اجير گرفتن براي نماز.
مسأله 1533- بعد از مرگ انسان ، مي شود براي نمازو عبادتهاي ديگر او كه در زندگي بجا نياورده،، ديگري را اجيركنند يعني به او مزد دهند كه آنها را بجا آورد و اگر كسي بدون مزد هم آنها را انجام دهد صحيح است1.
1- بهجت: صحيح و مجزي است و در اين صورت، بر وصيّ يا وليّ، اجير گرفتن لازم نيست.
*****
مكارم: مسأله 1213- اجير گرفتن براي قضاي نماز و عبادتهاي ديگر از طرف اموات خالي از اشكال نيست، مگر در حجّ، و اگر كسي بخواهد در عبادتهاي ديگر اجير بگيرد ، وجهی را که می پردازد به صورت هدیه باشد و عملی که اجیر انجام می دهد به صورت تبرّع. اما بجا آوردن نماز و روزه قضا و همچنين نماز و روزه مستحبي به قصد قربت و بدون گرفتن اجرت اشكالي ندارد.
زنجاني: مسأله 1542- بعد از مرگ انسان مي شود نماز و عبادتهاي ديگري را كه او در زندگي بجا نياورده، شخص ديگري بجا آورد كه به او «نايب» مي گويند و عمل او را نيابت مي نامند، و به کسی که از طرف او عمل را انجام می دهد «منوب عنه» می گویند. و درحال حيات انسان تنها در حج و زيارت، نيابت مشروع است به تفصيلي كه در جاي خود ذكر شده است، و همچنان كه نيابت تبرعي و بدون مزد صحيح است، نيابت با اجاره يا جعاله يا شرط ضمن عقد و مانند اينها نيز صحيح مي باشد.
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۳- اگر عباداتی مانند نماز یا روزه از میت فوت شده باشد؛ جایز است کسی را اجیر کنند تا قضای آنها را به نیابت از میت به جا آورد. همچنین جایز است کسی آنها را تبرّعاً (*) انجام دهد و با انجام آن، ذمّة میت فارغ می شود.
(*) یعنی به طور رایگان انجام دادن.
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۴- به نمازی که به نیابت از میت با اجرت خوانده می شود، نماز استیجاری می گویند.
مسأله اختصاصی
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۵- در صورتی که میت نسبت به گرفتن اجیر برای قضای نمازهایش وصیت کرده باشد، تا مقدار ثلث ترکه باید به آن عمل شود و در بیش از ثلث، اجازة ورثه لازم است.
مسأله 1534- انسان مي تواند براي بعضي از كارهاي مستحبي مثل1 زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود2 و نيز مي تواند كار مستحبي را 3انجام دهد و ثواب آن را براي مردگان يا زندگان هديه نمايد.
اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و بهجت نيست
1- تبريزي، سيستاني: مثل حج و عمره و ...
2- وحید: به این معنا که متعلق اجاره نیابت از انان در انجام آن کار باشد چنانکه می تواند همین نیابت را تبرعا انجام دهد...
مكارم: ولي احتياط واجب آن است كه پول را براي مقدمات كار بگيرد...
3- وحید: کار واجب یا مستحبی را ...
*****
زنجاني: مسأله 1543- انسان مي تواند بعضي از اعمال مستحبي، مانند زيارت مراقد پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و ائمه معصومين عليهم السلام را از طرف مردگان يا زندگان بجا آورد و نيز مي تواند كار مستحبي را انجام دهد و ثواب آن را به آنها هديه نمايد و در اين دو شكل فرقي نيست كه تبرعي باشد يا با اجاره يا جعاله و مانند آن.
مسأله 1535- كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير شده ، بايد يا مجتهد باشد يا مسائل نماز را از روي تقليد صحيح بداند1.
اين مسأله دررساله آيات عظام: فاضل و مظاهری نيست
1- گلپايگاني، صافي،: [و] يا عمل به احتياط كند
خوئي، تبريزي: [و] يا عمل به احتياط كند در صورتي كه موارد احتياط را كاملاً بداند.
نوري: و اگر عالم به كيفيت احتياط باشد و احتياط كند اشكال ندارد.
جوادی آملی: و قرائت او نيز صحيح باشد.
*****
زنجاني: مسأله 1544- كسي كه براي نماز قضاي ميت نايب شده است، بايد يا مجتهد باشد، يا مسائل نمازش را كه مي خواهد بخواند از روي تقليد صحيح بداند، يا آن كه عمل به احتياط كند.
