انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

آگاهی از مطالبی پیرامون بازیافت قرآن های فرسوده و اسماء جلاله

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
 
آگاهی از مطالبی پیرامون بازیافت قرآن های فرسوده و اسماء جلاله
 
پاسخ برخی از مراجع عظام تقلید به استفتاء مبنی بر حکم خمیرکردن اوراق قرآن‌های فرسوده و نحوه برخورد با برخی اسماء متبرکه و لوح‌های فشرده قرآنی و حکم صحیح یا ناصحیح بودن خمیرکردن قرآن‌های فرسوده و کاغذ استحصالی.
با توجه به استفاده بسیاری که روزانه از قرآن‌های مختلف در مکان‌های مختلف می‌شود، ممکن است طی گذر سالیان متعدد و استفاده‌های مستمر صفحات قرآن کریم فرسوده شده و غیرقابل استفاده می‌شود. اگر قرآن‌ها از حیطه استفاده افراد خارج شده و بدون کاربردی در مکانهای مختلف مانند منازل، مساجد، مدارس و... محبوس بماند کار صحیحی نیست و برای رسیدگی به فرسودگی این دست از قرآن‌های موجود در سطح شهر باید اقداماتی شکل بگیرد.
با گذشت زمان و افزایش قرآن‌های فرسوده سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلفی عهده‌دار شده‌اند تا برای رسیدگی به اینگونه قرآن‌های که  غیر قابل استفاده شده‌اند اقداماتی را صورت دهد این اقدامات باتوجه به میزان فرسودگی قرآن چنین صورت می‌گیرد:
 
(1) برخی از قرآن‌ها به قدری قدیمی و غیرقابل استفاده می‌شوند که با گذشت سالیان بسیار متن قرآن کریم نیز حتی از روی آن‌ها پاک می‌شود.
(2) قسم دیگری از قرآن‌های فرسوده باید به صورت خمیر درآید تا از آن اوراق جدیدی ساخته شود و نوع اقدامات در جهت رسیدگی به قرآن‌ها به نسبت میزان صدمه و فرسودگی متفاوت خواهد بود.
 
به دلیل آن که اخیراً با توجه به شیوع و رایج‌ شدن اینگونه روش‌ها، استفاده از روش‌ها مورد تردید واقع شده و حکم شرعی آن مورد پرسش بسیاری قرار گرفته است، از برخی از مراجع استفتایی به عمل آمد که متن سؤال و پاسخ‌های برخی از مراجع عظام تقلید به شرح زیر است:
 
محضر مبارک مراجع با اهدای سلام و تحیات؛ همان‌گونه که حضرات‌عالی استحضار دارید، هر ساله مقدار زیادی از قرآن‌های فرسوده و غیر قابل استفاده و اسماء متبرک الهی از افراد و مراکز مختلف به سازمان‌های مختلف تحویل داده می‌شود، در چنین موقعیت‌هایی سوالاتی مطرح می‌شود:
1. آیا خمیر کردن اوراق قرآنی باید به شیوه خاصی انجام شود؟
2. آیا کاغذ استحصالی - در صورت از بین رفتن کامل خطوط قرآن - باید در مصارف خاص متناسب با شأن قرآن کریم استفاده شود؟
3. آیا عنوان «باسمه تعالی» در سربرگ اوراق اداری در صورت مسّ، حکم سایر اسماء الهی - مبنی بر وجوب طهارت - را داراست؟
4. آیا لوح‌های فشرده قرآنی از جهت لزوم رعایت احکام طهارت و آداب، به قرآن مخطوط ملحق می‌شوند؟
 
دفتر آیة‌الله العظمی امام‌خامنه‌ای:
1ـ  شیوه خاصی ندارد، همین که موجب هتک حرمت نباشد، کافی است.
2ـ واجب نیست.
3ـ این حکم را ندارد.
4ـ مسّ آن بدون وضو اشکال ندارد.
 
دفتر آیة‌الله العظمی مکارم شیرازی:
1. روشی اتخاذ شود که توهین به اسماء متبرک الهی محسوب نگردد.
2. مصرف خاصی شرط نیست.
3. حکم اسماء الهی را ندارد هر چند رعایت احتیاط خوب است.
4. احکام قرآن مخطوط را ندارد.
 
