احكام جنابت-غسل

مسأله ۳۴۵- به دو چیز انسان جنب می شود۱: اول: جماع۲. دوم: بیرون آمدن منی، چه در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت۳، با اختیار باشد یا بی اختیار۴.

۱- صافی: اگر انسان جنب شود برای کارهایی مانند نماز که شرط آن طهارت است باید غسل کند و سبب جنابت دو چیز است...

جوادی آملی: به سبب دو چيز انسان، زن باشد یا مرد جنب می شود...

۲- سبحانی: ولو به مقدار ختنه گاه...

۳- مکارم: [پایان مسأله].

۴- جوادی آملی: بنابراين خوش آمدن، سست شدن بدن، تا وقتی كه منی خارج نشود، سبب جنابت نيست.

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۲. انسان به یکی از دو چیز جنب می شود: ۱. دخول و آمیزش جنسی به مقدار ختنه گاه (به هر نحو که باشد، با حلال یا با حرام، منی بیرون بیاید یا نیاید بالغ باشد یا نباشد). ۲. بیرون آمدن منی (چه در خواب و چه در بیداری، چه عمداً و چه بی‌‌اختیار).

مسأله ۳۴۶- اگر رطوبتی از انسان خارج شود۱ و نداند منی است یا بول یا غیر اینها۲ چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن، بدن سست شده، آن رطوبت حکم منی دارد۳ و اگر هیچ یک از این سه نشانه یا بعضی از اینها را نداشته باشد۴، حکم منی ندارد۵ ولی در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد در حکم منی است و لازم نیست بدن او سست شود۶.

۱- زنجانی: اگر رطوبتی از مرد سالم خارج شود...

وحید: اگر رطوبتی از مرد خارج شود...

۲- مظاهری: اگر چیزی ازانسان خارج شود و نداند منی است یا نه...

جوادی آملی: اگر چیزی ازانسان خارج شود و نداند منی است یا ادرار یا رطوبت دیگر...

۳- بهجت: بلکه اگر فقط با شهوت و جستن باشد، ثابت شدن حکم منی خالی از وجه نیست...

۴- بهجت، جوادی آملی: اگر هیچ یک از این سه نشانه را نداشته باشد...

۵- گلپایگانی، صافی: چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و یا با جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شده آن رطوبت حکم منی دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشته باشد حکم منی ندارد مگر آنکه علم یا اطمینان پیدا کند که منی بوده است...

تبریزی: چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده، آن رطوبت حکم منی را دارد و در غیر این صورت، حکم منی را ندارد...

سبحانی: چنانچه با شهوت و یا جستن بیرون آمده – و غالباً با سستی بدن همراه است- آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشته باشد حکم منی ندارد. [پایان مسأله]

۶- خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی: در مریض لازم نیست آن رطوبت با جستن بیرون آمده باشد ، بلکه اگر با شهوت بیرون آید (خوئی: و درموقع بیرون آمدن، بدن سست شود) در حکم منی است.

وحید: در مریض اگر با شهوت بیرون آید، هرچند با جستن و سستی بدن بیرون نیامده باشد، حکم منی را دارد؛ و اما زن اگر ازشهوت انزال کند غسل جنابت بر او واجب است.

بهجت: در مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد در حکم منی است بنابرأظهر، و همچنین در زن مریض بنابراحوط، و لازم نیست بدن او سست شود؛ بلکه خالی از وجه نیست که حکم زن در صحت و مرض مانند مرد باشد.

زنجانی: در زن اگر جدا شدن آب از محل آن با اوج شهوت همراه باشد و آب خارج شود حکم منی را دارد و لازم نیست دو نشانه دیگر را داشته باشد. و اگر به مریض حالت شهوت دست دهد و آبی خارج شود که احتمال بدهد منی است، حکم منی را دارد هرچند بیرون آمدن آن با شهوت نباشد و دو نشانه دیگر را هم نداشته باشد.

نوری: در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد و بدن سست شود در حکم منی است.

مظاهری: در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد. و آنچه که مسلّم است خروج منی از زن بسیار نادر است و آنچه در موقع شهوت از او بیرن می آید ترشحاتی بیش نیست و غسل واجب نمی شود.

*****

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۲. رطوبت خارج شده از مردی که سالم است، اگر همراه با شهوت، جَستن و سست شدن بدن باشد، حکم منی را دارد، و اگر علایم سه‌گانه یا یکی از آنها وجود نداشته باشد و یا شک در آن باشد حکم منی را ندارد، مگر این که از راه دیگری یقین کند که منی است.

رساله آموزشی ص ۱۰۲. مایعی که زن در هنگام اوج لذت جنسی می‌بیند حکم منی را دارد و باید غسل نماید، و اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد غسل واجب نیست.

سیستانی: مسأله ۳۴۵- اگر رطوبتی از مرد خارج شود و نداند منی است یا ادرار یا غیر اینها، چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شده، آن رطوبت حکم منی را دارد، و اگر هیچ‌‌یک از این سه نشانه یا بعضی از اینها را نداشته باشد، حکم منی را ندارد. ولی در مریض لازم نیست آن رطوبت با جستن بیرون آمده باشد، و در موقع بیرون آمدن بدن سست شود، بلکه اگر با شهوت بیرون آید در حکم منی است.
و رطوبتی که زنان در موقع ملاعبه یا تصوّرات شهوت‌انگیز در خود موضع احساس می‌کنند و آن رطوبت به‌اندازه‌ای زیاد نیست که جاهای دیگر را آلوده کند، پاک است و غسل ندارد و وضو را نیز باطل نمی‌کند و امّا اگر زیاد باشد به حدّی که صدق (انزال) کند و لباس را آلوده نماید در صورتی که همراه با رسیدن زن به اوج لذّت جنسی و ارضای کامل (ارگاسم) باشد، نجس و موجب جنابت است، بلکه اگر همراه با آن هم نباشد ـ بنا بر احتیاط لازم ـ نجس و موجب جنابت می‌باشد، و در مواردی که زن شک داشته باشد رطوبت به این حد از زیادی رسیده یا نه و یا شک در اصل خروج رطوبت داشته باشد، غسل واجب نیست و وضو و غسل هم باطل نمی‌شود.

مکارم: مسأله ۳۶۱- اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا رطوبت دیگر چنانچه همراه با جستن و شهوت بوده باشد آن رطوبت حکم منی دارد و اگر این دو نشانه یا یکی از آنها را نداشته باشد حکم منی ندارد ولی در زن و مریض لازم نیست که با جستن بیرون آید، بلکه اگر رطوبت هنگامی بیرون آید که به اوج شهوت جنسی رسیده است حکم منی دارد.

مکارم: مسأله ۳۶۲- غالباً بعد از بیرون آمدن منی بدن سست می شود، ولی این موضوع جزء شرایط قطعی و نشانه ها نیست.

مسأله ۳۴۷- اگر از مردی که مریض نیست، آبی بیرون آید که یکی از سه نشانه ای را که در مسألهٔ پیش گفته شد داشته باشد و نداند نشانه های دیگری را داشته یا نه۱ چنانچه پیش از بیرون آمدن آن آب، وضو نداشته، باید وضو بگیرد۲.

این مسأله در رساله آیات عظام اراکی، فاضل، بهجت ، مکارم، مظاهری و سبحانی نیست.

۱- تبریزی: آبی بیرون آید که با جستن یا با شهوت نباشد...

سیستانی: جنب محسوب نمی‌شود و غسل بر او لازم نیست.

۲- خوئی، تبریزی، وحید: چنانچه پیش از بیرون آمدن آب وضو داشته، می تواند به همان وضو اکتفاء کند و اگر وضو نداشته، کافی است فقط وضو بگیرد و غسل بر او لازم نیست.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله ۳۵۳- اگر از مردی که مریض نیست، آبی با جستن بیرون آید و نداند که با شهوت بوده یا نه، یا بعد از بیرون آمدن، بدن سست شده یا نه، چنانچه پیش از بیرون آمدن آن آب، وضو داشته احتیاط مستحبّ آن است که غسل کند و وضو لازم نیست و اگر وضو نداشته غسل واجب نیست و احتیاط مستحبّ است؛ و واجب است وضو بگیرد. و اگر بداند آنچه خارج شده یا بول است یا منی و قبلاً وضو داشته، باید جمع بین غسل و وضو نماید و اگر وضو نداشته غسل لازم نیست و وضو کافی است.

زنجانی: مسأله 385- اگر از مرد سالم آبی بیرون آید که یکی از نشانه ها را داشته، ولی نداند که دو نشانه دیگر را داشته یا نه، در حکم منی است.

(مسأله 348) مستحبّ است انسان بعد از بیرون آمدن منی بول کند1 و اگر بول نکند و بعد از غسل2 رطوبتی از او بیرون آید که نداند منی است یا رطوبت دیگر، حکم منی دارد2.

1- مکارم: تا ذرّات باقیمانده خارج شود...

جوادی آملی: تا ذرّاتِ ماندهٔ منی از مخرج خارج شود...

2- جوادی آملی: پس از غسل بدون فاصلهٔ بسيار...

3- بهجت: و اگر نمی تواند بول کند، بنابراحوط باید استبراء کند به کیفیّتی که در احکام تخلّی گذشت. و اگر به این صورت استبراء کرد و یا بول نمود و بعد رطوبتی خارج شد که ندانست بول است یا منی، حکم بول را دارد.

مکارم: و باید دوباره غسل کند.

مظاهری: مگر آنکه مدتی گذشته باشد که اطمینان پیدا کند منی در مجرا نمانده است.

زنجانی: چنانچه فاصله آن با بیرون آمدن منی کم باشد به طوری که احتمال دهد که رطوبت از بقایای منی سابق باشد حکم منی را دارد. ولی اگر به جهتی همچون طول مدت، اطمینان دارد که از منی سابق چیزی نمانده و احتمال دهد رطوبت مشکوک منی جدید است، حکم منی را ندارد. و اگر بعد ازبیرون آمدن منی بول نکرده باشد و پس از غسل بول نماید چنانچه احتمال دهد که همراه بول بقایای منی خارج شده حکم منی بار می شود، و باید دوباره غسل کند مگر آنکه بقایای منی چنان در بول مستهلک شده باشد که به مجموع رطوبت خارج شده بول بگویند که در این صورت حکم منی را ندارد.

مسائل اختصاصی

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۲. رسیدن منی به داخل رحم بدون دخول، سبب جنابت زن نمی‌شود.

رساله آموزشی ص ۱۰۳. هرگاه زنی پس از نزدیکی، در حالی که منی در رحم او باقی مانده است بلافاصله غسل کند و بعد از غسل، منی از رحم خارج شود غسلش صحیح است و منی خارج شده بعد از غسل نجس است، هر چند اگر منی مرد باشد باعث جنابت مجدد نمی‌شود.

رساله آموزشی ص ۱۰۳. بر زنان، پس از انجام معاینات داخلی با وسایل طبی تا زمانی که منی خارج نشود، غسل واجب نیست.

(مسأله 349) اگر انسان جماع کند و به اندازهٔ ختنه گاه یا بیشتر داخل شود1، در زن باشد یا در مرد در قُبُل باشد یا دُبُر، بالغ باشند یا نابالغ، اگر چه منی بیرون نیاید هر دو جنب می شوند2.

1- مکارم: مرد و زن هر دو جنب می شوند، خواه بالغ باشند یا نابالغ، منی بیرون آید یا نه. این در صورتی است که جماع در قُبُل باشد؛ و اگر در دُبُر باشد بنابراحتیاط واجب باید جمع کند بین غسل و وضو.

2- جوادی آملی: و باید غسل کنند.

نوری: و در صورتی که تا کمتر از ختنه گاه داخل شده و به طوری است که داخل شدن صدق می کند احتیاط به غسل کردن ترک نشود.

مظاهری: ولی اگر داخل در الیتین قُبُل یا دُبُر باشد غسل بر هیچکدام واجب نمی شود.