سيستاني: مسأله 1514- كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد يا مجتهد باشد يا نماز را برطبق فتواي كسي كه تقليد از او صحيح است انجام دهد، يا آنكه عمل به احتياط كند در صورتي كه موارد احتياط را كاملاً بداند.
وحید: مسأله 1543- کسی که برای قضای نماز میت اجیر شده باید در مسائل نماز یا مجتهد باشد یا نماز را از روی تقلید صحیح انجام بدهد یا آنکه عمل به احتیاط کند.
مكارم: مسأله 1215- كسي كه براي نماز قضاي ميت اجير شده، بايد مسائل نماز را به خوبی بداند و قرائت او صحیح باشد.
سبحانی: مسأله 1220- کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید مسائل نماز را بداند .
امام خامنه ای: مسأله ۶۵۰- کسی که برای قضای نماز میّت نایب می شود، باید شرایط زیر را داشته باشد:
۱. مسائل نماز را با اجتهاد یا تقلیدِ صحیح بداند. ۲. مورد اطمینان باشد که نماز را صحیح به جا می آورد. ۳. عذری نداشته باشد؛ مثلاً کسی که نشسته نماز می خواند، نمی تواند برای نمازهای میّت اجیر شود.
مسأله 1536- اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم نيست اسم او را بداند، پس اگر نيت كند از طرف كسي نماز مي خوانم كه براي او اجير شده ام كافي است.
این مسأله دررساله آیت الله مظاهری نیست.
*****
مكارم: مسأله 1216- شخصي كه مي خواهد از طرف ديگري نمازيا روزه يا عبادت ديگري را بجا آورد، بايد در موقع نيت ميت را معين كند و لازم نيست اسم او را بداند، همين اندازه كه علامت و نشانه اي براي او در قصد و نيت خود قرار دهد كافي است.
زنجاني: مسأله 1545- نايب بايد موقع نيت قصد نيابت كند و منوب عنه را – ولو اجمالاً – معين نمايد و لازم نيست اسم او را بداند، مثلاً اگر نيت كند، از طرف كسي نماز مي خوانم كه براي او اجير شده ام ، كافي است.
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۶- کسی که برای نمازهای میّتی اجیر شده است، هنگام خواندن نماز لازم نیست میّت را با ذکر خصوصیات معین کند، بلکه اگر به صورت مجمل و کلی او را مشخص کند، کافی است؛ مثلاً کسی که برای نماز دو نفر اجیر شده، اگر نیّت کند نماز را برای اولین میّتی که اجیر شده می خواند، کافی است.
مسأله 1537- اجير بايد خود را بجاي ميت فرض كند و عبادتهاي او را قضا نمايد1، و اگر عملي را انجام دهد و ثواب آن را براي او هديه كند كافي نيست.
اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست
1- اراكي، فاضل، بهجت، جوادی آملی: عبادتهاي او را به نيابت از او قضا نمايد (اراكي، بهجت: و يا به قصد بجا آوردن آنچه بر عهده ميت است انجام دهد)...
گلپايگاني: اجير بايد يا خود را بجاي ميت فرض كند و عبادتهاي او را قضا نمايد و يا عمل خود را به عمل ميت فرض كند و يا قصد كند واجب ميت را بجا آورد...
خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: اجير بايد عمل را به قصد آنچه در ذمه ميت است بجا آورد...
مكارم: شخص نائب بايد خود را بجاي ميت فرض كند و عبادتي را كه بر ذمّه اوست قضا نمايد...
صافي: اجير بايد عمل را به قصد اطاعت امري كه ميت به آن مأمور بوده بجا آورد...
*****
زنجاني: مسأله 1546- كسي كه براي نيابت اجير مي شود، بايد عمل را از طرف منوب عنه بجا آورد و اگر عملي را انجام دهد و ثواب آن را براي او هديه كند كافي نيست، بلي اگر براي اهداء ثواب اجير شود، عمل را انجام مي دهد و ثواب آن را براي منوب عنه ، هديه مي نمايد.
سبحانی: مسأله 1222- اجیر باید واجبات میت را نیابتا انجام دهد و عبادت های او را قضا نماید .
مظاهری : مسأله 1191- اجیر باید عمل را به قصد آنچه که در ذمه میت است بجا آورد و اگر ثواب آن را برای او هدیه کند کافی نیست.
مسأله 1538- بايد كسي را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند كه نماز را1 به صورت صحيح مي خواند.
اين مسأله در رساله آيات عظام: فاضل و مظاهری نيست
1- سبحانی: عمل را...
جوادی آملی: نماز يا عبادت ديگر مورد اجاره را...
امام خامنه ای ۶۵۰: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۱۵۳۵.
*****
خوئي، گلپايگاني، صافي، تبريزي: 1547، سيستاني: مسأله 1517- بايد كسي را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند عمل را (گلپايگاني، صافي: بطور صحيح) انجام مي دهد (سيستاني: و احتمال بدهند كه عمل را صحيح انجام مي دهد).
وحید: مسأله 1546- باید کسی را اجیر کنند که بدانند یا حجت شرعیه ای داشته باشند – مثل اطمینان یا اخبار دو عادل یا شخص مورد وثوقی که ظن برخلاف قولش نباشد- که عمل را انجام می دهد.
مكارم: مسأله 1218- در صورتي ذمه ميت ادا خواهد شد كه اطمينان پيدا شود نائب نماز را خوانده است و اگر شك كند، كافي نيست، ولي اگر يقين داشته باشد نماز را خوانده اما نداند صحيح انجام داده يا نه، اشكال ندارد.
نوري: مسأله 1535- بايد كسي را اجير كنند كه اطمينان داشته باشند كه نمازرا مي خواند و اگر شك داشته باشند كه صحيح انجام مي دهد يا نه اشكال ندارد.
زنجاني: مسأله 1547- وثوق به انجام عمل، شرط صحت عمل نيابي نيست لكن تا زماني كه اطمينان یا طريق معتبر ديگري نباشد كه نايب عمل را انجام داده است نمي توان به آن اكتفا كرد، پس اگر بفهمند كسي را كه براي نماز هاي ميت اجير كرده اند، عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده، نمي توان به آن اكتفا كرد و هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه و بگويد انجام داده ام، چنانچه گفته او موجب اطمينان شود، كافي است و اگر اطمينان كنند كه نايب عمل را انجام داده و شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، پس اگر احتمال بدهند كه نايب به رعايت شرايط عمل توجه داشته است، كافي است.
مسأله 1539- كسي كه ديگري را براي نمازهاي ميت اجير كرده اگر بفهمد كه عمل را بجا نياورده، يا باطل انجام داده، بايد دوباره اجير بگيرد.
اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای، مکارم و مظاهری نيست
زنجاني: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۱۵۳۸.
*****
وحید: مسأله 1547- کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند اگر ثابت شود که عمل را بجا نیاورده یا باطل انجام داده باید دوباره اجیر بگیرد.
مسأله 1540- هرگاه شك كند كه اجير عمل را انجام داده يا نه1 اگر چه بگويد انجام داده ام، ايد دوباره اجير بگيرد2، ولي اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.
1- گلپايگاني، صافي: بايد دوباره اجير بگيرد ولي اگر اجير بگويد عمل را انجام داده ام، كافي است و دوباره اجيرگرفتن لازم نيست و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، گرفتن اجير لازم نيست.
تبريزي: وشخص ثقه باشد و بگويد انجام داده ام كافي است و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، بنابرصحت آن بگذارد.
مظاهری: یا صحیح انجام داده یا نه، اگر مورد وثوق باشد و بگوید انجام دادم یا بگوید صحیح انجام داده ام کفایت می کند.
2- اراكي: اگر بگويد انجام داده ام گفته او قبول است و همچنين اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه.
خوئي: همين كه مورد اطمينان باشد و بگويد انجام داده ام كافي است و همچنين اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، بنابرصحت آن بگذارد.
نوري: همين كه بگويد انجام داده ام كافي است...
بهجت: اگر اجير بگويد انجام داده ام گفته او قبول است و اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، حمل بر صحت مي شوديعني بنابر اين مي گذارد كه عمل را صحيح انجام داده است.
سيستاني: اگر چه بگويد انجام داده ام ولي اطمينان به گفته او نباشد بنابراحتياط واجب بايد دوباره اجيربگيرد و اما اگر شك كند كه عمل او صحيح بوده يا نه، مي تواند بنابر صحت آن بگذارد.
زنجاني: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1538.
*****
وحید: مسأله 1548- هر گاه شک کند که اجیر عمل را انجام داده یا نه همین که مورد اطمینان باشد و بگوید انجام داده ام یا بینه یا خبر ثقه ای که ظن برخلاف آن نباشد قائم شود بر اینکه انجام داده کفایت می کند و اگر شک کند که عمل او صحیح بوده یا نه، بنابرصحت آن بگذارد.