دفتر مرحوم آیة‌الله العظمی بهجت:
1. جایز نیست مگر با محو کردن کامل خطوط قرآن از اول بوسیله رنگ یا امثال آن.
2. اگر کسانیکه آنها را دادند ، به نیت تبدیل شدن به قرآن بوده ، باید همان طور عمل شود و در غیر اینصورت هم مصارف مناسب با شأن قرآن اولی است.
3. بله ، ضمیر حکم اسماء را دارد.
4. خیر.
 
دفتر آیة‌الله العظمی سیستانی:
1. عرفاً هتک محسوب نشود.
2. لازم نیست.
3. ندارد.
4. ملحق نمی شود.
 
دفتر آیة‌الله العظمی شبیری زنجانی:
1. خمیر کردن اوراق قرآنی باید با رعایت دو نکته انجام شود:
یک: به شکلی انجام شود که عرفاً بی احترامی به قرآن کریم محسوب نشود.
دو: از دست زدن بی وضو به اوراق اجتناب شود
2. کاغذ استحصالی با توجه به از بین رفتن کامل خطوط قرآن حکم کاغذ معمول را دارد.
3. حکم سایر اسماء الهی را دارد.
4. هر چند لوح‌های فشرده قرآنی حکم طهارت و حرمت مس بدون وضو را ندارد، ولی از آن جا که شامل متون قرآن (به شکل دیجیتال) است، باید به گونه‌ای رفتار شود که عرفاً موجب بی‌احترامی به قرآن نشود.
 
نکته ای نگران کننده تحویل اسماء الله به بازیافت برای مؤمنین:
سؤال: آیا تحویل کاغذهای حاوی اسماء الله و اسماء معصومین (علیهم السلام) به بازیافت جهت تبدیل به شی ء جدیدی مثلاً مقوا، هتک حرمت محسوب می شود یا خیر؟
پاسخ: همین که این اسما در مجموعه کاغذها قرار می گیرد و طوری محترمانه از بین می روند که دیگر اثری از اسماء جلاله نمی ماند و مثلاً به مقوا تبدیل می شوند عُرف آن را هتک نمی داند زیرا اگر عُرف آن را هتک بداند شرایط خیلی سخت و موجب عُسر و حَرَج می شود و البته تعیین مصداق هتک با عُرف است و عُرف هم اینگونه قضاوت نمی کند.
 
دو نکته قابل دقّت است:
(1) بازیافت کاغذ به چه صورت انجام میگیرد؟ ظاهرا تحقیق در این مساله نظر مؤمنین را تغییر می دهد.
برای اطلاع از نحوه بازیافت کاغذ آدرس زیر را مشاهده کنید:
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=149125
 
(2) وقتی می توان از این کاغذها به شکل مقتضی استفاده کرد خصوصا با وضعیت فعلی کاغذ و چوب و ... آیا دفن کاغذ یا ریختن آن در آب جاری، اسراف نیست؟
لذا:
برخی از مراجع عظام تحویل آنها را برای بازیافت با شرایطی که ذکر شد جایز دانسته اند لذا اگر دفن یا ریختن در آب جاری اسراف محسوب شود، لازم است به بازیافت داده شود.
 
فقط مساله ای که هست این است که گاهی در بازیافت همه نوع کاغذ اعم از کاغذهای کثیف و احیاناً نجس با هم خمیر میشود و این در حالی است که بزرگوارانی که در بازیافت فعال هستند مسلمان و مؤمن و معتقد به حرمت اسماء متبرکه دارند و لذا جای نگرانی نیست.
وانگهی بر مسؤولان فرهنگی دینی مانند حوزه های علمیه و صدا و سیما و رسانه های دینی و ملّی نظام جمهوری اسلامی لازم است همانگونه که در کشتارگاه ها ناظر می فرستند تا ذبح شرعی صورت گیرد در مراکز بازیافت نیز هر از گاهی لازم است روحانیت برای اطلاع رسانی عازم شوند.
 
