بيع شرط
سؤال: كسى خانهاى را بطور مشروط مىخرد بدين صورت كه با پرداخت سى ميليون تومان مدت يكسال در خانه سكونت كند و پس از يكسال اگر فروشندهى خانه، چهل ميليون به آن شخص پرداخت كند خانه را تخليه كند و اگر نتوانست، خانه از آن او شود. حكم شرعى اين معامله چگونه است؟ اگر فروشنده بعد از يكسال چهل ميليون بپردازد ده ميليون اضافى چه حكمى دارد؟
پاسخ:اگر بيع شرط، حيله و وسيلهاى براى فرار از ربا باشد، حكم ربا دارد و معامله باطل است هر چند بيع شرط جدى اگر حيله نباشد، از معاملات شرعيه و صحيح است.
خريدن ماهى از بازار مسلمين و غيرمسلمين
سؤال: خريدن ماهى به منظور خوردن و غير خوردن، از بازار اهل تسنن يا اديان ديگر در صورتى كه ندانيم داراى فلس بوده يا تذكيه شده جايز است؟
پاسخ:خريد از بازار مسلمين جايز است و از بازار کفّار در صورتى جايز است که بدانيد فلس دارد و زنده از آب گرفتهاند و در خارج آب مرده است، و خريد براى غير خوردن چنانچه منفعت عقلايى داشته باشد، مانعى ندارد.
تحقيق راجع به گوشت براى خريد
سؤال: آيا در كشور اسلامى كه اكثريت جمعيت آن مسلمان هستند، نيازى به تحقيق و سؤال در مورد گوشت است يا شخص مىتواند در هر جايى گوشت بخورد؟
پاسخ:اگر از بازار مسلمين تهيه شود محكوم به حليت است و فحص لازم نيست.
اعتبار ضوابط مندرج در بليط هواپيما
سؤال: با توجه به اينکه خريدارِِ بليط هواپيما، بليط را پس از پرداخت پول دريافت مىکند آيا قوانينى كه روى بليط هواپيما چاپ شده، معتبر و لازمالاجرا است و آيا قرارداد صحيح است؟
پاسخ:رعايت شرايط مندرج در پشت بليط هواپيمايى براى خريدار بليط لازم است، علاوه بر اينكه اطلاع از مندرجات پشت برگ بليط، موقوف بر خريد بليط و پرداخت وجه آن از قبل نيست.
مصرف پول تقلّبى
سؤال: اگر کسى بدون آنکه متوجه باشد به بازار رفته و پول تقلّبى را خرج کرده است و حتى نمىداند که به چه کسانى و چه مبلغى داده است خواهشمند است من را راهنمائى کنيد.
پاسخ:كسى كه با پول تقلبى (ولو ندانسته) جنسى خريده و مصرف كرده، ضامن قيمتِ جنسِ خريدارى شده، براى فروشنده است.
تفاوت مبيع در معامله و جنس تحويل داده شده
سؤال: اگر مورد معامله بذر پياز باشد لكن بعد از زرع معلوم شود بذر محصول ديگرى است آيا بايع مىتواند معامله را بهم بزند و با رد ثمن محصول را تملک كند؟ مشترى مىتواند تفاوت قيمت بذر را از بايع مطالبه كند؟ در فساد بيع آيا مشترى مىتواند غرامتى را كه در نتيجه زرع به او وارد شده از بايع مطالبه كند؟
پاسخ:چون بذر دريافت شده توسط مشترى، مورد معامله نبوده است، در ملک بايع باقى است و اگر بايع بخواهد مىتواند آن را پس بگيرد ولکن بايد خسارت وارده به مشترى را جبران کند کما اينکه مشترى و بايع مىتوانند در اين مورد با يکديگر مصالحه کنند به اين شکل که، مشترى بذر پيازى را که از بايع طلب دارد با اين بذر موجود مصالحه کند، و در هر صورت اين معامله از موارد قابل فسخ نيست.
مخلوط کردن آب با شير قبل از فروش
سؤال: برادر من يک ماست بندى دارد. براى ماست کردن اول اينکه شير جوش بيايد، شير را برمىداريم. براى اينکه ميکروب تب مالت از بين برود بايد حدود نيم ساعت شير را بجوشانيم. حال آيا ما مىتوانيم به اندازه نيم ساعت جوشيدن (بخار آب) در شير آب بريزيم. و به جاى 5 دقيقه جوشيدن، 30 دقيقه بجوشانيم تا ميکروب تب مالت از بين برود. و خداى نکرده مردم تب مالت نگيرند؟
پاسخ:اگر مشترى مطلع باشد مانعى ندارد.
فسخ معامله پس از قطعى شدن آن
سؤال: مكانى مصادره سپس توسط دولت واگذار و آپارتمان سازى شده است پس از خريد و سكونت مطلع شدم. عدم رضايت خود را به فروشنده اعلام كردهام. آيا حق فسخ معامله را دارم؟
پاسخ:صِرف عدم رضايت سبب فسخ معامله مذکور نيست.
خريد، فروش و استفاده از کالاهاى چرمى
سؤال: خريد، فروش و استفاده از کالاهاى ساخته شده از چرم مثل کفش و کلاه و کمربند که احتمال تماس بدن و لباس خيس با آن مىرود چه حکمى دارد؟
پاسخ:كالاهاى چرمى موجود در بازار مسلمين يا كشورهاى اسلامى در حكم مذكى(1) است خريد و فروش و استفاده آن اشكال ندارد و هم چنين اگر كشور سازنده آن كشور اسلامى باشد؛ ولى اگر از بازار غير مسلمين و از كشور غير اسلامى براى فروش عرضه شود، خريد و استفاده از آن در صورتى كه يقين داريد غير مذكى هست جايز نيست و اگر نمىدانيد كه مذكى يا غير مذكى است، محكوم به طهارت است و خريد و فروش و استفاده از آن اشكال ندارد اما نماز خواندن با آن صحيح نيست.
1- حيوانى كه ذبح شرعى شده است.
پول گرفتن در ازاى خون دادن
سؤال: آيا انسان مىتواند در قبال گرفتن پول به نيازمندى خون بدهد يا خير؟
پاسخ:پول گرفتن براى اينکه حاضر مىشود خون بدهد، اشکال ندارد.
خريد و فروش ماهىهاى حرام گوشت براى امور ديگر
سؤال: خريد و فروش ماهىهاى بدون فلس در بازار جهت خوردن انسان يا جهت خوراك دام و طيور جايز است؟
پاسخ:خريد و فروش ماهىهاى بدون فلس براى خوردن جايز نيست ولى اگر منافع عقلايىِ حلال مثل خوراک دام و طيور داشته باشد، خريد و فروش آن به قصد مزبور مانع ندارد.
فروش ماهى حرام به غيرمسلمانان
سؤال: فروش و صادرات آبزيان حرام گوشت يا حلال گوشتى كه در آب مرده به كسانى كه در دين و مذهبشان خوردن آنها را جايز مىدانند، جايز است؟ اگر جهت امرى غير از خوردن فروخته شود چه حكمى دارد؟
پاسخ:فروش آن براى خوردن، جايز نيست اما براى مصارف حلال و عقلائى ديگر، منع شرعى ندارد.
فروش ماهىهاى مرده در آب به مستحل آن
سؤال: آيا مىتوان ماهىهايى را که در تور ماهىگيرى و داخل آب مردهاند به کسى فروخت که آن را حلال مىداند؟
پاسخ:براى استفادههاى غذايى انسان جايز نيست هر چند خريدار خوردن آن را حلال بداند.
خريد امتياز مغازهاى که غذاى حرام مىفروشد
سؤال: آيا خريد امتياز و مالکيت مغازهاى که غذاى حرام هم مىفروشد جايز است؟
پاسخ:اگر امتياز، امتياز صرفاً اغذيه فروشى است، خريد امتياز محل کسب و ملک آن اشکال شرعى ندارد ولى شرعاً مجاز به فروش اغذيه حرام نيست.
گرفتن پول در قبال جابجايى محل تحصيل
سؤال: آيا پولى که در جابجايى دانشگاهها گرفته مىشود و با توافق طرفين همراه است اشکال دارد؟ (با توجه به اين مطلب که شخص در حقيقت حاصل تلاش خودش را مىفروشد) در حالت اضطرار چطور؟
پاسخ:اگر به عنوان صلح در مقابل رفع يد از حقش و يا به عنوان هبه باشد، مانع ندارد.
گرفتن پول در قبال جابجايى محل تحصيل
سؤال: آيا پولى که در جابجايى دانشگاهها گرفته مىشود و با توافق طرفين همراه است اشکال دارد؟ (با توجه به اين مطلب که شخص در حقيقت حاصل تلاش خودش را مىفروشد) در حالت اضطرار چطور؟
پاسخ:اگر به عنوان صلح در مقابل رفع يد از حقش و يا به عنوان هبه باشد، مانع ندارد.
منبع: پایگاه معظم له