انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

(۳۲) برخی از احکام و مسائل پزشکی

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
برخی از احکام و مسائل پزشکی
اجرا در دانشگاه پزشکی کاشان ۳۱ خرداد ۱۴۰۱
فهرست مطالب:
(۱) مقدمه
(۲) لزوم یاد گیری احکام شرعی،...
(۳) برخی از مسائل پزشکی و درمانی و تحصیلی:
{۱} وجوب کفائی تحصیل تخصّصی بانوان:
{۲} لزوم رعایت احکام لمس و کنترل نگاه...
{۳} سقط جنین:
    
(۱) مقدمه
احکام و مسائل پزشکی مانند احکام و مسائل هر موضوعی زیاد است و در دانشگاههای پزشکی واجب است در کنار واحدها و دروس تخصصی پزشکی واحدهائی نیز برای آگاهی از آنها اختصاص دهد تا پزشکان عزیز و سایر کادر درمانی با احکام شرع آشنا شوند.
    
(۲) لزوم یاد گیری احکام شرعی، تکلیف شرعی اساتید محترم و دانشجویان عزیز:
تکلیف شرعی اساتید محترم و دانشجویان عزیزی که در هر بخش پزشکی و درمانی قرار دارد این است که - برای:
{۱} شرعی بودن کارش
{۲} پاسخگو بودن عملش در قیامت
{۳} استحقاق شرعی دریافت اجر عمل و درمانش
{۴} در امان ماندن از عوارض زیانباردنیا و آخرتش عمل و درمان و طبابت. - به احکام و مسائل موضوع کارش آگاهی داشته باشد و پس از آگاهی مبادرت به انجام آن کار کند.
    
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام): مامِنْ حَرَکَة اِلاَّ وَاَنْتَ مُحْتاجٌ فیها اِلى مَعْرِفَة؛
هیچ حرکت و کارى نیست مگر این که در انجام آن! نیازمند به آگاهى و آشنایى و معرفت هستى.
۱. سفینة البحار، ج۱، ص ۱۵.
ثمره آگاهی:
ثمره آگاهی از احکام و مسائل شرعی برای رویاروئی پزشک و بیمار؛ موجب میشود تا پزشک بیمار و بیمار پزشک را گرفتار گناه نکند.

(۳) برخی از مسائل پزشکی و درمانی و تحصیلی:
{۱} وجوب کفائی تحصیل تخصّصی بانوان:
واجب کفائی بودن تحصیل تخصص درمان توسط همجنس برای درمان بیماریهای:
(۱) مجاری ادرار و کیه،
(۲) قلب،
(۳) سونوگرافی،
(۴) اورتوپد،
(۵) گوش، چشم، حلق، بینی، دندان و...
(۶) به ویژه زایمان.
در موارد مذکور و سایر موارد؛ وجود متخصّص و پزشک و جرّاح زن واجب و لازم است و بر همه دختران و بانوان توانمند واجب کفائی است که در امور فوق و ... کشور را بی نیاز کنند.
   
