بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ
ده اثر کم خوری بر سلامت جسم و روح
کم خوری و گرسنگی آثار و فواید بی شماری دارد که شاید بتوان گفت کمتر مورد اخلاقی است که بتواند با فواید کم خوری مقابله نماید و بر شکم پرستان واجب فوری و عینی است که هر چه سریع تر به علاج این بیماری بپردازند.
اهمیت توجه به دو موضوع:
(۱) عواقب پرخوری،
(۲) مواهب کم خوری.
ده اثر گرسنگی و کم خوری:
(۱) تندرستی و سلامت روح و جسم
(۲) اندیشه پاک و زلال
(۳) لذّت بردن از غذا
(۴) محبوب ترین اعمال نزد خداوند متعال
(۵) آسان شدن حساب و نزدیک شدن به خداوند در قیامت
(۷) محبوبیت نزد فرشتگان
(۸) اعطای حکمت
(۹) عبادت
(۱۰) دیدار با خداوند و رضایت پروردگار از ایشان
توضیحات ده اثر گرسنگی و کم خوری:
(۱) تندرستی و سلامت روح و جسم
قال الصادق (علیه السّلام): قِلَهُ الاَکلِ مَحمُودٌ فی کُلِّ قَومٍ، لاَنَّ فیهِ مَصلَحَهَ الباطِنِ وَ الظّاهِرِ.
کم خوری خصلتی پسندیده در نزد همه ی اقوام جهان است چون موجب صلاح ظاهر و باطن است.
کلمه ظاهر، در جمله حضرت (علیه السّلام) به جهت حفظ از اسقام و امراض است.
کلمه باطن به جهت سبکی معده و گرسنگی است که انسان را به خضوع و خشوع نزدیک می کند و خضوع و خشوع، یکی از مبادی اصلی صفات محموده است.
سعدی در گلستان گوید:
اندورن از طعام خالی دار
تا در آن نور معرفت بینی
در سخن دیگری از آقا امام صادق (علیه السلام) نقل است که:
چیزی خطرناک تر از پرخوری برای قلب انسان وجود ندارد؛ زیرا پرخوری دو ارث به جای میگذارد:
۱- قساوت قلب
۲- تهییج شهوات نهفته
ز کم خوردن کسی را تب نگیرد
ز پر خوردن به روزی صد بمیرد
و گرسنگی بهترین غذای روح و طعام قلب مۆمن است.
در حدیثی آقا امام صادق (علیه السّلام) میفرماید:
هر درد و مرضی از تُخَمَه (پرخوری و سوء هاضمه) حاصل می شود، مگر تب.
آقا أمیرالمۆمنین علی (علیه السّلام) میفرماید:
حضرت عیسی (علیه السّلام) به شهری رسید که مرد و زنی فریاد می کردند و با هم نزاع داشتند. حضرت علّت را پرسید؟ مرد گفت: این زن من صالحه است و عیبی ندارد، اما دیگر او را دوست ندارم چون رویش کهنه و بی طراوات و پیر شده است.
حضرت به آن زن فرمود: آیا می خواهی رویت تازه و با طراوت شود؟
گفت: آری! حضرت فرمود: طعام زیاد مخور و سیر مشو؛ زیرا طعام زیاد معده را به جوش می آورد. زن چنین کرد و بعد از مدّتی به حال اوّل بازگشت و محبوب شوهر شد.
آقا امام کاظم (علیه السّلام) میفرماید:
اگر مردم در خوردن اعتدال می ورزیدند، بدن هایشان سالم می ماند.
قال علی (علیه السّلام): لا یَجتمِعُ الجُوُعُ و المَرَضُ
گرسنگی و بیماری با هم جمع نمی شود.
نیز آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) میفرماید:
از عادت پرخوری بپرهیز، که این کار مایه ی سر برداشتن دردها و بیماری ها می شود.
نیز آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) میفرماید:
کم خوردن نفس را گرامیتر و تندرستی را پایدارتر میکند.
(۲) اندیشه پاک و زلال
آقا امیرالمومنین علی (علیه السّلام) میفرماید:
هر کس در خوردن اندازه نگه دارد، تندرستی اش فزونی گیرد و اندیشه اش سالم ماند.
آقا امام سجّاد (علیه السّلام) میفرماید:
کسی که به خداوند می اندیشد و از او میترسد و برای او کار میکند باید خود را بر گرسنگی تمرین و عادت دهد، به طوری که به سیری شور و شوق نداشته باشد.
اسب ها را نیز همین طور برای پیروزی در مسابقه و گرفتن جایزه، ورزیده و لاغر میکنند.
(۳) لذّت بردن از غذا
آقا امام هادی (علیه السّلام) میفرماید:
شب زنده داری خواب را دلنشین تر و گرسنگی، غذا را لذّت بخش تر مینماید.
(۴) محبوب ترین اعمال نزد خداوند متعال
آقا رسول گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
جهاد کنید با نفس های خود، با گرسنگی و تشنگی که اجر آن مانند کسی است که در راه خدا جهاد کرده و عملی نزد خداوند محبوب تر از گرسنگی و تشنگی نیست.
(۵) آسان شدن حساب و نزدیک شدن به خداوند در قیامت
آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) میفرماید: هر که خوراکش کم باشد کمتر حساب پس دهد.
آقا رسول گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
خوشا به حال کسی که غذا نخورد و گرسنگی بکشد؛ زیرا ایشان در قیامت سیر هستند.
آن حضرت (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
نزدیک ترین مردم به خداوند در روز قیامت، کسی است که گرسنگی و تشنگی بسیاری کشیده و در دنیا اندوه زیادی دیده است.
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
طولانی ترین ساعات، روزها و سنوات گرسنگی انسان در صحنه ی قیامت، برای کسانی است که بیشترین ساعات و ایّام روزگار دنیای خود را با سیری به سر برده اند.
(۶) داخل شدن گرسنگان در زمره ی اولیاء خدا
از آقا رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) پرسیدند: علامات خاصّان چیست؟
فرمود:
۱- در دنیا زندانی اند.
۲- زبان هایشان را از پرگویی بازداشته اند.
۳- شکم هایشان را از پرخوری نگه داشته اند.
آقا رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در وصف کسانی که نیمی از گنجایش معده را پر پر میکنند، فرمودند: این وضعیت، بخشی از پیامبری است.
در حدیث معراج یکی از صفات اولیاء خدا آمده است:
شکم هایشان از خوراک خالی است.
علاّمه نراقی در کتاب معراج السّعاده به نقل از یکی از زوجات رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) مینویسد:
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) هرگز سیر نشد و چه بسا گاهی او را گرسنه میدیدم و دلم به حال او میسوخت و گریه می کردم.
روزی به آن حضرت عرض کردم:
جانم فدایتان! چرا آن قدر غذا می خورید که فقط قوّت شما باشد و به اندازه ی رفع گرسنگی غذا نمی خورید؟ مگر چه ضرری دارد؟
آن حضرت فرمود: برادران من از پیامبران اولوالعزم بر حالتی بدتر از من صبر میکردند و بر همین حالت از دنیا رفته و به محضر پروردگارشان حاضر شدند و خداوند ایشان را اکرام فرمود. من شرم دارم که بر حالت رفاهیت بگذرانم و مرتبه ام پست تر از ایشان باشد. پس صبر کردن در این چند روز کوتاه دنیا، محبوب تر است از کم شدن نصیب و بهره ی آخرت، و هیچ چیز نزد من محبوب تر از این نیست که به برادران و دوستان خود ملحق شوم.
آقا امام صادق (علیه السّلام) میفرماید:
عدّه ای برای دیدار امیرالمۆمنین (علیه السّلام) به خانه ی آن حضرت رفتند و خود را از شیعیان حضرت معرفی کردند.
حضرت فرمود: چرا سیمای شیعیان را در چهره ی شما نمیبینم؟
عرض کردند: مگر شیعیان چگونه اند؟
فرمود: شیعیان ما کسانی هستند که این ویژگی ها را دارند:
۱- رنگ چهره ی آن ها از بی خوابی به زردی گراییده است.
۲- چشمانشان از فرط گریه و راز و نیاز شبانه به درگاه خدا، کم نور شده است.
۳- شکم های ایشان از شدّت گرسنگی به پشت چسبیده است.
۴- لب هایشان از کثرت دعا کردن به پیشگاه الهی خشکیده است.
۵- کمرهای آن ها از عبادت شبانه خمیده است.
(۷) محبوبیت نزد فرشتگان
از وجود نازنین پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) روایت شده است که فرمودند:
هر کس که زیاد تسبیح و تمجید حق کند و کم بخورد و کم بنوشد و کم بخوابد، فرشتگان مشتاق او می شوند.
(۸) اعطای حکمت
آقا رسول گرامی اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
نور حکمت، گرسنگی است و دور شدن از خدا، سیری.
پس سیر نباشید که نور معرفت در دل هایتان می فسرد و خاموش می شود.
(۹) عبادت
کم خوری به قدری اهمّیت دارد که فقط زمینه ساز برای مواهب دیگر نیست، بلکه نفس کم خوری هم یک عبادت و ارزش است. در این رابطه تصریحاً در روایات ذکر شده است.
آقا رسول مکرّم اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) میفرماید:
کم چیز خوردن عبادت است.
(۱۰) دیدار با خداوند و رضایت پروردگار از ایشان
حضرت عیسی بن مریم (علیه السّلام) میفرماید:
گرسنگی دهید جگرهای خود را، و برهنه و عریان دارید بدن های خود را، که شاید به این جهت دل های شما خدا را ببیند.