(۴۲۹) سمّی بودن (بول و غائط)-مطالب روزانه

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم

الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى

مَهْدِيِّ الْأمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم

سمّی بودن (بول و غائط)

بول (ادرار) و فضولاتی که از راه مقعد دفع می شود، از انسان و هر حیوان حرام گوشتی نجس است و هر مسلمانی باید از آنها پرهیز کند و در آن مورد باید برابر مقررات شرعی عمل کند.

علم ثابت کرده که موادّ زاید و سمّی بدن، از راه کلیه ها به صورت ادرار از بدن دفع می شود. بی شک، اگر بدن یا لباس یا چیزی که مورد استفاده است به ادرار آلوده گردد، موجب زیان است و چه بسا که سبب بیماری گردد و همین گونه است فضولاتی که از راه مقعد دفع می شود.
به طوری که محققان اظهار می دارند، عنصر اصلی زیان و فساد در اشیا، «ازت» است. تا وقتی که در چیزی مقدار نسبی «ازت» است. تا وقتی که در چیزی مقدار نسبی «ازت» قوّت نیافته باشد به لحاظ فسادپذیری و زیان رسانی خطرناک نیست و ما می توانیم فرمول شیمیایی زیر را برای ادرار و سایر نجاسات بپذیریم. نجاسات در درجه اول عبارتند از: موادّ آلی سه عنصری یا چهار عنصری که فوق العاده فسادپذیر بوده، محیط بسیار مساعدی نیز برای نشو و نمای میکرب های موذی تشکیل می دهند. موادّ آلی تا وقتی که از عالم نباتات تجاوز نکرده، به صورت شاخ و برگ های بی ازار، روی زمین می ریزد و به تدریج می پوسد و فقط خاصیت مطبوعی و قابلیت خوردن خود را از دست می دهد؛ اما عفونت و فسادی که مضرّ به زندگی انسان باشد بروز نمی دهد.
وقتی که به حیوانات عالی و چهارپایان توجه می کنیم، می بینیم که دارای سلول های مفصّل تری هستند و ازت دارترند. گذشته از مواد آلی که بدن آن ها را تشکیل می دهد، مقداری موادّ آلی جزو مدفوعات به خارج می رود؛ خواصّ و محیط نامطلوبی را به وجود می آورد، به طور طبیعی بستگی به نوع خوراک حیوان دارد. در مدفوع حیوانات دانه خوار و علف خوار، ازت نباتی که ازت کم آزاری است به مقدار کم وجود دارد و در مدفوع حیوانات گوشت خوار، ازت حیوانی به مقدار زیاد دیده می شود، به علاوه، فرق دیگری که مدفوع حیوانات و مخصوصاً انسان، با خون و قطعات جداشده از بدن آنها دارد، وجود و گاهی وفور انواع میکرب و تخم میکرب های بی آزار و بیماری زا می باشد به طوری که هر میلی متر مکعب از مدفوع انسان ۶۰ تا ۸۰ هزار میکرب به همراه خود می آورد که در میان آنها با سیل های وبا، اسهال، حصبه و سل فراوان است؛ بنابراین، اگر بخواهیم نجاسات را به لحاظ خطر فسادپذیری و پرورش میکرب های موذی که دو صفت اصلی آنها می باشد درجه بندی کنیم، در درجه اول باید مدفوع انسان و حیوانات گوشت خوار را قرار دهیم. وقتی صورت تجزیه ادرار و غایط را مقایسه کنیم، می بینیم مقدار نسبی ازت آلی موجود در ادرار فوق العاده بیشتر از ازت آلی موجود در غایط است:

مواد	در غایط	در ادرار
مواد آلی	۸/۲۵	۵۰ گرم در شبانه روز برای هر نفر
ازت	۱/۲	۱/۱۲ گرم در شبانه روز برای هر نفر
مواد معدنی	۵/۴	۱۲ گرم در شبانه روز برای هر نفر
اسید فسفریک	۶۲/۱	۷/۱ گرم در شبانه روز برای هر نفر
پتاس	۷۳/۰	۲۲/۲ گرم در شبانه روز برای هر نفر

از آن چه ذکر شد معلوم می شود که فسادپذیری و زیان های بول به مراتب بیشتر از غایط است و شاید به همین سبب باشد که در کتب فقهی، وقتی نجاسات را برمی شمارند، بول را پیش از غایط ذکر می کنند و در تطهیر آن سخت گیری های بیشتر مقرر داشته اند.

اقتباس از مطهّرات در اسلام، ص ۶۱-۶۳.