وظایف شرعی مؤمنین در باره کاغذهائی که دارای عبارات و اسماء متبرّکه هست مانند: اوراق فرسوده قرآنی و اسامی خداوند و نام معصومین (علیهم السلام) و...
(1) سوزانده نشوند.
عـَنْ عـَبـْدِ اللَّهِ بـْنِ سـِنـَانٍ قـَالَ سـَمـِعـْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (عليه‌السلام) يَقُولُ لَا تُحْرِقُوا الْقَرَاطِيسَ وَ لَكِنِ امْحُوهَا وَ حَرِّقُوهَا.
عـبـدالله بـن سنان گويد: شنيدم از حضرت صادق (عليه‌السلام) مى فرمود: كاغذهاى نوشته را نسوزانيد، اول نوشته ها را محو كنيد سپس بسوزانيد.
وسائل الشیعه، چاپ آل البیت، ج 12، ص140 ح 2.
عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عليه‌السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم):‍ امـْحـُوا كـِتـَابَ اللَّهِ تـَعـَالَى وَ ذِكْرَهُ بِأَطْهَرِ مَا تَجِدُونَ وَ نَهَى أَنْ يُحْرَقَ كِتَابُ اللَّهِ وَ نَهَى أَنْ يُمْحَى بِالْأَقْلَامِ.
حـضـرت صـادق (عليه‌السلام) فـرمـود: رسـول خـدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرموده: كلمات قرآن و نام خدا را با پـاكـتـريـن چـيزى كه بدستتان رسد پاك كنيد، و از سوزاندن قرآن و محو آن با قلم نهى فرمود.
وسائل الشیعه، چاپ آل البیت، ج 12، ص141 ح 5.
(2) هتک نشوند.
عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (عليه‌السلام) عَنِ الِاسْمِ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ يَمْحُوهُ الرَّجُلُ بِالتُّفْلِ قَالَ امْحُوهُ بِأَطْهَرِ مَا تَجِدُونَ.
زراره گويد: از حضرت صادق (عليه‌السلام) سؤ ال شد: از يكى از نامهاى خداوند (كه در جائى نوشته شده ) و انسان آنرا با آب دهان پاك كند؟ فرمود: آنرا با پاكترين چيزى كه بآن دسترسى داريد پاك كنيد.
وسائل الشیعه، چاپ آل البیت، ج 12، ص140 ح 3.
(3) بی وضو مسّ نشوند.
مراجع عظام تقلید همگی مسّ قرآن و اسماء جلاله را بدون وضو جایز نمی دانند.
 
(4) با آب شسته {و محو} شود.
عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُتْبَةَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (عليه‌السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْقَرَاطِيسِ تَجْتَمِعُ هَلْ تُحْرَقُ بِالنَّارِ وَ فِيهَا شَيْ‏ءٌ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ قَالَ لَا تُغْسَلُ بِالْمَاءِ أَوَّلًا قَبْلُ
عبدالملك بن عتبه گويد: از حضرت ابى الحسن (عليه‌السلام) پرسيدم از كاغذهائى كه جـمـع مـى شـود آيا {جايز است} بآتش سوزانده شود و در آنها نام خدا است ؟ فرمود: نه ، اول آنها را با آب بشويند {و سپس ‍ بسوزانند}.
وسائل الشیعه، چاپ آل البیت، ج 12، ص140 ح 1.
عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (عليه‌السلام) قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم):‍ امـْحـُوا كـِتـَابَ اللَّهِ تـَعـَالَى وَ ذِكْرَهُ بِأَطْهَرِ مَا تَجِدُونَ وَ نَهَى أَنْ يُحْرَقَ كِتَابُ اللَّهِ وَ نَهَى أَنْ يُمْحَى بِالْأَقْلَامِ.
حـضـرت صـادق (عليه‌السلام) فـرمـود: رسـول خـدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرموده: كلمات قرآن و نام خدا را با پـاكـتـريـن چـيزى كه بدستتان رسد پاك كنيد، و از سوزاندن قرآن و محو آن با قلم نهى فرمود.
وسائل الشیعه، چاپ آل البیت، ج 12، ص141 ح 5.
 
گروه گلدسته احکام و اخلاق انهار، وابسته به پایگاه اینترنتی انهار، anhar.ir ویژه: طلاب، مبلغین، فرهنگیان و فرهیختگان.
 
تذکر:
لطفاً لینک گروه را به طلبه ها معرفی کنید ولی در اختیار غیر طلبه ها قرار ندهید.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -