بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى
مَهْدِيِّ الْأمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
ثواب جلسات آشنائی
با معارف و احکام دین
یکی از مجالسی که در معارف دین و سفارشات اولیا دین علیهم السلام به شرکت در آن مجالس تاکید و توصیه شده است مجالس فراگیری علم و دانش و کسب آگاهی از دستورات دینی است.
در این باره حدیثی عجیب و شگفت انگیز از فضیلت و ثواب تشکیل مجالس دینی و شرکت در جلسات دینی و یادگیری احکام و معارف حلال و حرام از آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) به نقل از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) رسیده است که مشاهده میفرمایید:
از آن چه در این روایت آمده که حضرت می فرمایند «ملازم باشید به حضور در مجلس علم برای آنکه به علم می دانید حلال را از حرام» معلوم میشود که: منظور از مجلس علم در این روایت؛ مجلس علمی است که در آن علوم دینی آموزش داده می شود.
عَنْ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ (عَلَیهِ السّلام) قَالَ بَینَمَا أَنَا جَالِسٌ فِی مَسْجِدِ النَّبِی (صلی الله علیه و آله و سلّم) إِذْ دَخَلَ أَبُوذَرٍّ فَقَالَ یا رَسُولَ اللَّهِ جَنَازَةُ الْعَابِدِ أَحَبُّ إِلَیک أَمْ مَجْلِسُ الْعَلِمِ؟
از امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (عَلَیهِما السّلام) نقل شده است که فرمود: روزی در مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نشسته بودم که ابوذر وارد شد و گفت: ای رسول خدا! تشییع جنازهی یک عابد نزد شما محبوبتر است یا نشستن در مجلس دانش؟
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) یا أَبَاذَرٍّ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاکرَةِ الْعَالِمِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ مِنْ أَلْفِ جَنَائزِ الشُّهَدَاءِ،
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: ای ابوذر! یک ساعت نشستن در مجلس گفتوگوی علمی نزد خدا محبوبتر است از هزار تشییع جنازهی شهیدان.
وَ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاکرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ مِنْ قِیامِ أَلْفِ لَیلَةٍ یصَلَّی فِی کلِّ لَیلَةٍ أَلْفُ رَکعَةٍ،
و یک ساعت نشستن در جلسهی مذاکرهٔ علم، نزد خدا محبوبتر است از هزار شب عبادت که در هر شب هزار رکعت نماز خوانده شود.
وَ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاکرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ مِنْ أَلْفِ غَزْوَةٍ، وَ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ کلِّهِ،
و یک ساعت نشستن در مذاکرهٔ علم محبوبتر است نزد خدا از هزار غزوه (جهاد) و از خواندن تمام قرآن.
قَالَ یا رَسُولَ اللَّهِ مُذَاکرَةُ الْعِلْمِ خَیرٌ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ کلِّهِ؟
ابوذر پرسید: ای رسول خدا! آیا مذاکرهٔ علم بهتر از خواندن همهٔ قرآن است؟
فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) یا أَبَاذَرٍّ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاکرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ کلِّهِ إِثْنَا عَشَرَ أَلْفَ مَرَّة،
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: ای ابوذر! یک ساعت نشستن در مذاکرهٔ علم نزد خدا محبوبتر از دوازده هزار بار ختم کامل قرآن است.
عَلَیکمْ بِمُذَاکرَةِ الْعِلْمِ فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَعْرِفُونَ الْحَلَالَ مِنَ الْحَرَامِ،
بر شما باد به گفتوگوی علمی، زیرا با علم است که حلال و حرام را میشناسید.
وَ مَنْ خَرَجَ مِنْ بَیتِهِ لِیلْتَمِسَ بَاباً مِنَ الْعِلْمِ کتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ بِکلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ نَبِی مِنَ الْأَنْبِیاءِ وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ بِکلِّ حَرْفٍ یسْتَمِعُ أَوْ یکتُبُ مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ،
هر کس از خانهاش بیرون آید تا بابی از دانش را بجوید، خداوند عزّوجلّ برای هر قدمش ثواب یک پیامبر از پیامبران را مینویسد، و خداوند به ازای هر حرفی که میشنود یا مینویسد، شهری در بهشت به او عطا میکند.
