بسم الله الرحمن الرحیم
و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطَّیِّبِینَ الطّاهِرینَ الْمَعْصُومِین الْمُقَرَّبین وَ الْمُنْتَجَبِین وَ لاسیَّما بَقیَّهَ اللَّهِ فِی الأرَضینَ
آیا وضوی خانمها با لاک ناخن صحیح است؟
متأسفانه کلیپی در فضای مجازی به طور گسترده منتشر شده است و یک معمّم میگوید: وضوی خانمها در حالی به ناخن لاک زده اند اشکال ندارد و صحیح است!
پاسخ اجمالی برای کاربران در فضای مجازی به حرفهای گوینده ی این کلیپ:
(۱) مؤمنان می دانند که:
واجب است - در احکام شرعی - از مجتهد جامع الشرایط تقلید و پیروی کرد و مشخصات مجتهد جامع الشرایطی که تقلید از او جایز است در رساله های مراجع عظام به شرح ذیل آمده است:
مشخصات مجتهد جامع الشرایط {یعنی مرجع تقلید} در کُتُب متعدد و معظم فقهی:
(۱) عاقل،
(۲) بالغ،
(۳) مرد،
(۴) زنده،
(۵) آزاد،
(۶) حلال زاده،
(۷) حریص نبودن به دنیا،
(۸) شیعه ۱۲ امامی،
(۹) أعلم،
(۱۰) و عادل بودن.
دو مشخصه مهم مجتهد جامع الشرایط که غالباً برای احراز آنها تحقیق میشود:
(۱) أعلم باشد.
(۲) عادل باشد.
و مُحرز شدن و تشخیص أعلم و عادل، آنهم در این زمان که تعدادی فقیه و مجتهد جایز التقلید داریم به راحتی مقدور نیست و ممکن است اگر تشخیص أعلم مشکل باشد مکلّف یا از مظنون به أعلمیت تقلید کند یا در صورت امکان به احتیاط عمل کند.
دو نتیجّه:
نتیجّه اول:
پیروی و اطاعت از دستور کسی که مجتهد نیست یا اگر مجتهد باشد اعلم نیست یا اگر مجتهد و اعلم است عادل نیست یا اگر اعلم و عادل باشد ولی اعلمیت و عدالتش مُحرز نیست؛ جایز نیست.
نتیجّه دوم:
حرفهای ایشان به دلیل ناصحیح بودن، ارزش فقهی ندارد و مکلّف با انجام حرفهای ایشان بریء الذمّه نمی شود.
(۲) مؤمنان می دانند که:
یکی از سفارشها و دستورات مهم دینی و مؤّکّد اولیاء دین (علیهم السلام) رعایت احتیاط در اعمال است.
دو حدیث در باره اهمیت احتیاط:
{۱} ... الإمامُ الصّادقُ عليه السلام: إنّما الاُمورُ ثلاثةٌ: أمرٌ بَيِّنٌ رُشدُهُ فَيُتَّبَعُ، و أمرٌ بَيِّنٌ غَيُّهُ فَيُجتَنَبُ، و أمرٌ مُشكِلٌ يُرَدُّ عِلمُهُ إلى اللّه ِ و إلى رسولِهِ، قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله): حَلالٌ بَيِّنٌ، و حَرامٌ بَيِّنٌ، و شُبُهاتٌ بَينَ ذلكَ، فَمَن تَرَكَ الشُّبُهاتِ نَجا مِنَ المُحَرَّماتِ، و مَن أخَذَ بِالشُّبُهاتِ ارتَكَبَ المُحَرَّماتِ و هَلَكَ مِن حيثُ لا يَعلَمُ.
امام صادق (عليه السلام): امور سه گونه اند:
امرى كه درستى آن روشن است، پس بايد آن را دنبال كرد،
امرى كه نادرستى اش آشكار است، پس بايد از آن دورى نمود،
و امرى مبهم است، پس بايد علم آن را به خدا و رسولش ارجاع داد.
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: حلالى روشن وجود دارد و حرامى روشن و در اين ميان امورى است مشتبه و مبهم؛ پس هر كه شبهات را رها كند، از حرامها نجات يابد و هر كه شبهات را پى گيرد مرتكب حرامها شود و ندانسته به هلاكت در افتد.
الكافي: ج ۱، ص ۶۸، ح۱۰.
{۲} عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ (علیه السلام) قَالَ لِكُمَيْلِ بْنِ زِيَادٍ أَخُوكَ دِينُكَ فَاحْتَطْ لِدِينِكَ بِمَا شِئْت.
دین تو برادر توست، درباره دینت احتیاط کن. همان گونه که وقتی احتمال ضرر و خطری برای برادرت میدهی، احتیاط میکنی، همان گونه هم اگر احتمال میدهی به دینت آسیب برسد، احتیاط کن.
وسائل الشیعة، الشیخ الحر العاملي، ج۲۷، ص۱۶۷، أبواب، باب۱۲، ح۴۶، ط آل البيت.
اکثر فقیهان عظام شیعه، در رسالههای عملیه خود سفارش به احتیاط فرموده اند که:
اگر برخی از مجتهدین عملی را واجب دانسته و برخی واجب ندانند مکلّف به آن عمل کنند {شاید واجب باشد}.
