بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ
بدترین مردم
{۱} به خیرش امید نیست
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): شَرُّكُمْ مَنْ لا يُرجى خَيْرُهُ وَ لا يُؤْمَنُ شَرُّهُ؛
بدترين شما كسى است كه به خيرش اميدى نيست و از شرش امانى نباشد.
نهج الفصاحه، ح ۱۵۲۶.
{۲} خطا را نبخشد
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَعْفو عَنِ الزَّلَّةِ وَ لا يَسْتُرُ الْعَوْرَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطا را نمى بخشد و عيب (ديگران) را نمى پوشاند.
غررالحكم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۵.
{۳} امانت دار نیست و خیانتکار است
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَعْتَقِدُ الاَْمانَةَ وَ لا يَجْتَنِبُ الْخيانَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه پايبند به امانت نباشد و از خيانت دورى نكند.
غررالحكم، ج۴، ص۱۷۵، ح ۵۷۳۴.
{۴} آخرت خود را به دنیا بفروشد
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): يا عَلىُّ، شَرُّ النّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْياهُ وَ شَرٌّ مِنْ ذلِكَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْيا غَيْرِهِ؛
اى على، بدترين مردم كسى است كه آخرت خود را به دنياى خود بفروشد و بدتر از اوكسى است كه آخرت خود را به دنياى ديگرى بفروشد.
بحارالأنوار، ج ۷۷، ص ۴۶، ح ۳.
{۵} خدا را در تقدیرش متهم کند
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): يا عَلىُّ شَرُّ النّاسِ مَنِ اتَّهَمَ اللّه َ فى قَضائِهِ؛
اى على، بدترين مردم كسانى هستند كه خداوند را در قضا و قدرش (به بى عدالتى)متهم كنند.
من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۳۶۳، ح۳.
{۶} مردم از ترسش احترامش کنند
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): شَرُّ النّاسِ مَنْ اَكْرَمَهُ النّاسُ اتِّقاءَ شَرِّهِ؛
بدترين مردم كسى است كه ديگران از ترس شرش به او احترام بگذارند.
مكارم الاخلاق، ص ۴۳۳.
{۷} در اطاعت خدا از مردم بترسد
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): شَرُّ النّاسِ مَنْ يَخْشَى النّاسَ فى رَبِّهِ وَ لا يَخْشى رَبَّهُ فِى النّاسِ؛
بدترين مردم كسانى هستند كه در اطاعت از خدا از مردم بترسند ولى در اطاعت ازمردم از خدا نترسند.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۰.
{۸} زنانی با این همه شرّ
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): مِنْ شَرِّ نِسائِكُمْ؛ الذَّليلَةُ فى اَهْلِهَا، العَزيزَةُ مَعَ بَعلِهَا، العَقيمُ الحَقُودُالَّتى لا تَتَوَرَّعُ عَن قَبيحٍ، المُتَبَرِّجَةُ اِذا غابَ عَنْها زَوْجُها، الحِصانُ مَعَهُ اِذا حَضَرَ، الَّتىلا تَسمَعُ قَولَهُ، وَ لا تُطيعُ اَمْرَهُ، فَاِذا خَلابِها تَمَنَّعَتْ تَمَنُّعَ الصَّعْبَةِ عِندَ رُكُوبِها، وَ لاتَقْبَلُ لَهُ عُذرا وَ لا تَغْفِرُ لَهُ ذَنْبا؛
از بدترين زنان شما، زنى است كه در ميان خويشاوندان خود، خوار و در برابر شوهرخود سرسخت باشد، نازا و كينه توز بوده، از زشتى ها دورى نكند، در غياب شوهرشزينت خود را نمايش دهد ولى در حضور او از اين كار خوددارى كند، از شوهرشحرف شنوى نداشته باشد و امر او را اطاعت نكند، در خلوت با او چون شترى سركشبهره ندهد و هيچ عذرى را از شوهرش نپذيرد و هيچ خطايى را از او نبخشد.
من لا يحضره الفقيه، ج ۳، ص ۳۹۱،ح ۴۳۷۶.
{۹} مردانی با این همه شرّ
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): شَرُّ النّاسِ الظّانُّونَ وَ شَرُّ الظّانِّينَ المُتَجَسِّسونَ وَ شَرُّ الْمُتَجَسِّسينَالقَوّالونَ وَ شَرُّ القَوّالينَ الهَتّاكونَ؛
بدترين مردم، بدگمانانند و بدترين بدگمانان تجسس كنندگانند و بدترين تجسسكنندگان بازگو كنندگانند و بدترين بازگو كنندگان پرده درانند.
مستدرك الوسائل، ج ۹، ص ۱۴۷، ح ۱۵.
{۱۰} بدخواه دیگران
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ يَبْتَغِى الْغَوائِلَ لِلنّاسِ؛
بدترين مردم كسى است كه بدخواه ديگران باشد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۴۱.
{۱۱} عذر عذرخواه را نپذیرد
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَقْبَلُ الْعُذرَ وَ لا يُقيلُ الذَّنْبَ؛
بدترين مردم كسى است كه عذر را نمى پذيرد و گناه را نمى بخشد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۵، ح ۵۶۸۵.
{۱۲} عالم بی عمل
قال رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلّم): اِنَّ شَرَّ النّاسِ عِنْدَ اللّه ِ تَعالى يَوْمَ القيامَةِ عالِمٌ لا يَنْتَفِعُ بِعِلْمِهِ؛
بدترين مردم نزد خداوند در روز قيامت عالمى است كه از علم خود بهره نگيرد.
امالى، الطوسى، ص ۵۲۷.
{۱۳} در برابر خوبی بدی کند
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ كافى عَلَى الْجَميلِ بِالْقَبيحِ؛
بدترين مردم كسى است كه در برابر خوبى، بدى نمايد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۵۰.
{۱۴} خود را بهتر از دیگران بداند
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ يَرى اَنَّهُ خَيْرُهُمْ؛
بدترين مردم كسى است كه خود را بهتر از ديگران بداند.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۸، ح ۵۷۰۱.
{۱۵} فریبکار
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ يَغُشُّ النّاسَ؛
بدترين مردم كسى است كه ديگران را فريب مى دهد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۷.
{۱۶} از دیگران کشف عیب کند
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ كانَ مُتَتَبِّعا لِعُيوبِ النّاسِ عَمِيّا لِمَعايِبِهِ؛
بدترين مردم كسى است كه در پى عيوب مردم باشد و عيوب خود را نبيند.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۶، ح ۵۷۳۹.
{۱۷} شاکر نیست و حرمت نگه ندارد
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَشْكُرُ النِّعْمَةَ وَ لا يَرْعَى الحُرْمَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه نعمت را شكر نمى كند و حرمت را نگه نمى دارد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۰، ح ۵۷۰۵.
{۱۸} به مردم ظلم کند
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ يَظْلِمُ النّاسَ؛
بدترين مردم كسى است كه به مردم ظلم مى كند.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۶۴، ح ۵۶۷۶.
{۱۹} مورد اعتماد نیست
قال أمیرالمؤمنین على (عليه السّلام): شَرُّ النّاسِ مَنْ لا يَثِقُ بِاَحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا يَثِقُ بِهِ اَحَدٌ لِسوءِ فِعْلِهِ؛
بدترين مردم كسى است كه به خاطر بدگمانيش به كسى اعتماد نمى كند و به خاطركردار بدش كسى به او اعتماد نمى نمايد.
غررالحكم، ج ۴، ص ۱۷۸، ح ۵۷۴۸.
پس از ویرایش و زیبا سازی به نقل از: