استحاضه-غسل

یکی از خونهایی که از زن خارج می شود1 خون استحاضه است و زن را در موقع دیدن خون استحاضه، مستحاضه می گویند.

1- فاضل، مظاهری: غیر از خون زخم و جراحت و دمل، و خون حیض و نفاس ...

*****

مکارم: يکى از خونهايى که از زن خارج مى شود خون «استحاضه» است و دراين موقع زن را «مستحاضه» مى گويند، بطور کلّى تمام خونهايى که غير از حيض و نفاس و زخم و دمل است و از رحم زن خارج مى شود خون استحاضه است.

جوادی آملی: خون استحاضه، خونی غير از حيض، نفاس و زخم و دمل است که از زن خارج میشود و زن را هنگام ديدن خون استحاضه، مستحاضه ‌گويند و احکامی دارد که در مسائل آينده ذكر میشود.

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۷. خونی[*] که زن در سن یائسگی[**] می‌بیند استحاضه است، بنابراین زنی که پدرش هاشمی نیست، هر چند مادرش از سادات باشد اگر بعد از سن یائسگی خونی را مشاهده کند محکوم به استحاضه است.

[*]. خونی است که در غیر ایام حیض و نفاس از رحم زن خارج می شود و مربوط به بکارت و زخم نیست {خون استحاضه است}.

[**]. با توجه به اینکه حضرت آیةالله العظمی امام خامنه ای (مدّظلّه‌العالی) در تعیین سن یائسگی احتیاط دارند مقلدین معظّمٌ‎له می توانند در این مسئله با رعایت شرایط عدول، به مجتهد دیگری رجوع نمایند.

مسأله 392- خون استحاضه در بیشتر اوقات زردرنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بیرون می آید1 و غلیظ هم نیست2، ولی ممکن است گاهی سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- بهجت: و ممکن است گاهی بر خلاف اوصاف مذکوره باشد.

2-زنجانی: خون استحاضه در بیشتر اوقات زرد رنگ یا قرمز روشن و رقیق و سرد و کهنه است، و بدون فشار و سوزش بیرون می آید...

مکارم: خون استحاضه غالباً کم رنگ و سرد و رقيق است و بدون فشار و سوزش بيرون مى آيد...

سبحانی: خون استحاضه خونی است غیر از حیض و نفاس و زخم و دمل و در بیشتر اوقات زردرنگ و سرد است و بدون فشار و سوزش بیرون می آید...

3- زنجانی: ممکن است گاهی سیاه یا سرخ تیره و گرم و و تازه و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.

مکارم: ممکن است گاهى تيره رنگ يا سرخ و گرم و غليظ باشد و با فشار و سوزش خارج شود.

مسأله 393- استحاضه سه قسم است: قلیله و متوسطه و کثیره. استحاضه قلیله آن است که خون، پنبه ای را که زن داخل فرج می نماید سوراخ نکند و از طرف دیگر ظاهر نشود1. استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود و از طرف دیگر ظاهر شود2 ولی به دستمالی که معمولاً زنها برای جلوگیری از خون می بندند، جاری نشود3. استحاضه کثیره آن است که خون از پنبه به دستمال جاری شود4.

1- گلپایگانی، اراکی، تبریزی، زنجانی: استحاضه قلیله ان است که خون فقط روی پنبه ای را که زن داخل فرج می نماید آلوده کند و در آن فرو نرود...

خوئی، سیستانی، وحید، صافی: استحاضه قلیله ان است خون فقط روی پنبه ای را که زن با خود بر می دارد آلوده کند و در آن فرو نرود...

جوادی آملی: «استحاضه قلیله» آن است که خون پنبه را آلوده کند و فرو نرود...

فاضل: استحاضه قلیله ان است خون فقط سطح پنبه ای را که زن داخل فرج می گذارد آلوده کند...

بهجت: استحاضه قلیله ان است که خون در پنبه ای که زن داخل فرج می نماید، نفوذ نکند...

نوری، سبحانی: استحاضه قلیله ان است خون در پنبه ای که زن در داخل فرج می نماید، نفوذ نکند و از طرف دیگر ظاهر نشود...

مظاهری: استحاضه قلیله ان است که اگر زن به خود پنبه ای بگیرد فقط ظاهر آن آلوده شود...

2- اراکی: استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود اگر چه در یک گوشه آن باشد...

3- گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید، صافی: استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود اگر چه در یک گوشه آن باشد ولی از پنبه به دستمالی که معمولاً زنها برای جلوگیری از خون می بندند نرسد...

فاضل: استحاضه متوسطه آن است که خون درپنبه فرورود ولی از پنبه به دستمالی که معمولاً زنها برای جلوگیری از خون می بندند نرسد...

زنجانی: استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود ولی از پشت پنبه جریان نداشته باشد؛ خواه از طرف دیگر پنبه بیرون آید و به دستمال برسد وخواه به دستمال نرسد، و لازم نیست خون تمام پنبه را فرا بگیرد، بلکه اگر در یک گوشه آن هم فرو رود کافی است...

بهجت: استحاضه متوسطه آن است که خون در پنبه فرو رود ولی از آن نگذرد...

مظاهری: استحاضه متوسطه آن است که خون به درون پنبه نفوذ کند ولی از طرف دیگر آن خارج نشود...

4- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی، سیستانی، وحید: استحاضه کثیره آن است که خون پنبه را فراگرفته و به دستمال برسد.

فاضل، بهجت: استحاضه کثیره آن است که خون از پنبه گذشته و به دستمال برسد. (بهجت: وظیفه مستحاضه در مورد روزه، در مسأله [1643] ذکر خواهد شد.)

مظاهری: استحاضه کثیره آن است که خون پنبه را فرا گرفته و از طرف دیگر خارج شود.

زنجانی: استحاضه کثیره آن است که خون از پشت پنبه جریان داشته باشد.

جوادی آملی: «استحاضهٔ كثيره» آن است كه خون از پنبه بر پارچه روان شود.

*****

مکارم: مسأله 404 ـ استحاضه فقط دو قسم است: «قليله» و «کثيره»: استحاضه قليله آن است که هرگاه زن پنبه اى را داخل کند، خون، آن را آلوده نمايد ولى از طرف ديگر خارج نشود، خواه خون در پنبه فرو رود يا نه، و استحاضه کثيره آن است که خون، در پنبه فرو رود و از آن بگذرد و جارى شود.

مسأله اختصاصی

زنجانی: مسأله 400- در تمام اقسام استحاضه، احتیاط مستحب در زن حامله آن است که کارهای استحاضه کثیره را بجا آورد. و بر هر مستحاضه واجب است برای هر نماز، ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد و پنبه و همچنین دستمال را اگر نجس شده، عوض کند یا آب بکشد.

احکام استحاضه

مسأله 394- در استحاضه قلیله باید زن برای هر نماز یک وضو بگیرد1 و ظاهر فرج را هم اگر خون به آن رسیده، آب بکشد2 و بنابر احتیاط واجب پنبه را عوض کند یا آب بکشد.

1-مظاهری: و خود را تطهیر کند.

2- جوادی آملی: ظاهر عورت را اگر خون به آن رسيده، آب بكشد...

اراکی، نوری، سبحانی: و پنبه را عوض کند یا آب بکشد.

گلپایگانی، صافی: و پنبه را عوض کند.

خوئی، تبریزی، وحید: و بنابر احتیاط (وحید: بنابراحتیاط واجب)پنبه را عوض کند.

بهجت: و بنابر احتیاط پنبه را عوض کند یا آب بکشد .

سیستانی: و بنابر احتیاط مستحبّ پنبه را آب کشیده و یا عوض کند.

*****

زنجانی: مسأله 401- در استحاضه قلیله باید زن برای هر نماز یک وضو بگیرد.

مکارم: مسأله 405 - در استحاضه قليله بايد زن براى هر نماز يک وضو بگيرد (بنابراحتياط واجب) و واجب است از سرايت خون به ساير اعضا جلوگيرى کند، امّا عوض کردن پنبه و دستمال واجب نيست، هر چند احتياط است.

مسأله 395- اگر پیش از نماز یا در بین نماز خون استحاضه متوسطه ببیند باید برای آن نماز غسل کند1.

این مسأله در رساله آیت الله مكارم نیست.

1- فاضل: ولی در استحاضه متوسطه اگر قبل از نماز صبح غسل نماید، تا صبح روز دیگر برای هر نماز کارهای استحاضه قلیله که در مسأله قبل گفته شد انجام دهد، ولی اگر عمداً یا از روی فراموشی غسل نکند باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر برای آن هم غسل نکرد، باید قبل از نماز مغرب و عشاء غسل نماید.

*****

خوئی، گلپایگانی، تبریزی، صافی، وحید 401، سیستانی 393، نوری 396، بهجت383، سبحانی: مسأله 336 - در استحاضه متوسطه باید زن برای نماز صبح غسل کند و تا صبح دیگر برای نمازهای خود*، کارهای استحاضه قلیله را که در مسأله پیش گفته شد انجام دهد.. و اگر عمداً یا از روی فراموشی برای نماز صبح غسل نکند، باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر برای نماز ظهر و عصر غسل نکند، باید پیش از نماز مغرب و عشاء غسل نماید؛ چه آنکه خون بیاید یا قطع شده باشد*.

* سبحانی: حتی نماز صبح ...

. وحید: و هرگاه این حالت قبل از نمازدیگر برایش پیش آید برای آن نماز غسل کند و تا صبح دیگر برای نمازهای خود کارهای استحاضه قلیله را انجام دهد و اگر عمداً یا از روی فراموشی قبل از نمازی که باید غسل نماید غسل نکند قبل از نمازبعد غسل نماید چه آن خون بیاید یا قطع شده باشد.

