بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى
مَهْدِيِّ الْأمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
حکم شرعی کسانی که قادر به تلفظ
صحیح حروف قرائت نماز نیستند
و حکم نماز طواف حجّشان
برخی از افراد به دلایلی قادر به تلفظ صحیح مخارج حروف نماز نیستند مانند:
{۱} بی‌سواد هستند
{۲} وسواسی هستند
{۳} تلفظ صحیح حروب برایشان مشقت دارد
{۴} و….
سؤال:
اشخاصی هستند که بی سوادند و مخارج حروف را درنماز به درستی نمی تواند ادا نماید و برای یادگیری آن شاید اقدامی هم نمی کند یا اینکه برایشان مشقت بسیار دارد، نمازهای این افراد چگونه است؟
زمانیکه اینها به حج مشرّف می شوند انجام اعمال مخصوص آنجا (نماز طواف) را چطور باید عمل نمایند؟
پاسخ:
بر هر مکلفى یادگیرى نماز و تصحیح قرائت و ذکرهاى نماز، واجب است تا بتواند تکلیف الهى را، صحیح بجا آورد، خصوصاً کسى که مى‌خواهد به حجّ برود؛ چون برخى [از علما و فقها و مراجع عظام تقلید می فرمایند:] اگر نماز درست نباشد، عمره و حج باطل است؛ پس بر این اساس ، علاوه بر آن که حَجّة الاسلام بر ذمّه باقى مى‌ماند، ممکن است محرّمات احرام مثل زن و چیزهاى دیگر حلال نشود. (۱). اما درباره سؤال فوق مراجع عظام تقلید می فرمایند:
{۱} درباره نماز های یومیه، اگر آن شخص نمازش را به صورت فرادی می خواند و بعضی از حروف را به حرف های دیگر تبدیل می کند و نمی تواند درستش را یاد بگیرد، همان کفایت می کند، و مستحب است نمازش را به جماعت بخواند؛
اما اگر بتواند یاد بگیرد [باید یاد بگیرد] و تصحیح نماید [و اگر یاد نگرفت] بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید نمازش را به جماعت بخواند. (۲).
{۲} درباره نماز طواف، اگر کسى نتواند قرائت یا ذکرهاى واجب را یاد بگیرد، باید نماز را به هر ترتیبى که مى‌تواند، خودش بجا آورد و کفایت مى‌کند؛ و اگر با تلقین مى‌تواند صحیح بخواند و ممکن باشد، کسى را بگمارد که نماز را به او تلقین کند؛ و احتیاط مستحب (۳) آن است که در مقام ابراهیم، به شخص عادلى اقتدا کند و نایب هم بگیرد ولى به آنها اکتفا نکند و خودش به هر ترتیبى که مى‌تواند بجا آورد. (۴)
پس اگر کسى از روى بى‌مبالاتى، در یاد گرفتن قرائت و ذکر واجب نماز، مسامحه کند تا وقت تنگ شود، باید نماز را به هر نحو که مى‌تواند، بخواند و صحیح است، ولى معصیت کار است؛ و احتیاط آن است به حکمی که در ابتدای شمارۀ دو گذشت عمل کند. (۵)
پاورقیها:
(۱) آیات عظام خویى، تبریزى: (اگر در زمانى که نماز خواند مى‌توانست صبر کند و قرائتش را تصحیح نماید و با این حال با قرائت ملحون نماز بخواند نمازش باطل است مگر جاهل قاصر باشد و در فرض تعمّد حجّش باطل مى‌شود)؛
آیةاللّٰه مکارم: (البته دقّت‌هاى علماى تجوید شرط نیست همین اندازه که عربى صحیح صدق کند کافى است)؛
محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص ۳۷۶،
نشر مشعر، تهران، ۱۴۲۹ ه ق.
(۲) برگرفته از پاسخ ۴۶۳۴؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۵۲، المسالة ۱۶؛ ر.ک: توضیح المسائل (محشى - امام خمینى)؛ ج۱، ص ۵۵۱.
(۳) آیةاللّٰه وحید: بنابر احتیاط واجب.
محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص ۳۷۷،
نشر مشعر، تهران - ایران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه ق؛
(۴) آیات عظام گلپایگانى و صافى: اگر یاد گرفتن قرائت و احکام واجبۀ نماز ممکن نشود، نماز طواف را به جماعت بخواند ولى اکتفا به آن اشکال دارد و واجب است به طور فرادىٰ نیز بخواند و اگر نایب هم بگیرد جهت نماز، بهتر و مطابق با احتیاط است؛
آیةاللّٰه سیستانى: (اگر نتواند قرائت خود را تصحیح کند، هر چند در اثر مسامحه و سهل انگارى، ولى مقدار زیادى از سورۀ حمد را بتواند به طور صحیح بخواند، خواندن حمد به همین صورت کافى است و اگر نتواند، به احتیاط واجب مقدارى از قرآن را که مى‌تواند صحیح بخواند به آن اضافه کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و اگر وقت براى یادگرفتن همۀ حمد نباشد اگر به مقدار معتنابه یاد بگیرد کافى است و اگر نتواند، مقدارى از قرآن را بخواند که عرفاً قرآن خواندن صدق کند و اگر نتواند، تسبیح بگوید و امّا سوره از جاهلى که نتواند یاد بگیرد ساقط است)؛ آیت اللّٰه مکارم: (نماز جماعت و گرفتن نایب لزومى ندارد و مشروعیت جماعت در نماز طواف ثابت نیست).
(۵) آیات عظام تبریزى و خویى: (بنابر احتیاط واجب به هر نحوى که خودش مى‌تواند بخواند و با جماعت هم بخواند و نایب هم بگیرد)؛ آیة اللّٰه سیستانى: (احتیاط مستحب در صورت مقصِّر بودن، این است که هم نماز را به کیفیتى که بیان آن گذشت بجا آورد و هم آن را به جماعت بخواند و هم نایب جهت انجام آن از طرفش بگیرد)؛
محمودى، محمد رضا، مناسک حج (محشّٰى)، ص: ۳۷۹،
نشر مشعر، تهران، ویرایش‌جدید، ۱۴۲۹ ه ق.
پس از زیبا سازی و اصلاحات ویرایشی به نقل از:
پایگاه اسلام کوئست
تاریخ به روزرسانی: پنجشنبه, ۲۰ شهریور ۱۴۰۴
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