*****

خوئی، تبریزی: مسأله 355، سیستانی 348، زنجانی: مسأله 387- اگر انسان با زنی جماع کند و به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود، در قُبُل باشد یا در دُبُر، بالغ باشند یا نابالغ (زنجانی: یا یکی بالغ و دیگری نابالغ) اگر چه منی بیرون نیاید، هر دو جنب می شوند.

وحید: مسأله 355 - اگر انسان با زنی جماع کند و به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود چه در قُبُل باشد و چه در دُبُر هر دو جنب می شوند اگر چه منی بیرون نیاید. و بنابراحتیاط واجب در جماع با مرد، جمع کند بین غسل و وضو در صورتی که قبلاً وضو نداشته باشد وگرنه غسل کفایت می کند. و در حکم مذکور، فرقی نیست بین بالغ و نابالغ و عاقل و مجنون و قاصد و غیر قاصد.

بهجت: مسأله 352- اگر کسی در قُبُل زن جماع کند و به اندازهٔ ختنه گاه داخل شود هر دو جنب می شوند؛ و همچنین است بنابرأظهر اگر در دُبُر زن نزدیکی کند، بلکه بنابراظهر و أحوط اگر در دُبُر مردی نزدیکی کند، نیز همین طور است. و در نزدیکی با حیوان نیز بنابراحتیاط حکم همین است.

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۲.با تحقق دخول ولو به مقدار حشفه‌ (ختنه‌گاه)، غسل بر مرد و زن واجب است، هر چند منی خارج نشود و زن نیز به مرحله‌ اوج لذت نرسد.

(مسأله 350) اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه1، غسل بر او واجب نیست.

1- نوری: بطوری که شک در صدق داخل شدن دارد...

(مسأله 351) اگر نعوذ بالله حیوانی را وطی کند یعنی با او نزدیکی نماید و منی از او بیرون آید غسل تنها، کافی است. و اگر منی بیرون نیاید، چنانچه پیش از وطی وضو داشته باز هم غسل تنها کافی است1 و اگر وضو نداشته احتیاط واجب آن است كه غسل کند، وضو هم بگیرد2.

1- بهجت: باز هم غسل تنها کافی بوده و احتیاطی است...

مکارم: اگر منی بیرون نیاید احتیاط واجب آن است که برای نماز و مانند آن، هم غسل کند و هم وضو بگیرد،مگر اینکه قبل از این کار وضو داشته باشد که در این صورت تنها غسل کافی است.

زنجانی مسأله - اگر نعوذ بالله با حیوانی نزدیکی کند و منی از او بیرون آید غسل تنها، کافی است. چنانچه پیش از نزدیکی وضو داشته، لازم نیست غسل کند، بلکه غسل مطابق احتیاط استحبابی است و اگر وضو نداشته باید وضو بگیرد، و احتیاط مستحب آن است که غسل هم بنماید و همچنین است حکم نزدیکی نمودن با مرد یا پسر.

2- خوئی، سیستانی: و همچنین است حکم در نزدیکی نمودن با مرد یا پسر.

تبریزی: و همچنین است حکم در وطی مرد.

*****

مظاهری: مسأله 331- اگر با حیوانی نزدیکی نماید چه منی از او بیرون آید یا نیاید جنب می شود.

(مسأله 352) اگر منی از جای خود حرکت کند1 و بیرون نیاید، یا انسان شک کند که منی از او بیرون آمده یا نه، غسل بر او واجب نیست2.

1- مکارم: امّا از ریختن آن به بیرون جلوگیری به عمل آورد یا به علت دیگر بیرون نیاید غسل واجب نیست، همچنین اگر شک کند که بیرون آمده یا نه.

2- بهجت: و همچنین است اگر خواب ببیند که محتلم شده ولی بعد از بیدار شدن، اثری از منی نبیند.

مسائل اختصاصی

بهجت: مسأله 356- جوادی آملی: مسأله 367- هر گاه بعد از غسل، منی مرد از زن خارج شود، غسل واجب نیست و همچنین است اگر شک کند که منی بیرون آمده، از خود اوست یا از مرد؛ امّا اگر علم یا اطمینان داشته باشد که منی خارج شده از خود اوست و یا مخلوط با منی مرد است، غسل بر او واجب است.

