مسأله ۲۹۹- کسی که در کارهای وضو و شرائط آن مثل پاک بودن آب۱ و غصبی نبودن آن۲ خیلی شک می کند باید به شک خود اعتنا نکند۳.
۱- مکارم: و وجود مانع بر اعضای وضو زیاد شک می کند، نباید اعتنا کند و مطابق معمول مردم انجام دهد.
۲- زنجانی: مثل پاک بودن آب...
جوادی آملی: {و} بودن مانع بر اعضای وضو و مانند آن وسوسه دارد باید به شک خود اعتنا نکند و همانند افراد متعارف انجام دهد.
۳- خوئی، تبریزی، زنجانی، وحید: چنانچه به حدّ وسوسه برسد باید به شک خود اعتنا نکند.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۹۰: کسی که در کارهای وضو و شرایط آن، مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن خیلی شک میکند، باید به شک خود اعتنا نکند.
مسأله ۳۰۰- اگر شک کند که وضوی او باطل شده یا نه۱، بنا می گذارد که وضوی او باقی است۲، ولی اگر بعد از بول استبراء نکرده و وضو گرفته باشد و بعد از وضو رطوبتی از او بیرون آید که نداند بول است یا چیز دیگر، وضوی او باطل است.
۱- جوادی آملی: اگر شک کند که وضوی او به سبب یکی از چیزهایی که وضو را از بین می برد باطل شده یا نه...
۲- مکارم، مظاهری: [پایان مسأله].
مسأله ۳۳۰۱- کسی که شک دارد وضو گرفته یا نه، باید وضو بگیرد.
*****
مکارم: مسأله ۳۲۳ - اگر کسی وضو نداشته، شک دارد وضو گرفته یا نه، بنا می گذارد که وضو نگرفته است.
جوادی آملی: مسأله ۳۱۴- کسی که در گذشته وضو نداشته و هم اکنون شک دارد وضو گرفته یا نه باید وضو بگیرد.
مسأله ۳۰۲- کسی که می داند وضو گرفته و حدثی هم از او سرزده، مثلاً بول کرده، اگر نداند کدام جلوتر بوده۱، چنانچه پیش از نماز است باید وضو بگیرد۲ و اگر در بین نماز است باید نماز را بشکند و وضو بگیرد۳ و اگر بعد از نماز است باید وضو بگیرد و باید نمازی را که خوانده دوباره بخواند۴.
۱- مکارم: باید وضو بگیرد.[پایان مسأله]
۲- اراکی: مگر آن که تاریخ وضو را بداند، که باید بنا بر وضو داشتن بگذارد...
سبحانی: و اگر در بین نماز است احتیاطاً نمازرا تمام کند و وضو بگیرد، و اگر بعد از نماز است باید وضو بگیرد و بنابراحتیاط واجب نمازی را که خوانده دوباره بخواند.
زنجانی: چنانچه پیش از نمازشک کند باید وضو بگیرد و اگر در بین نماز شک کند نمی تواند به نماز خود اکتفا کند، بلکه باید وضو بگیرد و نماز خود را اعاده کند، و احتیاط مستحب آن است که نماز را رجاءً تمام کرده، پس از آن وضو بگیرد و نماز را اعاده کند. و اگر بعد از نماز شک کند، در صورتی که احتمال بدهد در حال شروع به نماز متوجه بوده است، نمازی که خوانده صحیح است، ولی بنابر احتیاط برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد. و اگر زمان وضو معلوم باشد و زمان سر زدن حدث از او مجهول باشد، در همه صورتها نماز او صحیح است و حکم به وضو دار بودن او می شود؛ بنابراین اگر مثلاً می داند که در هنگام ظهر وضو گرفته و نمی داند که آیا قبل از آن حدثی از او سرزده یا بعد از آن، نماز او صحیح است و می تواند تمام احکام وضو را بار کند.
۳- اراکی: مگر تاریخ وضو را بداند، و اگر نماز را خوانده است و تاریخ وضو را نمی داند باید وضو بگیرد و بنابر احتیاط واجب نمازی را که خوانده دوباره بخواند.
گلپایگانی، صافی: احتیاط آن است که نماز را تمام کند و با وضوی دیگر اعاده کند...