مكارم: مسأله 1219- اگر نائب بگويد نماز را خوانده ام تنها به گفته او نمي توان قناعت كرد مگر اين كه فرد مورد اطميناني باشد. [و رجوع كنيد به ذيل مسأله 1538]
سبحانی: مسأله 1225- هر گاه شک کند که اجیر عملی را انجام داده یا نه ، اگر بگوید انجام داده ام کافی است و اگر شک کند که عمل او صحیح بوده یا نه، گرفتن اجیر کافی نیست .
مسأله 1541- كسي را كه عذري دارد و مثلاً نشسته نماز مي خواند نمي شود براي نمازهاي ميت اجيركرد1، بلكه بنابراحتياط واجب بايد كسي را هم كه با تيمم يا جبيره نماز مي خواند اجيرنكنند2.
1- اراكي: بلكه كسي را هم كه با تيمم يا جبيره نماز مي خواند، نمي شود اجير كرد.
2- نوري: اگر چه نماز ميت هم همانطور قضا شده باشد.
امام خامنه ای ۶۵۰: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۱۵۳۵.
*****
خوئي، گلپايگاني، تبريزي، صافی: 1550، سيستاني: 1520، فاضل: 1901، وحید: 1449: مسأله- كسي را كه عذري دارد و مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مي خواند (سيستاني: مطلقاً بنابراحتياط) نمي شود براي نمازهاي ميت اجير كرد، اگر چه نماز ميت همانطور قضا شده باشد. (سيستاني: ولي اجير گرفتن كسي كه با وضو يا غسل جبيره اي نماز مي خواند اشكال ندارد و همچنين اجير گرفتن كسي كه دست يا پاي او قطع شده است ولکن در کفایت کردن عمل او از منوب عنه محل اشکال است).
بهجت: مسأله 1255- كسي را كه عذري دارد، مثلاً نشسته نماز مي خواند بنابراحتياط نمي توان براي نمازهاي ميت اجير كرد، بلكه كسي را هم كه با تيمم يا وضوي جبيره نماز مي خواند، بنابراحتياط نمي شود اجير كرد.
زنجاني: مسأله 1548- كسي را كه عذري دارد و مثلاً با تيمم يا نشسته نماز مي خواند اگر به نيابت از شخص ديگري نماز بخواند، نمي شود بدان اكتفا كرد، هرچند از آن شخص هم همانطور قضا شده باشد.
مكارم: مسأله 1220- احتیاط آن است که شخصي كه از ميت نيابت مي كند كسي باشد كه در انجام اجزاء و شرايط نماز معذور نباشد مثلاً كسي كه نشسته نماز مي خواند نايب نشود، حتي بنابراحتياط واجب كسي كه با تيمم يا جبيره نماز مي خواند نيابت نكند.
مظاهری: مسأله 1193- کسی را که عذری دارد و نشسته یا با تیمم یا جبیره نماز می خواند نمی شود برای نمازهای میت اجیر کرد اما اگر نقص عضو داشته باشد می توان او را اجیر نمود.
مسأله 1542- مرد براي زن و زن براي مرد مي تواند اجير شود1 و در بلند خواندن و آهسته خواندن نماز بايد به تكليف خود عمل نمايد2.
1- زنجاني: مي تواند نايب شود...
2- زنجاني: و نيابت مميز كه خوب و بد را مي فهمد و شرايط نماز را رعايت مي كند صحيح است.
جوادی آملی: بنابراين اگر مردی به نيابت از خانمی، نماز قضای او را به‌جا آورد، بايد نمازهای صبح و مغرب و عشاء را بلند بخواند؛ همچنين اگر خانمی به نيابت مردی، نماز قضای او را انجام دهد، میتواند حمد و سورهٔ نماز مغرب و عشاء و صبح را آهسته بخواند، چون جهر و اِخفاتْ وظيفهٔ نمازگزار است؛ نه حكم نماز.
*****
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۸- برای خواندن نمازهای میّت، همجنس بودن شرط نیست، یعنی مرد میتواند نمازهای قضای زن و زن نمازهای قضای مرد را بخواند؛ خواه اجیر باشد و یا تبرعاً انجام دهد.
مسأله ۶۴۹- در بلند یا آهسته خواندن نماز، نایب باید مطابق وظیفه ی خود عمل کند. بنابراین اگر مردی برای خواندن نمازهای قضای زن نایب شود، باید حمد و سورة نمازهای صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند.
مسأله 1543- لازم نيست قضاي نمازهاي ميت به ترتيب خوانده شود1، اگر چه بدانند كه ميت ترتيب نمازهاي خود را مي دانسته2.
اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.
1- گلپايگاني، صافي: مگر درآنچه در اداء آن ترتيب لازم است مثل ظهر و عصر يك روز.
مكارم: خواه ترتيب آن را بداند يا نداند. مگر در مورد ظهر و عصر، يا مغرب و عشا از يك روز، كه رعايت ترتيب در آن لازم است.
2- نوري: بلي، نمازهايي كه اداء آنها ترتيب لازم دارد مثل نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا از يك روز بايد به ترتيب قضا شود.
*****
اراكي: مسأله 1579- قضاي نمازهاي ميت بايد به ترتيب خوانده شود و اگر ترتيب آنها را نمي دانند بايد با اجير شرط كنند به قدري نماز بخواند كه ترتيب به عمل آيد خصوصاً اگر بدانند كه ميت ترتيب نمازهاي خود را مي دانسته.
خوئي، تبريزي: 1552، سيستاني: 1522، زنجاني: 1550، وحید1551: مسأله- در قضاي نمازهاي ميت ترتيب واجب نيست (وحید: هر چند احتیاط مستحب رعایت ترتیب است) مگر در نمازهايي كه اداي آنها ترتيب دارد مثل نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا از يك روز چنان كه سابقاً گذشت. (سيستاني: ولي اگر او را اجير كرده باشند كه طبق فتواي مرجع ميت يا ولي او عمل كند و آن مرجع ترتيب را لازم بداند بايد ترتيب را رعايت نمايد).
فاضل: مسأله 1603- قضاي نمازهاي ميت در صورتي كه ترتيب آنها را بدانند، بايد به ترتيب خوانده شود و اگر ترتيب آنها را ندانند، رعايت ترتيب لازم نيست ولي درمورد نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا ازيك روز، رعايت ترتيب لازم است.
بهجت: مسأله 1257- اگر ترتيب قضا شدن نمازهاي ميت، معلوم است قضاي آنها هم بايد به ترتيب خوانده شود و اگر ترتيب نمازها را نمي دانند، چنانچه رعايت ترتيب ، مستلزم تكرار عمل باشد ، لازم نيست حتي اگر بدانند كه ميت، ترتيب نمازهاي خود را مي دانسته است.
سبحانی: مسأله 1228- در قضای نمازهای میت آنجا که در ادای آنها ترتیب شرط است مانند نماز ظهر و عصر یک روز به ترتیب خوانده شود.
مسأله 1544- اگر با اجير شرط كنند كه عمل را به طور مخصوصي انجام دهد1، بايد همان طور بجا آورد2، و اگر با او شرط نكنند، بايد درآن عمل به تكليف خود رفتار نمايد3 و احتياط مستحب آن است كه از وظيفه خودش و ميت هر كدام به احتياط نزديكتر است به آن عمل كند مثلاً اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و تكليف او يك مرتبه است، سه مرتبه بگويد.
اين مسأله دررساله آيت الله فاضل نيست
1- مكارم: (مثلاً بگويند نماز را بايد در مسجد يا در فلان ساعت بخواند) ، بايد به شرط عمل كند اما اگر شرط خاصي با او نكنند، مطابق تكليف خود و طبق معمول انجام دهد، و در مستحبات نيز آنچه معمول است، بجا مي آورد و بيش از آن لازم نيست، مگر شرط كنند. خواندن نماز آيات نيز تا شرط نكنند، لازم نيست.
2- سيستاني: مگر اينكه يقين به بطلان عمل به آن نحو داشته باشد،...
وحید: مگر اینکه علم به فساد عمل داشته باشد که در این صورت نمی تواند بر آن عمل اجیر شود...
مظاهری: و اگر طبق شرط عمل نکند ، ذمه میّت بری می شود اما اجیر حق گرفتن اجرت را ندارد.
3- اراكي، بهجت: [پايان مسأله]
*****
زنجاني: مسأله 1551- كسي كه به نيابت از ديگري عبادتي انجام دهد اگر مرجع تقليدش امري را حرام مي داند نبايد مرتكب شود، همچنين اگر بخواهد آثار صحت بر عملش بار كند، رعايت فتواي مرجع تقليدش لازم است و در اين امر فرقي نيست كه از طرف شخص زنده باشد (مثلاً در نماز طواف) يا از طرف ميت، ميت وصيت كرده باشد يا خير، بدون مزد باشد يا با مزد.
امام خامنه ای: مسأله ۶۴۷- اگر برای نماز استیجاری شرط خاصی (مانند به جماعت برگزار کردن یا در مسجد خواندن) نشده باشد، بر اجیر فقط لازم است نماز را با واجبات آن انجام دهد.
مسائل اختصاصي
زنجاني: مسأله 1552- اگر بر كسي لازم باشد كه به انجام عبادتي وصيت كند، بايد قيد كند كه فتاواي او يا مرجع تقليدش رعايت شود و اگر در وصيت قيدي نشده باشد، خواه در اعمال واجب يا مستحب، نايب بايد فتاواي وصيت كننده يا مرجعش را نيز رعايت كند، و در مواردي كه بر وليّ ميت لازم است كه براي عبادات ميت نايب بگيرد، بايد در نيابت قيد كند كه نايب فتواي ولي ميت يا مرجع تقليدش را رعايت كند، و اگر قيدهم نكرد، بايد فتواي او يا مرجع تقليدش رعايت شود، همچنين اگر در وصيت يا در هنگام نايب گرفتن شرط كنند كه عمل را بطور مخصوصي انجام دهد، بايد نايب همانطور بجا آورد.
زنجاني: مسأله 1553- در جايي كه وصيت شده براي عبادتي نايب بگيرد، و بر ولي نيز لازم بوده كه براي ميت نايب بگيرد، نايب بايد بين فتاواي وصيت كننده يا مرجعش و فتاواي وليّ ميت يا مرجع تقليدش احتياط كند، و نيزبايد به تفصيلي كه در مسأله [1544] گذشت، فتاواي خود يا مرجع تقليدش را نيز رعايت كند.
مسأله 1545- اگر با اجير شرط نكنند كه نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند، بايد مقداري از مستحبات نماز را كه معمول است بجا آورد1.
1- تبريزي: به مقدار واجب اكتفا كند كافي است.
بهجت: مي تواند بدون مستحباب، نماز را بجا آورد.
امام خامنه ای ۶۴۷، مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۱۵۴۴.
مسأله 1546- اگر ميت ترتيب نمازهايي را كه قضا شده مي دانسته و انسان بخواهد براي آن نمازها اجير بگيرد لازم نيست براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد.
اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و مظاهری نيست
*****
اراکی: 1582، گلپایگانی، صافی: 1555، فاضل: مسأله 1605- اگر انسان چند نفر را براي نماز قضاي ميت اجير كند و بخواهد احتياط كند و ترتيب را مراعات نمايد باید براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد(1)، مثلاً اگر با يكي از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند با ديگري قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند و نيز بايد نمازي را كه در هر دفعه شروع مي كند، معين نمايد مثلاً قرار بگذارد، اول نمازي را كه مي خواند صبح باشد يا ظهر يا عصر(2)، و همچنين بايد با آنها قرار بگذارد كه در هر دفعه نماز يك شبانه روز را تمام كنندو اگر ناقص بگذارند، آن را حساب نكنند و دفعه بعد نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
(1) فاضل: در صورتي كه ترتيب قضا شدن نماز ميت را مي داند باید -بنابراحتیاط واجب- برای هر کدام آنها وقتی را معین کند ...
صافي: لازم نيست براي هر كدام از آنها وقتي را معين كند، ولي اگر بخواهد احتياط و ترتيب را مراعات نمايد باید برای هر کدام آنها وقتی را معین کند ...
اراکی: اگر انسان چند نفر را برای نماز قضای میت اجیر کند ، باید برای هر کدام آنها وقتی را معین نماید...
(2) فاضل: و همچنین باید با آنها قرار بگذارد که در هر دفعه نماز يك شبانه روز را از سر شروع نمايند.
خوئي، تبريزي: 1555، وحید1554: سیستانی: 1525 مسأله- اگر انسان چند نفر را براي نماز قضاي ميت اجير كند، بنابرآنچه در مسأله [1543] گفته شد، لازم نيست براي هر كدام آنها وقتي را معين نمايد.
زنجاني: مسأله 1555- اگر انسان به چند نفر براي نماز قضاي ميت نيابت دهد، بنابرآنچه در مسأله [1543] گفته شد، لازم نيست براي هر كدام آنها وقتي را معين كند مگر برای رعایت ترتیب در نمازهایی که در ادای آنها ترتیب معتبر است بلکه احتياط استحبابي آن است كه نماز را به شكلي بخوانند كه ترتيب در تمام نمازها رعايت شود.
مكارم: مسأله 1223- هرگاه اشخاص متعددي را براي قضاي نماز ميت اجير كند، لازم نيست براي هر كدام وقت معيني را تعيين نمايد، بلكه آنها مي توانند در هر وقت كه بخواهند نماز را بجا آورند، ولي براي رعايت ترتيب بين نمازهاي قضا، احتياط مستحب آن است كه براي هر كدام از آنها وقتي را معين نمايد مثلاً با يكي قرار مي گذارد كه درفاصله صبح تا ظهر نماز قضا بجا آورد و با ديگري از ظهر تا شب. و نيز بهتر است هر يك از آنها مقدار نمازي را كه مي خواند، با ديگري شبيه باشد مثلاً اگر از نماز ظهر شروع مي كند و تا نماز صبح پايان مي دهد (خواه يك شبانه روز بخواند يا چند شبانه روز) ديگري نيز از ظهر شروع كند و به صبح خاتمه دهد.
بهجت: مسأله 1260- اگر انسان چند نفر را براي نماز قضاي ميت ، اجير كند در صورتي كه ترتيب قضا شدن نمازها براي مستأجر معلوم است، بايد براي هر كدام آنها، وقتي را معين نمايد، مثلاً اگر با يكي از آنها قرار گذاشت كه از صبح تا ظهر نماز بخواند، با ديگري قرار بگذارد كه از ظهر تا شب بخواند، و نيز بايد نماز را كه در هر دفعه شروع مي كند، معين نمايد، مثلاً قرار بگذارد نماز اولي كه مي خواند، صبح باشد يا ظهر يا عصر، و با نفر دوم، طوري قرار بگذارد كه ترتيب رعايت شود.
سبحانی: مسأله 1231- هرگاه اشخاص متعددی را برای نمازها اجیر بگیرد بهتر است برای هر کدام آنها وقتی را معین نماید مثلا اگر با یکی از آنها قرار گذاشت که از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند با دیگری قرار بگذارد که از ظهر تا شب بخواند.
مسأله 1547- اگر كسي اجير شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، بايد براي نمازهايي كه مي دانند بجا نياورده ديگري را اجير نمايند1 بلكه براي نمازهايي هم كه احتمال مي دهند بجا نياورده بايد بنابراحتياط واجب اجير بگيرند2.
اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و مکارم نيست
1- خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: و اگر احتمال مي دهند كه بجا نياورده بنابراحتياط واجب نيز اجير بگيرند.
گلپايگاني، صافي: و همچنين براي نمازهايي كه احتمال مي دهند بجا نياورده باشد بنابراحتياط واجب.
2- مظاهری: باید اجیر بگیرند .
*****
فاضل: مسأله 1606- مادامي كه اجير نمازها را نخوانده باشد ذمه ميت مشغول است بنابراين اگر اجير فوت كند در صورتي كه احتمال دهند كه نمازها را نخوانده است بنابراحتياط واجب بايد براي آن نمازها اجير بگيرند.
زنجاني: مسأله 1556– اگر كسي نايب شود كه مثلاً در مدت يك سال نمازهاي ميت را بخواند و پيش از تمام شدن سال بميرد، براي نمازهايي كه مي دانند بجا نياورده ديگري را نايب بگيرند و بلکه اگر احتمال مي دهند كه بجا نياورده نیز، نايب بگيرند.
مسأله 1548- كسي كه براي نمازهاي ميت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، بايد اجرت مقداري را كه نخوانده از مال او به ولي ميت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولي را كه گرفته از مال او به وليّ ميت بدهند و اگر شرط نکرده باشند1 بايد ورثه اش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزي واجب نيست2.
اين مسأله در رساله امام خامنه ای نيست.
1- خوئي، تبريزي، وحید، صافی: چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند ، اگر قادر بر عمل بوده اجاره صحيح و اجاره كننده مي تواند اجرة المثل باقيمانده را بگيرد يا آن كه اجاره را فسخ نموده و اجرة المثل مقداري را كه بجا آورده كسر و ما بقي را بگيرد و اگر قادر نبوده، اجاره نسبت به مابعد فوت اجير، باطل است و مي تواند اجرة المسماي باقيمانده را گرفته يا آن كه اجاره مقدار گذشته را فسخ نموده و اجرة المثل او را بدهد و اگر شرط نكرده باشند كه خودش بخواند...
سيستاني: چنانچه شرط كرده باشند كه تمام نمازها را خودش بخواند، مي توانند اجرة المسماي باقيمانده را گرفته يا آن كه اجاره را فسخ نمايند و اجرة المثل او را بدهند و اگر شرط نكرده باشند، كه خودش بخواند...
2- فاضل: ولي بهتر است دين ميت را ادا كنند.
بهجت: و احتياط، در اعلام به مستأجر است كه در صورت تمكن، فرد ديگري را اجير نمايد.
*****
مكارم: مسأله 1224- هرگاه شخص اجير پيش از تمام كردن نماز و روزه اي كه اجير شده بود از دنيا برود در حالي كه اجرت همه آنها را گرفته، اگر شرط كرده باشند تمام نمازها را خودش بجا آورد بايد اجرت مقداري را كه نخوانده از مال او برگردانند و اگر چنين شرطي نكرده اند بايد ورثه از مال او كسي را اجير كنند تا باقي مانده را بجا آورد و اگر مالي ندارد چيزي بر ورثه واجب نيست، ولي بهتر است دين ميت را ادا كنند.
زنجاني: مسأله 1557- كسي را كه براي نمازهاي ميت اجير كرده اند، اگر پيش از تمام كردن نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه تصريح نكرده باشند كه مي تواند نماز را ديگري هم بجا آورد، بايد اجرت مقداري را كه نخوانده از مال او به وليّ ميت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولي را كه گرفته ازمال او به ولي ميت بدهند و اگر تصريح كرده باشند كه مي تواند نماز را ديگري هم انجام دهد، بايد ورثه اش از مال او نايب بگيرند يا خودشان آنها را انجام دهند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چيزي واجب نيست، مگر بر پسر بزرگتر كه بنابراحتیاط بايد آن نمازها را بجا آورد یا برای انجام آن نایب بگیرد.
مظاهری: مسأله 1199- کسی را که برای انجام عملی مثلا نمازهای میت اجیر کرده اند اگر پیش از تمام کردن نماز میت، بمیرد اجاره باطل می شود و باید به مقداری که آن عمل را انجام نداده است ورثه از اصل مال اجیر به موجر بدهند و اگر مال نداشته باشد چیزی بر ورثه نیست و همچنین است اگر اجیر خودش هم نماز قضا داشته باشد.
مسأله 1549- اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد 1 از مال او براي نمازهايي كه اجير بوده ديگري را اجير نمايند2 و اگر چيزي زياد آمد3 در صورتي كه وصيت كرده باشد4 و ورثه اجازه بدهند، براي تمام نمازهاي او اجير بگيرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند5.
اين مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و سبحانی نيست
1- صافي: بايد با توجه به آنچه در مسأله پيش گفته شد...
2- مكارم: و اگر شرط كرده اند خودش بجا آورد باقيمانده را برگردانند، اما براي نمازهاي خودش نمي توانند از مال او بردارند مگر با رضايت ورثه و يا در صورتي كه وصيت كرده، ازثلث مالش به مصرف نماز برسانند.
زنجاني: ديگري را نايب بگيرند يا خودشان آنها را انجام دهند...
3- خوئي، سيستاني، تبريزي، وحید: اگر اجير پيش از تمام كردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بعد از عمل به دستوري كه در مسأله قبلي ذكر شد اگر چيزي از مال او زياد آمد...
4- وحید: و اجرت نمازهای او بیش از ثلث باشد...
5- صافي: در صورتي كه وصيت كرده باشد براي او نماز استيجار نمايند و ورثه هم وصيت او را در زايد بر ثلث اجازه كرده باشند، باقيمانده تركه او را صرف استيجار نماز براي او نمايند و اگر ورثه اجازه نكردند، ثلث باقيمانده را به مصرف نمازش برسانند.
مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله ۱۵۴۸.
*****
بهجت: مسأله ۱۲۶۳- اگر اجير، تمام اجرت را بگيرد و پيش از تمام كردن نمازهاي ميت بميرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، بايد از مال او براي نمازهايي كه اجير بوده، ديگري را اجير نمايند و قضاي نماز خودش، بر وليّ اوست.
مسأله اختصاصی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
