دنیا پیش از برانگیخته شدن حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم به پیامبری، دنیایی سراسر ظلمت و جهالت بود. انوار هدایت در دریاهای گمراهی از بین رفته بودند و آفتاب درخشان دین در تاریکی جهالت گرفته بود و ابرهای ضلالت روی ماه های دین ها را پوشانده بودند. در چنین فضایی، بازار علم و دانش کساد و خردها فاسد گشته بود تا بدان جا که بزرگان قوم، برای خود بازاری درست کرده و در آن بازار به صفات و حالات حیوانی خویش فخر می فروختند و دروغ پردازی و ادعاهای باطل را از کارهای بزرگ می دانستند.
کار انان به جایی رسیده بود که چوب ها را می تراشیدند و سنگ ها را درست می کردند سپس آنها را به عنوان پروردگار جهانیاتن و آفریدگار آفریده ها مورد پرستش قرار می دادند و در برابرشان، روی خود را به علامت سجده بر روی خاک می گذاشتند و از بس که دچار جهل و حماقت بودند، برای این بت ها قربانی هم می کردند. آنان به خاطر این گمراهیشان مستحق هلاکت جاویدان و عذاب دردناک جهنم نزدیک شده بودند. انان به علت پیروی از هوای نفس و کجروی ها یشان خشم و غضب خداوند را برای خود خریده و به خاطر ظلم و ستمشان، زبانه اتش دوزخ را برافروخته بودند چه آتش هایی که برای گورهای خود روشن نکرده و چه نورهایی که به تاریکی مبدل نساخته بودند. چه ستم ها و ظلم ها که در اثر جهالت و نادانی جزو عادات و سنت ها قرار نداده و چه آزارها و صدماتی که به خاطر حماقت به ان مبتلا نگشتند. آنها با ظلم و ستم، شهرها را ویران نموده و بندگان خدا را نابود می کردند.
مردم عصر جاهلیت از شهوات خود پیروی می کردند آنان نماز را تباه ساخته و فرامین خدا را اطاعت نمی کردند. دختران را زنده به گور می کردند و نماز را به پا نمی داشتندو با خداوند که صاحب زندگانی و مرگ است به منازعه می پرداختند و خلاف راهی که پیامبران و انبیای الهی به آنان گفته بودند می رفتند و به خاطر همین اعمال زشت و ننگین، سزاوار بدترین هلاکت ها شده بودند.
نعمت بعثت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم
درچنین دنیای تیره و سیاهی بود که خداوند متعال، برای هدایت آفریدگان خویشع خاتم رسولان حضرت محمد مصطفی را به رسالت برانگیخت تا او پرچم هدایت را بلند کند و کتابی بر آن حضرت فرو فرستاد تا به نور آن کتاب، گمراهی های دوران جاهلیت را از بین ببرد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم به وسیله قرآن، نادانی ها و جهالت ها را از بین ببرد، و هدایت ها را نشر داد و کمالات را با آن تکمیل نمود و نماز را به وسیله آن زنده کرد و ضلالت ها را به هلاکت رساند و فکرهای پریشان و آشفته را جمع نمود و علم و دانش را به وسیله قرآن، کامل و نور را با آن تمام کرد. پس این نور هدایت پرتو افکن شد و هر کس که طالب هدایت بود پرتوی از آن نور را برگرفت و راه ها به واسطه این نور روشن شدند و طریق حق آشکار گردید.
«قد جاءکم من الله نور و کتاب مبین یهدی به الله من اتبع رضوانه سبل السلام و یخرجهم من الظلمات الی النور باذنه و یهدیهم الی صراط مستقیم» (مائده- 16-15)
« از طرف خدا نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد خداوند به برکت آن، کسانی را که از خشنودی او پیروی می کنند به راه های سلامت هدایت می کند و به فرمان خود، از تاریکی ها به سوی روشنایی می برد و آنها را به سوی راه راست رهبری می نماید.»
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم شریعت کاملی را از سوی خدا تشریع فرمود و حکمت کاملی آورد تا بدان جا که حتی برای تمام حرکات و سکنات انسان احکام مخصوصی بیان فرمود و در این احکام، حکمت و مصلحت را نیز رعایت کرد و برای امت خود، آشکارا تمامی اعمالی مه انسان را به خدا و بهشت نزدیک کرده و اتش دوزخ را دور می سازد بازگو کرد.
در زمان سراسر نیک بختی و سعادت زندگانی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، علومی از او و جانشینان گرامی اش علیهم السلام منشر شد که سرتاسر گیتی را پر کرد و او در اندک زمانی، علومی مثل فقه، علم اخلاق معارف و حکمت را بین امت خویش کامل کرد به طوری که حکمت گذشتگان در زمان های طولانی به آن نمی رسد و در یک کلام پیامبر با شریعت و آیین و حکمت و نوری آمد که این شریعت قادر است مردم دنیا را در مدت زمان کوتاه عمرشان به بالاترین درجات کمال و مراتب وصال خداوند با جلال و با شکوه برساند.
منبع: ترجمه کامل المراقبات، تألیف میرزرا جوادآقا ملکی تبریزی