۴- خوئی، تبریزی: اگر بعد از نماز است، نمازی که خوانده صحیح است در صورتی که احتمال التفات در حال شروع به نماز را بدهد و برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی: اگر بعد از نماز است، نمازی که خوانده صحیح است و برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
وحید: اگر بعد ازنماز است نمازی که خوانده صحیح است در صورتی که علم نداشته باشد که در حال شروع به نماز غافل بوده، ولی برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد.
جوادی آملی: اگر پس از نماز است در صورت توجه در حال شروع به نماز، نمازی را که گذارده صحیح است و باید برای نماز بعدی اش وضو بگیرد.
نوری: بنابر احتیاط واجب نمازی را که خوانده دوباره بخواند.
مظاهری: اگر در بین نماز یا بعد از نماز است لازم نیست نمازی را که خوانده دوباره بخواند ولی باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
*****
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۹۰: کسی که جاهل به بطلان وضویش است و بعد از وضو متوجه آن میشود، واجب است برای اعمال مشروط به طهارت، وضو را اعاده کند و اگر با وضوی باطل نماز خوانده باشد اعاده‌ی آن نیز واجب میباشد.
امام خامنه ای: رساله آموزشی ص ۹۰: شک در وضو:
الف. در اصل وضو (شک دارد وضو گرفته یا نه):
- قبل از نماز: باید وضو بگیرد.
- در بین نماز: نمـاز او باطـل است و بایـد دوبـاره وضو بگیرد و نماز را دوباره بخواند.
- پس از نماز (شک دارد نماز خوانده شده با وضو بوده یا نه): نمازی که خوانده صحیح است، ولی باید برای نمازهای دیگر وضو بگیرد.
ب. در بطلان وضو (شک دارد وضویی که گرفته باطل شده یا نه): بنا را می‌گذارد بر این که وضوی او باطل نشده است.
ج. در صحت وضو (پس از انجام وضو شک دارد وضویی که گرفته صحیح بوده یا نه): به شک خود اعتنا نکند (و بنا بر صحّت بگذارد).
مسائل اختصاصی
خوئی، تبریزی، گلپایگانی، صافی، زنجانی، وحید: مسأله ۳۰۹، سیستانی: مسأله ۳۰۲، بهجت: مسأله ۳۰۷ - اگر بعد از وضو یا در بین آن یقین کند که بعضی جاها را نشسته یا مسح نکرده است، چنانچه رطوبت جاهایی(۱) که پیش از آن خشک شده(۲) باشد باید دوباره وضو بگیرد و اگر خشک نشده(۳) باید جایی را که فراموش کرده و آنچه بعد از آن است بشوید یا مسح کند(۴) و اگر در بین وضو در شستن یا مسح کردن جایی شک کند باید به همین دستور عمل کند.
(۱) زنجانی: تمام جاهایی...
(۲) خوئی، سیستانی، تبریزی، زنجانی، وحید: به جهت طول مدت خشک شده...
(۳) خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: یا به جهت گرمی هوا و مانند آن خشک شده...
زنجانی: یا به جهت باد یا گرمی هوا و مانند آن خشک شده...
(۴) وحید: باید جایی را که نشسته یا مسح نکرده و آنچه بعد از آن است بشوید یا مسح کند...
جوادی آملی: مسأله ۳۱۶- اگر پس از وضو یا در میان آن یقین کند که برخی از اعضای وضو را نشسته یا مسح نکرده است چنانچه رطوبت عضوهایی که پیش از آن است خشک شده باشد باید دوباره وضو بگیرد و اگر خشک نشده باید عضوی را که فراموش کرده و عضو پس از آن را بشوید یا مسح کند و اگر در بین وضو در شستن یا مسح کردن عضوی شک کند باید به همین دستور عمل کند.
مسأله ۳۰۳- اگر بعد از نماز شک کند که وضو گرفته یا نه۱، نماز او صحیح است، ولی باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
۱- خوئی، تبریزی، فاضل: در صورتی که احتمال بدهد که در حال شروع به نماز ملتفت حالش بوده است...
وحید: در صورتی که علم به غفلت در حال شروع به نماز نداشته باشد...
صافی: در صورتی که احتمال می دهد پیش از نماز به حکم لزوم وضو برای نماز ملتفت بوده...
زنجانی: در صورتی که احتمال دهد در حال شروع به نماز متوجه بوده –هرجند اجمالاً- که باید وضو داشته باشد نمازش صحیح است؛ ولی احتیاط آن است که برای نمازهای دیگر وضو بگیرد.
امام خامنه ای رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۰۲.
مسأله ۳۰۴- اگر در بین نماز شک کند که وضو گرفته یا نه، نماز او باطل است و باید وضو بگیرد و نماز را بخواند۱.
۱- مظاهری: نماز او صحیح است ولی باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
بهجت: مگر اینکه به امید صحیح بودن، نماز را بخواند، بعد اگر فهمید که وضو داشته نمازش بنابرأظهر صحیح است؛ و همچنین است اگر قبل از نماز شکّ کرد که وضو دارد یا نه، ولی گمان به وضو داشت.
گلپایگانی، صافی: احتیاط لازم آن است که نماز را تمام کند و بعد با وضوی دیگر آن را اعاده نماید.
مکارم: بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کند و بعد از آن وضو بگیرد واعاده نماید.
سیستانی: بنابراحتیاط واجب باید وضو بگیرد و نماز را دوباره بخواند.
امام خامنه ای رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۰۲.
*****
زنجانی: مسأله ۳۱۱- اگر در بین نماز شک کند که وضو گرفته یا نه، باید وضو بگیرد و نماز را دو باره بخواند و احتیاط مستحب آن است که نمازش را رجاءً تمام کند سپس وضو بگیرد و نماز را دوباره بخواند.
مظاهری: مسأله ۲۸۱- اگر در بین نماز یا بعد از آن شک کند که وضو گرفته یا نه، نماز او صحیح است ولی باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
مسأله ۳۰۵- اگر بعد از نماز شک کند۱ که قبل از نماز وضوی او باطل شده یا بعد از نماز، نمازی که خوانده صحیح است.
این مسأله در رساله آیات عظام مکارم و مظاهری نیست.
۱- خوئی، سیستانی، وحید: اگر بعد از نماز بفهمد که وضوی او باطل شده ولی شک کند...
مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۰۴.
امام خامنه ای رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۰۲.
*****
زنجانی: مسأله ۳۱۲- اگر بعد از نماز بفهمد که وضوی او باطل شده ولی شک کند قبل از نماز باطل شده یا بعد از نماز، چنانچه احتمال بدهد که در هنگام شروع نماز متوجه شرایط صحت نماز بوده نمازی که خوانده صحیح است.
مسأله ۳۰۶- اگر انسان مرضی دارد که بول او قطره قطره می ریزد۱ یا نمی تواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند۲، چنانچه یقین دارد۳ که از اول وقت نماز۴ تا آخر آن به مقدار وضو گرفتن و نماز خواندن مهلت پیدا می کند، باید نماز را در وقتی که مهلت پیدا می کند بخواند۵ و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب نماز است، باید در وقتی که مهلت دارد فقط کارهای واجب نماز را به جا آورد و کارهای مستحب آن مانند اذان و اقامه و قنوت۶ را ترک نماید۷.
۱- زنجانی: اگر انسان بیماری دارد که بول او قطره قطره می ریزد که به وی مسلوس گفته می شود...
۲- زنجانی: که به وی مبطون گفته می شود...
جوادی آملی: شخص مسلوس که ادرار او قطره قطره می ریزد یا فرد مبطون که نمی تواند از بیرون آمدن مدفوع خودداری کند...
۳- مکارم: چنانچه می داند...
۴- فاضل: چنانچه از اول وقت نماز...
۵- مکارم: وبه واجبات نماز قناعت کند و اذان و اقامه و قنوت را اگر مهلت نمی دهد ترک کند.
وحید: باید وضو و نماز را در وقتی که مهلت پیدا می کند انجام دهد، و اگر مهلت او به مقدار کارهای واجب وضو و نمازاست، باید در وقتی که مهلت دارد کارهای واجب وضو و نمازرا به جا آورد و کارهای مستحبّ را ترک نماید.
۶- زنجانی: بلکه سوره ...
۷- بهجت، نوری، سبحانی، مظاهری: کارهای مستحبّ آن مانند اذان و اقامه را ترک نماید (بهجت: اگر در مراقبت آن وقت، عسر و حرج و مشکلی برای او پیش نیاید).
مسأله اختصاصی
زنجانی: مسأله ۳۱۴- کسی که بول او قطره قطره می ریزد و به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند می تواند با همین حالت نماز بخواند و خروج بول با این کیفیت وضوی او را باطل نمی کند؛ بلکه وضو به سبب حدث به نحو متعارف،همچون خوابیدن یا بول یا غائط کردن مثل سایر مردم و ... باطل می شود.
مسأله ۳۰۷- اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند و در بین نماز چند دفعه بول۱ از او خارج می شود۲، (وضوی اول کافی است۳، ولی چنانچه مرضی دارد که در بین نماز چند مرتبه غائط از او خارج می شود۴) که اگر بخواهد بعد از هر دفعه وضو بگیرد سخت نیست۵، باید۶ ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت غائط۷ از او خارج شد وضو بگیرد۸ و بقیه نماز را بخواند۹.
۱- خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت، جوادی آملی: یا غائط...
۲- تبریزی: اظهر آن است که اگر همان نماز را با یک وضو بخواند کفایت می کند. و اگر غائط او پی در پی خارج می شود در صورتی که وضو گرفتن سخت نباشد بعد از خارج شدن در اثناء نماز فوراً وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند و باید از قبله منصرف نشود و مبطل دیگری از نماز را مرتکب نشود .[پایان مسأله]
۳- مظاهری: [پایان مسأله].
۴- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت عظام: خوئی، گلپایگانی، صافی، مکارم، بهجت و جوادی آملی نیست].
۵- بهجت: و عسر و حرج در کار نیست و کاری که نمازش را باطل می کند پیش نمی آید...
۶- خوئی: احتیاط این است که...
مکارم: بنابراحتیاط واجب...
۷- خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت، جوادی آملی: بول یا غائط....
۸- گلپایگانی، خوئی، بهجت، صافی: فوراً وضو بگیرد...
۹- خوئی : اگر چه اظهر آن است که اگر همان نماز را با یک وضو بخواند کفایت می کند.
اراکی، بهجت: و احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره با یک وضو بخواند (بهجت: و اگر در بین آن نماز وضوی او باطل شد اعتنا نکند).
گلپایگانی، صافی: و احتیاط واجب آن است که کسی که نمی تواند خود را از بول یا خارج شدن غائط نگاه دارد و وضو در بین نماز موجب به هم خوردن موالات نماز شود، همان نماز را دوباره با یک وضو بخواند و اگر در بین آن نماز، وضوی او باطل شد اعتنا نکند.
*****
فاضل: مسأله ۳۱۲- کسی که نمی تواند از خروج بول جلوگیری کند و به مقدار وضو و نماز وقت پیدا نمی کند و در بین نماز چند دفعه بول از او خارج می شود، اگر برای او حرجی نیست یعنی سختی که معمولاً تحمل نمی شود در آن نباشد، باید ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت بول از او خارج شد بنابر احتیاط واجب وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند؛ و نیز اگر مرضی دارد که در بین نماز چند مرتبه غائط از او خارج می شود، اگر برای او حرجی نیست باید ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت غائط از او خارج شد وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند.
وحید: مسأله ۳۱۴- اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمیکند و در بین نماز یک یا چند دفعه بول یا غائط از او خارج می شود، اگر همان نماز را با یک وضو بخواند کفایت میکند، هرچند احتیاط مستحبّ این است که هر وقت بول یا غائط از او خارج شد در فاصله ای که موالات به هم نخورد، وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند.
زنجانی: مسأله ۳۱۴- کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط جلوگیری کند و به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند، چنانچه در بین نماز یک یا چند دفعه غائط از او خارج می شود، به طوری که وضو گرفتن بعد از هر بار خروج غائط برای او حرجی نیست، باید آبی در کنار خود قرار دهد و بعد از هر دفعه خروج غائط فوراً با رعایت شرائط نماز، مانند رو به قبله بودن؛ وضو بگیرد و نماز را از جایی که قطع کرده ادامه دهد؛ و اگر این کار برای او حرجی است، می تواند با همان حال نماز بخواند و تنها حدث به نحو متعارف وضوی او را باطل می کند.
