چيزهايي كه در نماز جماعت مستحبّ است[1]
مسأله 1480-اگر مأموم يك مرد باشد، مستحبّ است طرف راست امام بايستد و اگر يك زن باشد 1(مستحبّ است2 در طرف راست امام طوري بايستد كه جاي سجده اش مساوي زانو يا قدم امام باشد3) و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد طرف راست امام و باقي پشت سر امام بايستند (و اگر چند مرد یا چند زن باشند، مستحب است پشت سر امام بايستند4)و اگر چند مرد و چند زن باشند مستحبّ است مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند.
این مسأله در رساله آیات عظام فاضل وسبحانی نیست.
1- سیستانی: باز هم مستحبّ است که در طرف راست امام بایستد ولی باید از او عقب تر بایستد لا اقل به مقداری که جای سجده او مساوی جای دو زانوی امام در حال سجده باشد و اگر یک مرد و یا یک زن و یا یک مرد و چند زن باشند مستحبّ است مرد ، طرف راست امام بایستد و یک زن یا چند زن پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و یا یک یا چند زن باشند مستحبّ است مردها عقب امام و زن ها پشت مردها بایستند.
2- مكارم: مستحبّ است امور زير به اميد ثواب الهي در جماعت رعايت شود اگر مأموم يك مرد است ، در طرف راست امام، كمي عقب تر از او بايستد و اگر يك زن است...
3- [دررساله آيت الله بهجت، بجاي قسمت داخل پرانتز آمده است: مستحبّ است پشت سر امام بايستد]
4- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله مظاهری نیست.]
*****
خوئي، تبريزي، زنجاني،وحید: مسأله- بنابراحتياط واجب.اگر مأموم يك مرد باشد، (خوئي، زنجاني: قدري عقب تر) طرف راست امام بايستد و اگر يك يا چند زن باشد، پشت سر امام بايستد و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند، مرد طرف راست امام (خوئي، زنجاني: قدري عقب تر) بايستد و يك يا چند زن پشت سر امام بايستند و اگر چند مرد و يك يا چند زن باشند، مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند*.
. زنجاني: بنابراحتياط...
*وحید:و در صورتی که یک زن باشد ،مستحب است پشت سر،در طرف راست امام طوری بایستد که جای سجده اش محاذی زانو یا قدم امام باشد.
صافي: مسأله- اگر مأموم يك مرد باشد بنابراحتياط واجب طرف راست امام قدري عقب تر بايستد، و اگر يك زن باشد مستحبّ است در طرف راست امام طوري بايستد كه جاي سجده اش مساوي زانو يا قدم امام باشد، و اگر يك مرد و يك زن يا يك مرد و چند زن باشند، مستحبّ است مرد طرف راست امام و باقي پشت سر امام بايستند، و اگر چند مرد يا چند زن باشند مستحبّ است پشت سر امام بايستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند مردان پشت سر امام، و زنان پشت سر مردان بايستند.
فاضل:مسأله- احتیاط واجب آن است که اگر مأموم یک مرد باشد طرف راست امام بایستد و. اگر زن باشد در طرف راست امام ط.ری بایستد که جای سجده اش مساوی زانو یا قدم امام باشد و اگر یک مرد و یک زن و یا یک مرد و چند زن باشند مرد طرف راست امام و باقی پشت سر امام بایستند و اگر چند مرد و چند زن باشند مردها عقب امام وزن ها پشت مردها بایستند.
مسأله 1481-اگرامام و مأموم هر دو زن باشند احتياط آن است كه امام كمي جلوتر بايستد1.
این مسأله در رساله آیات عظام فاضل ،سبحانی و مظاهری نیست.
1- اراكي، صافي، زنجاني: بهتر است كه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
خوئي، سيستاني، وحید: احتياط واجب آن است كه همه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
مكارم: در يك صف مي ايستند ولي امام كمي جلوتر مي ايستد.
بهجت: بدون تقدم امام بر مأموم كنار هم مي ايستند.
تبريزي: واجب است بنابراحتياط رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
*****
گلپايگاني: مسأله- در نماز ميّت كه امامت زن بر زنان جايز است بهتر است كه رديف يكديگر بايستند و امام جلوتر از ديگران نايستد.
مسأله 1482-مستحبّ است امام در وسط صف بايستد و اهل علم و كمال و تقوي در صف اول بايستند.
اين مسأله در رساله آيت الله سبحانی نيست
مسأله 1483-مستحبّ است صفهاي جماعت منظم باشد1 و بين كساني كه در يك صف ايستاده اند فاصله نباشد و شانه آنان رديف يكديگر باشد.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست
1- زنجاني: منظم و نزديك يكديگر باشد...
مسأله1484- مستحبّ است بعد از گفتن 1 «قد قامت الصلوة» مأمومين برخيزند.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست
1- اراكي: مستحبّ است هنگام گفتن...
مسأله 1485- مستحبّ است امام جماعت حال مأمومي را كه ازديگران ضعيف تر است رعايت كند1 و عجله نكند تا افراد ضعيف به او برسند و نيز مستحبّ است قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد، مگر بداند همه كساني كه به او اقتدا كرده اند مايلند.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست
1- گلپايگاني، خوئي، اراكي، سيستاني، تبريزي، صافي،زنجانی، وحید: و قنوت و ركوع و سجود را طول ندهد مگر بداند همه كساني كه به او اقتدا كرده اند، مايلند.(زنجانی: و نيز عجله نكند تا ضعيف ترين شخص به او برسد.)
مسأله 1486-مستحبّ است امام جماعت در حمد و سوره و ذكرهايي كه بلند مي خواند صداي خود را به قدري بلند كند كه ديگران بشنوند ولي بايد بيش از اندازه صدا را بلند نكند.
اين مسأله دررساله آيت الله سبحانی نيست
مسأله 1487- اگر امام در ركوع بفهمد كسي تازه رسيده و مي خواهد اقتدا كند مستحبّ است ركوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر چه بفهمد كس ديگري هم براي اقتدا وارد شده است.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست
مسأله اختصاصي
بهجت: مسأله 1208- مستحبّ مؤكد است كه امام بعد از نماز خود بنشيند تا همه مأمومين از نماز فارغ شوند.
________________________________
[1] - خوئي، سيستاني، تبريزي: وظيفه امام و مأموم در نماز جماعت.
این مسإله در رساله آیت الله زنجانی قبل از مسأله 1481 آمده است.