حریم قریه

سؤال: زمین های دیمی که در حریم روستاها است و مردم مشترکاً از آن استفاده می نمایند و ملک کسی نیست، آیا در صورت اعراض از وطن یا عدم استفادۀ ممتد، آن حق از بین می رود یا باقی است؟

جواب: حق استفاده از حریم، تابع حق استفاده از خود روستا است.

سؤال: چشمۀ آبی است در دامنۀ کوه که به هیچ وجه استفادۀ کشاورزی از آن نمی شود و آب به هدر می رود، ولی گوسفندان ده از آن استفاده می کنند، روستای دیگری است نزدیک به آن چشمه که فاقد آب است و برای آشامیدن می توان از آن آب لوله کشی کرد، آیا شرعاً مانعی ندارد؟ جواب: چشمه اگر در محدودۀ حریم آبادی قرار دارد و مورد استفادۀ اهالی آبادی ولو برای آب دادن گوسفندان است در صورتی که زائد بر حاجت اهالی آبادی نباشد، دیگران بدون اجازۀ اهالی آبادی حق استفاده ندارند.

سؤال: فرموده اید که حریم ده را کسی مالک نمی شود بنابراین اکثر دهات و قصبات که اول کوچک بوده و به تدریج زمینهای اطراف آنها را که موات بوده گرفته و خانه ساخته اند و همچنین فعلاً زمینهای مواتی که متصل به دیوار دهات و قصبات است و بلامانع است می گیرند و خانه می سازند آیا اینها مالک این گونه زمینها شده اند یا اینکه غصب است یا حکم دیگری دارد؟

 جواب: اگر قبل از احداث قریه، مزرعه احداث شده و قریه در زمین محیاة ایجاد شده قریه حریم ندارد و چنانچه در اراضی موات احداث شده باشد حریم دارد و نباید در حریم خانه بسازند و می توانند به مقدار حریم رها کنند و بعد از آن خانه بنا نمایند و اگر در حریم بسازند حکم غصب را دارد.

سؤال: اگر کسی در حریم ده که مرتع و چراگاه عمومی محل است و از حد احتیاج آنان از این نظر زائد نیست تصرف کرد حکمش چیست؟ اگر خانه ساخته باشد آیا می توان آن را خراب کرد یا باید اجاره بندی نموده و اجارۀ آن را در منافع عمومی محل مصرف نمود؟ و اگر زراعت کاری کرده یا در آن نهال کاشته است چه حکمی دارد؟

جواب: حریم قریه به احیاء ملک نمی شود ولی اگر بذر از خود او است حاصل هم از او است و در صورت رضایت اهالی می تواند در خانه سکونت کند.