سیستانی: مسأله ۳۰۷– اگر به مقدار وضو و قسمتی از نماز مهلت پیدا میکند و در بین نماز یک دفعه یا چند دفعه ادرار یا مدفوع از او خارج میشود، احتیاط لازم آن است که در مهلتی که دارد وضو گرفته و نماز بخواند، ولی در میان نماز یا بعد از نماز لازم نیست به سبب ادرار یا مدفوع خارج شده، وضو را تجدید کند بلکه حتّی یک وضو برای چندین نمازش کافی است، مگر اینکه چیز دیگری که وضو را باطل میکند، مانند خواب از او سر بزند و یا ادرار و مدفوع به طور طبیعی از او خارج شود، و بهتر است برای نماز بعدی وضو بگیرد.
مکارم: مسأله ۳۲۹ـ اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پيدا نمى کند کافی است برای هر نماز یک وضو گرفته و بلافاصله نماز را بخواند و لو اینکه در بین نماز چیزی از او خارج شود.
سبحانی: مسأله ۲۵۶- اگر به مقدار وضو و نماز مهلت پیدا نمی کند ولی در بین نماز فقط چند مرتبه بول و غائط از او خارج می شود بطوری که اگر بخواهد بعد از هر کدام وضو بگیرد مشکل نیست، در این صورت باید بنابراحتیاط واجب ظرف آبی پهلوی خود بگذارد و هر وقت چیزی از او خارج شد وضو بگیرد و بقیه نماز را بخواند و حتی الامکان همان نماز را با یک وضو دوباره بخواند و اگر در بین آن نماز وضوی او باطل شد اعتنا نکند اما اگر چنان پی درپی از او خارج می شود که این کار برای او مشقّت بار است یک وضو کافی است.
مسأله ۳۰۸- کسی که غائط۱ طوری پی در پی از او خارج می شود که وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او سخت است، اگر بتواند مقداری از نماز را با وضو بخواند، باید برای هر نماز یک وضو بگیرد.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱- اراکی، گلپایگانی، بهجت، صافی: بول یا غائط ...
خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۱۲.
*****
فاضل: مسأله ۳۱۳- کسی که غائط پی درپی از او خارج می شود، باید مثل مسأله قبل عمل کند تا وقتی که برای او حرجی باشد.
زنجانی: مسأله ۳۱۷- کسی که نمی تواند از خروج بول یا خروج باد جلوگیری کند لازم نیست برای هر نماز وضو بگیرد، همچنین در مورد کسی که نمی تواند از خروج غائط جلوگیری کند و وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او حرجی است. ولی اگر حرجی نیست باید برای هر نماز وضوبگیرد و فوراً مشغول نماز شود. و اگر از او غائط خارج شود به دستور مسأله [۳۰۷] رفتار کند.
مکارم مسأله ۳۳۰، سبحانی: مسأله ۲۵۶- چنانچه که گفته شد، هرگاه بول یا غائط طوری پی در پی از او خارج شود که وضو گرفتن بعد ازهر دفعه برای او بسيار مشکل است یک وضو کافی است، بلکه می تواند دو نماز مانند ظهر و عصر را با همان یک وضو بخواند، اگر چه احتیاط آن است که برای هر نماز یک وضو بگیرد.
مکارم مسأله ۳۳۱، سبحانی: مسأله ۲۵۷- هرگاه این گونه افراد با اختیار خود بول یا غائط کنند باید وضو بگیرند.
مسأله ۳۰۹- کسی که بول پی در پی از او خارج می شود اگر بین دو نماز، قطره بولی از او خارج نشود می تواند بایک وضو هر دو نماز را بخواند و قطره هایی را که بین نماز خارج می شود اشکال ندارد.
این مسأله در رساله سایر آيات عظام نیست.
*****
فاضل: مسأله ۳۱۴- در فرض سابق، اگر به طوری باشد که نمی تواند هیچ مقدار از نماز خود را با وضو بخواند، برای هر نماز یک وضو بگیرد. و اگر بین دو نماز، غائط از او خارج نشود می تواند با یک وضو هر دو نماز را بخواند، و قطره هایی که بین نماز خارج می شود اشکال ندارد، گر چه سزاوار است احتیاط مراعات شود.