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۴. در انجام تکلیف شرعی، حیا معنی ندارد. حیا، عذر شرعی برای ترک واجب (مثل غسل جنابت) نیست. به هر حال اگر غسل جنابت برای کسی امکان ندارد وظیفه‌ اش برای نماز و روزه، تیمم بدل از غسل است.

(مسأله 353) کسی که نمی تواند غسل کند ولی تیمّم برایش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز بدون جهت با عیال خود نزدیکی کند اشکال دارد1 ولی اگر برای لذّت بردن یا ترس از برای خودش باشد اشکال ندارد.

1- اراکی، خوئی، گلپایگانی، تبریزی، سیستانی، وحید، صافی، نوری، سبحانی، مظاهری، جوادی آملی: بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند.[پایان مسأله]

بهجت: بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند مگر اینکه قبل از وقت متطهّر باشد [پایان مسأله].

زنجانی مسأله - کسی که نمی تواند غسل کند ولی تیمّم برایش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند ولی اگر در وقت نماز، وضو داشته باشد باید قبل از نزدیکی نماز را با وضو بخواند.

*****

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۴. کسی که معذور از انجام غسل است، مثل فردی که می‌داند اگر از طریق نزدیکی با همسرش خود را جنب کند آبی برای غسل کردن نمی‌یابد و یا وقت برای غسل و نماز ندارد جایز است با همسر خود نزدیکی کند به شرطی که قدرت بر تیمم داشته باشد، و در صورت جنابت و معذور بودن از انجام غسل، برای اعمال مشروط به طهارت، تیمم بدل از غسل جنابت می‌کند و با آن تیمم، داخل مسجد شدن و خواندن نماز و مس نوشته‌ قرآن کریم و بقیه‌ اعمالی که انجام آنها مشروط به طهارت از جنابت است اشکال ندارد. (البته اگر عذرش تنگی وقت بوده بنابر احتیاط واجب فقط کاری را که برای آن تیمم کرده می تواند انجام دهد).

مکارم: مسأله 368 - کسی که آب برای غسل کردن ندارد، می تواند با همسر خود نزدیکی کند و تیمّم برای او کافی است، خواه بعد از داخل شدن وقت نماز باشد یا قبل از آن.

زنجانی مسأله 391- کسی که نمی تواند غسل کند ولی تیمّم برایش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند ولی اگر در وقت نماز، وضو داشته باشد باید قبل از نزدیکی نماز را با وضو بخواند.

(مسأله 354) اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود اوست1 و برای آن غسل نکرده، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد2 بعد از بیرون آمدن منی خوانده قضا کند3، ولی نمازهایی را که احتمال می دهد بعد از4 بیرون آمدن آن منی خوانده، لازم نیست قضا نماید5.

1- مکارم: باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد با جنابت خوانده قضا نماید، ولی آنچه را شک ّ دارد لازم نیست قضا نماید.

2- زنجانی: نمازهایی را که اطمینان دارد...

3- بهجت: نمازهایی را که یقین یا اطمینان دارد بعد از بیرون آمدن منی خوانده، قضا یا اعاده کند.[پایان مسأله]

وحید: اگر در وقت است اعاده کند و اگر بعد از وقت است قضا نماید...

4- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی: پیش از...

5- وحید: نمازهایی را که احتمال می دهد پیش از بیرون آمدن آن منی خوانده ، اعاده و قضا ندارد.

*****

امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۰۴. کسی که بعد از خارج شدن منی غسل کرده، اگر پس از غسل، رطوبتی از او خارج شود که نداند منی است یا چیز دیگر، در صورتی که پیش از غسل و بعد از خروج منی، ادرار نکرده باشد، آن آب در حکم منی است و باید دوباره غسل کند.

رساله آموزشی ص ۱۰۴. اگر در لباس خود لکه‌ ای ببیند که نمی‌داند منی است یا چیز دیگر، تا یقین نکرده که منی است و از خود اوست غسل بر او واجب نیست.