تغيير داده است، علي هذا با توجه به فتواي امام امت در مسأله 15 صفحه ي 130 تحرير الوسيله[1] خوهشمند است نظريه ي حضرت اام را ددر مورد تغيير نام واحدهاي وقفي اعلام فراييد؟

جواب:تغييرنام،اگر موجب تغيير وقف نشود اشكال ندارد.