بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِين وَ رَحمَةُ الله
برخی از احادیث ربا
فهرست محتوا:
(۱) لعنت خداوند بر چهار نفر:
(۲) درهمی ربا مانند۷۰ زنا با محارم:
(۳) با ربا احسان می رود:
(۴) رباخوار دیوانه از دنیا رود:
(۵) ربا ناپیدا است:
(۶) شکم رباخوار آتش دوزخ است:
(۷) ربا حرامه تا مردم حلال خورند:
(۸) ربا دین را از بین می برد:
(۹) ربا گناه کبیره است:
(۱۰) ربا موجب عذاب مردم است:
(۱۱) ربا برکت ندارد:
(۱۲) شرط زیاده ربا است:
(۱۳) بین پدر و فرزند ربا نیست:
(۱۳) بین زن و شوهر ربا نیست:
(۱۴) بین ما و دشمنان ربا نیست:
(۱۵) رباخوار تأدیب شود:
(۱۵) رباخوار در مرتبه سوم کشته شود:
(۱۶) ارثی که در آن ربا است:
(۱۷) اجتناب از پنج چیز، از جمله ربا:
توضیحات
(۱) لعنت خداوند بر چهار نفر:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَعَنَ آكِلَ الرِّبَا وَ مُؤْكِلَهُ وَ كَاتِبَهُ وَ شَاهِدَيْهِ
خداى عز و جل رباخوار و ربا دهنده و نويسنده و شاهد بر آن را لعنت كرده است.
من لا یحضره الفقیه ج ۴ ، ص ۸ ، ح ۴۹۶۸ - امالى(صدوق) ص ۴۲۵ ، ح۱.
(۲) درهمی ربا مانند ۷۰ زنا با محارم:
قال الصادق (عليه السلام): دِرْهَمُ رِبا أَعْظَمُ عِنْدَ اللّه مِنْ سَبْعينَ زِنْيَةً بِذاتِ مَحْرَمٍ فى بَيْتِ اللّه الْحَرامِ و قال: الربا سبعون جزءا أيسره ان ينكح الرجل امه في بيت الله الحرام
يك درهم ربا نزد خداوند سنگين تر است از هفتاد بار زنا كردن با محارم در خانه خدا و فرمود ربا هفتاد جزء دارد که آسانترینش اینست که مرد با مادرش در بیت الله الحرام ازدواج کند.
بحار الانوار، ج۱۰۰، ص ۱۱۷ ، ح ۱۳.
تفسیر نور نورالثقلين ج ۱، ص ۲۹۵، ح ۱۱۷۷.
(۳) با ربا احسان می رود:
قال الباقر (عليه السلام): إِنَّما حَرَّمَ اللّه عَز َّوَ جَلَّ الرِّبا لِئَلاّ يَذْهَبَ الْمَعْروفُ؛
خداى عز و جل ربا را حرام فرمود تا احسان كردن از بين نرود.
من لا یحضره الفقیه ج ۳ ، ص ۵۶۶ ، ح ۴۹۳۶.
(۴) رباخوار دیوانه از دنیا رود:
قال الصادق (عليه السلام): آكِلُ الرِّبا لا يَخْرُجُ مِنَ الدُّنْيا حَتّى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ؛
ربا خوار از دنيا نرود، تا آن كه شيطان ديوانه اش كند.
بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۱۲۰، ح۳۰.
(۵) ربا ناپیدا است:
قال أمیرالمؤمنین علی (عليه السلام): يَا مَعْشَرَ التُّجَّار الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ الْفِقْهَ ثُمَّ الْمَتْجَرَ وَ اللَّهِ لَلرِّبَا فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَخْفَى مِنْ دَبِيبِ النَّمْلِ عَلَى الصَّفَا
اى گروه تاجران! ابتدا احكام را ياد بگيريد، سپس تجارت كنيد!ابتدا احكام را ياد بگيريد، سپس تجارت كنيد!ابتدا احكام را ياد بگيريد، سپس تجارت كنيد! به خدا قسم كه ربا در ميان اين امت ناپيداتر از حركت مورچه بر روى تخته سنگ است.
کافی، ج۵، ص۱۵۰، ح۱.
من لا یحضره الفقیه ج۳، ص۱۹۵، ح۳۷۳۱.
(۶) شکم رباخوار آتش دوزخ است:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَنْ أَكَلَ الرِّبا مَلأَ اللّه عَز َّوَ جَلَّ بَطْنَهُ مِنْ نارِ جَهَنَّمَ بِقَدْرِ ما أَكَلَ ، و َإِنِ اكْتَسَـبَ مِنْهُ مالاً لا يَقْبَلُ اللّه تَعالى مِنْهُ شَيْـئا مِنْ عَمَلِهِ ، و َلَمْ يَزَلْ فى لَعْنَةِ اللّه و َالْمَلائِكَةِ ما كانَ عِنْدَهُ مِنْهُ قيراطٌ واحِدٌ؛
هر كس ربا بخورد خداوند عز و جل به اندازه ربايى كه خورده شكمش را از آتش دوزخ پر كند و اگر از طريق ربا مالى به دست آورد، خداى تعالى هيچ عمل او را نپذيرد و تا زمانى كه قيراطى (كمترين مقدار) از مال ربا نزدش باشد، پيوسته خداوند و فرشتگانش او را نفرين كنند.
بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۳۶۴، ح ۳۰.
{شبیه این حدیث در ثواب الاعمال ص ۲۸۵}.
(۷) ربا حرامه تا مردم حلال خورند:
قال الصادق (عليه السلام): إِنَّهُ لَو كانَ الرِّبا حَلالاً لَتَرَكَ النّاسُ التِّجاراتِ وَ ما يَحْتاجونَ إِلَيْهِ فَحَرَّمَ اللّه الرِّبا لِيَفِرَّ النّاسُ مِنَ الْحَرامِ إلَى الْحَلالِ وَ إِلَى التِّجاراتِ وَ إِلَى الْبَيْعِ و َالشِّراءِ فَيَبْقى ذلِكَ بَيْنَهُمْ فِى الْقَرْضِ؛
براستى، اگر ربا حلال بود، مردم تجارت و تلاش براى معاش را رها مى كردند. به همين دليل خداوند ربا را حرام كرد تا مردم از حرام به حلال و تجارت و خريد و فروش رو بياورند و به يكديگر قرض بدهند.
من لايحضره الفقيه، ج ۳، ص ۵۶۷، ح ۴۹۳۷.
(۸) ربا دین را از بین می برد:
قال الصادق (عليه السلام): {لَمّا سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللّه عَز َّو َجَلَّ } (يَمْحَقُ اللّه الرِّبا وَ يُرْبِى الصَّدَقاتِ) و َقَد أَرى مَنْ يَأْكُلُ الرِّبا يَرْبُو مالُهُ؟ فقال فَأَىُّ مَحْقٍ أَمْحَقُ مِنْ دِرْهَمِ رِبا يَمْحَقُ الدّينَ فَإِنْ تابَ مِنْهُ ذَهَبَ مالُهُ وَ افْتَقَرَ؛
مردى از امام صادق عليه السلام درباره آيه «خداوند ربا را نابود مى كند و صدقات را افزايش مى دهد» سئوال كرد و گفت: گاه كسى را مى بينم كه ربا مى خورد و با اين حال ثروتش زياد مى شود؟ حضرت فرمودند: كدام نابودى، نابود كننده تر از يك درهم ربا كه دين را نابود مى كند. كه اگر توبه هم كند ثروتش از دست مى رود و فقير مى شود.
تهذيب الاحكام، ج ۷، ص ۱۹، ح ۶۵.
من لا یحضره الفقیه ج۳، ص ۲۷۹، ح ۴۰۰۵.
(۹) ربا گناه کبیره است:
قال الرضا (عليه السلام): اِعْلَمْ يَرْحَمُكَ اللّه اَنَ الرِّبا حَرامٌ سُحتٌ،مِنَ الكَبائِرِ وَ مِمّا قَدْ وَعَدَ اللّه عَلَيْهِ النّارَ فَنَعوذُ بِاللّه مِنْها، وَ هُوَ مُحَرَّمٌ عَلى لِسانِ كُلِّ نَبىٍّ وَ فى كُلِّ كِتابٍ؛
خدايت رحمت كند! بدان كه ربا حرام و از گناهان كبيره است و خداوند بر آن وعده آتش داده است پس پناه مى بريم به خدا از آتش. ربا را همه پيامبران و همه كتاب هاى آسمانى حرام كرده اند.
فقه الرضا (علیه السلام) ص ۲۵۶.
(۱۰) ربا موجب عذاب مردم است:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): اِذا ظَهَرَ الزِّنا وَ الرِّبا فى قَرْيَةٍ فَقَدْ اَحَلّوا بِاَنْفُسِهِمْ عَذابَ اللّه ؛
هرگاه زنا و ربا در جايى آشكار شود، مردم آنجا خود را در عذاب خدا افكنده اند.
نهج الفصاحه، ص ۱۹۶، ح ۱۱۸.
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): اِنَّ اَخْوَفَ ما اَخافُ عَلى اُمَّتى مِنْ بَعْدى هذِهِ الْمَكاسِبُ المُحَرَّمَةُ وَ الشَّهْوَةُ الخَفيَّةُ وَ الرِّبا؛
آنچه بيش از هر چيز بر امتم بعد از خود مى ترسم، درآمدهاى حرام، هواپرستى پنهان و رباست.
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، ج ۱۳، ص ۶۷، ح ۱۴۷۶۳.
بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۵۴، ح ۲۶.
(۱۱) ربا برکت ندارد:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): اَلرِّبا وَ اِنْ كَثُرَ فَاِنَّ عاقِبَتَهُ تَصيرُ اِلى قُلٍّ؛
سود ربا گرچه بسيار باشد ولى سرانجام به كمى (و بى بركتى) مى گرايد.
نهج الفصاحه، ص ۵۰۷، ح ۱۶۸۴.
(۱۲) شرط زیاده ربا است:
قال الکاظم (عليه السلام): سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ أَعْطَى رَجُلًا مِائَةَ دِرْهَمٍ يَعْمَلُ بِهَا عَلَى أَنْ يُعْطِيَهُ خَمْسَةَ دَرَاهِمَ أَوْ أَقَلَّ أَوْ أَكْثَرَ هَلْ يَحِلُّ ذَلِكَ قَالَ لَا هَذَا الرِّبَا مَحْضاً.
در مورد مردى كه صد درهم قرض به ديگرى داد به اين شرط كه پنج درهم يا كمتر يا بيشتر به او بدهد پرسيدم؟ فرمودند: اين عمل رباى محض است.
وسائل الشيعه، ج ۱۸، ص ۱۳۷، ح ۲۳۳۲۵.
(۱۳) بین پدر و فرزند ربا نیست:
(۱۳) بین زن و شوهر ربا نیست:
قال الرضا (عليه السلام): لَيْسَ بَيْنَ الْوالِدِ وَ وَلَدِهِ رِبا وَ لا بَيْنَ الزَّوْجِ وَ الْمَرأَةِ رِبا؛
بين پدر و فرزند و بين شوهر و همسرش ربا (حرام) نيست.
فقه الرضا، (علیه السلام) ص ۲۵۸.
(۱۴) بین ما و دشمنان ربا نیست:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): لَيْسَ بَيْنَنا وَ بَيْنَ اَهْلِ حَرْبِنا رِبا، نَأْخُذُ مِنْهُمْ اَلْفِ دِرْهَمٍ بِدِرْهَمٍ وَ نَاْخُذُ مِنْهُمْ وَ لا نُعْطيهِمْ؛
بين ما و دشمنانمان، ربا (حرام) نيست، از آنان هزاران درهم در مقابل يك درهم مى گيريم آرى، از آنان ربا مى گيريم و به آنان ربا نمى دهيم.
تهذیب الاحکام، ج ۷، ص ۱۸، ح ۷۷.
من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۲۷۷، ح ۴۰۰۰.
الکافی، ج ۵، ص ۱۴۷، ح ۲.
(۱۵) رباخوار تأدیب شود:
(۱۵) رباخوار در مرتبه سوم کشته شود:
قال الصادق (عليه السلام): (عَنْ اَبى بصيرٍ قال) قُلْتُ: آكِلُ الرِّبا بَعْدَ البَيِّنَةِ؟ قالَ: يُؤَدَّبُ فَاِنْ عادَ اُدِّبَ فَاِنْ عادَ قُتِلَ؛
(ابو بصير از امام صادق عليه السلام پرسيد) حكم رباخوار بعد از روشن بودن حكم ربا براى وى چيست؟ حضرت فرمودند: تأديب مى شود و اگر (براى بار دوم) ربا گرفت باز تأديب مى شود و (براى بار سوّم) اگر ربا گرفت، كشته مى شود.
الكافى، ج ۷، ص ۲۴۲، ح ۹.
(۱۶) ارثی که در آن ربا است:
قال الصادق (عليه السلام): لَوْ أَنَّ رَجُلًا وَرِثَ مِنْ أَبِيهِ مَالًا وَ قَدْ عَرَفَ أَنَّ فِي ذَلِكَ الْمَالِ رِبًا وَ لَكِنْ قَدِ اخْتَلَطَ فِي التِّجَارَةِ بِغَيْرِهِ حَلَالٍ كَانَ حَلَالًا طَيِّباً فَلْيَأْكُلْهُ وَ إِنْ عَرَفَ مِنْهُ شَيْئاً أَنَّهُ رِبًا فَلْيَأْخُذْ رَأْسَ مَالِهِ وَ لْيَرُدَّ الرِّبَا.
اگر كسى از پدرش مالى به ارث ببرد و بداند كه در آن مال ربا وجود دارد، ولى مال ربوى با مال هاى ديگر مخلوط شده، آن مال براى او حلال و پاكيزه است و مى تواند از آن استفاده كند، و اگر به ربوى بودن مقدار مشخصى از آن يقين دارد بايد اصل مال را براى خود بردارد و مال ربوى را به صاحبش رد نمايد.
الكافى، ج ۵، ص ۱۴۵، ح ۴.
(۱۷) اجتناب از پنج چیز، از جمله ربا:
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): مَن باعَ وَ اشتَرَی فَلیَحفَظ خَمسَ خِصال وَ إلّا فَلا یَشتَرینَّ وَ لَا یَبیعَنَّ: ألرِّبا وَ الحَلفَ وَ کِتمانَ العَیبِ وَ الحَمدَ إذا باع وَ الذَّمَّ إذا اشتَرَی.
هر که تجارت می کند باید از پنج چیز دوری گزیند و گرنه اصلا خرید و فروش نکند: ربا، قسم خوردن، کتمان عیب، تعریف از کالایی که می فروشد و بدگویی از کالایی که می خرد
من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص ۱۹۴، ح ۳۷۲۷.