مسأله ۳۱۰- کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود اگر نتواند هیچ مقدار از نماز را با وضو بخواند، می تواند چند نماز را با یک وضو بخواند۱، مگر اختیاراً بول یا غائط کند یا چیز دیگری که وضو را باطل می کند پیش آید.
این مسأله در رساله آیات عظام: خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی، وحید و سبحانی نیست.
۱- گلپایگانی، اراکی، بهجت، صافی: احتیاط واجب آن است که برای هر نماز یک وضو بگیرد (بهجت: و اگر با تیمّم می تواند مقداری از نماز را با تیمّم بخواند تیمّم هم بنماید).
مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۰۸.
مسأله ۳۱۱- اگر مرضی دارد که نمی تواند از خارج شدن باد جلوگیری کند۱، باید به وظیفه کسانی که نمی توانند از بیرون آمدن غائط۲ خودداری کنند عمل نماید.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱- زنجانی: خروج باد، وضو را باطل نمی کند و می تواند با همان حال نماز بخواند.
۲- خوئی، گلپایگانی، سیستانی، بهجت، مکارم، صافی، وحید ، سبحانی: بول و غائط...
مسأله ۳۱۲- کسی که غائط۱ پی در پی از او خارج می شود، باید برای هر نمازی وضو بگیرد و فوراً مشغول نماز شود ولی برای به جا آوردن سجده و تشهّد فراموش شده و نماز احتیاط که باید بعد از نماز انجام داد در صورتی که آنها را بعد از نماز فوراً۲ به جا بیاورد، وضو گرفتن لازم نیست.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
۱- گلپایگانی، بهجت، مکارم، صافی: بول یا غائط...
۲- [کلمه «فوراً» در رساله آیت الله بهجت نیست]
*****
خوئی، تبریزی: مسأله ۳۱۵، سیستانی: مسأله ۳۰۸- کسی که بول او طوری پی در پی از او خارج می شود که وضو گرفتن بعد از هر دفعه برای او سخت است(۱) برای هر نمازش بدون اشکال یک وضو کفایت می کند، بلکه اظهر این است که یک وضو برای چندین نماز نیز کافی است، مگر اینکه محدث به حدث دیگری گردد(۲) و بهتر آن است که برای هر نماز یک وضو بگیرد، ولی برای سجده و تشهّد قضا شده و نماز احتیاط، وضوی دیگری لازم نیست(۳).
(۱) تبریزی: کسی که بول او پی در پی از او خارج می شود...
(۲) سیستانی: کسی که ادرار یا مدفوع طوری پی در پی از او خارج می شود که به مقدار وضو و قمستی از نماز مهلت پیدا نمی کند یک وضو برای چندین نمازش کافی است. مگر اینکه چیز دیگری که وضو را باطل می کند مانند خواب از او سر بزند و یا ادرار و مدفوع به طور طبیعی از او خارج شود...
(۳) تبریزی: و این چنین است اگر غائط از او پی در پی خارج شود و تجدید وضو سخت باشد.
وحید: مسأله ۳۱۵- کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود یک وضو برای چندین نماز او کافی است مگر آنکه محدث به حدث دیگری گردد و بهتر آن است که که برای هر نماز یک وضو بگیرد ، و برای بجا آوردن سجده و تشهد فراموش شده و نماز احتیاط وضوی دیگری لازم نیست.
زنجانی: مسأله ۳۱۸- سجده و تشهّد فراموش شده و نماز احتیاط حکم اجزای نماز را دارد؛ بنابراین برای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط جلوگیری کند اگر در ضمن سجده یا تشهّد فراموش شده یا نماز احتیاط غائط از وی خارج شود، چنانچه حرجی نیست، باید وضو بگیرد و بقیه عمل را انجام دهد و بنابراحتیاط در سجده سهو نیز همین طور رفتار کند.
مکارم: مسأله ۳۳۳- کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود باید بعد از هر وضو فوراً مشغول نماز شود و برای بجا آوردن نماز احتیاط و سجده و تشهّد فراموش شده، وضو گرفتن دیگری لازم نیست، به شرط اینکه میان نماز و این کارها فاصله ای نیندازد.