. سیستانی: در استحاضه متوسّطه باید بنابر احتیاط لازم زن برای نمازهای خود روزانه یک غسل نماید و نیز باید کارهای استحاضه قلیله را که در مسأله پیش گفته شد انجام دهد، بنابراین اگر استحاضه متوسطه قبل از نماز صبح یا درمیان نماز صبح حاصل شود بنابراحتیاط لازم باید برای نماز صبح غسل کند...

. نوری، بهجت: (بهجت: در استحاضه متوسطه باید زن برای نماز صبح غسل کند و تا صبح دیگر برای نمازهای خود بنابر احتیاط واجب پنبه را اگر خونی شده عوض کند یا آب بکشد و همچنین ظاهر فرج اگر نجس شده است؛ و وجوب وضو برای هر نماز دراین صورت خالی از وجه نیست) و این در صورتی است که استحاضه متوسطه پیش از نماز صبح یا دربین آن پیدا شود، ولی اگر بعد از نماز صبح تا پیش از نماز ظهر یا بین آن حاصل شود باید برای نماز ظهر غسل کند و به همین ترتیب پیش از هر نماز یا بین هر نمازی که استحاضه متوسطه شده باید برای آن غسل کند...

* سبحانی: و نمازهایی را که بدون غسل خوانده باید غسل کند و وضو بگیرد و آنها را دوباره بخواند.

زنجانی: مسأله 402– در استحاضه متوسطه نیز ظاهراً باید اعمال استحاضه قلیله را انجام دهد و کفایت می کند؛ ولی احتیاط مستحب آن است که اگر خون به دستمال نرسیده، برای اولین نماز غسل کند و برای هر روز یک غسل کافی است، و اگر عمداً یا از روی فراموشی برای نماز اول غسل نکرد، برای نماز بعدی غسل کند، و همینطور...، و اگر خون به دستمال رسیده برای نماز صبح یک غسل، و برای نمازظهر و عصر هم یک غسل بجا آورد و بین نماز ظهر و عصر هم فاصله نیندازد و برای نماز مغرب و عشا هم یک غسل بجا آورد و بین آن دو فاصله نیندازد و غسل و وضو را هر کدام جلوتر بجا آورد اشکالی ندارد ولی بهتر است اول وضو بگیرد.

مظاهری: مسأله 340- در استحاضه متوسطه باید برای نماز صبح غسل کند و وضو بگیرد و تا صبح دیگر برای نمازهای خود کارهای استحاضه قلیله را انجام دهد.

جوادی آملی: مسأله 410- در استحاضه متوسطه، روزانه يک غسل كافی است و برای هر نماز دستور استحاضهٔ قليله را كه در مسألهٔ پيش ذكر شد، انجام دهد.

مسأله 396- در استحاضه کثیره علاوه بر کارهای استحاضه متوسطه که در مسأله پیش گفته شد باید1 (برای هر نماز دستمال را عوض کند، یا آب بکشد2 و 3) یک غسل برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا به جا آورد و4 بین نماز ظهر وعصر5 فاصله نیندازد و اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر دوباره غسل کند و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا فاصله بیندازد باید برای نماز عشا دوباره غسل نماید6.

1- خوئی، تبریزی: بنابراحتیاط...

وحید: بنابراحتیاط واجب...

2- جوادی آملی: و يک غسل برای نماز صبح و يک غسل برای نماز ظهر و عصر و يكی برای نماز مغرب و عشاء به‌جا آورد و بين نماز ظهر و عصر، همچنين مغرب و عشاء فاصله نيندازد و اگر فاصله بيندازد، بايد برای نماز عصر و عشاء دوباره غسل كند.

3- خوئی، وحید: و لازم است...

[قسمت داخل پرانتز دررساله آیت الله مظاهری نیست]

4- بهجت: و بنابر احتیاط واجب با هر غسلی یک وضو هم بگیرد بلکه برای نماز عصر و نماز عشاء نیز باید بنابر احتیاط واجب وضو بگیرد و همچنین باید...

5- وحید: و همچنین مغرب و عشا فاصله نیندازد و اگر فاصله انداخت باید برای نماز دوم – چه عصر باشد و چه عشا- دوباره غسل کند. و دراستحاضه کثیره ،غسل از وضو کفایت می کند.

6- گلپایگانی، صافی: و چون وجوب وضو در استحاضه کثیره محلّ تأمّل است، احتیاط آن است که پیش از غسل، به قصد رجاء وضو بگیرد و در میان نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشاء – اگر جمع بین آنها می نماید – گرفتن وضو برای مستحاضه کثیره، خلاف احتیاط است مگر در حال گفتن اقامه نماز دوم که با جمع عرفی منافی نباشد.

خوئی، تبریزی: و أظهر این است که در استحاضه کثیره غسل از وضو کفایت می کند.

نوری: و اقوی این است که در استحاضه کثیره غسل ازوضو کفایت میکند.

مظاهری: و اگر بین هر نماز واجب یا مستحبّ فاصله نیندازد یک غسل کافی است. بنابراین اگر نماز ظهر و عصر را نزدیک غروب بخواند می تواند با یک غسل نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را بخواند، و این احکام در صورتی است که خون خارج شود ولی اگر خون خارج نشود گرچه بداند دوباره خون می آید یا خون در باطن وجود دارد، با وضو و غسلی که دارد می تواند نماز بخواند.

*****

سیستانی: مسأله 394- در استحاضه کثیره، باید بنابراحتیاط واجب زن برای هر نماز پنبه و دستمال را عوض کند یا آب بکشد، ولازم است یک غسل برای نماز صبح و یکی برای نماز ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشا بجا آورد، و بین نماز ظهرو عصر و مغرب و عشا فاصله نیندازد و اگر فاصله بیندازد باید برای نماز عصر و عشا دوباره غسل کند. اینها همه در صورتی است که خون پی در پی از پنبه به دستمال برسد، امّا چنانچه رسیدن خون از پنبه به دستمال با قدری فاصله باشد که زن بتواند درآن فاصله یک نماز یا بیشتر بخواند احتیاط لازم آن است که هرگاه خون از پنبه به دستمال برسد، پنبه و دستمال را عوض کرده و یا آب بکشد و غسل نماید، بنابر این اگر زن غسل کرد و نماز ظهر را مثلاً خواند ولی قبل از نماز عصر یا در میان آن، خون دوباره از پنبه به دستمال رسید بنابراحتیاط لازم باید برای نماز عصر نیز غسل نماید، ولی چنانچه فاصله به مقداری باشد که زن بتواند در آن میان دو نماز یا بیشتر بخواند مثل این که بتواند نماز مغرب و عشا را نیز قبل از آن که خون دوباره به دستمال برسد بخواند برای آن نمازها لازم نیست غسل دیگری بکند. و در هر صورت در استحاضه کثیره، غسل از وضو کفایت می کند.

مکارم: مسأله 405 - در استحاضه کثیره واجب است سه غسل انجام دهد: یک غسل برای نماز صبح و دیگر برای نماز ظهر و عصر و سوم برای مغرب و عشا و بايد ميان اين نمازها جمع كند و احتياط مستحبّ آن است كه علاوه بر غسل، براي هر نماز يك وضو بگيرد، قبل از غسل يا بعد از آن.

زنجاني: مسأله 403- در استحاضه كثيره بايد براي نماز صبح يك غسل، و براي نماز ظهر و عصر يك غسل، و براي نماز مغرب و عشا هم يك غسل بجا آورد و بين نماز ظهر و عصر و همچنین بین نماز مغرب و عشاء فاصله نیندازد، و اگر فاصله انداخت اشکالی ندارد، ولی باید برای نماز بعدی دوباره غسل کند، و درهر حال برای هر نماز یک وضو بگیرد، و هر یک از وضو یا غسل را که اوّل انجام دهد اشکالی ندارد ولی مستحبّ - بلکه مطابق احتیاط استحبابی- است که اول وضو بگیرد.

مسأله 397- اگر خون استحاضه، پیش از وقت نماز هم بیاید1 اگر چه زن برای آن خون، وضو و غسل را انجام داده باشد بنابر احتیاط واجب باید در موقع نماز، وضو و غسل را بجا آورد2.

این مسأله دررساله آیت الله مظاهری نیست.

1- خوئی، گلپایگانی، تبریزی، وحید، صافی، زنجانی: و بعد (زنجانی: در وقت نماز) قطع شود چنانچه زن برای آن خون وضو و غسل بجا نیاورده باشد، باید در موقع نماز، وضو و غسل را بجا آورد (خوئی: اگر چه در آن موقع، مستحاضه نباشد).

سیستانی: چنانچه زن برای آن خون وضو و غسل بجا نیاورده باشد، باید در موقع نماز، وضو و غسل را بجا آورد اگر چه در آن موقع، مستحاضه نباشد.

جوادی آملی: و قطع شود و زن برای آن خون، وضو و غسل را انجام داده باشد، در صورتی كه هيچ فاصله‌ای نباشد، میتواند با همان وضو و غسل نماز بگزارد، هرچند احتياط، انجام دادن وضو و غسل پس از دخول وقت است.

2- اراکی، بهجت: اگر چه زن برای آن خون، وضو (بهجت: و غسل) را انجام داده باشد باید در موقع نماز وضو و غسل را بجا آورد.

*****

فاضل: مسأله 398- اگر قبل از وقت نماز خون استحاضه متوسطه یا کثیره بیاید و قطع شود بنابر احتیاط واجب باید برای نماز غسل و وضوی آن را بجا آورد، مگر اینکه قبلاً برای آن غسل کرده باشد و قبل از غسل خون به طور کلّی قطع شده باشد.

مسأله 398- مستحاضه متوسّطه و کثیره1 که باید وضو بگیرد و غسل کند2، هر کدام را اول بجا آورد صحیح است3، ولی بهتر آن است که اول وضو بگیرد4.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- خوئی، گلپایگانی، تبریزی، وحید، صافی، نوری: مستحاضه متوسطه...

2- سیستانی: مستحاضه متوسطه که باید وضو بگیرد و هم بنابراحتیاط لازم غسل کند...

3- گلپایگانی، صافی: و مستحاضه کثیره چنانچه گذشت احوط آن است که پیش از غسل وضو بگیرد.

سبحانی: جز مستحاضه کثیره، [که] احتیاط واجب آن است که قبلاً وضو بگیرد.

4- خوئی، تبریزی، وحید، نوری: و مستحاضه کثیره اگر بخواهد وضو بگیرد باید قبل از غسل وضو بگیرد. (وحید: و حکم نماز آیات در مسأله 430 ذکر شده است).

سیستانی: باید غسل را اول بجا آورد، بعد وضو بگیرد ولی در مستحاضه کثیره اگر بخواهد وضو بگیرد باید قبل از غسل وضو بگیرد.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 396.

زنجانی: رجوع کنید به ذیل مسائل 395و 396.

مسأله 399- اگر استحاضه قلیله زن، بعد از نماز صبح، متوسطه شود1، باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند 2 و اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود3 ، باید4 برای نماز مغرب و عشا غسل نماید5.

1- مکارم: کثیره شود...

2- زنجانی: بنابر احتیاط مستحب برای نماز ظهر و عصر غسل هم کند...

3- مکارم: کثیره شود...

4- زنجانی: بنابر احتیاط مستحب ...

5- فاضل: و اگر بعد از غسل، استحاضه متوسطه ادامه داشته باشد برای نماز صبح روز بعد دو مرتبه غسل کند.

*****

مظاهری: مسأله 342- اگر استحاضه زن بعد از نماز تغییر کند مثلاً از قلیله، متوسطه یا کثیره و یا از متوسطه ، کثیره شود باید برای نمازهای بعد به تکلیف فعلی خود عمل نماید مثلاً اگر استحاضه قلیله بعد از نماز صبح متوسطه شود باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر کثیره شود باید برای نماز مغرب و عشا هم غسل کند.

مسأله اختصاصی

مکارم: مسأله 408- جوادی آملی: مسأله 415. در تمام مواردی که غسل بر او واجب می شود اگر غسل کردن مکرر برای او ضرر دارد، یا مایه مشقت زیاد است می تواند به جای آن تیمم کند.

مسأله 400- اگر استحاضه قلیله یا متوسطه زن بعد از نماز صبح کثیره شود1 باید برای نماز ظهر و عصر یک غسل و برای نماز مغرب و عشا غسل دیگری بجا آورد، و اگر بعد از نماز ظهر و عصر کثیره شود، باید برای نماز مغرب و عشا غسل نماید2.

1- سیستانی: و به این حال باقی بماند، باید احکامی را که در مسأله [396] گفته شد نسبت به نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا رعایت نماید. [پایان مسأله]

2- فاضل: و همین طور برای نماز صبح روز بعد، مگر اینکه قبل از غسل شب، تبدیل به استحاضه قلیله شود یا کاملاً قطع شود.

زنجانی: و اگر بعد از نماز ظهر و پیش از نماز عصر کثیره شود، باید برای نماز عصر غسل کند و برای نماز مغرب و عشا هم غسل دیگری بنماید، همچنین اگر بعد از نماز مغرب و پیش از نماز عشا کثیره شود باید برای نماز عشا غسل نماید و در تمام صورتها برای هر نماز وضو بگیرد.

مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 399.

مسأله 401- مستحاضه کثیره یا متوسطه اگر پیش از داخل شدن وقت نماز، برای نماز غسل کند، غسل او باطل است1 بلکه اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند احتیاط واجب آن است که بعد از داخل شدن صبح، دوباره غسل و وضو را بجا آورد.

این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل و بهجت نیست.

1- اراکی: مگر آنکه بخواهد نماز شب بخواند که در این صورت غسل کردن قبل از وقت نماز صبح مانع ندارد. [پایان مسأله]

خوئی، تبریزی: ولی نزدیک اذان صبح جایزاست به قصد رجاء غسل نموده و نماز شب را بخواند ولی بعد از طلوع فجر برای نماز صبح باید غسل را اعاده نماید.

زنجانی: ولی نزدیک اذان صبح جایزاست رجاءً غسل نموده و نماز شب را بخواند هرچند مستحاضه کثیره بعد از طلوع فجر برای نماز صبح باید غسل را اعاده نماید.

گلپایگانی، صافی: بلکه احتیاط لازم آن است که میان غسل و نماز فاصله نیندازد مگر به خواندن نافله همان نماز. [پایان مسأله]

مظاهری: چنانچه فاصله زیاد باشد غسل او باطل است ولی اگر قبل از اذان صبح برای نماز شب غسل کند لازم نیست برای نماز صبح دوباره غسل و وضو را بجا آورد.

*****

سیستانی: مسأله 399- در مستحاضه کثیره در صورتی که لازم است میان غسل و نماز فاصله ای واقع نشود - چنانکه در مسأله [396] گذشت – اگر انجام غسل پیش از داخل شدن وقت نماز باعث وقوع فاصله گردد آن غسل برای نماز فایده ندارد و باید مستحاضه برای نماز دوباره غسل نماید، و این حکم در مستحاضه متوسطه نیز جاری است.

وحید: مسأله 407 - مستحاضه کثیره یا متوسطه در صورتی که تا داخل شدن وقت نماز بر آن حالت باقی باشد اگر پیش از داخل شدن وقت نماز برای نماز غسل کند، غسل او باطل است. ولی نزدیک اذان صبح جایز است به قصد رجاءغسل کند و نماز شب را بخواند و بنابراحتیاط بعد از طلوع فجر برای نماز صبح باید غسل را اعاده کند.

مکارم: مسأله 409 - دراستحاضه «کثیره» یا «قلیله» اگر قبل از اذان صبح، برای نماز شب غسل کند یا وضو بجا آورد و نماز شب را بخواند، تجدید غسل لازم نیست و تجدید وضو در استحاضه قلیله اگر خونی نبیند نیز لازم نمی باشد.

مسأله 402- زن مستحاضه1، برای هر نمازی2 چه واجب باشد و چه مستحب، باید وضو بگیرد3 ( و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده4 احتیاطاً دوباره بخواند، یا بخواهد نمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد5). ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فوراً بجا آورد6 لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- گلپایگانی، صافی: مستحاضه قلیله و متوسطه...

زنجانی: مستحاضه قلیله و متوسطه و نیز مستحاضه کثیره...

2- خوئی، تبریزی، نوری: غیر از نماز یومیه که حکم آن گذشت...

3- تبریزی: و اگر استحاضه کثیره باشد برای هر نماز غسل لازم است...

4- خوئی: ولی اگر بخواهد نماز یومیه ای را که خوانده...

5- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله تبریزی نیست]

6- خوئی: برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده، اگر آنها را بعد از نماز فوراً بجا آورد و همچنین برای سجده سهو در هر حال...

*****

وحید: مسأله 408 - زن مستحاضه برای هر نماز – غیر از نماز یومیه که حکم آن گذشت- چه واجب باشد چه مستحبّ، و همچنین اگر بخواهد نمازیومیه ای را که خوانده احتیاطاً دوباره بخواند یا بخواهد نمازی را که تنها خوانده دوباره با جماعت بخواند باید تمام کارهایی را که برای استحاضه ذکر شد انجام دهد، و مستحاضه کثیره بنابراحتیاط وضو هم بگیرد، و اگر آن نماز را در وقت فریضه یومیه ای که برای آن غسل کرده بجا آورد بنابراحتیاط واجب دوباره غسل کند؛ اما برای خواندن نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده و دو سجده سهوی که برای تشهد فراموش شده باید بجا آورد، در صورتی که آنها را بعد از نماز فوراً انجام دهد، واجب نیست کارهای استحاضه را انجام دهد، و برای سجده سهو نماز، انجام کارهای استحاضه لازم نیست.

سیستانی: مسأله 400- در مستحاضه قلیله و متوسطه، زن برای هر نمازی ـ غیر از نماز یومیه که حکم آن گذشت ـ چه واجب باشد چه مستحب، باید وضو بگیرد، ولی اگر بخواهد نماز یومیه‌ای را که خوانده احتیاطاً دوباره بخواند، یا بخواهد نمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه ذکر شد انجام دهد. اما برای خواندن نماز احتیاط، و سجده فراموش شده، و تشهد فراموش شده ـ اگر آنها را بعد از نماز فوراً به‌جا آورد ـ و همچنین برای سجده سهو در هر حال، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

مکارم: مسأله 410 - هر گاه زن مستحاضه قلیله، نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا را از هم جدا بخواند، باید برای هر کدام یک وضو بگیرد و همچنین برای نمازهای مستحب، ولی برای مجموع نماز شب، یک وضو یا غسل کافی است و برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو که بلافاصله بعد از نماز بجا می آورد، غسل و وضو لازم نیست.

مظاهری: مسأله 342- زن مستحاضه برای خواندن نماز قضا و آیات و احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده، اگر آنها را بعد از نماز فوراً بجا آورد لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

مسأله 403- زن مستحاضه بعد از آن که خونش قطع شد، فقط برای نماز اولی که می خواند، باید کارهای استحاضه را انجام دهد1 و برای نمازهای بعد لازم نیست.

1- مظاهری: ولی اگر بداند از وقتی که برای نماز پیش مشغول غسل شده دیگر خون نیامده لازم نیست دوباره غسل نماید.

*****

فاضل: مسأله 403- وقتی که خون زن مستحاضه به طور کلی قطع شد اگر استحاضه قلیله بوده فقط خود را تطهیر کند و برای نمازهای بعدی وضو بگیرد، و اگر استحاضه متوسطه یا کثیره بود باید غسل کند و برای نمازهای بعدی وضو بگیرد و این غسل را می تواند بعد از قطع خون انجام دهد هر چند وقت نماز نشده باشد.

مسأله 404- اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است موقعی که می خواهد نماز بخواند بنابر احتیاط واجب1 مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند و بیرون آورد و بعد از آن که فهمید استحاضه او کدام یک از آن سه قسم است کارهایی را که برای آن قسم دستور داده شده انجام دهد2 ولی اگر بداند تا وقتی که می خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمی کند، پیش از داخل شدن وقت هم می تواند خود را وارسی نماید3.

1- خوئی، اراکی، گلپایگانی، فاضل، صافی، زنجانی: موقعی که می خواهد نماز بخواند باید...

وحید: موقعی که می خواهد نماز بخواند یا باید بر وفق احتیاط عمل کند و یا اینکه خود را وارسی نماید، مثلاً ...

سیستانی، تبریزی: بنابر احتیاط...

بهجت: اگر زن نداند استحاضه او از چه قسم است، در صورت امکان باید...

2- بهجت، سبحانی: [پایان مسأله].

3- زنجانی: و در هر صورت می تواند وارسی نکرده مطابق احتیاط عمل کند.

*****

مکارم: مسأله 412 - هر گاه نداند استحاضه او قلیله است یا کثیره، بنابر احتیاط واجب باید قبل ازنماز، خود را وارسی کند و اگر نمی تواند خود را وارسی کند، احتیاط آن است که هم وظیفه استحاضه کثیره را انجام دهد و هم قلیله؛ امّا اگر حالت سابق او معلوم است کثیره یا قلیله بوده، می تواند به وظیفه همان ادامه دهد.

مظاهری: مسأله 346- اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است، لازم نیست خود را وارسی نماید؛ پس اگر بداند سابقاً کدام یک از سه قسم بوده به وظیفه همان قسم رفتارنماید و الّا اگر شک دارد بنابراقلّ بگذارد، مثلاً اگر نداند استحاضه اش قلیله است یا غیر آن، به وظیفۀ قلیله عمل کند. و عباداتش صحیح است گرچه بعد بفهمد وظیفه واقعیش غیر آن بوده است.

مسأله 405- زن مستحاضه اگر پیش از آن که خود را وارسی کند، مشغول نماز شود1، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده، مثلاً استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده، نماز او صحیح است و اگرقصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه اش نبوده مثل آن که استحاضه او متوسطه بوده2 و به وظیفه قلیله رفتار کرده، نماز او باطل است.

این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.

1- بهجت: با اینکه می توانسته خود را وارسی کند...

سیستانی: زن مستحاضه اگر بتواند خود را وارسی کند ولی بدون وارسی مشغول نماز شود...

2- زنجانی: کثیره بوده...

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 404.

مسأله 406- زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید، باید به آنچه مسلماً وظیفه اوست عمل کند1، مثلاً اگر نمی داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه، باید کارهای استحاضه قلیله را انجام دهد2 واگر نمی داند متوسطه است یا کثیره، باید کارهای استحاضه متوسطه را انجام دهد3 ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از آن سه قسم بوده باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید4.

1- بهجت: بنابر احوط باید به آنچه مشکل تراست عمل کند...

زنجانی: مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید، باید به گونه ای عمل کند که حتماً وظیفه خود را عمل کرده باشد...

2- بهجت: باید کارهای استحاضه متوسطه رابنابر أحوط انجام دهد...

فاضل: ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از آن سه قسم بوده باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.

3- بهجت: باید کارهای استحاضه کثیره را بنابر أحوط انجام دهد...

زنجانی: مثلاً اگر نمی داند استحاضه او قلیله است یا کثیره، باید کارهای استحاضه کثیره را انجام دهد...

4- زنجانی: می تواند به وظیفه همان قسم رفتار نماید.

مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 404.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله 412- مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید که متوسطه یا قلیله یا کثیره است، باید به نحوی عمل کند که يقین به برائت ذمّه حاصل کند. پس در شک میان قلیله و متوسطه یا متوسطه و کثیره، عمل به وظیفه هر دو نماید و در شک بین هر سه قسم عمل به وظیفه هر سه قسم نماید ولی اگر بداند سابقاً کدامیک از آن سه قسم بوده، باید به وظیفه همان قسم رفتار نماید.

وحید: مسأله 412 - زن مستحاضه اگر نتواند خود را وارسی نماید و نداند استحاضه او از چه قسم است احتیاط واجب آن است که وظیفه بیشتر را انجام دهد تا یقین کند که به تکلیف خود عمل کرده است مثلاً اگر نمی داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه کارهای استحاضه متوسطه را انجام دهد، و اگر نمی داند متوسطه است یا کثیره، کارهای استحاضه کثیره را انجام دهد و برای هر نماز وضو هم بگیرد، ولی اگر بداند سابقاً کدام یک از سه قسم بوده باید به وظیفۀ همان قسم رفتار نماید.

مسأله 407- اگر خون استحاضه درباطن باشد و بیرون نیاید1، وضو و غسل باطل نمی شود و اگر بیرون بیاید هر چند کم باشد2، وضو و غسل را به تفصیلی که گذشت باطل می کند3.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، مکارم و مظاهری نیست.

1- گلپایگانی، صافی: از محل خود خارج نشده باشد...

2- گلپایگانی: یا از محلّ خود خارج شده و به محلّی رسیده باشد که اگر پنبه داخل کند آلوده به خون می شود، باید به وظایفی که گفته شد عمل کند.

صافی: وضو و غسل را باطل می کند، و اگر از محلّ خود خارج شده و به محلّی رسیده باشد که اگر پنبه داخل کند آلوده به خون می شود، بنابر احتیاط باید به وظایفی که گفته شد عمل کند.

3- جوادی آملی: و بايد به وظايف مستحاضه كه ذكر شد، عمل كند.

*****

خوئی، تبریزی، وحید 413: سیستانی: 405 مسأله- اگر خون استحاضه در اوّل ظهورش در باطن باشد و بیرون نیاید، وضو یا غسل را - که زن داشته – باطل نمی کند و اگر بیرون بیاید، هر چند کم باشد، وضو و غسل را باطل می کند.

زنجانی: مسأله 413- خون استحاضه در اول ظهورش تا درباطن است باعث وجوب غسل یا وضو نمی شود، و اگر از زن بیرون بیاید، هر چند کم باشد تا زمانی که در باطن وجود دارد، باید به وظایف مستحاضه عمل کند.

فاضل: مسأله 407- خون استحاضه اگر دراول ظهورش از محل خودش حرکت کند ولی از بدن خارج نشود بر زن لازم نیست طبق احکام استحاضه عمل کند. اما اگر خارج شود، تا زمانی که در مجری است، هر چند بیرون نیاید واجب است طبق احکام استحاضه عمل کند.

(مسأله 408) زن مستحاضه1 اگر بعد از نماز خود را وارسی کند و خون نبیند اگر چه بداند دوباره خون می آید، با وضویی که دارد می تواند نماز بخواند2.

این مسأله در رساله آیات عظام فاضل و بهجت نیست.

1- خوئی، تبریزی: که بعد از وضو یا غسل ، یا در اثناء آنها خون دیده ...

2- خوئی، تبریزی: چنانچه وقت وسعت داشته باشد بنابر احتیاط ، لازم است بر حسب وظیفه اش وضو گرفته یا غسل نماید و آن نماز را اعاده کند اگر چه بداند دوباره خون می آید.

مسأله 409- زن مستحاضه اگر بداند ازوقتی که مشغول وضو یا غسل شده خونی از او بیرون نیامده1 و تا بعد از نماز هم خون در داخل فرج نیست2و بیرون نمی آید، می تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد.

این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.

1- سبحانی: و اطمینان دارد که بیرون نخواهد آمد می تواند خواندن نماز را به تأخیر بیندازد.

2- فاضل: می تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد و می تواند نمازهای بعدی را هم با آن بخواند.

*****

خوئی، تبریزی، زنجانی، وحید 415، سیستانی: مسأله 407- زن مستحاضه اگر بداند از وقتی که مشغول وضو یا غسل شده. خونی از او بیرون نیامده. میتواند خواندن نماز را تا وقتی که می داند پاک می ماند تأخیر بیندازد*.

. زنجانی: زن مستحاضه اگر بداند پس از وضو یا غسل...

. سیستانی: و در داخل فرج هم نیست...

* وحید: می تواند خواندن نماز را تا وقتی که می داند بر این حال باقی است تأخیر بیندازد.

گلپایگانی، صافی: مسأله 415- مستحاضه تا وقتی اطمینان دارد خون بیرون نمی آید، می تواند خواندن نماز را تأخیر بیندازد.

مسأله 410- اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز، به کلّی پاک می شود، یا به اندازه خواندن نماز1، خون بند می آید باید2 صبر کند و نماز را در وقتی که پاک است بخواند3.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- فاضل: به اندازه انجام غسل و وضو و خواندن نماز...

2- سیستانی: بنابر احتیاط لازم...

سبحانی: بنابراحتیاط واجب...

زنجانی: بنابراحتیاط...

3- فاضل: بلکه بنابر احتیاط واجب در صورت احتمال قطع شدن خون هم باید صبر کند.

مکارم: بنابراحتیاط واجب باید صبر کند و هنگامی که پاک شد غسل کند، یا وضو بگیرد و نماز را بخواند.

جوادی آملی: بايد صبر كند و نماز را در وقتی كه پاک است، طبق وظيفه به‌جا آورد؛ ولی اگر احتمال می¬دهد که خون قطع می¬شود، صبر کردن لازم نیست؛ بلکه نماز را طبق وظيفه انجام می¬دهد.

مسأله 411- اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد، به مقداری که وضو و غسل و نماز را بجا آورد، به کلی پاک میشود، باید1 نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلّی پاک شد، دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند2. و اگر وقت نماز تنگ شد3 لازم نیست وضو و غسل را دوباره بجا آورد4، بلکه با وضو و غسلی که دارد می تواند نماز بخواند.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت، فاضل،مکارم ، مظاهری و سبحانی نیست.