اگر برخی از مجتهدین عملی را حرام دانسته و برخی حرام ندانند مکلّف آن عمل را ترک کنند {شاید حرام باشد}.
نتیجّه:
از مطالعه و دقّت در مفاد این دو حدیث معلوم میشود مؤمنان نباید مرتکب عملی شوند که یقین به درستی آن ندارند بلکه به عکس موردّ تأمّل و اشکال است و نیز این گوینده نباید جرئت می داشت خانم های مؤمنه و محترمه را به عملی برخلاف فتاوای مراجع عظام و نیز خلاف احتیاط راهنمائی کند.
(۳) مؤمنان می دانند که:
فقیهان و مراجع عظام تقلید شیعه تمام سعی و تلاش خود را بکار میگیرند تا با دقّت در ادلّه اربعه: «قرآن، سنّت، عقل و اجماع» احکام شرعی را استنباط کنند و به مؤمنان اعلام کنند، و البته پس از اعلام نظر فقهی خود و یا پاسخ به استفتائات مؤمنان، ختم کلامشان «والله عالم» است و بعد از سالها تحقیق و دقّت و مطالعه گاهی قاطع فتوا نمی دهند و احتیاط می کنند.
در حالی که گوینده در این کلیپ میگوید «به نظر من وضو با لاک صحیح است!»
پاسخ به این گوینده:
اولاً:
ایشان، قبل از اظهار نظر شرعی میگویند: لاک ضرر دارد.
خُب؛ آیا این ضرر داشتن لاک؛ نباید ایشان را وادار به نهی از منکر و منع قاطع از استفاده از لاک کند؟
و چرا تلویحاً قُبح استفاده از لاک که دارای موادّ سمّی است و به قول ایشان ضرر دارد توسط ایشان شکسته میشود و استفاده از لاک ترویج میشود؟
آیا لاکی که ضرر دارد میتواند عامل زیبائی باشد؟
آیا برطرف کردن مواد سمّی که در لاک است برابری با چرک نمیکند که لازم باشد از بدن برطرف شوند؟
در برخی از فضاهای مجازی آمده است که: لاک جزء یکی از لوازم آرایش خانمها محسوب میشود و به دلیل متنوع بودن رنگهای آن خانمها علاقه زیادی به استفاده از آن دارند. امروزه برای دیزاین ناخن انواع گوناگونی مانند کاشت ناخن، ژلیش و... وجود دارد که هر کدام اثرات جانبی شناخته شدهای دارند. حتی لاک زدن و استفادهی مکرر از لاک به دلیل مواد تشکیل دهنده شیمیایی و سمّی که دارد نیز میتوانند باعث مشکلات زیادی شوند و عوارضی داشته باشد.
بهتر است گوینده زمانی که لاک را عامل زیبائی معرفی میکند فرصتی را هم صرف تحقیق در باره مضرات لاک کند همانگونه که خودشان به ضرر داشتن لاک اشاره فرموده است.
ثانیاً:
گوینده خود را در جایگاه مرجع تقلید قرار داده و فتوا میدهند که: استفاده از لاک «به نظر من اشکال ندارد؟».
در حالی که مطابق با نظر همه مراجع عظام تقلید. لاک ناخن مانع انجام صحیح بودن وضو است و وضو با لاک - به دلیل نرسیدن آب به ناخن که جزئی از بدن است - باطل است.
فتاوای برخی از مراجع عظام تقلید در مورد وضو با لاک:
حضرت آیةالله العظمی امام خامنهای:
به طور کلی هر چیزی که جرمی دارد و مانع رسیدن آب به بدن و ناخن است، باید برطرف شود و وضو و غسل با آن صحیح نیست و در نتیجه نماز باطل است و روزه نیز اگر محدث به حدث اکبر بوده باطل است.
حضرت آیةالله العظمی سیستانی:
غسل و وضو با چنان چیزی که مانع از وصول آب میگردد، صحیح نیست و ناگزیر باید آنها را برای انجام غسل و وضوی صحیح زایل پاک کرد و قصد آرایش، مجوّز چنان کاری نمیشود.
حضرت آیةالله العظمی مکارم شیرازی:
در غسل باید تمام موانع برطرف شود و در وضو انگشتان دست باید از لاک پاک شود.
فتاوای برخی از مراجع عظام تقلید در مورد مسح پا به شرط آنکه یکی از ناخن ها لاک نداشته باشد:
حضرت آیةالله العظمی امام خامنهای:
اگر ازسر انگشتی که ناخنش لاک ندارد تا مفصل مسح شود، مانع ندارد.
حضرت آیةالله العظمی سیستانی:
مسح بر ناخن لاک زده صحیح نیست ولی اگر فاصله بین یک ناخن و ناخن دیگر به مقداری باشد که بتوان بر آن مسح نمود، مسح بر آن مقدار بی مانع است.
حضرت آیةالله العظمی مکارم شیرازی:
بدون لاک بودن ناخن انگشت کوچک پا به تنهایی کفایت نمیکند ولی سایر انگشتان به تنهایی کافی است.
سخن پایانی:
کسانی که طبق حرفهای ایشان با داشتن لاک ناخن وضو گرفته اند و نماز خوانده اند، چون وضویشان باطل است واجب است وضوی صحیح بگیرند و نمازشان را با وضوی صحیح اعاده کنند.