وَ طَالِبُ الْعِلْمِ أَحَبَّهُ اللَّهُ وَ أَحَبَّهُ الْمَلَائِکةُ وَ أَحَبَّهُ النَّبِیونَ،
جویندهٔ علم محبوب خداست، محبوب فرشتگان است و محبوب پیامبران.
وَ لَا یحِبُّ الْعِلْمَ إِلَّا السَّعِیدُ وَ طُوبَی لِطَالِبِ الْعِلْمِ یوْمَ الْقِیامَةِ،
و دانش را دوست نمیدارد مگر انسان سعید. و خوشا به حال طالب علم در روز قیامت.
یا أَبَاذَرٍّ وَ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاکرَةِ الْعِلْمِ خَیرٌ لَک مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ صِیامٍ نَهَارُهَا وَ قِیامٍ لَیلُهَا،
ای ابوذر! یک ساعت نشستن در مذاکرهٔ علم برای تو بهتر است از یک سال عبادت که روزش را روزه بگیری و شبش را به نماز بایستی.
وَ النَّظَرُ إِلَی وَجْهِ الْعَالِمِ خَیرٌ لَک مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ،
نگاه کردن به چهرهٔ عالم، برای تو بهتر است از آزاد کردن هزار برده.
وَ مَنْ خَرَجَ مِنْ بَیتِهِ لِیلْتَمِسَ بَاباً مِنَ الْعِلْمِ کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ أَلْفِ شَهِیدٍ مِنْ شُهَدَاءِ بَدْرٍ،
کسی که از خانهاش بیرون رود تا بابی از علم بجوید، خداوند برای هر قدمش ثواب هزار شهید از شهیدان بدر را مینویسد.
وَ طَالِبُ الْعِلْمِ حَبِیبُ اللَّهِ، وَ مَنْ أَحَبَّ الْعِلْمَ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ،
و طالب علم، دوستداشتنیِ خداست. و کسی که علم را دوست بدارد، بهشت بر او واجب میشود.
وَ یصْبِحُ وَ یمْسِی فِی رِضَا اللَّهِ، وَ لَا یخْرُجُ مِنَ الدُّنْیا حَتَّی یشْرَبَ مِنَ الْکوْثَرِ وَ یأْکلَ مِنْ ثَمَرَةِ الْجَنَّةِ، وَ لَا یأْکلُ الدُّودُ جَسَدَهُ، وَ یکونُ فِی الْجَنَّةِ رَفِیقَ الْخَضِرِ (علیه السّلام)،
صبح و شام در رضای خدا به سر میبرد. و از دنیا بیرون نمیرود تا از کوثر بنوشد و از میوههای بهشت بخورد. و کرمها بدن او را نمیخورند. و در بهشت، همنشین حضرت خضر (عَلَیهِ السّلام) خواهد بود.
وَ هَذَا کلُّهُ تَحْتَ هَذِهِ الْآیةِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: یرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجات.
و همهٔ این فضائل در ذیل این آیه قرار میگیرد که خداوند متعال فرمود: «خداوند کسانی را که ایمان آوردند و کسانی را که علم یافتند درجات بسیار بلند میبخشد.
سوره مجادله آیه ۱۱.
منابع حدیث:
جامع الأخبار(للشعیری)، صفحه ۱۰۹؛
نوادرالأخبار (للفیض) / النص، صفحه ۲۱؛
بحارالأنوار، جلد ۱، صفحه ۲۰۳، حدیث ۲۱؛
مستدرک الوسائل، جلد ۵، صفحه ۳۹۶، حدیث ۴، مسلسل ۶۱۷۶.
پس از ویرایش و زیبا سازی به نقل از
تاریخ به روزرسانی: یکشنبه, ۲ آذر ۱۴۰۴