مسائل اختصاصی
خوئی، تبریزی: مسأله ۳۱۶، سیستانی: مسأله ۳۰۹- کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود، لازم نیست بعد از وضو فوراً نماز بخواند، اگر چه بهتر این است که به نماز مبادرت نماید.
وحید: مسأله ۳۱۶- کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود، لازم نیست بعد از وضو فوراً نماز بخواند،اگر چه احتیاط مستحبّ این است که بعد از وضو فوراً نماز بخواند.
خوئی، تبریزی، وحید: مسأله ۳۱۷: سیستانی: مسأله ۳۱۰، جوادی آملی ۳۲۶: کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود، بعد از وضو گرفتن جایز است که نوشته قرآن را مسّ نماید، اگر چه در غیر حال نماز باشد.
وحید: مسأله ۳۱۷: کسی که بول یا غائط پی در پی از او خارج می شود، بعد از وضو بنابراحتیاط مستحبّ از مسّ آنچه که مسّ آن بر مُحدِث حرام است اجتناب نماید.
جوادی آملی: مسأله ۳۲۶- كسی كه پی درپی، ادرار يا مدفوع از او خارج میشود، پس از وضو گرفتن جايز است كه نوشتهٔ قرآن را مسّ كند، اگرچه در غير حال نماز باشد.
مسأله ۳۱۳- کسی که بول او قطره قطره می ریزد۱ باید برای نماز به وسیله کیسه ای که در آن، پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن بول به جاهای دیگر جلوگیری می کند، خود را حفظ نماید۲ و احتیاط واجب آن است که پیش از هر نماز مخرج بول را که نجس شده آب بکشد۳، و نیز کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه ممکن باشد باید به مقدار نماز از رسیدن غائط به جاهای دیگر جلوگیری نماید. و احتیاط واجب آن است که اگر مشقّت ندارد، برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد۴.
۱- مظاهری: یا نمی تواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند...
۲- مظاهری: و لازم نیست که پیش از هر نماز مخرج بول یا غائط را که نجس شده آب بکشد و همچنین واجب نیست خود را معالجه نماید.
۳- فاضل: و کیسه را هم بنابر احتیاط واجب تطهیر نماید...
بهجت: مخرج بول و کیسه ای را که نجس شده آب بکشد یا عوض کند...
وحید: مگر در صورتی که موجب هرج باشد. و در صورتی که جمع ما بین ظهر و عصر و مغرب و عشا می کند شستن بین دو نماز لازم نیست...
۴- فاضل: احتیاط واجب آن است که اگر حرجی نیست برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد.
وحید: احتیاط واجب آن است که برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد، مگر در صورتی که موجب حرج باشد.
*****
مکارم: مسأله ۳۳۴- کسی که بول یا غائط از او بي اختيار خارج می شود باید برای نماز به وسیله کیسه و مانند آن از آلودگی جاهای دیگر بدن جلوگیری کند و احتیاط آن است که پیش از هر نماز مخرج را آب بکشد.
مکارم: مسأله ۳۳۵- کسانی که دارای چنین بیماری هستند، اگر به آسانی قابل معالجه باشند واجب است معالجه کنند و اگر نکنند، برای آنها اشکال دارد.
زنجانی: مسأله ۳۱۹- کسی که بول او قطره قطره می ریزد باید برای نماز به وسیله کیسه پاکی که در آن، پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن بول به جاهای دیگر جلوگیری می کند، خود را حفظ نماید و باید برای هر نماز مخرج بول را که نجس شده آب بکشد و نیز کیسه را که نجس شده آب کشیده یا آن را تعویض نماید. ولی اگر نماز ظهر و عصر را با هم بخواند لازم نیست برای نماز عصر مخرج بول و کیسه را تطهیر نموده و می تواند با همان حال نماز عصر را هم بخواند. و همچنین است اگر نماز مغرب و عشا را با هم بخواند، و در هر حال تا می تواند باید از سرایت نجاست به جاهای دیگر بدن جلوگیری کند و نیز کسی که نمی تواند از بیرون آمدن غائط خودداری کند، چنانچه ممکن باشد باید به مقدار نماز از رسیدن غائط به جاهای دیگر جلوگیری نماید در صورت امکان برای هر نماز مخرج غائط را آب بکشد و اگر در وسط نماز هم غائط بیرون آید بنابر احتیاط اگر مشقّت ندارد مخرج غائط را آب بکشد.
جوادی آملی: مسأله ۳۲۷- کسی که ادرار او قطره قطره می ریزد باید برای نماز با کیسه پاکی که در آن پنبه یا چیز دیگری است که از رسیدن ادرار به جاهای دیگر جلوگیری می کند خود را حفظ کند و به احتیاط واجب پیش از هر نماز مخرج ادرار را که نجس شده بشوید نیز کسی که نمی تواند از بیرون آمدن مدفوع خودداری کند چنانچه ممکن باشد باید به مقدار نماز از رسیدن مدفوع به عضوهای دیگر جلوگیری کند و به احتیاط واجب اگر مشقت ندارد برای هر نماز مخرج مدفوع را بشوید.
مسأله ۳۱۴- کسی که نمی تواند ازبیرون آمدن بول و غائط خودداری کند۱ در صورتی که ممکن باشد و مشقّت و زحمت و خوف ضرر نداشته باشد۲ باید به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید۳ و بنابر احتیاط واجب اگر چه خرج داشته باشد، بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود، خود را معالجه نماید.
۱- خوئی، سیستانی: در صورتی که ممکن باشد به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید، بهتر آن است که جلوگیری نماید اگر چه خرج داشته باشد، بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود بهتر آن است که خود را معالجه کند.
تبریزی: در صورتی که ممکن باشد به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط جلوگیری نماید بهتر آن است که جلوگیری نماید بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود احوط آن است که خود را معالجه نماید.
وحید: در صورتی که ممکن باشد و موجب حرج نباشد باید به مقدار نماز از خارج شدن بول یا غائط جلوگیری نماید، و در صورتی که مرض او به آسانی معالجه شود باید خود را معالجه نماید.
۲- گلپایگانی ، فاضل، صافی: در صورتی که ممکن باشد...
۳- فاضل: اگر چه متضمن مخارجی باشد.و بنابراحتیاط واجب اگر مرض او معالجه می شود خود را معالجه کند.
گلپایگانی، اراکی، بهجت، صافی، نوری، سبحانی: اگرچه خرج داشته باشد؛ بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه می شود احتیاط واجب (زنجانی: احتیاط مستحبّ) آن است که خود را معالجه کند.
بهجت: اگر چه خرج داشته باشد و خرج آن به او ضررزیادی نزند؛ بلکه اگر مرض او به آسانی یعنی بدون عسر شخصی معالجه می شود احتیاط واجب آن است که خود را معالجه کند.
جوادی آملی: اگرچه هزینه داشته باشد بلکه اگر مرض او به آسانی معالجه شود به احتیاط واجب خود را معالجه کند.
مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۳۱۳.
*****
زنجانی: مسأله ۳۲۰- کسی که نمی تواند ازبیرون آمدن بول یا غائط یا باد خودداری کند در صورتی که ممکن باشد باید به مقدار نماز از خارج شدن بول و غائط و باد جلوگیری کند، اگر چه خرج داشته باشد، بلکه اگر بیماری او به آسانی معالجه می شود احتیاط مستحبّ آن است که خود را معالجه کند.
مسأله ۳۱۵- کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط۱ خودداری کند، بعد از آنکه مرض او خوب شد، لازم نیست نمازهایی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید. ولی اگر در بین وقت نماز مرض او خوب شود، باید۲ نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند۳.
۱- زنجانی: بول یا غائط یا باد...
۲- سیستانی: بنابر احتیاط لازم...
بهجت: بنابر احتیاط مستحب...
۳- مظاهری: لازم نیست نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند.
*****
مکارم: مسأله ۳۳۶- کسانی که به چنین بیماری [خارج شدن بول یا غائط] مبتلا هستند پس از بهبودی لازم نیست نمازهایی را که در وقت بیماری طبق دستورهای بالا خوانده اند قضا نمایند، ولی اگر قبل از پایان وقت نماز بهبودی یابند باید نمازی را که وقتش باقی است اعاده کنند ( بنابر احتیاط واجب).
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
