تعلق خمس برای منافعی که در آخرین ماههای سال خمسی به دست می آید
سؤال: آیا می توان برای هر ربح و فایده ای که به دست می آید یک سال مستقل در نظر گرفت؟ اگر جواب مثبت است چرا در مسئله دیگر گفته شده آخر سال لازم است خمس اشیای مصرفی باقی مانده همانند گندم و برنج و... را داد و بحثی از تفصیل این مطلب که مثلا اگر این گندم و جو در آخرین ماه سال توسط ربح همان ماه خریداری شده می تواند تا 12 ماه مورد استفاده قرار گیرد نیامده است.
پاسخ:برای همه فایده ها باید یک سال خمسی قرار داد همان گونه که شرکت ها و مؤسسات مختلف برای محاسبه تمام دخل و خرج خود یک تاریخ معین را در نظر می گیرند.
تعلق خمس به کمک هزینه باقی مانده از سال خمسی که از سوی دانشگاه به دانشجویان تعلق می گیرد
سؤال: آیاپرداخت خمس کمک هزینه تحصیلی که در دانشگاه به دانشجویان ممتاز تعلق می گیرد در صورتی که یک سال از آن بگذرد واجب است؟
پاسخ:در صورتی که به صورت بلاعوض به آنها تملیک شده باشد، آنچه در پایان سال خمسی باقی می ماند خمس دارد بنابر احتیاط واجب.
تعلق خمس به سهامی که جهزیه قرار گرفته است
سؤال: اگر سهام شرکتها جهت جهیزیه اختصاص داده شود آیا خمس به آن تعلق می گیرد یا خیر
پاسخ:آری خمس دارد.
احکام صورتهای مختلف جمع آوری جهیزیه
سؤال: از آنجائی که امکان تهیه یکباره جهیزیه برای دخترم را ندارم مجبورم به صور زیر عمل کنم:
1 - لوازم و وسایل مورد نیاز را می خرم و در محلی نگاهداری می کنم. آیا پس از گذشت یکسال با توجه به آنکه تا زمان
ازدواج مورد مصرف قرار نخواهد گرفت خمس به آن تعلق می گیرد ؟
2 – مقداری پول پس انداز می کنم تا به مقدار لازم برای تهیه جهیزیه برسد. با توجه به اینکه یکسال و یا بیشتر از مدت نگهداری این پول می گذرد آیا خمس به آن تعلق می گیرد ؟
3 – سکه بهار آزادی خریدرای کرده ام و تا رسیدن مقدار آن به میزان لازم برای تهییه جهیزیه آن را خرج نمی کنم . آیا با توجه به اینکه امکان دارد یک سال و یا بیشتر از مدت نگهداری آنها بگذرد خمس به آن تعلق می گیرد.
4 – مبلغ لازم برای خرید جهیزیه را در بانک می گذارم. آیا پس از گذشت یکسال با توجه به دست نخورده ماندن پول خمس
به آن تعلق می گیرد؟ حال خواهشمندم در هر مورد تعلق و یا عدم تعلق خمس به مورد ذکر شده را با حدود و شرایط دقیق معلوم بفرمائید.
5 - آیا به هدیه خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ:1- در صورتی که دختر در آستانه ازدواج باشد یا تهیه جهیزیه جز به صورت تدریجی ممکن نباشد خمس ندارد.
2 و 3 و 4- با گذشتن سال خمسی خمس تعلق می گیرد ولی چنانچه با پرداخت خمس برای تهیه جهیزیه به زحمت شدید بیفتید به شما اجازه می دهیم خمس را به ذمه بگیرید و هر وقت توانستید بپردازید.