1- سیستانی: بنابر احتیاط لازم...

2- زنجانی: اگر بعد از وضو و غسل خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که آنقدر وقت دارد که نمازرا تأخیر بیندازد و بعد از پاک شدن، وضو و غسل کرده نماز را بجا آورد بنابراحتیاط باید نماز را تأخیر بیندازد و هنگامی که به کلّی پاک شد دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند...

3- خوئی، تبریزی، سیستانی: اگر موقعی که خون در ظاهر قطع شود وقت نماز تنگ باشد...

4- گلپایگانی، صافی: بلکه اگر وقت تیمم دارد، به جای هر یک از وضو و غسل، تیمّم کند و برای نمازهای بعد، غسل و وضو بجا آورد و اگر وقت تیمّم هم ندارد به همین حال نماز بخواند و بعد با غسل و وضو آن را قضا کند.

وحید: بلکه بنابراحتیاط واجب به جهت غسل و همچنین به جهت وضو تیمم بنماید و نماز بخواند.

مسأله 412- مستحاضه کثیره و متوسطه1 وقتی به کلّی از خون پاک شد باید غسل کند، ولی اگر بداند از وقتی که برای نماز پیش، مشغول غسل شده دیگر خون نیامده2 لازم نیست دوباره غسل نماید.

این مسأله در رساله آیات عظام فاضل، مکارم و مظاهری نیست.

1- زنجانی: مستحاضه کثیره...

2- وحید: و به کلّی پاک شده...

زنجانی: خون در باطن هم نیامده...

سبحانی: و موقع غسل و وضو خون نیز از باطن قطع شده بود...

*****

سیستانی: مسأله 410- مستحاضه کثیره وقتی که به کلّی از خون پاک شد اگر بداند از وقتی که برای نماز پیش مشغول غسل شده دیگر خون نیامده، لازم نیست دوباره غسل نماید، و در غیر این صورت باید غسل نماید، -هر چند کلّیت این حکم بنابرا حتیاط است- و امّا در مستحاضه متوسطه، لازم نیست برای آنکه از خون به کلّی پاک شده غسل نماید.

مسأله 413- مستحاضه قلیله بعد ازوضو و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل و وضو1، باید فوراً مشغول نماز شود2، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل از نماز3 اشکال ندارد و در نماز هم می تواند کارهای مستحب مثل قنوت و غیر آن را بجا آورد4.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و جوادی آملی نیست.

1- خوئی، نوری، تبریزی، سیستانی: مستحاضه قلیله بعد از وضو و مستحاضه متوسطه بعد از غسل و وضو و مستحاضه کثیره بعد از غسل...

مکارم: مستحاضه بعد از غسل یا وضو...

2- سیستانی: مگر در دو موردی که در مسأله [396 و 409] به آنها اشاره شد...

3- مکارم: بلکه انتظار جماعت به اندازه معمول...

خوئی، سیستانی، تبریزی: گفتن اذان و اقامه قبل از نماز...

4- مظاهری: و همچنین انجام تعقیبات متعارفه برای نمازهای بعد اشکال ندارد.

*****

وحید: مسأله 419 - مستحاضه قلیله و متوسطه و کثیره بعد از انجام وظیفه، باید نماز را تأخیر نیندازد مگر درموردی که درمسأله [409] گذشت. ولی گفتن اذان و اقامه قبل از نماز اشکال ندارد و در نماز هم می تواند کارهای مستحبّ مثل قنوت و غیر آن را بجا آورد و احتیاط مستحبّ آن است که اگر به مقدار اجزای واجب نماز پاک است، مستحبّات را ترک کند.

زنجانی: مسأله 419- مستحاضۀ قلیله و متوسّطه بعد از وضو، و مستحاضۀ کثیره بعد از غسل و وضو، در صورتی که خون‌شان کاملاً قطع نشده، باید فوراً مشغول نماز شوند، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل از نماز که به دلیل معتبر استحباب آن ثابت شده است، اشکال ندارد، و در نماز هم می‌توانند کارهای مستحب؛ مثل قنوت و غیر آن، را بجا آورند، همچنانکه مستحاضه کثیره اگر مقداری از تعقیبات نماز را بجا آورد و بلافاصله مشغول نماز بعدی شود، به‌طوری که بگویند بین دو نماز جمع کرده‌ است لازم نیست غسل را تکرار کند.

مسأله 414- زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد1، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود2، ولی اگر خون درداخل فضای فرج نیاید غسل لازم نیست.

این مسأله دررساله آیات عظام مکارم و مظاهری نیست.

1- گلپایگانی، صافی: و خون ببیند...

2- گلپایگانی، صافی: [پایان مسأله].

*****

خوئی، تبریزی، وحید 420 : مسأله - زن مستحاضه اگر بین وظیفه ای که دارد – از وضو یا غسل- و نماز فاصله بیندازد، باید مطابق وظیفه اش دوباره وضو گرفته یا غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود (وحید: مگر آنکه بداند در حالتی است که در مسأله [409] گذشت).

زنجانی: مسأله 420- مستحاضه ای که خونش کاملاً قطع نشده اگر بین غسل و نماز یا بین وضو و نماز فاصله بیندازد و در این فاصله خون بیرون آید باید دوباره غسل کند یا وضو بگیرد و بلافاصله مشغول نماز شود.

سیستانی: مسأله 412- زن مستحاضه اگر وظیفه اش این باشد که میان وضو یا غسل و نماز فاصله نیندازد ولی مطابق وظیفه اش رفتار نکند، باید دوباره وضو گرفته یا غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود.

سبحانی: مسأله 354 - زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد و خون بیرون آید – هرچند درفضای فرج- باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود.

جوادی آملی: مسأله 429- زن مستحاضه اگر بين وظيفه‌ای كه دارد از وضو يا غسل و نماز فاصله بيندازد، بايد دوباره وضو بگيرد؛ یا غسل كند و بی فاصله مشغول نماز شود؛ ولی چنانچه خون در داخل فضای عورت نيايد، غسل لازم نيست.

مسأله 415- اگر خون استحاضه زن جریان داشته باشد و قطع نشود، چنانچه برای او ضرر نداشته باشد1، باید پیش از غسل و بعد از آن بوسیله پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیری کند، ولی اگر همیشه جریان ندارد فقط باید بعد از وضو و غسل از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره غسل کند2 و وضو هم بگیرد و اگر نماز هم خوانده باید دوباره بخواند.

این مسأله دررساله آیت الله مظاهری نیست.

1- خوئی، تبریزی، وحید: باید (تبریزی: بنابر احتیاط لازم) بعد از غسل ازبیرون آمدن خون جلوگیری نماید، و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره غسل کند و اگر نماز هم خوانده باید دوباره بخواند.

2- گلپایگانی، صافی: باید دوباره بنابراحتیاط لازم غسل کند و اگر نماز هم خوانده باید دوباره بخواند.

جوادی آملی: باید احتیاط کرده و دوباره غسل کند...

*****

اراکی: مسأله 412- زن مستحاضه باید بعد از وضو و غسل بوسیله پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید، و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره غسل کند و وضو هم بگیرد و اگر نماز هم خوانده باید دوباره بخواند.

مکارم: مسأله 416 - هرگاه خون به بیرون جریان دارد چنانچه برای او ضرر نداشته باشد باید پیش از غسل و بعد ازآن به وسیله پنبه و مانند آن از بیرون آمدن خون جلوگیری کند ولی اگر این کار مشتقت زیاد دارد، لازم نیست.

سیستانی: مسأله 413- اگر خون استحاضه زن جریان دارد و قطع نمی شود، چنانچه برای او ضرر ندارد بنابر احتیاط واجب باید قبل از غسل، از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید، و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، اگر نماز خوانده باید دوباره نماز بخواند، بلکه احتیاط مستحب آن است که دوباره غسل کند.

زنجانی: مسأله 421- اگر خون استحاضۀ زن جریان دارد و قطع نمی‌شود، چنانچه برای او ضرر و مشقت شدید ندارد، باید بعد از غسل و وضو تا پایان نماز از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید باید دوباره غسل کند، وضو بگیرد و نماز بخواند البته اگر به فوریت خواندن نماز خللی وارد نشده باشد همین که نماز بخواند کافی است و لازم نیست دوباره غسل کند یا وضو را اعاده کند .

بهجت: مسأله 395- زن مستحاضه، باید موقع غسل و وضو و بعد از آن تا آخر نماز خود را از بیرون آمدن خون ( در صورتی که برای او ضرر نداشته باشد) حفظ کند و اگر مسامحه کرد و خونی خارج شد بنابر احتیاط هر چه بجا آورده از غسل یا وضو یا نماز دومرتبه انجام دهد.

فاضل: مسأله 412- بر زن مستحاضه لازم است به هر مقدار که ممکن باشد بعد از وضو و غسل به وسیله پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیری کند و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید نماز را اعاده کند بلکه بنابراحتیاط واجب قبل از نماز باید دوباره غسل کند و وضو هم بگیرد.

مسأله 416- اگر در موقع غسل، خون قطع نشود، غسل صحیح است1، ولی اگر در بین غسل2، استحاضه متوسطه کثیره شود، واجب است چنانچه مشغول غسل ترتیبی یا ارتماسی بوده همان را از سر بگیرد3.

این مسأله دررساله آیت الله بهجت نیست.

1- مکارم: ضرری برای غسل ندارد، خواه ترتیبی باشد یا ارتماسی.[پایان مسأله]

مظاهری: ولی اگر موجب سرایت نجاست به جاهای دیگر بدن شود و نتواند از جریان خون جلوگیری کند باید تیمم نماید.