با توجه به آن چه گذشت، اسلام، بول و غایط را نجس اعلام کرده، لازم می داند از هرگونه تماس و ارتباطی که موجب آلودگی و زیان است خودداری شود.
عبدالله بن مسکان حدیثی از آقا امام صادق علیه السلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: «کانَ رسولُ الله اشَدُّ الناسِ تَوقّیاً للبَولِ...» رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) در پرهیز از بول سخت گیرترین مردم بود»

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۱۳۸.

و نیز ابوبصیر از آقا امام صادق علیه لاسلام نقل کرده: «انّ جُلَّ عذابِ القَبرِ فی (مِن) البَولِ» «بیشترین عذاب قبر از [پرهیز نکردن از] بول است».

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۲۳۹.

در حدیثی از آقا امام باقر علیه السلام نقل شده است که: «لا تَستَحقِرَنَّ بالبول و لا تَهاوَننَّ به...» «البته امر بول را کوچک نشمرید و آن را آسان ندانید»؛ یعنی حتماً از آن پرهیز کنید.

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۲۳۹.

فضل بن حسن طبرسی از امام باقر و امام صادق علیه السلام بازگو کرده که مراد از فرموده خداوند در سوره بقره آیه ۲۲۲ که فرمود: انّ الله یُحِبُّ التَّوابینَ و یُحِبُّ المُتَطَهِّرینَ: «خداوند توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد». کسانی هستند که خود را از غایط و بول به آب تطهیر می کنند.

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۲۵۱.

و نیز در خبری از امام صادق علیه السلام که فرمود: «... انّما علیه ان یَغسَلَ ما ظَهَر مِنها (یعنی المقعده) وَ لَیسَ عَلَِیه ان یَغسَلَ باطنَها» «جز این نیست که بر او [مکلّف] لازم است که ظاهر مقعد را بشوید و شستن باطن آن لازم نیست».

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۲۴۵.

جمیل بن درّاج از آقا امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است که: «کان النّاسُ یَستَنجُونَ بالکُرسَفِ و الاَحجار ثم اُحدِث الوضوءُ و هو خُلقٌ کریمٌ فامَرَ به رَسول الله وصَنَعَهُ فانزَلَ اللهُ فی کِتابِه «انَّ اللهَ یُحِبُّ التَّوابینَ وَ یُحِبُّ المُتَطَهِرینَ»
مردم به پنبه [و پارچه] و سنگ، مخرج غایط خود را تمیز می کردند، سپس شستن آن معمول گشت و آن رویه نیکویی است و رسول الله صلی الله علیه و اله به آن دستور داد و خودش به آن عمل می کرد و خداوند در کتابش: «خداوند توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست دارد» را نازل کرد.

وسائل الشیعه، ج۱، ص ۲۵۰.

فقها گویند: جای هیچ شبهه ای نیست که بول و غایطِ هر حیوان حرام گوشتی که خون جهنده داشته باشد، نجس است، خواه از انسان باشد یا غیر انسان، بلکه از علّامه، اجماع علمای اسلام در این حکم نقل شده است.

مصباح الفقیه، «کتاب الطهاره»، ص ۵۱۶.

هنگامی که در جوامع بشری از بهداشت و پرهیز از آلودگی و کثافات خبری نبود، اسلام بر هر مسلمانی واجب کرد که مخرج بول و غایط را بشوید و این یک دستور مهم پزشکی است که برای پیش گیری از بیماری های گوناگون که سلامت آدمی را به خطر می اندازند.
این کار، هم برای سلامت بدن و هم برای بهداشت آلت دفع، فواید مهمی دارد؛ زیرا میکرب ها و موادّ ازتی و اسیداوریک و موادّ شیمیایی دیگر، اگر در روی پوست آلت بمانند، ضایعاتی را ایجاد می کنند، به ویژه اگر ادرار دارای میکربی مانند سوزاک باشد، زخم شدیدی بروی پوست به وجود می آورد و هم چنین بول و مدفوع عفونتی دارد که اگر شسته نشود و بدن یا لباس به آن آلوده باشد از آن بوی بدی به مشام می رسد که بسیار ناراحت کننده و موجب جذب حشرات است و نیز بهترین محل برای پرورش میکرب ها فراهم می آورد.

ر.ک: ارتبط انسان و اسلام، ص ۱۶۵.

پایگاه اینترنتی انهار

پس از ویرایش و زیباسازی به نقل از:

پایگاه اینترنتی راسخون

تاریخ به روزرسانی: چهارشنبه, ۱۶ مهر ۱۴۰۴