5- در صورتی که تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار نگیرد بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
عدم تعلق خمس به دیه
سؤال: آیا پولى که به عنوان دیه خون گرفته شده با گذشت سال خمس به آن تعلق مى گیرد؟
پاسخ:دیه خمس ندارد
تعلق خمس به حقوق بازنشستگی
سؤال: آیا خمس به حقوق بازننشستگى تعلق می گیرد؟
پاسخ:پولى را که از دولت بعد از بازنشستگى دریافت می کند در آمد همان سال محسوب مى شود و اگر از مخارج آن سال اضافه باشد خمس دارد
تعلق خمس به پس انداز مستأجرین
سؤال: آیا کسی که مستاجر است به پس اندازش خمس تعلق میگیرد؟
پاسخ:در صورتی که به پس اندازش سال خمسی بگذرد باید خمس آن را بپردازد ولی اگر برای تهیه منزل مسکونی زیاد در فشار باشد می تواند خمس را به ذمه بگیرد و هر وقت توانایی پیدا کرد بپردازد.
پس انداز پول برای جشن عروسی
سؤال: اگر من پولی را که از دولت میگیرم برای برگزاری جشن عروسی خودم در بانک ذخیره کنم آیا به آن خمس تعلق میگیرد؟
پاسخ:با گذشتن سال خمسی مشمول خمس می شود.
تعلق خمس برای سکه هایی که هدیه گرفته شده
سؤال: آیا به چیزی که مانند سکه بهار آزادی که آنرا مادرم به من هدیه داده است خمس تعلق می گیرد یا نه؟
پاسخ:در صورتی که سال بر آن بگذرد و مصرف نشود بنابراحتیاط واجب خمس دارد.
حکم خمس خانه خریداری شده که به اجاره داده می شود
سؤال: 1-اگرفردی ازدرآمدسالیانه خودبرای خریدخانه استفاده نماید و به دلیل کم بودن پول خرید خانه مدتی آنرا اجاره دهد تا در آینده خود از آن استفاده نماید آیا وی باید در پایان سال خمسی خود خمس مبلغی که برای خرید خانه هزینه کرده است را بپردازد؟ 2- اگر چند نفر به صورت مشارکتی خانه ای را خریداری نمایند و آنرا اجاره دهند و راه دیگری برای خرید خانه نداشته باشند آیا مبلغی که هریک جهت خرید خانه هزینه کرده اند شامل خمس می شود؟اگرپس ازمدتی خانه رابه قیمتی بالاتربفروشندآیاخمس درآمدحاصل ازفروش خانه رابایدبلافاصله بپردازندیااین درآمدجزودرآمدسال محسوب می شودو پس ازپایان سال خمسی خمس به آن تعلق میگیرد؟
پاسخ:1- پرداختن خمس آن لازم نیست.
2- در صورتی که خانه را جهت اجاره دادن استفاده از درآمدش خریده اند خمس دارد و آنچه از مال الاجاره آن تا پایان سال خمسی باقی می ماند آن هم خمس دارد. و افزایش قیمت در صورت فروش نیز مشمول خمس است ولی اگر در زحمت می افتند خبر دهید تا ارفاق هایی درباره آنها بشود.
خمس اسباب اثاثیه منزل و درآمد ماهیانه
سؤال: با سلام... بنده تا کنون خمس نداده ام و ازدواج کرده ام و وسایل و دارایی متعلق به هر دو نفرمان میباشد چگونگی حساب و اینکه به چه چیزهایی تعلق میگیرد را راهنمایی فرمایید.. در ضمن هر دو کارمند دولت و از لحاظ وضع مادی در حد متوسط بوده و خانه و ماشین و...در حد متعارف میباشد...من ا... توفیق
پاسخ:خمس منزل مسکونی و ماشین سواری و اسباب و لوازم مورد نیاز منزل را به شما مصالحه کردیم. ولی پول نقد و پس انداز و مطالبات و مواد خوراکی موجود در منزل و همچنین مواد مصرفی را محاسبه کنید. و خمس آن را پرداخت نمایید.
وجوب پرداخت خمس برای کارمندان
سؤال: من پدرم کارمند حقوق بگیر است. آیا زکات به او تعلق می گیرد.
پاسخ:زکات به ایشان تعلق نمی گیرد ولی چنانچه چیزی از درآمد او در پایان سال خمسی اضافه بماند باید خمس آن را بپردازد.
خمس پول پس انداز شده و هدیه
سؤال: 1- من از پولی که پدرم به من می دهد روزانه مقداری را پس انداز می کنم . این پول خمس اش را پراخته است . آیا در سال خمسی که دارم باید برایش خمس در نظر بگیرم در صورتی که این پول جنبه پس انداز برای آینده داشته و در صورت برداشت جایگزین می شود .
2- پولی که در موعد سال خمسی خمس آن پرداخته شده و تا سال بعد بدون استفاده مانده آیا مجدد به آن خمس تعلق می
گیرد ؟
3- پول به عنوان هدیه و به فرض هدیه تولد دریافت می شود آیا خمس دارد ؟
4- پولی که در بانک است و به آن سود تعلق می گیرد خمس دارد ؟ اصل پول به همراه وجه اضافی یا فقط سود دریافتی ؟
پاسخ:1- در صورتی که چیزی از آن در پایان سال خمسی شما اضافه بیاید بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
2- خمس ندارد.
3- مانند جواب اول است.
4- هرگاه تا پایان سال خمسی باقی بماند اصل و سود آن خمس دارد.
تعلق خمس به سکه هدیه گرفته شده
سؤال: آیا به سکه طلا که هدیه باشد خمس تعلق می گیرد؟ متشکرم
پاسخ:هرگاه سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد.
خمس باغ سودآوری که هنوز بین وراث تقسیم نشده
سؤال: باغی که از زید به اولادش بعنوان ارثیه رسیده است و هنوز بعلت اختلاف بین وراث تقسیم نگردیده است اگر سود دهد و آن سود از مخارج سالانه اضافه بماند متعلق خمس است ؟
پاسخ:سود آن خمس دارد همچنین اضافه قیمت آن.
خمس زمین هایی که به نیت اولاد خریداری شده
سؤال: حقیر برای اولادم چند قطعه زمین خریده ام که یکی پس از دیگری ایشان را مستقل کنم . آیا این یک قطعه و یا چند قطعه زمین متعلق خمس است ؟ و آیا نمیشود آنها را جز معونه بحساب آورد ؟
پاسخ:اگر از درآمد همان سال باشد خمس ندارد.
خمس کسی که تا به حال خمس نداده است
سؤال: آقایی تا امروز خمس نداده است و در همین سالجاری در طی یک داد و ستد سود زیادی برده است. آیا وظیفه او که می خواهد بحج مشرف شود نسبت به کل مال که تا حال جمع کرده خصوصا به سودی که در اثنای همین سال جاری به دست آورده است چیست ؟
پاسخ:باید خمس سود سال های قبل را بپردازد و سودی را که امسال کسب کرده در پایان سال چنانچه باقی بماند خمس آن را بپردازد.
خمس افزایش قیمت بر اثر تورم
سؤال: آیا افزایش قیمت مغازه بر اثر تورم (باتوجه به اینکه افزایش قیمت ناشی ازتورم به معنای سود نمیباشد) متعلق خمس است یا خیر ؟
پاسخ:آری خمس دارد زیرا تورم در عرف بازار ما محاسبه نمی شود و سود تلقی می گردد.
خمس مبالغ ثبت نامی حج
سؤال: شخصی برای حج ثبت نام کرده وچندسال درنوبت بوده آیا برای پول او خمس شامل میشود؟
پاسخ:در صورتیکه از درآمد همان سال نام نویسی بوده، خمس ندارد.
خمس پس انداز در بانک مسکن
سؤال: به پولی که در بانک مسکن جهت تامین مسکن پس انداز می شود خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
پاسخ:خمس تعلق می گیرد ولی اگر در زحمت باشید خمس را به ذمه بگیرید و بعداً ادا کنید.
دانشجویانی که درآمد ثابت ندارند
سؤال: دانشجویی که مخارجش را دیگری می دهد و درآمد ثابتی ندارد و گاهی اوقات از طریق اموری مانند تدریس خصوصی و از این قبیل درآمدی کسب میکند آیا سال خمسی برای این درآمد باید در نظر بگیرد و در این صورت آیا باید اولین روزی که درآمدی کسب کرد را سال خمسی خود محسوب کند؟
پاسخ:در صورتی که در آخر سال چیزی اضافه بماند خمس آن را می دهد. و اول سال او زمان اولین درآمد است.
باغی که با پول مخمس خریداری شده
سؤال: آیا باغى که با پول مخمّس خریده شده خمس دارد؟
پاسخ:باغ مزبور خمس ندارد ولى میوه ها خمس دارد و نسبت به قیمت اضافى درموقع فروش باید خمس آن را بپردازد.
خمس پس انداز
سؤال: شخصى مقدارى پس انداز دارد که حاصل وام، حقوق و اضافه کارى است آیا خمس دارد؟
پاسخ:آنچه وام بوده و اقساط آن را نپرداخته خمس ندارد و امّا آنچه به عنوان حقوق و اضافه کار گرفته یا وامى که اقساط آن را پرداخته خمس دارد.
خمس برای سپرده های بلند مدت
سؤال: آیا سپرده هاى بلند مدّت بانکها که توسط بانک در گردش کارى مى باشد مشمول خمس مى شود؟
پاسخ:چنانچه خمس آن را نپرداخته باشد باید بپردازد.
خمس منزل مسکونی هبه ای
سؤال: آیا خانه اى که پدرم به من بخشیده و خود نیز مقدارى خرج آن کرده ام متعلّق خمس است؟
پاسخ:چنانچه خانه اى که پدر به شما بخشیده مورد نیاز براى سکونت بوده است خمس ندارد ولى احتیاط این است که خمس مبلغى را که کار کرده بودید بپردازید، نسبت به کار پدرتان نیز حمل بر صحت کنید و بگویید ان شاءاللّه کارش درست بوده است.
خمس حیوانات اهلی
سؤال: آیا حیوانات اهلى چون گاو و گوسفند خمس دارند؟
پاسخ:چنانچه از شیر و پشم آنها و مانند آن براى مصارف شخصى استفاده مى کنند خمس ندارد اگر تنهابراى کود زراعت و خرد کردن خرمن است حکم سرمایه وابزار کار دارد و همچنین اگر از آنها به عنوان بهره بردارى کسبى استفاده مى کنند.
خمس قرض پس از وصول
سؤال: اگرشخصى چهار ماه قبل از این که حساب سالش برسد پولى را که کار کرده به شخصى قرض بدهد و بعد از دو سال شخص قرض گیرنده پول را بپردازد آیا مدّت دوسالى که بر این پول گذشته، خمس به این پول تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:بعد از وصول طلب باید خمس آن را داد.
افزایش قیمت سرقفلی بر خمس
سؤال: شخصى بیست سال قبل سرقفلى مغازه اى را به مبلغ صد هزار تومان خریده و خمس آن را پرداخته است اینک آن را به مبلغ پانزده میلیون تومان فروخته، با توجّه به تورم و پایین آمدن ارزش پول آیا خمس به آن تعلّق مى گیرد؟
پاسخ:به مازاد یک صد هزار تومان خمس تعلّق مى گیرد.
خمس منافع حاصل از درخت
سؤال: مردم بلتستان براى مؤونه خودشان درخت مثمر و غیرمثمر مى کارند و بعد از رسیدن زمان قطع درخت غیرمثمر شاخه هاى آن را قطع مى کنند و براى مؤنه خودشان و عیالات و ... استفاده مى کنند و اصلش را مى گذارند باز همین طور دو سال سه سال و گاهى بیشتر از این مى ماند بعد شاخه ها را باز قطع مى کنند و خرج مى کنند و از میوه درخت مثمر براى مخارج استفاده مى کنند آیا بر اینها خمس تعلّق مى گیرد و بنابر تعلّق به چه کیفیت باید ادا شود؟
پاسخ:هرگاه غرض از کاشت درختان تأمین مصارف شخصى باشد خمس ندارد و اگر براى کسب و کار و تجارت باشد خمس دارد.
خمس منافعی که بدون قصد تجارت بدست آمده
سؤال: ابتداى عمل، چه درخت باشد و چه حیوان، قصد تجارت ندارد بلکه قصد مؤونه دارد و گاهى نه قصد مؤونه دارد و نه قصد تجارت بلکه مطلق مى گذارد و بعد از به دست آوردن ثمره و رشد و... هم تجارت و هم در خرج مؤونه استعمال مى کنند این جا درباره خمس چه حکم مى فرمایید؟
پاسخ:نسبت به مقدار مورد نیاز براى مؤونه و مصارف شخصى خمس ندارد و نسبت به مازاد آن خمس دارد.
خمس حیواناتی که بعنوان سرمایه است
سؤال: در منطقه ما بعضى از خانواده ها داراى حدود 100 الى 200 رأس گوسفند هستند که به وسیله آنها امرار معاش مى کنند مستدعى است صورت هاى مسأله را در رابطه با خمس این گوسفندان بیان فرمایید؟
پاسخ:خمس به سرمایه تعلّق مى گیرد و آنچه نوشته اید شکل سرمایه دارد، ولى اگر با کمتر از آن مقدار سرمایه، زندگى او اداره نشود از خمس معاف است.
اثر افزایش قیمت بازار بر خمس
سؤال: اگر کاسبى در سال گذشته یک تن آلومینیوم به ارزش سیصد و پنجاه هزار تومان سرمایه اش بوده و خمس آن را حساب کرده و پرداخته باشد، ولى اکنون ارزش هر تن آلومینیوم حدود یک میلیون تومان است در صورتى که مقدار تغییر نکرده است ولى قیمت آن ششصد و پنجاه هزارتومان بیشتر از سال قبل است با توجّه به این که سودى در کار نیست و این کار اگر دو یا سه سال تکرار شود دیگر سرمایه اى باقى نمى ماند که کاسب بتواند کار خود را ادامه دهد.
الف) نظر جنابعالى در این مورد چیست؟
ب) اگر کسى یک پنجم اصل سرمایه را(نه قیمت آن را) به صورت خمس بدهد سال بعد مى تواند مقدار را ملاک قرار دهد؟
پاسخ:الف) افزایش قیمت بازار موجب خمس است ولى اگر به جایى برسد که سرمایه او براى اداره زندگیش بعد از دادن خمس کافى نباشد از دادن خمس معاف است.
ب) ملاک قیمت است نه مقدار.
تعلق خمس بر مستمری بنیاد شهید
سؤال: از طرف بنیاد شهید حقوقى به خانواده محترم شهدا پرداخت مى شود و عدّه اى از خانواده ها هزینه زندگیشان از سوى دیگر تأمین مى شود سؤال این است که به این حقوقى که از بنیاد مى گیرند خمس تعلق مى گیرد؟
پاسخ:بنابر احتیاط لازم در سر سال خمس زیادى را بدهند.
خمس قالی بافی
سؤال: در شهر ما اکثر خانمها قالیباف هستند و در کنار خانه دارى فرش نیز مى بافند ولى معمولا خرید لوازم فرش و همچنین فروش فرش و تصرّف در پولش به عهده شوهر است و از آن جا که بافتن این فرشها چند سال طول مى کشد تا تمام شود افراد سر سال خود چگونه حساب کنند؟ و اگر بعد از چند سال که فروخت و موقع وصول پول آن در سال بعد باشد بفرمایید جزء درآمد سالى که پول را وصول مى کند حساب مى شود یا به مجرّد این که پول را وصول کرد باید خمس آن را پرداخت کند؟
پاسخ:فرش هنگامى که آماده فروختن شد جزء درآمد آن سال محسوب مى شود که با گذشت سال خمسى اگر چیزى اضافه بماند باید خمس آن را بپردازد.
پاداش بازنشستگی کارمندان دولت
سؤال: لطفا بفرمایید پاداش بازنشستگی کارمندان دولت که معمولا در طی سالیان خدمت آنها تحت عنوان صندوق های مختلف از حقوق آنها کسر می گردد مشمول خمس می شود.
پاسخ:چنانچه پس از تحویل گرفتن سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد
پول اضافه شده به مبلغ مخمسی که مقدار آن معلوم نیست
سؤال: سال گذشته خمس پول خود را داده ام اما در طول سال بعد به آن اضافه شده، حالا که می خواهم خمس پول های اضافه شده را بپردازم نمی دانم پولی که بعد از پرداخت خمس باقی مانده چقدر بوده است تا خمس پول های اضافه شده را بپردازم. اکنون وظیفه ام چیست؟
پاسخ:می توانید تخمین بزنید و ما همان را به عنوان مصالحه از شما می پذیریم.
سرمایه کسب که از فروش منزل مسکونی تهیه شده
سؤال: پس از مدتی توانستم منزلی بخرم اما جهت سرمایه گذاری در کار مجبور هستم آن را بفروشم، آیا پس از فروش و مصرف پول آن جهت کسب درآمد مشروع باید خمس آن را بپردازم؟
پاسخ:در صورتیکه منزل به نیت مسکونی خریده شده و مدتی در آن ساکن بوده اید و بعد ناچار به فروش شده اید خمس ندارد البته این در صورتی است که به پول منزل قبلاً خمس تعلق نگرفته باشد.
کارمندی که تمام درآمد خود را به همسرش می پردازد
سؤال: من حدود یازده ماه است که ازدواج نموده ام و ماه دیگر سال خمسی من است. من کارمند هستم و کلیه پول های خود را تاکنون به همسرم داده ام. آیا من مسئول خمس آنها هستم؟
پاسخ:در فرض سوال، تکلیفی ندارید و مسئولیت خمس به عهده ی همسر شما است.
خمس جهیزیه ای که هنوز استفاده نشده
سؤال: به اسباب و اثاثیه ای که جهیزیه آوردم و هنوز استفاده نشده است خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ:آنچه معمولاً مورد نیاز است خمس ندارد هر چند استفاده نشده باشد.
خمس مواردی که به صورت بن به کارمندان پرداخت می گردد
سؤال: مقام معظم رهبری بن کارمندی و اجناسی که از طریق بن کارمندی خریداری می شود و بخشی از کوپن شهری را که با یارانه دولت است را هدیه محسوب کرده اند. فتوای حضرت عالی در باره این موارد و سایر مواردی که به صورت بن به کارمندان داده می شود برای مقلدین چیست ؟
پاسخ:اینها جزء حقوقشان محسوب می شود چنانچه چیزی از آن تا پایان سال خمس اضافه بماند خمس دارد.
تلاش برای فرار از پرداخت خمس!
سؤال: من و همسرم در سال گذشته با سختی و صرفه جویی فراوان و سه شیفت کار کردن از راه حلال مبلغ بیست میلیون تومان پول را پس انداز کردیم تا در آینده بتوانیم از طریق پس انداز این پول در بانک و سرمایه گذاری از آن استفاده کنیم (لازم به ذکر است که من معلولیت حرکتی دارم و نمی دانم تا چه سنی توانایی کار را خواهم داشت به این دلیل با همسرم تصمیم گرفتیم که این سرمایه را برای آینده جمع کنیم، شاید برای مداوا یا هزینه های جانبی زندگی صرف گردد) البته من با کمک پدرم چند سال قبل منزلی را خریداری کردم و خدا را شکر با کمک پدرم قرضی ندارم. حال سوالی که دارم این است که مقدار خمس این پول را چطور باید حساب کنم در حالی که اگر یک پنجم آن را بخواهم به عنوان خمس بدهم از نظر من مبلغ سنگینی خواهد بود (چهار میلیون تومان) زیرا این پول همان طور که گفته شد با سختی زیادی جمع شده است. لطفاً مرا راهنمایی کنید یا در صورت امکان راهی را پیشنهاد دهید تا از سنگینی این مبلغ کاسته شود.
پاسخ:پرداخت خمس بنابر روایات معصومین (علهیم السلام) کلید روزی شما و باعث افزایش روزی و برکت در زندگی است، خود را از این نعمت بزرگ الهی محروم نکنید
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
