انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

اقسام روزه

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
اقسام روزه
    
فهرست محتوا:
(۱) اقسام روزه ها از نظر حکم تکلیفی:
(۲) اقسام روزه های واجب:
(۳) اقسام روزه های مستحب:
(۴) اقسام روزه‌های حرام:
(۵) اقسام روزه های مکروه:
(*) کسانی که روزه بر آنها واجب نیست:
    
خودداری (امساک) از مفطرات در روز به قصد تقرب به خدا را روزه گویند. روزه از جهت حکم تکلیفی دارای اقسامی می‌باشد. عنوان صوم در فقه بابی مستقل است که در آن به تفصیل از احکام روزه سخن رفته است.
    
(۱) اقسام روزه ها از جهت حکم تکلیفی:
(۱) واجب،
(۲) مستحب،
(۳) حرام،
(۴) مکروه.
     
نکته:
روزه مباح به این معنا که گرفتن و نگرفتن آن با هم برابر و مساوی بوده و هیچ طرف بر دیگری رجحان نداشته باشد نیست.
    
(۲) اقسام روزه های واجب:
(۱) روزه ماه رمضان؛
(۲) روزه قضای ماه رمضان؛
(۳) روزه کفّاره؛
(۴) روزه سومین روز اعتکاف؛
(۵) روزه نذر، عهد و یمین؛
(۶) روزه ای که‌ به سبب شرط ضمن عقد لازم یا اجاره یا مانند آن بر انسان واجب شده است
(۷) روزه پسر بزرگ‌تر برای پدر و مادر. [۱] [۲] [۳]
[۱] مستند الشیعة ج۱۰، ص۳۹۳.    
[۲] العروة الوثقی‌ ج۳، ص۵۲۱.    
[۳] العروة الوثقی‌ ج۳، ص۶۵۸.   
امام خمینی در حاشیه بر عروه نسبت به عبارت سید که «صوم النذر و العهد و الیمین، و الملتزم بشرط او اجارة» را نیز از اقسام صوم واجب ذکر کرده است اشکال نموده و می‌نویسد: «فی کون هذا و ما بعده - غیر الاخیر؛ ‌ای الثالث من ایّام الاعتکاف - منه اشکال؛ لما مرّ من انّ المنذور لا یصیر بعنوانه واجبا»
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۵، العروة الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی، ج۲، ص۶۹.    
و بر همین اساس است که در تحریرالوسیله در بیان اقسام روزه واجب می‌فرماید: «فالواجب منه‌ صوم شهر رمضان، وصوم الکفّارة، وصوم القضاء، وصوم دم المتعة فی الحجّ، وصوم الیوم الثالث من ایّام الاعتکاف، وصوم النذر واخویه؛ و ان کان فی عدّ صوم النذر – وما یلیه - من اقسام الصوم الواجب مسامحة.»
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج‌۱، ص۳۱۷، کتاب الصوم، القول فی اقسام الصوم.
یعنی: روزه واجب: روزه ماه رمضان و روزه کفّاره و روزه قضا و روزه عوض قربانی در حج و روزه سومین روز اعتکاف و روزه نذر و عهد و یمین است، اگرچه به‌حساب‌آوردن روزه نذر و عهد و یمین جزء روزه واجب از روی مسامحه است؛ پس در واقع آنچه وجوب متوجه آن است عنوان «وفای به نذر» است که در خارج بر منذور انطباق می‌یابد، و همین‌طور است در عهد و یمین، متعلق همه آن‌ها بر همان حکم که قبل از تعلق نذر و عهد و یمین به آن، بوده‌ باقی است.
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۵، العروة الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی، ج۲، ص۶۰۴، کتاب النکاح، مسالة ۴.
(۳) اقسام روزه های مستحب:
(۱) استحباب به جهت عنوان اولی؛
بدین معنا که روزه به خودی خود امری راجح و محبوب خدای متعال است، مانند روزه تمامی ایّام سال، بجز روزه در روزهایی که روزه گرفتن در آن روزها حرام است؛
(۲) اسحباب جهت سببی خاص؛ مانند روزه برای طلب باران؛
(۳) استحباب به جهت زمانی خاص؛ مانند روزه در روزهای:
۱. سه روز در هر ماه- که بنابر قول مشهور، پنج شنبه اوّل و آخر و چهارشنبه اوّل دهه دوم ماه است؛
۲. روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم هر ماه (ایّام البیض) بنابر قول مشهور؛
۳. روز میلاد آقا رسول اکرم (صلّی اللَّه علیه و آله و سلإم) (هفده یا دوازدهم ربیع الاوّل)؛
۴. روز عید غدیر (هیجدهم ذیحجه)؛
۵. روز مبعث (۲۷ رجب)؛
۶. روز دَحْوُ الْأرْض (۲۵ ذیقعده)؛
۷. روز عرفه برای کسی که روزه گرفتن موجب ضعف وی در دعا نمی‌شود؛
۸. روز هر پنج شنبه و جمعه یا جمعه تنها؛
۹. روز اوّل ذیحجه، بلکه اوّل تا نهم آن؛ روز نوروز؛
۱۰. روزه همه ماه رجب و شعبان؛
۱۱. روز اوّل، سوم و هفتم محرّم،
۱۲. بیست و نهم ذیقعده؛
۱۳. چهارم تا نهم شوّالِ
۱۴. نیمه جمادی الاولی‌ و...
العروة الوثقی‌ ج۳، ص۶۵۸-۶۶۰.
(۴) اقسام روزه‌های حرام:
(۱) روزه عید فطر و قربان؛
(۲) روزه ایّام تشریق برای کسی که در منی‌ حضور دارد؛
(۳) روزه یوم الشک (روز مردد بین آخر شعبان و اوّل رمضان) به نیّت ماه رمضان؛
(۴) روزه سکوت؛
(۵) روزه وصال؛
(۶) روزه وفا به نذر معصیت جهت شکر؛
(۷) روزه مستحب زوجه در صورت منافات داشتن با حق زوج یا عدم اذن زوج و یا نهی او، بنابر اختلاف اقوال؛
(۸) روزه مستحب فرزند، در صورتی که موجب آزار پدر و مادر گردد؛
(۹) روزه بیمار و هر کسی که روزه برایش زیان دارد؛
(۱۰) روزه واجب در حال سفر؛
(۱۱) روزه مستحب برده در صورت تنافی با حق مولا و روزه دهر.
العروة الوثقی‌ ج۳، ص۶۶۱-۶۶۲. 
(۵) اقسام روزه های مکروه:
(۱) روزه روز عاشورا؛
(۲) روز عرفه برای کسی که بیم ضعف از دعا دارد؛
(۳) روزه مستحب مهمان بدون اذن میزبان، بنابر قول برخی. بعضی آن را بدون اذن یا با نهی میزبان، صحیح ندانسته‌اند؛
(۴) روزه فرزند بدون اذن پدر به قول برخی. بعضی در صورت عدم اذن یا نهی، آن را صحیح ندانسته‌اند؛
(۵) روزه مستحب برای کسی که به طعامی دعوت شده
(۶) و روزه استحبابی در سفر به قول جمعی، جز روزه سه روز در مدینه جهت برآمدن حاجت.
العروة الوثقی‌ ج۳، ص۶۶۰-۶۶۱.
نکته:
مراد از کراهت در عمل عبادی کم بودن ثواب آن یا مزاحم بودن با عملی افضل و ارجح از آن می‌باشد.
    
منبع
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۶۴-۱۶۶.    
پایگاه اینترنتی انهار به نقل از ویکی فقه دانشنامه حوزوی
    
(*) کسانی که روزه بر آنها واجب نیست:
(۱) افراد پیر که نمی توانند روزه بگیرند. ۱۷۲۵.
(۲) افراد پیر که روزه برایشان مشقّت دارد ۱۷۲۵.
(۳.۴) اگر انسان مرضي دارد كه زیاد تشنه می شود:
الف: نمي تواند تشنگي را تحمّل كند. ۱۷۲۷.
بـــــ: با تشنگی روزه گرفتن برای او مشقّت دارد. ۱۷۲۷.
(۵.۶) زني كه زايمانش نزديك است: ۱۷۲۸.
الف: روزه براي حملش ضرر دارد.
بـــــ: روزه براي خودش ضرر دارد.
(۷.۸) زني كه شیر میدهد {چه مادر باشد چه دایه}. ۱۷۲۹.
الف: روزه براي حملش ضرر دارد.
بــــ: روزه براي خودش ضرر دارد.
    
پایگاه اینترنتی انهار به نقل از: توضیح المسائل مراجع.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -