بسم الله الرحمن الرحیم
آگاهی از مطالبی مختصر پیرامون بازار یابی شبکه ای
بازاریابی شبکه ای چیست؟
بازاریابی شبکه ای یا به عبارت کاملاً روشن و شفاف، روشی از بازاریابی است که از تبلیغ میلیونر شدن برای کسب درآمد استفاده می کند.
همین تبلیغ ملیونر شدن و پولدارشدن در زمان کوتاه موجب وسوسه برخی از جمله جوانان شده است.
از آقا امام هشتم (علیه السلام) در عُيُونِ اَلْأَخْبَارِ نقل شده است که: لا یَجتَمِعُ المالُ اِلاّ بِخصِالٍ خَمسٍ: بِبُخلٍ شَدیدٍ، وَ اَمَلٍ طَویلٍ، وَ حِرصٍ غاِلبٍ، وَ قَطیَعةِ الرَّحمِ، وَ ایثارِ الدنُّیا علَی الآخِرُةِ؛
هرگز مال و ثروت، جمع و اندوخته نمی گردد مگر با پنج خصلت:
(1) بخل شدید،
(2) آرزوی دور و دراز،
(3) حرص غالب،
(4) قطع رحم،
(5) و برگزیدن دنیا بر آخرت.
متاسفانه چندین سال است که با پیدا شدن {شرکت های هرمی مانند گلدکوئیست و نیز بازاریابی های شبکه ای و...} جمع زیادی به ویژه جوانان مایملک ناچیز خود و خانواده و بستگان نزدیک و دوستان خود را یکجا کردند و با عمل به خواست {شرکت هرمی یا بازاریابی شبکه ای} به فنا دادند و موجب بیچارگی و سرشکستگی خود شدند و البته عده دیگری یعنی همان سودجویان و سوداگران و چپاول گران با فریب همین افراد جوان و ساده دل بار خود را بستند و اقتصاد خود را ظالمانه و با قربانی کردن همین ساده لوحان تقویت کردند.
در حالی که اسلام پیروان خود را به تجارت حلال و شرعي دعوت فرموده است اما اینگونه شرکت ها افراد را تحریک به کسب دنیا و ثروت خیالی می کند و هرگاه اهل علم و مؤمنین آگاه افراد فریب خورده را وادار به انصراف ار این راه اشتباه می کنند پرخاشگرانه می گویند این شرکت ها با مجوز وزارت صمت و تأیید شورای نگهبان کاری درست انجام میدهند.
فریاد اسلام به لزوم کسب حلال و پرهیز از حرام
اصبغ بن نباته گوید: آقا أمیرالمؤمنین على (علیه السلام) برفراز منبر فرمودند: نخست احكام دینى مربوط به تجارت را یاد بگیرید سپس تجارت نمائید و سه مرتبه این جمله را فرمودند: «یا مَعْشَرَ التُّجّارِ، اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ، اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ، اَلْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ.» ای تُجّار، اوّل فقاهت، سپس تجارت، اول فقاهت، سپس تجارت، اول فقاهت، سپس تجارت. به این خاطر است که شناخت دین و احکام معاملات حلال مهمتریت وظیفه ی هر مؤمن عاقلی هست.
و حضرت فرموده است: به خدا سوگند حركت ربا در این امّت پنهانتر از جنبش مورچه روى سنگ خارا است.
تأیید شورای نگهبان!
در تاریخ ۲۴ /۸ / ۹۵ شورای نگهبان توسط آیةالله جنّتی نظر رسمی خود را مبنی بر عدم مغایرت بازاریابی شبکه ای با شرع اعلام کرده است.
استفتاء جمعی از مؤمنین از حضرت آیةالله العظمی مکارم شیرازی در این مورد:
اخیراً مؤسسات بازاریابى هرمى تغییر نام داده و با همان اهداف به نام شبکه بازاریابى وارد میدان شده و مشغول تخریب جوانان هستند. متاسفانه اطلاعات نادرستى به شوراى محترم نگهبان در این زمینه داده شده و آنها فتوا به جواز آن دادهاند .وزارت صنعت و معدن به گمان اینکه از این طریق شغلى براى جمعى از جوانان پیدا مىشود و آمار بیکارى پایین مىآید، متاسفانه مجوزهاى متعددى صادر کرده و گروهى از جوانان را گرفتار این شغل کاذب زیانبار کرده است. آیا شرکت در این شبکهها شرعاً براى ما جایز است؟
معظم له در پاسخ نوشته اند:
اوّلاً: با پیگیرىهاى ریشهاى و دقیقى که در این زمینه کردهایم ثابت شده که این کار به یقین شرعاً حرام است و«اکثر مراجع محترم تقلید» نیز به حرمت آن فتوا دادهاند.
ثانیاً: تعجب است چگونه شوراى محترم نگهبان در این مسأله که وظیفه او نیست وارد شده و فتوا داده و وزارت صنعت سوءاستفاده کرده و بر اساس آن مجوزها را صادر کرده است.
انتظار مىرود شوراى محترم نگهبان در محدودهاى که قانون اساسى براى آنها معین کرده و ما آن را محترم مىشمریم، گام بردارد و در قلمرو مراجع ورود نکند. مردم مقلد آنها نیستند، مقلد مراجع خویش هستند و اگر این رویه ادامه یابد، مرجعیت که از ارکان مذهب ماست، به خطر مىافتد. امیدواریم این تذکر خیرخواهانه را فراموش نفرمایند.
نظر برخی از مراجع عظام پیرامون بازاریابی هرمی و نیز شبکه ای:
(۱) آیةالله العظمی امام خامنه ای (مدّظلّه) در پاسخ به سؤال ذیل:⬇️
همانگونه که مستحضرید آیین نامه ای توسط وزارت صنایع، جهت فعالیت شرکتهای بازاریابی شبکه ای تنظیم شده است، خواهشمند است نظر فقهی مقام معظم رهبری(مدظلّه العالی) را در مورد این آیین نامه و فعالیت طبق آن اعلام فرمایید.
پاسخ معظم له:⬇️
چنانچه آیین نامه مزبور از نظر شورای محترم نگهبان مورد تأیید باشد، فعالیت اقتصادی بر طبق آن فی نفسه اشکال ندارد.
https://www.leader.ir/fa/content/17054/www.leader.ir
توضیح و روشنگری لازم:
کلمه فی نفسه یعنی چه؟
در عبارات و فتاوای مراجع عظام فی نفسه یعنی بدون ملاحظه جهات دیگر!
پس بنابرتوضیح فوق الذکر؛ ممکن هست جهاتی در اطراف معامله صورت گیرد که معامله را از مشروع بودن تبدیل به نامشروع و حرام نماید.
http://aminsearch.com/doc/2004716300/%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%DA%A9%D9%84%D9%85%D9%87-(%D9%81%DB%8C-%D9%86%D9%81%D8%B3%D9%87)-%DA%A9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%8C-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF-
بنابر توضیحاتی که داده شد حضرت آیةالله العظمی امام خامنه ای (مدّظلّه) به صورت شفاف و قطعی تصریح به حلال بودن و مشروع بودن بی قیدوشرط نفرموده؛ لذا به جای آنکه بفرمایند اشکال ندارد؛ فرموده فی نفسه اشکال ندارد.
بنابراین کسانی که متشرع و متدین هستند باید در اطراف این موضوع تأمّل داشته باشند و بلافاصله حکم به حلال بودنِ بی قید و شرط ندهند.
(۲) آیةالله العظمی سیستانی (مدظله) : نظر (معظم له) در مورد چنین شرکتهایی {بازاریابی هرمی و شبکه ای} و کار در آنها اظهار نظر نمی فرمایند، و مکلف در این مسأله می تواند به مجتهد اعلم بعدی رجوع کند.
منبع:
https://www.sistani.org/persian/qa/0840/
(۳) آیةالله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
جمع بندی سخنان معظم له در باره شبکه های بازاریابی
https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=4&lid=0&mid=401708&catid=0
(۴) آیةالله العظمی وحید خراسانی (مدّظلّه) بازار یابی شبکهای بنابر احتیاط واجب صحیح نیست و در این احتیاط واجب نمیتوانید به کسی دیگر رجوع نمائید.
(استفتاء/ ۱۰۹۱)
http://wahidkhorasani.com/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C/%D8%B3%D8%A4%D8%A7%D9%84-%D9%81%D9%82%D9%87%D9%8A/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7/4713_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%D8%A7%DB%8C
(۵) آیةالله العظمی صافی گلپایگانی (مدّظلّه) به طور کلّي دادن پول در مقابل دلالي فردي که مشتري را به صورت مستقيم معرفي ميکند تحت عنوان جعاله اشکال ندارد اّما چنانچه اينگونه پرداخت حّق دلالي به صورت هرمي باشد به اين صورت که در هنگام معّرفي مشتري توسط نفرات بعدي به نفرات اول هم مبلغي بدهند٬ محّل اشکال و اکل مال به باطل است. والله العالم.
https://hadana.ir/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%A8%D9%8A-%D8%B4%D8%A8%D9%83%D9%87-%D8%A7%D9%8A-%D8%B7%D8%A8%D9%82-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A2%D9%8A%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B5%D8%A7%D9%81%D9%8A/
{این مبحث تکمیل تر نیز خواهد شد}