آیت الله العظمــی بهجت(قدس سره)

واجب سوم از عمره تمتّع: «دو ركعت نماز» است.

559 1 ـ بعد از اين كه طواف به پايان رسيد، بايد دو ركعت نماز طواف مانند نماز صبح بجا آورده شود.

560 2 ـ بلند يا آهسته خواندن نماز طواف، جائز است و در آن خواندن هر سوره اى نيز جائز است هر چند مستحب است در ركعت اول بعد از حمد، سوره توحيد و در ركعت دوم «قل يا أيّها الكافرون» خوانده شود.

جواز جماعت در نماز طواف

561 خواندن نماز طواف به صورت جماعت، جائز است و شخص مى تواند به كسى كه او هم نماز طواف واجب را مى خواند، اقتدا نمايد.

زمان نماز طواف

562 نماز طواف بايد بعد از طواف بجا آورده شود و بين آن دو فاصله نشود و تأخير در حدّ متعارف مانعى ندارد.

مكان نماز طواف

563 1 ـ مكان نمازِ طوافِ واجب، نزد مقام ابراهيم عليه السلام است و احوط آن است كه پشت مقام بجا آورده شود به گونه اى كه عرفا صدق كند كه نماز را نزد مقام بجا آورده است.

564 2 ـ خواندن نماز طواف مستحبى در هر جاى مسجد الحرام، جائز است.

وظيفه در هنگام ازدحام

565 اگر به نحوى كه در مسأله قبل بيان شد نتوانست نماز را بجا آورد، بايد در يكى از دو طرف مقام بجا آورد.

و اگر آن هم ممكن نشد، حتى الامكان نزديكترين فاصله را رعايت نمايد يعنى نزديكترين فاصله را به پشت مقام در نظر گيرد. و اگر آن هم ممكن نشد، نماز را در نزديكترين فاصله به يكى از دو طرف مقام بجا آورد با رعايت احتياط در صورت دوران بين فاصله دورتر در پشت مقام و فاصله نزديكتر در دو طرف، به اين كه جمع كند بين نماز خواندن در پشت مقام و بين يكى از دو طرفِ نزديكتر، بلكه بعدا هر گاه ممكن شد اگر چه در آخرين وقت امكان باشد، نماز را در پشت مقام، اعاده نمايد.

اگر كسى در غير مقام نماز خواند

566 1 ـ اگر كسى به خاطر ندانستن مسأله، نماز طواف را در غير مقام بخواند، وظيفه اش آن است كه نماز را نزد مقام بخواند و اگر برايش ممكن نيست ـ مثلاً از حج برگشته ـ همان جا كه هست نماز را بجا آورد و احتياطا كسى را نائب كند كه در نزد مقام نماز بخواند.

567 2 ـ اگر كسى عمدا نماز را در غير محلّى كه بيان شد بخواند، كافى نيست به تفصيلى كه گذشت.

ترك نماز طواف

568 1 ـ اگر كسى عمدا نماز طواف را بجا نياورد، يا عمدا باطل بجا آورد، عمره و حجش باطل نيست ولى وظيفه دارد كه به دستور مسأله بعد ـ ترك سهوى آن ـ عمل كند.

2 ـ اگر كسى سهوا نماز طواف را ترك نمايد، چند حالت دارد:

569 الف ـ اگر كسى بعد از سعى يادش آمد كه نماز طواف را نخوانده، فورا آن را در محلش بجا آوردو ظاهر آن است كه اعاده سعى و غير آن لازم نيست اگر چه احوط است.

570 ب ـ اگر در اثناى سعى يادش آمد كه نماز طواف را نخوانده، سعى را قطع نمايد و نماز طواف را در محلش بجا آورد، سپس سعى را اتمام نمايد.

571 ج ـ اگر يادش نيامد تا از مكه خارج شد، بايد برگردد و آن را بجا آورد؛ و اگر بازگشتن دشوار باشد، هر جا كه يادش آمد آن را بجا آورد و احتياط مستحب آن است كه نائب هم بگيرد؛ و اگر تا وقت وفات آن را ترك كرد، بر ولىّ او واجب است كه آن را بجا آورد.

شك در نماز طواف و خواندن آن

572 1 ـ اگر كسى در اثناى سعى يا بعد از آن شك كرد كه آيا نماز طواف را خوانده يا نه، به شكش اعتنا نكند.

573 2 ـ اگر كسى قبل از شروع در سعى شك كرد كه آيا نماز طواف را بجا آورده يا نه، بايد آن را بجا آورد.

574 3 ـ اگر كسى بعد از تمام شدن نماز، شك كند كه آيا آن را درست خوانده يا نه، به شكّش اعتنا نكند.

افرادى كه قرائت نماز آنها اشكال دارد

575 1 ـ بعضى از فقها رضوان اللّه عليهم فرموده اند كه اعمال بعد از نماز طواف در صورتى صحيح است كه نماز طواف درست خوانده شده باشد؛ پس در جميع اوقات خصوصا در وقت اراده حج بر مكلّف لازم است كه واجبات و احكام نماز خود را ياد بگيرد تا آن را به صورت صحيح بجا آورد.

576 2 ـ افرادى كه نماز آنها از جهت حمد و سوره، اشكال دارد، اگر ممكن شود نماز طواف را به جماعت بخوانند؛ و اگر امكان جماعت نباشد، عمل به وظيفه نماز روزانه كافى است.

577 3 ـ كسى كه بعد از نماز بفهمد قرائت نماز او يا ذكرى كه در نماز مى گفته اشكال داشته، بايد نماز را اعاده نمايد، و اگر برگشته، به حكم كسى كه آن را فراموش كرده عمل نمايد، كه پيش از اين ذكر شد.

نيابت افرادى كه قرائت آنها اشكال دارد

578 شخصى كه قرائتش درست نبوده يا از جهت ديگرى معذور بوده و بدون توجه به اين مطلب، از طرف ديگرى مُحرم شده و در وسط اعمال يا بعد از عمره تمتّع متوجه شده، احتياطا در موارد عذر نائب بگيردو خود نيز آن عمل را انجام دهد، در اين صورت نيابتش صحيح است هر چند از اول نمى توانسته نائب شود.

مسأله جلوتر ايستادن خانمها در نماز طواف

579 در نماز طواف و نيز ساير نمازها، جلوتر بودن يا برابر ايستادن زن و مرد در نماز، به صحت نماز ضرر نمى زند.

برگرفته از کتاب مناسک حج