↵
اعمال شب عيد فطر
شب {عید فطر} از جمله ليالى شريفه است و در فضيلت و ثواب عبادت و احياى آن احاديث بسيار وارد شده و روايت شده است كه آنشب كمتر از شب قدر نيست و از براى آن چند عمل است:
اوّل: غسل است در وقتى كه غروب كرد آفتاب؛
دوّم: احياء آن شب به نماز و دعا و استغفار و سؤ ال از حقّ تعالى و بَيْتُوته در مسجد؛
سوّم: بخواند در عقب نماز مغرب و عشاء و نماز صبح و عقب نماز عيد: «اَللّهُ اَكْبَرُ اَللّهُ اَكْبَرُ لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ وَاللّهُ اَكْبَرُ اَللّهُ اَكْبَرُ وَلِلّهِ الْحَمْدُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ عَلى ما هَدينا وَلَهُ الشُّكْرُ على ما اَوْلينا»
چهارم: چون نماز مغرب و نافله آنرا خواند دستها را بسوى آسمان بلند كند و بگويد: يا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ يا ذَاالْجُودِ يا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى كُلَّ ذَنْبٍ اَحْصَيْتَهُ وَهُوَ عِنْدَكَ فى كِتابٍ مُبينٍ
پس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگويد اَتُوبُ اِلَى اللّهِ پس هر حاجت كه دارد از حقّ تعالى بخواهد كه انشاء الله برآورده خواهد شد و در روايت شيخ است كه بعد از نماز مغرب به به سجده رود و بگويد: يا ذَاالْحَوْلِ يا ذَاالطَّوْلِ يا مُصْطَفِيا مُحَمَّدا وَناصِرَهُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لى كُلَّ ذَنْبٍ اَذْنَبْتُهُ وَنَسيتُهُ اَنَا وَهُوَ عِنْدَكَ فى كِتابٍ مُبينٍ پس بگويد صد مرتبه اَتُوبُ اِلَى اللّهِ.
پنجم: زيارت كند امام حسين (عليه السلام) را كه فضيلت بسيار دارد و زيارت مخصوصه اين شب در باب زيارات مفاتیح الجنان آمده است.
ششم: ده مرتبه بگويد ذكر يا دآئِمَ الْفَضْلِ را كه در اعمال شب جمعه آمده:«يَا دَائِمَ الْفَضْلِ عَلَى الْبَرِيَّةِ يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالْعَطِيَّةِ يَا صَاحِبَ الْمَوَاهِبِ السَّنِيَّةِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَيْرِ الْوَرَى سَجِيَّةً وَ اغْفِرْ لَنَا يَا ذَا الْعُلَى فِي هَذِهِ الْعَشِيَّةِ».
اى كسىكه جود و بخشش تو به آفريدگان هميشگى است!اى آنكه دو دست سخاوت خود را براى عطا گشودهاى!اى صاحب عطاهاى گرانبها!بر محمّد و خاندان او،نيكوخوترين مردمان درود فرصت،و ما را اى خداى بلندمرتبه در چنين شبى بيامرز.
هفتم: بجا آورد ده ركعت نمازى كه در شب آخر ماه رمضان گذشت: {که: سید بن طاووس و کفعمی نقل کرده از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلّم) که فرمود: هر که در شب آخر ماه رمضان ده رکعت نماز گزارد بخواند در هر رکعت حمد یک مرتبه و قل هو الله أحد ده مرتبه و بگوید در رکوع و سجود ده مرتبه «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ» و بعد از هر دو رکعت تشهد بخواند و سلام دهد و چون از تمام ده رکعت فارغ شد و سلام داد هزار مرتبه استغفار کند بگوید أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ و بعد از استغفار سر به سجده گذارد و بگوید در حال سجود یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا
قسم به حق آنکه مرا براستی به نبوت مبعوث فرموده که جبرئیل مرا خبر داد از اسرافیل از پروردگار خود تبارک و تعالی که سر از سجده بر نداشته باشد که بیامرزد خدا او را و قبول فرماید از او ماه رمضان را و بگذرد از گناهان او الخبر...) و این نماز در شب عید فطر نیز روایت شده و لکن در آن روایت است که تسبیح أربعه را در رکوع و سجود عوض تسبیح رکوع و سجود بخواند و به جای اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا تا به آخر دارد اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ تَقَبَّلْ صَوْمِی وَ صَلاتِی وَ قِیَامِی.