{۲} لزوم رعایت احکام لمس و کنترل نگاه بین اساتید و دانشجویان یا دانشجویان و دانشجویان و پزشکان و بیماران غیر همجنس:
(۱) اگر دختران یا پسران دانشجو دانشگاه پزشکی؛ برای آموزش، چاره ای جز معاینه فرد اجنبی، از طریق لمس و نظر ندارند و معاینات جزو برنامه درسی باشد و برای کارآموزی و آمادگی آنان برای معالجه بیماران در آینده مورد نیاز باشد و انجام ندادن باعث شود از تشخیص بیماری افراد مریض عاجز باشند و دوران بیماری بیمار طولانی یا منجر به فوت بیمار شود، و اینها از موارد ضروری برای کسب تجربه و آگاهی از نحوه درمان بیماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.
(۲) به مجرد اینکه معاینه پزشکی، از برنامه های آموزشی و یا از تکالیف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعی برای ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمی شود، بلکه ملاک در این زمینه فقط نیاز آموزشی برای نجات جان انسان و یا اقتضاء ضرورت می باشد.
(۳) اگر نگاه کردن به عکس مردان و زنان غیرمسلمان که در کتاب‌های اختصاصی رشته‌ی درسی به صورت نیمه‌عریان وجود دارد به قصد ریبه نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.
(۴) هنگام وضع حمل زن جایز نیست زنان پرستار عمداً و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنین پزشک هم باید از نگاه کردن و لمس بدن زنی که بیمار است، تا زمانی که اضطرار پیدا نکرده، خودداری کند و البته بر زنی که وضع حمل میکند واجب است در صورت توجه و توانایی، بدن خود را بپوشانند و یا از کس دیگری بخواهند این کار را انجام دهد.
(۵) در خلال تحصیلات دانشگاهی، برای آموزش از دستگاه‌های تناسلی مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده اند استفاده می کنند، عورت مصنوعی حکم عورت واقعی را ندارد و نگاه کردن و لمس آن‌ها بدون قصد ریبه و یا تحریک شهوت شدن اشکال ندارد.
(۶) فراگیری علوم پزشکی برای بانوان با استعداد در یادگیری علوم پزشکی وقتی برخی از بانوان به برخی پزشکان مرد مراجعه میکنند و آثار سوئی بر آن مترتب است، واجب کفائی است.
(۷) در صورت نیاز پزشکی و ضرورت لازم‌المراعات معاینه بیماران غیر هم‌جنس در مراکز درمانی جهت آموزش مانع ندارد و گرنه نظر به نامحرم جایز نیست.
(۸) دیدن تصاویر عریان زنان و مردان غریبه‌ی مسلمان وغیر مسلمان ناشناس که جزو امر آموزش پزشکی است بدون ریبه و فساد مانع ندارد.
منبع: پایگاه اینترنتی امام خامنه ای (مدّظلّه)
ــــــــــــــ
(۱) نگاه غیرهوس آلود، در مورد وجه و کفّین اشکالى ندارد.
(۲) نگاه بیش از مقدار مجاز به دستها و صورت غیر همجنس استاد زن یا دانشجوی دختر جایز نیست و باید حجاب به گونه باشد که زاید بر وجه و کفّین ظاهر نشود.
(۳) نگاه کردن به تصاویر عریان موجود در کتابهاى پزشکى، که آموزش آن براى دانشجویان ضرورى است، بدون قصد لذّت و ریبه اشکالى ندارد. و در صورت ریبه، در موارد ضرورت و به مقدار ضرورت نگاه شود.
(۴) نگاه به جسد همجنس و غیر همجنس، مسلمان و غیر مسلمان، در مقام آموزش پزشکى براى معاینه و کالبد شکافى، یا قطع اعضا و پیوند در موارد ضرورت و به مقدار ضرورت جایز است.
(۵) نگاه کردن به اعضاى جدا شده از جسد نامحرم که گاه در سالن تشریح و به هنگام آموزش مسائل پزشکى، رخ مى دهد اشکالى ندارد.
(۶) اگر احتمال زیادى دهد که در طىّ آموزش بیماران زن وجود نخواهد داشت، یا اینکه اگر وجود داشته باشد شرایط آموزش مهیا نخواهد شد؛ و در هر دو صورت فوت این فرصت موجب نقصان سطح علمى اش خواهد شد، یا اینکه یادگیرى بهتر را از دست مى دهد یا اینکه عدم اطلاع و مهارت کافى موجب کوتاهى و قصور در درمان بیماران خواهد شد؛ و این نگاه مقدّمه انحصارى براى تکمیل دانش پزشکی و جهت نجات جان مسلمانان باشد، به مقدار ضرورت جایز است.
(۷) نگاه مستقیم به عورت بیمار، براى یادگیرى مسأله مهمّ پزشکى، یا درمان و با فرض اینکه در حال حاضر در محیط هاى آموزشى از طریق نگاه مستقیم به عورت بیمار آموزش داده مى شود و شرایط و مقدّمات نگاه غیر مستقیم فراهم نباشد به مقدار ضرورت جایز است.
منبع: استفتائات جدید آیةالله مکارم، ج ۱، ص ۸۲۵.
    
{۳} سقط جنین:
سقط جنین از نظر پزشكي یعنی انداختنِ حملِ ناقصُ الخِلقه و يا ناتمام.
جنين دو قسم است:
۱- جنين دارای روح.
در حرمت سقط جنين در این فرض ميان فقیهان شيعه و سنی اختلافی نیست زيرا جنين دارای نفس است و براساس برخی از آيات و احاديث سقط جنین در این فرض قتل انسان محسوب می شود و گناه کبیره و حرام است.
۲- جنين فاقد روح.
دو مبحث در مورد جنين فاقد روح:
(۱) دميده شدن روح در جنين
برخی از پزشكان معتقدند: جنين فاقد روح نداريم و حتی «اسپرم» مرد و «تخمک» زن قبل از عمل لقاح حيات دارند.
برخی دیگراز پزشكان معتقدند: جنين مدتها قبل از اينكه مادر، حركت او را در رحم خود احساس كند حركت دارد.
البته بايد دانست كه مقصود فقها منحصرا حيات نباتی یا حیوانی نيست؛ بلكه حيات انسانی است كه از نفخ روح به بدن تحقق می يابد.
اقسام و انواع حيات:
(۱) حیات نباتی، (۲) حیات حيوانی، (۳) حیات انسانی.
حيات نباتي نيازمند غذا، تنفس، حرارت و ... است.
حيات حيواني علاوه بر اين امور نيازمند احساس و حركت اختياری نیز است.
حيات انسانی افزون بر احساس و حركت، قابليت ادراك كليات را نيز دارد و اثر نفس ناطقه مجرد می باشد.
در هر حال مقصود دانشمندان اسلامي از حيات جنين، حيات انسانی است.
 (۲) جنين فاقد روح
در این بخش، حكم سقط جنين در فروض زير مورد بررسي قرار دارد:
۱- در فرض يقين به مرگ جنین.
۲- در فرض بقای جنين که موجب مرگ مادر شود.
۳- در فرض بقای جنین در رحم و حمل آن که موجب آسيب به سلامت مادر شود.
۴- در فرض حمل يا ولادت که مستلزم حرج شديد برای مادر شود
۵- در فرض حمل ناشي از زنا و...
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -