١ – پذیرش خانم های بدحجاب در مطب
سؤال: پذیرش خانم هاى بیمار که با حجاب نامناسب و چهره آرایش کرده به مطب مراجعه مى کنند چه حکمى دارد؟ در صورت جواز، نگاه به صورت آنها به هنگام معاینه چه صورتى دارد؟
جواب:پذیرش و معاینه آنها اشکالى ندارد، ولى امر به معروف و نهى از منکر را نباید فراموش کرد.
٢ – دریافت حق طبابت
سؤال: به نظر حضرت عالى بهترین روش دریافت حق طبابت کدام است؟
جواب:اگر منظور جنبه شرعى آن است، باید با رضایت طرفین صورت گیرد. و اگر قبلاً تراضى حاصل نشده، آنچه در عرف و عادت اجرة المثل است باید پرداخت گردد و در هر حال رعایت انصاف و عدالت از طرفین بسیار خوب است.
٣ – رعایت نرخ مصوب در معاینات پزشکی
سؤال: آیا پزشکان مؤظّف به رعایت نرخ هاى دولتى هستند؟
جواب:آرى باید نرخ هاى دولتى را رعایت کنند.
٤ – مبالغ دریافتی خارج از تعرفه توسط پزشکان
سؤال: برخى از جرّاحان خارج از تعرفه تعیین شده از بیماران پول دریافت مى کنند، و بیمار نیز به ناچار آن را مى پردازد. آیا این کار مجاز است؟
جواب:در صورتى که طبیب استخدام دولت باشد، در برابر انجام وظیفه خود نمى تواند پول اضافى بگیرد، ولى اگر در استخدام نبوده باشد، هر قدر با بیمار توافق کند مانعى ندارد; ولى باید عدل و انصاف را رعایت کند.
٥ – مسئولیت هزینه های مالی بیمار در صورت عدم بهبودی
سؤال: در صورتى که بیمارى به طبیبى مراجعه کند و طبیب براى او نسخه اى بنویسد و بیمار مداوا نگردد، و علّت آن عدم پاسخ هاى صحیح بیمار به سؤالات دکتر، یا عدم صرف کافى وقت از سوى طبیب براى سؤالات لازم و معاینه بیمار، یا عمل نکردن دقیق بیمار به دستورات پزشک، یا امور دیگر باشد، آیا طبیب در مقابل هزینه اى که بر بیمار تحمیل شده و نتیجه اى نگرفته، ضامن است؟
جواب:در صورتى که بى دقّتى طبیب، یا نگذاشتن وقتى کافى، یا عدم سؤال کافى، سبب خسارت بیمار شده، طبیب ضامن است. ولى اگر عدم همکارى بیمار سبب این خسارات شده، یا بیمارى او طورى بوده که با دقّت و بررسى لازم نتیجه اى عاید او نمى شده، طبیب ضامن نیست.
٦ – ویزیت پزشک خارج از نوبت
سؤال: آیا به دلیل رفاقت و آشنایى، یا موقعیّت اجتماعى، ملاقات پزشک خارج از نوبت و بدون در نظر گرفتن حقّ دیگران جایز است؟
جواب:باید در غیر موارد ضرورت از این کار پرهیز شود.
٧ – جلوگیری از اتلاف وقت بیماران در مطب
سؤال: در صورتى که پزشکان بتوانند با برنامه ریزى و نوبت قبلى جلوى تلف شدن وقت مردم را در مراجعات به مطب بگیرند، آیا اتلاف وقت مردم جایز است؟
جواب:بهتر آن است برنامه ریزى کنند که وقت مردم تلف نشود.
٨ – دریافت مبلغ اضافه در صورت طولانی شدن درمان
سؤال: آیا دندان پزشک مى تواند براى درمان افراد غیر عادّى (افراد حسّاس، بچّه ها و مانند آن) با توجّه به وقت بیشترى که صرف درمان مى کند، مبلغ زیادترى مطالبه نماید؟
جواب:اگر واقعاً وضع بیمار غیر عادّى است، قرار داد مخصوص مانعى ندارد; ولى در هر حال انصاف را رعایت کند.
٩ – لزوم مراعات نوبت در مطب
سؤال: آیا مراعات نوبت در امورى که طبق نوبت به کار افراد رسیدگى مى شود (مانند نوبت ویزیت پزشکان) یک حق عقلایى و شرعى محسوب شده، و تخلّف از آن حرام است؟
جواب:در حال حاضر که بسیارى از کارها در اجتماع به صورت صف و قرار گرفتن در نوبت انجام مى شود این امر یک حق عقلایى محسوب مى گردد. و به تعبیر دیگر، از بین بردن آن نوعى ظلم به حساب مى آید و مشمول ادلّه حرمت ظلم و تعدّى بر حقوق مردم است (و مى دانیم که در همه جا احکام از شرع گرفته مى شود و موضوعات از عرف، جز در موضوعات مخترعه) آرى در مواردى که در عرفِ عقلا استثنا مى شود، مثل یک بیمار اورژانسى در مطب دکتر و مانند آن، اشکالى ندارد.
١٠ – میزان حق طبابت
سؤال: با توجّه به این که حقّ طبابت ـ همانند حقّ وکالت و مواردى از این قبیل، برخلاف اجناس که داراى قیمت خاصى هستند ـ از لحاظ مادى، غیر قابل تعیین مى باشد به نظر حضرت عالى بهترین راه تعیین میزان حقّ طبابت چیست؟ آیا مقدارى که دولت تعیین مى کند در هر شرایطى قابل دریافت است و پزشک مدیون نخواهد بود؟
جواب:آنچه مطابق عرف و عادت است مجاز مى باشد.