2- تبریزی: یا بعد از آن ...

3- گلپایگانی، فاضل، صافی، جوادی آملی: واجب است غسل را از سر بگیرد.

خوئی، سیستانی، وحید: لازم است که غسل را از سر بگیرد.

تبریزی: لازم است که غسل را از سر بگیرد. و اگر در بین غسل استحاضه کثیره یا بعد از آن کثیره، متوسطه شود لازم نیست غسل را اعاده کرده ولی وضو بگیرد.

نوری، سبحانی: واجب است(سبحانی: بنابراحتیاط واجب) چنانچه مشغول غسل ترتیبی بوده همان را از سر بگیرد و اگر مشغول غسل ارتماسی بوده، بهتر آن است که همان را دوباره انجام دهد.

زنجانی: اگر در بین غسل، استحاضه متوسطه کثیره شود احتیاط آن است که غسل را از سر بگیرد.

مسأله 417- احتیاط واجب1 آن است که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است به مقداری که می تواند از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مکارم نیست.

1- خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، وحید، زنجانی، سبحانی: احتیاط مستحبّ...

*****

مظاهری: مسأله 351- زن مستحاضه اگر بخواهد روزه بگیرد لازم نیست از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید.

مسأله 418- روزه زن مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد در صورتی صحیح است که در روز غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است، انجام دهد، و نیز بنابر احتیاط واجب1 ، باید2 غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن را روزه بگیرد بجا آورد3 ولی اگر برای نماز مغرب و عشا غسل نکند و برای خواندن نماز شب پیش از اذان صبح غسل نماید و در روز هم غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است بجا آورد، روزه او صحیح است.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- فاضل: بنابر احتیاط...

2- اراکی: نیز باید...

3- اراکی، فاضل: [پایان مسأله].

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله 424- روزه مستحاضه ای که غسل بر او واجب می باشد، در صورتی صحیح است که (صافی: بنابر احتیاط لازم) غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فردای آن را روزه بگیرد، بجا آورد و بلکه بنابراحتیاط لازم ( صافی: بنابراحتیاط ) غسل نماز مغرب و عشای شب بعد را نیز، بجا آورد و نیز در روز، (صافی: مستحاضه کثیره، بلکه متوسطه بنابر احوط) غسلهایی را که برای نمازهای روزش واجب است انجام دهد (گلپایگانی: اگر برای نماز مغرب و عشای شب قبل، غسل نکند و نزدیک اذان صبح غسل نماید که با نماز صبح به مقدار نافله صبح زیادتر، فاصله نشود و غسلهای نمازهای روز و غسل مغرب و عشای شب بعد را بنابر احتیاط لازم بجا آورد، روزه اش صحیح است).

خوئی، تبریزی 424، سیستانی: مسأله 416- بنابراحتیاط * روزه زن مستحاضه کثیره، درصورتی صحیح است که غسل نماز مغرب و عشای شبی که می خواهد فرادی آن را روزه بگیرد بجا آورد، و نیز در روز غسلهایی را که برای نماز های روز واجب است انجام دهد.، ولی اگر مستحاضه متوسطه باشد بعید نیست که در صحّت روزه اش غسل شرط نباشد.

* سیستانی: بنابرمشهور...

. سیستانی: ولی بعید نیست که در صحّت روزه اش، غسل شرط نباشد، همچنان که بنابراقوی در مستحاضه متوسطه شرط نیست.

زنجانی: مسأله 424– اگر مستحاضه غسلهایی را که برای نمازهای روزانه یا برای نمازهای شب قبل یا شب بعد باید انجام دهد بجا نیاورد، روزه اش باطل نمی شود، هر چند احتیاط مستحبّ آن است که قضای آن روز را نیز بجا آورد.

مکارم 418 ، سبحانی 358 : مسأله- زن مستحاضه باید روزه ماه رمضان رابگیرد و در صورتی روزه او صحیح است که غسل نماز مغرب و عشاء شبی که می خواهد فردای آن را روزه بگیرد بجا آورد و همچنین غسلهای روزی را که روزه است (مکارم: بنابر احتیاط واجب).

وحید: مسأله 424 - روزۀ زن مستحاضه کثیره ، در صورتی صحیح است که غسلهایی را که برای نمازهای روز واجب است انجام دهد و همچنین – بنابراحتیاط واجب – غسل نمازمغرب وعشا شبی که می خواهد فردای آن را روزه بگیرد.

مظاهری: مسأله 352- روزۀ مستحاضه مطلقاً صحیح است گرچه غسلهای خود را انجام ندهد.

مسأله 419- اگر بعد از نماز عصر، مستحاضه شود و تا غروب غسل نکند روزه او صحیح است1.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- گلپایگانی: و بنابراحتیاط لازم شرط است در صحّت روزه این روز، غسل نماز مغرب و عشای شب بعد؛ چنانچه گذشت.

صافی: و چنانچه گذشت بنابر احتیاط در صحّت روزه این روز، غسل نماز مغرب و عشای شب بعد شرط است.

سیستانی: روزه، بدون اشکال صحیح است.

*****

مکارم: مسأله 419 - هرگاه زن روزه دار بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود برای روزه آن روز غسلی ندارد.

مسأله 420- اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز1، متوسطه یا کثیره شود باید کارهای متوسطه یا کثیره را که گفته شد انجام دهد2. و اگر استحاضه متوسطه، کثیره شود باید کارهای استحاضه کثیره را انجام دهد3. و چنانچه برای استحاضه متوسطه غسل کرده باشد فایده ندارد و باید دوباره برای کثیره غسل کند4.

این مسأله دررساله آیات عظام مکارم و مظاهری نیست.

1- سبحانی: پیش از نماز یا بین نماز...

2- زنجانی: اگر استحاضه قلیله زن پیش از نماز، کثیره شود باید کثیره را که گفته شد انجام دهد....

3- بهجت: [پایان مسأله].

4- تبریزی:و دراین صورت قبل از غسل يا بعد از آن وضو نیز لازم نیست.

زنجانی: چنانچه برای استحاضه متوسطه غسل هم کرده باشد، بنابراحتیاط باید دوباره برای کثیره غسل کند.

(مسأله 421) اگردر بین نماز، استحاضه متوسطه زن کثیره شود، باید نماز را بشکند و برای استحاضه کثیره غسل کند و وضو بگیرد1 و کارهای دیگر آن را انجام دهد و همان نماز را بخواند2. و اگر برای هیچ کدام از غسل و وضو وقت ندارد، باید دو تیمّم کند، یکی بدل از غسل و دیگری بدل ازوضو و اگر برای یکی از آنها وقت ندارد؛ باید عوض آن تیمّم کند و دیگری را بجا آورد، ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد نمی تواند نماز را بشکند و باید نماز را تمام کند و بنابر احتیاط واجب قضا نماید و همچنین است اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- خوئی، تبریزی، نوری، فاضل، سیستانی، وحید: برای استحاضه کثیره غسل کند...

2- خوئی: و بنابر احتیاط استحبابی ( تبریزی: و بنابراحتیاط ) قبل از غسل وضو بگیرد و اگر برای غسل وقت ندارد ( خوئی: لازم است) وضو گرفته و عوض غسل تیمّم کند، و اگر برای تیمم نیز وقت ندارد بنابراحتیاط نماز را نشکند و به همان حال تمام کند، ولی لازم است در خارج وقت قضا نماید؛ و همچنین است اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود ولکن غسل استحاضه متوسطه کفایت از وضو نمی کند چنانکه گذشت.

وحید: و بنابراحتیاط استحبابی قبل از غسل وضو بگیرد و اگر برای غسل وقت ندارد لازم است وضو گرفته و عوض غسل تیمم کند و اگر برای تیمم نیز وقت ندارد بنابراحتیاط واجب نماز را به همان حال تمام کند ولی باید در خارج وقت قضا نماید و همچنین اگر در بین نماز استحاضه قلیله متوسطه یا کثیره شود باید نماز را بشکند و وظایف مستحاضه متوسطه یا کثیره را انجام دهد.

سیستانی: و بنابر احتیاط استحبابی قبل از غسل وضو بگیرد و اگر برای غسل وقت ندارد لازم است عوض غسل تیمم کند و اگر برای تیمم نیز وقت ندارد بنابر احتیاط مستحب نماز را نشکند و به همان حال تمام کند ولی لازم است در خارج وقت قضا نماید و همچنین است اگر در بین نماز استحاضه قلیله او کثیره شود باید نماز را بشکند و برای استحاضه کثیره کارهای آن را انجام دهد و این حکم در تغییر استحاضه از قلیله به متوسه نیز - بنابراحتیاط واجب - جریان دارد.

نوری: و بنابر احتیاط استحبابی، قبل از غسل وضو بگیرد و اگر برای غسل وقت ندارد باید عوض آن تیمم کند؛ اگر برای تیمم نیز وقت ندارد نمی تواند نماز را بشکند و باید نماز را تمام کند و بنابراحتیاط واجب قضا نماید و همچنین است اگر در بین نماز استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود؛ مگر این که غسل استحاضه متوسطه باشد که کفایت از وضو نمی کند چنانکه گذشت.

فاضل: و اگر برای غسل وقت ندارد باید تیمّم کند و وضو هم بگیرد و اگر برای وضو هم وقت ندارد یک تیمم دیگر بکند و اگر برای تیمم هم وقت ندارد نمی تواند نماز را بشکند و باید نماز را تمام کند و بنابر احتیاط واجب قضا نماید، و همچنین است اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود. ولی اگر استحاضه متوسطه بود باید علاوه بر غسل، وضو هم بگیرد.

