آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله)

سؤال 1886: پدرى يک دختر و يک پسر بالغ سفيه دارد که تحت سرپرستى او است، آيا بعد از مرگ پدر جايز است خواهر به عنوان ولايت بر برادر سفيه در اموالش تصرّف کند؟
پاسخ: خواهر و برادر نسبت به برادر سفيه خود ولايتى ندارند، بلکه ولايت بر برادر سفيه و اموالش در صورتى که جد پدرى نداشته باشد و پدر هم به کسى براى ولايت بر او وصيّت نکرده باشد، با حاکم شرع است.

سؤال 1887: آيا معيار در سن بلوغ پسران و دختران سال شمسى است يا قمرى؟
پاسخ: معيار، سال قمرى است.

سؤال 1888: براى تشخيص اينکه فردى به سن بلوغ رسيده يا نه، چگونه مى‏توان بر اساس سال قمرى، تاريخ ولادت او را از نظر سال و ماه بدست آورد؟
پاسخ: در صورتى که تاريخ تولد بر اساس سال شمسى معلوم باشد، مى‏توان آن را از طريق محاسبه اختلاف بين سال قمرى و سال شمسى بدست آورد.

سؤال 1889: آيا پسرى که قبل از پانزده سالگى محتلم شده، حکم به بلوغ او مى‏شود؟
پاسخ: با احتلام، حکم به بلوغ او مى‏شود زيرا احتلام شرعاً از نشانه‏ هاى بلوغ است.

سؤال 1890: اگر به مقدار ده درصد احتمال بدهيم که دو علامت ديگر بلوغ (غير از سن تکليف) زودتر ظاهر شده ‏اند، حکم چيست؟
پاسخ: مجرّد احتمال اينکه آن دو نشانه زودتر ظاهر شده ‏اند، براى حکم به بلوغ کافى نيست.

سؤال 1891: آيا جماع از نشانه‏ هاى بلوغ محسوب مى‏شود و با انجام آن، تکاليف شرعى واجب مى‏گردند؟ و اگر فردى از آن آگاهى نداشته باشد و چندين سال بگذرد، آيا غسل جنابت بر او واجب مى‏شود؟ و آيا اگر اعمال مشروط به طهارت مانند نماز و روزه را قبل از غسل جنابت انجام بدهد، آن اعمال باطل هستند و قضاى آنها واجب است؟
پاسخ: مجرّد جماع بدون انزال و خروج منى از نشانه‏ هاى بلوغ نيست، ولى باعث جنابت مى‏شود و واجب است هنگام رسيدن به سن بلوغ غسل کند و تا زمانى که يکى از نشانه‏ هاى بلوغ در فردى تحقق پيدا نکرده، شرعاً حکم به بلوغ او نمى‏شود و مکلف به احکام شرعى نيست و کسى که در کودکى بر اثر جماع جنب شده و سپس بعد از رسيدن به سن بلوغ، بدون انجام غسل جنابت نماز خوانده و روزه گرفته، واجب است نمازهاى خود را اعاده کند، ولى در صورتى که جهل به جنابت داشته، قضاى روزه ‏هايش واجب نيست.

سؤال 1892: تعدادى از دانش ‏آموزان دختر و پسر مؤسسه ما طبق تاريخ تولدشان به سن بلوغ رسيده‏ اند و بر اثر مشاهده اختلال در حافظه و ضعف آن، مورد معاينات پزشکى قرار گرفتند تا هوش و حافظه آنان آزمايش شود، نتيجه آن بررسى‏ ها اثبات عقب ‏ماندگى ذهنى آنان از يک سال پيش يا بيشتر بود، ولى بعضى از آنان را نمى‏توان مجنون محسوب کرد زيرا در حدّى هستند که مسائل اجتماعى و دينى را درک مى‏ کنند، آيا تشخيص اين مرکز مانند تشخيص پزشکان اعتبار دارد و براى آن دانش‏ آموزان ملاک است؟
پاسخ: معيار توجه تکاليف شرعى به انسان اين است که او شرعاً بالغ و از نظر عرف عاقل باشد، ولى درجات درک و هوش معتبر نيست و دراين رابطه تأثيرى ندارد.

سؤال 1893: در بعضى از احکام در خصوص کودک مميّز آمده است: «کودکى که خوب را از بد تشخيص مى‏دهد» منظور از خوب و بد چيست؟ و سن تمييز چه سنى است؟
پاسخ: منظور از خوب و بد چيزى است که عرف آن را خوب يا بد مى‏داند و بايد در اين رابطه، شرايط زندگى کودک و عادات و آداب و سنت‏هاى محلى هم ملاحظه شود و امّا سن تمييز، به تبع اختلاف اشخاص در استعداد و درک و هوش، مختلف است.

سؤال 1894: آيا ديدن خونى که داراى صفات حيض است، توسط دختر قبل از اتمام نه ‏سالگى، علامت بلوغ اوست؟
پاسخ: اين خون علامت شرعى بلوغ دختر نيست و حکم حيض را ندارد هرچند صفات آن را داشته باشد.

سؤال 1895: اگر فردى که به علتى توسط مراجع قضايى از تصرّف در اموال خود ممنوع شده، مقدارى از اموال خود را قبل از وفات به عنوان تقدير و تشکر از خدمات پسر برادرش به او بدهد و برادرزاده‏اش هم اموال مزبور را بعد از وفات عمويش خرج تجهيزو برآورده کردن نيازهاى خاص او بکند، آيا جايز است مراجع قضايى، آن اموال را از او مطالبه کنند؟
پاسخ: اگر اموالى که به برادرزاده‏ اش داده، مشمول حجر بوده و يا ملک ديگرى باشد، شرعاً حق ندارد آن را به او بدهد و برادرزاده ‏اش هم نمى‏تواند در آن تصرّف کند و جايز است مراجع قضايى آن مال را از او مطالبه کنند و در غير اين صورت کسى حق ندارد آن مال را از او پس بگيرد.