*****

زنجانی: مسأله 427– اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او کثیره شود باید نماز را بشکند و برای استحاضه کثیره غسل کند و وضو هم بگیرد، و کارهای دیگر آن را انجام دهد و نماز را ازسر بگیرد و اگر برای غسل وقت ندارد یک تیمم بدل از غسل کند ، و اگر برای وضو هم وقت نداشته باشد بنابر احتیاط تیمم دیگری بدل از وضو بکند، و اگر برای تیمم هم وقت نداردبنابراحتیاط مستحب نماز را نشکند و آن را تمام نماید، ولی در هر حال باید آن را قضا کند همچنین است اگر در بین نماز استحاضه متوسطه زن کثیره شود و برای استحاضه متوسطه غسل نکرده باشد؛ و اگر برای استحاضه متوسطه غسل کرده باشد، بنابر احتیاط باید نماز را تمام کند و برای استحاضه کثیره غسل کند و وضو بگیرد و کارهای دیگر آن را انجام دهد و همان نماز را دوباره بخواند، و اگر برای هیچ کدام از غسل و وضو وقت ندارد دو تیمم کند: یکی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو، واگر برای یکی از آنها وقت ندارد عوض آن، تیمم کند و دیگری را بجا آورد. ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد دوباره خواندن نماز لازم نیست و بنابراحتیاط باید نماز را قضا نماید.

مکارم: مسأله 420 - اگر در بین نماز استحاضه قلیله زن کثیره شود، باید نماز را رها کند و غسل نماید و از نو بخواند، و در صورتی که برای غسل وقت ندارد تیمم کند، ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد باید همان نماز را تمام کرده و بنابر احتیاط واجب قضا نماید.

مظاهری: مسأله 353- اگر در بین نماز، استحاضه قلیله متوسطه ؛ یا متوسطه کثیره شود باید نماز را بشکند و برای آن غسل کند و وضو بگیرد. [و] اگر آب برای مستحاضه ضرر دارد یا برای هیچکدام از وضوو غسل وقت ندارد باید دو تیمم کند یکی بدل از غسل و دیگری بدل ازوضو، و اگر برای یکی از آنها وقت ندارد؛ یا برای او ضرر دارد باید بدل آن تیمم کند و دیگری را بجا آورد.

(مسأله 422) اگر در بین نماز، خون، بند بیاید و مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده یا نه1، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده، باید2 وضو و غسل و نماز را دوباره بجا آورد3.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، مکارم و مظاهری نیست.

1- سیستانی: یا نداند پاکی به اندازه تحصیل طهارت و نماز یا بخشی از نماز مهلت می دهد یا نه، بنابر احتیاط واجب باید بر حسب وظیفه اش وضو گرفته یا غسل نموده و نماز را دوباره بجا آورد.

فاضل: مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده بوده، بنابر احتیاط واجب باید وضو و غسل و نماز را دوباره بجا آورد.

2- سبحانی: بنابراحتیاط...

3- خوئی، تبریزی: چنانچه بعد ازنماز بفهمد به کلّی قطع شده بوده و وقت وسعت این را داشته باشد که در حال پاکی نماز را دوباره بخواند، لازم است بر حسب وظیفه اش وضو گرفته یا غسل نماید و نماز را دوباره بجا آورد.

وحید: چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده لازم است وظیفه ای را که داشته از وضو و غسل انجام دهد ونماز را دوباره بجا آورد.

مسأله 423- اگر استحاضه کثیره زن متوسطه شود، باید (برای نماز اول عمل کثیره و1) برای نمازهای بعد عمل متوسطه را بجا آورد. مثلاً اگر پیش از نماز ظهر استحاضه کثیره متوسطه شود، باید برای نماز ظهر غسل کند2 و برای نماز عصر و مغرب و عشا فقط وضو بگیرد3، ولی اگر برای نماز ظهر غسل نکند و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد باید برای نماز عصر غسل نماید و اگر برای نماز عصر هم غسل نکند، باید برای نماز مغرب غسل کند و اگر برای آن هم غسل نکند و فقط به مقدار نماز عشا4 وقت داشته باشد، باید برای عشا غسل نماید.

این مسأله در رساله آیات عظام مکارم و مظاهری نیست.

1- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام خوئی و تبریزی نیست]

2- زنجانی: باید برای نماز ظهر غسل کند و وضو بگیرد...

خوئی، تبریزی، نوری: باید برای نماز ظهر وضو گرفته و غسل کند...

3- بهجت، فاضل: [پایان مسأله].

4- زنجانی: فقط به مقدارغسل و نماز عشا...

*****

سبحانی: مسأله 360 - اگر استحاضه کثیره قلیله شود باید برای نماز اول عمل کثیره و برای نمازهای بعد عمل قلیله را انجام دهد و نیز اگر استحاضه متوسطه، قلیله شود باید برای نماز اول عمل متوسطه و برای نمازهای بعد عمل قلیله را بجا آورد. اگر استحاضه کثیره زن، متوسطه شود، باید برای نماز اول عمل کثیره و برای نمازهای بعد عمل متوسطه را بجا آورد مثلاً اگر پیش از نماز ظهر، استحاضه کثیره، متوسطه شود باید برای نماز ظهر غسل کند و برای نماز عصر و مغرب و عشا فقط وضو بگیرد.

مسأله 424- اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره1 قطع شود و دوباره بیاید برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد2، ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو.

این مسأله در رساله آيات عظام: بهجت، مکارم، سبحانی و مظاهری نیست.

1- گلپایگانی، صافی: و یا متوسطه...

2- اراکی، گلپایگانی، صافی، فاضل، سیستانی: [پایان مسأله].

خوئي، تبريزي: بنابر احتياط براي هر نماز بايد يك غسل بجا آورد. [پايان مسأله]

زنجانی: باید برای هر نماز یک غسل بجا آورد و وضو هم بگیرد.[پایان مسأله]

*****

وحید: مسأله 430 - اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید در صورتی که زمان قطع شده وسعت برای غسل و نمازداشته باشد، در آن فاصله باید غسل کند و نماز بخواند و اگر زمان قطع شده وسعت برای نماز با طهارت ندارد همان یک غسل کفایت می کند، و اگر برای غسل و بعض نماز وسعت داشته باشد، احتیاط واجب آن است که در آن فاصله غسل کند و نماز بخواند.

مسأله 425- اگر استحاضه کثیره قلیله شود، باید برای نماز اول، عمل کثیره1 و برای نمازهای بعد عمل قلیله را انجام دهد2، و نیز اگر استحاضه متوسطه قلیله شود باید برای نماز اول، عمل متوسطه و برای نمازهای بعد عمل قلیله را بجا آورد3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- گلپایگانی، صافی: باید برای نماز اول، وضو و غسل ...

مکارم: باید برای نماز اول غسل کند و برای نمازهای بعد وضو بگیرد. [پایان مسأله]

2- زنجانی: [پایان مسأله].

3- سیستانی: باید برای نماز اول، عمل متوسطه را انجام دهد اگر قبلا انجام نداده باشد.

سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 423.

مسأله 426- اگرمستحاضه یکی از کارهایی را که بر او واجب می باشد حتی عوض کردن پنبه را ترک کند، نمازش باطل است.

این مسأله دررساله آیات عظام: بهجت، مکارم و مظاهری نیست.

*****

خوئی، تبریزی، وحید 432 ، سیستانی: مسأله 424- اگر مستحاضه یکی از کارهایی را که براو واجب می باشد ترک کند نمازش باطل است.

زنجانی: مسأله 432- اگر مستحاضه یکی از کارهایی را که براو واجب است ترک کند نمازش باطل است. و اگر کاری را که به احتیاط بر مستحاضه لازم است، ترک کرده و نماز بخواند، نمازش بنابراحتیاط ، باطل است.

مسأله 427- مستحاضه قلیله1 اگر بخواهد غیر از نماز کاری انجام دهد، که شرط آن وضو داشتن است، مثلاً بخواهد جایی از بدن خود را به خطّ قرآن برساند باید وضو بگیرد و وضویی که برای نماز گرفته کافی نیست2، بنابراحتیاط واجب3.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مکارم نیست.

1- سیستانی: یا متوسطه...

2- سبحانی: [پایان مسأله]

3- فاضل: بنابر احتیاط واجب باید وضو بگیرد و وضوئی که برای نماز گرفته کافی نیست.

سیستانی: چنانچه بعد از تمام شدن نماز باشد، بنابر احتیاط واجب باید وضو بگیرد و وضوئی که برای نماز گرفته کافی نیست.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله 433- احتیاط آن است که مستحاضه غیر از نماز، هر کاری را که شرط آن طهارت است – مثل دست کشیدن به خط قرآن- ترک کند مگر در صورتی که بر او واجب باشد.

خوئی، تبریزی، زنجانی، وحید 433: مسأله- مستحاضه ای که برای نماز وضو گرفته یا غسل کرده بنابر احتیاط نمی تواند در حال اختیار جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند، و در حال اضطرار جایز است ولی بنابر احتیاط باید وضو بگیرد..

. زنجانی: بنابر احتیاط باید وظیفه غسل یا وضویی که برای نماز دارد، برای رساندن بدن به خط قرآن انجام دهد.

مظاهری: مسأله 355- مستحاضه اگر بخواهد غیر از نمازکاری انجام دهد که شرط آن طهارت است مثلاً بخواهد جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند باید کارهای استحاضه را انجام دهد.

مسأله 428- رفتن در مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد1 برای زن مستحاضه اشکال ندارد ولی نزدیکی شوهر با او بنابراحتیاط واجب در صورتی حلال می شود که غسل کند 2اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است، مثل وضو و عوض کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد3.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- مظاهری: رفتن در مسجد الحرام و مسجد النبیّ و توقف در سایر مساجد و حرم های ائمه طاهرین علیهم السلام و خواندن آیه ای که سجده واجب دارد،...

جوادی آملی: رفتن در مسجد الحرام و مسجد النبیّ و توقف در مساجد دیگر و خواندن آیه ای که سجده واجب دارد،...

فاضل: و نزدیکی با شوهر برای زن مستحاضه اشکال ندارد هر چند احتیاط مستحبّ در این است که برای این کارها غسلهای واجب خود را انجام داده باشد.

2- نوری: نزدیکی شوهر با او در صورتی حلال می شود که غسل کند...

مظاهری: نزدیکی شوهر با او نیز حلال است گرچه غسل استحاضه نکرده باشد.

3- نوری: و بنابر احتیاط واجب زن مستحاضه متوسطه و کثیره تا هنگامی که بکلی پاک نشده اند، خط قرآن را مسح نکنند.

*****

اراکی: مسأله 425- اگر مستحاضه غسلهای واجب خود را بجا آورد، چنانچه بین غسل و نماز فاصله نینداخته باشد رفتن به مسجد و توقف در آن و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و نزدیکی شوهر با او، حلال می شود ولی اگر بین غسل و نماز فاصله انداخته باشد، احتیاط واجب آن است که برای هر یک از این اعمال غسل جداگانه ای انجام دهد، و اگر غسلهای واجب خود را انجام ندهد، بنابراحتیاط واجب نمی تواند اعمال ذکر شده را انجام دهد.

گلپایگانی، صافی: مسأله 434- اگر مستحاضه غسلهای واجب خود را بجا آورد، رفتن در مسجد و توقف در آن و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و نزدیکی شوهر با او حلال می شود، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است، مثل عوض کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.

خوئی، تبریزی، وحید: 434 سیستانی: مسأله 426- مستحاضه ای که غسلهای واجب* خود را بجا آورده رفتن او در مسجد و توقف در آن و خواندن آیه ای که سجده واجب دارد و نزدیکی شوهر با او حلال است، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز انجام می داد مثل عوض کردن پنبه و دستمال، انجام نداده باشد. و بعید نیست که این کارها بدون غسل نیز جایز باشد اگر چه احتیاط . در ترک است.

* وحید: غسل واجب...

. سیستانی: بلکه این کارها بدون غسل نیز جایز است.

. وحید: و اقوی این است که این کارها بدون غسل نیز جایزا ست، اگر چه احوط ترک است.

. تبریزی: احتیاط مستحب...

زنجانی: مسأله 434– بر مستحاضه قلیله و متوسطه، رفتن و توقّف در مساجد و خواندن آیه و سوره سجده دار جایزاست و شوهرش می تواند با وی نزدیکی کند. و بر مستحاضه کثیره اگر غسلهای واجب خود را بجا آورد، رفتن در مسجد، هر چند برای عبور نباشد، و خواندن آیه یا سوره ای که سجده واجب دارد، حلال است، و شوهرش می تواند با وی نزدیکی کند؛ اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است مثل عوض کردن دستمال یا آب کشیدن آن، انجام نداده باشد.

مکارم: مسأله 422 - هرگاه مستحاضه کثیره، غسلهای روزانه خود را انجام دهد، برای اعمال دیگر مانند طواف و نماز قضا و نماز آیات و نماز شب، غسل دیگری بر او واجب نیست؛ تنها باید وضو بگیرد.

مسأله 429- اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند، باید غسل کند و وضو هم بگیرد1.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، مکارم و سبحانی نیست.

1- نوری: باید در متوسطه غسل کند و وضو هم بگیرد؛ و در کثیره، تنها غسل کافی است.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 427.

*****

خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی 435، سیستانی: مسأله 427- اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز آیه ای را (گلپایگانی، صافی: سوره ای را) که سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود بنابر احتیاط مستحب (گلپایگانی، صافی: بنابر احتیاط واجب) باید غسل نماید؛ و همچنین است اگر شوهرش بخواهد با او نزدیکی نماید.

زنجانی: مسأله 435- مستحاضه کثیره ای که تازه استحاضه شده و وقت نمازش نرسیده - تا غسل نماید - یا برای آخرین وعده نمازش غسل نکرده، چناچه بخواهد سوره ای را که سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود بنابر احتیاط باید غسل نماید؛ و همچنین است اگر شوهرش بخواهد با او نزدیکی کند.

وحید: مسأله 435 - اگر زن در استحاضه کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز آیه ای را که سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود یا شوهرش بخواهد با او نزدیکی کند، احتیاط مستحبّ آن است که غسل نماید.

فاضل: مسأله 426- اگر زن در استحاضه کثیره بخواهد پیش از وقت نماز، جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند، باید غسل کند و در استحاضه متوسطه چنانچه در آن روز غسل کرده وضو کافی است.

مسأله 430- نماز آیات بر مستحاضه واجب است. و باید برای نماز آیات هم کارهایی را که برای نماز یومیّه گفته شد انجام دهد1.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.

1- خوئی: باید برای نماز آیات وضو بگیرد و بنابراحتیاط پیش از وضو در استحاضه متوسطه و کثیره غسل نیز بنماید.

تبریزی: باید برای نماز آیات وضو بگیرد و در استحاضه کثیره باید غسل نماید و وضو لازم نیست.

وحید: باید برای نماز آیات همۀ کارهایی را که برای نماز یومیه گذشت انجام دهد، و بنابراحتیاط در استحاضه کثیره وضو هم بگیرد.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 428.

مسأله 431- هرگاه دروقت نماز یومیه نماز آیات برمستحاضه واجب شود اگرچه بخواهد هر دو را پشت سر هم بجا آورد1، باید برای نماز آیات هم تمام کارهایی را که برای نماز یومیه او واجب است انجام دهد2 و احتیاط واجب آن است که هر دو را با یک غسل و وضو بجا نیاورد3.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.

1- خوئی، تبریزی: نمی تواندهر دو را با یک غسل و وضو بخواند.[پایان مسأله]

سیستانی: بنابر احتیاط لازم نمی تواند هر دو را با یک غسل و وضو بخواند.[پایان مسأله]

2- اراکی، سبحانی:‌ [پایان مسأله].

وحید: باید برای هر یک از نماز یومیه و آیات وظایف مستحاضه را جداگانه انجام دهد.

3- گلپایگانی، فاضل، صافی، زنجانی: ‌نمی تواند هر دو را با یک غسل و وضو بخواند.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 428.

مسأله 432- اگر زن مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند1، باید برای هر نماز کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است بجا آورد2 .

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.

1- خوئی، تبریزی: نمازی را که قضای آن مضیق شده بخواند...

2- گلپایگانی، صافی: ‌لکن احتیاط لازم، ترک قضا است تا موقعی که پاک شود مگر با خوف فوت.

نوری: و بنابر احتیاط واجب هر دو را با یک غسل و وضو بجا نیاورد.

سیستانی: و بنابر احتیاط نمی تواند برای نماز قضا به کارهایی که برای نماز ادا انجام داده اکتفا کند.

*****

وحید: مسأله 438 - زن مستحاضه نماز قضا را باید تأخیر بیندازد تا پاک شود و در صورتی که وقت قضا تنگ باشد باید برای هر نماز کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است بجا آورد.

مکارم: مسأله 423 ـ زن مستحاضه می تواند نماز قضا بخواند، ولی برای هر نماز بنابر احتیاط واجب باید یک وضو بگیرد، ولی برای خواندن نوافل روزانه، همان وضوی نماز واجب کافی است و همچنین برای تمام نماز شب یک وضو کفایت می کند، به شرط اینکه پشت سر هم بجا آورد.

زنجانی: مسأله 438ـ‌ زن مستحاضه نمی تواند نماز قضا بخواند، مگر احتمال عقلایی بدهد که اگر نماز را تأخیر بیندازد دیگر نتواند آن را انجام دهد که در این صورت باید برای هر نماز کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است بجا آورد.

سبحانی: مسأله 369 - زن مستحاضه نباید نماز قضا بخواند مگر اینکه وقت تنگ شود در این صورت باید برای هر نماز کارهایی را که برای نماز ادا بر او واجب است بجا آورد.

مسأله 433- اگر زن بداند خونی که از او خارج می شود خون زخم1 نیست و شرعا حکم حیض و نفاس را ندارد بنابر احتیاط واجب2 باید به دستور استحاضه عمل کند3، بلکه اگر شک داشته باشد که خون استحاضه است یا خون های دیگر، چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید کارهای استحاضه را انجام دهد4.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- زنجانی: زخم ‌و دمل و مانند آن...

2- [عبارت «بنابر احتیاط واجب» در رساله آیات عظام : ‌اراکی، خوئی، فاضل،‌ وحید، زنجانی و تبریزی نیست]

3- گلپایگانی، صافی:‌ اگر زن بداند خونی که از او خارج می شود خون زخم نیست و بداند یا حیض است یا استحاضه، و یا نفاس است یا استحاضه و علامت حیض یا نفاس نداشته باشد، باید به دستور استحاضه عمل کند و شرعا حکم حیض و نفاس را ندارد...

سیستانی: اگر زن بداند خونی که از او خارج می شود خون زخم نیست و مردّد بین خون استحاضه و حیض و یا نفاس باشد چنانچه شرعاً حکم حیض و نفاس را نداشته باشد باید به دستور استحاضه عمل کند...

4- زنجانی: چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد، باید کارهای استحاضه را انجام دهد.

*****

مکارم: مسأله 425 – هر خونی که از زن خارج شود و شرایط حیض و نفاس را نداشته باشد و مربوط به بکارت یا زخم یا جراحتی در رحم نبوده باشد، خون استحاضه است. هرگاه شک کند که خون، از زخم است یا نه و ظاهر حال او سلامت است، خون استحاضه حساب می شود اما اگر وضع حال او مشکوک باشد که خون از زخم است یا غیر آن، احکام استحاضه ندارد.

مظاهری: مسأله 357- اگر زن شکّ داشته باشد خونی که از او خارج می شود خون استحاضه است یا خونهای دیگر، چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد باید کارهای استحاضه را انجام دهد.