قسم به کسی که مرا به حق به پیامبری برانگیخت، جبرئیل به نقل از اسرافیل و او از پروردگار متعال به من خبر داد که: - او سرش را از سجده بر نمیدارد مگر این که خداوند او را آمرزیده، ماه رمضان را از او قبول نموده و از گناهانش میگذرد، گرچه هفتاد گناه انجام داده باشد که هر کدام از آنان بزرگتر از گناهان بندگان باشد، و از تمام اهالی منطقهای که در آن است قبول میکند عملی برای قبول شدن اعمال ماه رمضان برای قبول شدن اعمال ماه رمضان این عمل وارد شده است: عمل شریفی که سید قدس سره آن را در (اقبال) از (جعفر بن محمد الدوریستی) از کتاب (حسنی) از پیامبر (ص) روایت کرده است که فرمودند: (کسی که در شب آخر ماه رمضان ده رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت یک بار فاتحه الکتاب و ده بار قل هو الله احد بخواند و در سجده و رکوع خود ده بار بگوید: (سُبحان اللهِ وَالحَمدُ للهِ و لا اِلهَ الا اللهُ وَاللهُ اَکبَرُ) و در هر دو رکعت یک بار تشهد خوانده و سپس سلام بدهد، و در پایان ده رکعت نماز بعد از سلام دادن صدبار (استغفرالله) بگوید و هنگامی که از استغفار فارغ شد سجده کند و در سجده بگوید: (یا حَیُّ یا قَیُّومُ یا ذَالجَلالِ وَالاکرام یا رحمن الدنیا رَحمنَالدُّنیا والاخِرَه وَرَحیمَهُما، یا الهَ الاوَّلینَ والاخِرینَ اِغفِرلَنا ذُنوبَنا و تَقَبَّل مِنّا صَلواتَنا و صیامَنا و قیامَنا) قسم به کسی که مرا به حق به پیامبری برانگیخت، جبرئیل به نقل از اسرافیل و او از پروردگار متعال به من خبر داد که: - او سرش را از سجده بر نمیدارد مگر این که خداوند او را آمرزیده، ماه رمضان را از او قبول نموده و از گناهانش میگذرد، گرچه هفتاد گناه انجام داده باشد که هر کدام از آنان بزرگتر از گناهان بندگان باشد، و از تمام اهالی منطقهای که در آن است قبول میکند تا این که فرمود: این هدیه، مخصوص من و مردان و زنان امتم میباشد و خداوند متعال آن را به هیچکدام از پیامبران و مردم قبل از من نداده است. مؤمنی که در پی اصلاح مردم بوده و بهرهای از رحمت خداوندی دارد، باید این نماز را به خاطر خیر زیادی که برای بندگان خدا دارد بخواند. عالمی که در طول ماه برای هدایت مردم و اصلاح اعمال آنان در جایگاه وعظ نشسته بود چگونه میتواند نسبت به این عمل جزیی که حتی به اندازه یک جلسه وعظ نیز زحمت ندارد بی تفاوت باشد در حالی که به خوبی میداند که موعظههای او برای تمامی کسانی که در مجلس وعظ او حضور پیدا میکنند سودمند نیست، چه رسد به اهل منطقهاش که ممکن است گاهی جمعیت آن به چند میلیون نفر برسد و نیز فایده وعظ برای آنان یک دهم فایده آمرزش و قبول تمامی اعمال این ماه که در روایت آمده نیست.
هشتم: بجا آورد دو ركعت نماز در ركعت اوّل بعد از حمد هزار مرتبه توحيد و در دوّم يك مرتبه بخواند و بعد از سلام سر به سجده بگذارد و صدمرتبه بگويد: اَتُوبُ اِلَى اللّهِ پس بگويد: يا ذَالْمَنِّ وَالْجُودِ يا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ يا مُصْطَفِىَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِهِ وَافْعَلْ بى كَذا وَكَذا و بجاى آن حاجات خود را بطلبد و روايت است كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام اين دو ركعت را به اين كيفيت به جا مى آورد پس سر از سجده برمى داشت و مى فرمود بحقّ آن خداوندى كه جانم بدست قدرت اوست هر كه اين نماز را بكند هر حاجت از خدا بطلبد البتّه عطا كند و اگر بعدد ريگهاى بيابان گناه داشته باشد خدا بيامرزد ودر روايت ديگر بجاى هزار مرتبه توحيد صد مرتبه وارد شده لكن نماز را بعد از نماز مغرب و نافله آن بايد بجا آورد؛
و شيخ و سيّد بعد از اين نماز اين دعا را نقل كرده انديا اَللّهُ يا اَللّهُ يا اَللّهُ يا رَحْمنُ يا اَللّهُ يا رَحيمُ يا اَللّهُ يا مَلِكُ يا اَللّهُ يا قُدُّوسُ يا اَللّهُ يا سَلامُ يا اَللّهُ يا مُؤْمِنُ يا اَللّهُ يا مُهَيْمِنُ يا اَللّهُ يا عَزيزُ يا اَللّهُ يا جَبّارُ يا اَللّهُ يا مُتَكَبِّرُ يا اَللّهُ يا خالِقُ يا اَللّهُ يا بارِئُ يا اَللّهُ يا مُصَوِّرُ يا اَللّهُ يا عالِمُ يا اَللّهُ يا عَظيمُ يا اَللّهُ يا عَليمُ يا اَللّهُ يا كَريمُ يا اَللّهُ يا حَليمُ يا اَللّهُ يا حَكيمُ يا اَللّهُ يا سَميعُ يا اَللّهُ يا بَصيرُ يا اَللّهُ يا قَريبُ يا اَللّهُ يا مُجيبُ يا اَللّهُ يا جَوادُ يا اَللّهُ يا ماجِدُ يا اَللّهُ يا مَلِىُّ يا اَللّهُ يا وَفِىُّ يا اَللّهُ يا مَوْلى يا اَللّهُ يا قاضى يا اَللّهُ يا سَريعُ يا اَللّهُ يا شَديدُ يا اَللّهُ يا رَؤُفُ يا اَللّهُ يا رَقيبُ يا اَللّهُ يا مَجيدُ يا اَللّهُ يا حَفيظُ يا اَللّهُ يا مُحيطُ يا اَللّهُ يا سَيِّدَ السّاداتِ يا اَللّهُ يا اَوَّلُ يا اَللّهُ يا اخِرُ يا اَللّهُ يا ظاهِرُ يا اَللّهُ يا باطِنُ يا اَللّهُ يا فاخِرُ يا اَللّهُ يا قاهِرُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا وَدُودُ يا اَللّهُ يا نُورُ يا اَللّهُ يا رافِعُ يا اَللّهُ يا مانِعُ يااَللّهُ يادافِعُ يااَللّهُ يا فاتِحُ يااَللّهُ يانَفّاحُ [عُ] يااَللّهُ ياجَليلُ يااَللّهُ يا جَميلُ يا اَللّهُ يا شَهيدُ يا اَللّهُ يا شاهِدُ يا اَللّهُ يا مُغيثُ يا اَللّهُ يا حَبيبُ يا اَللّهُ يا فاطِرُ يا اَللّهُ يا مُطَهِّرُ يا اَللّهُ يا مَلِكُ يا اَللّهُ يا مُقْتَدِرُ يا اَللّهُ يا قابِضُ يا اَللّهُ يا باسِطُ يا اَللّهُ يا مِحيى يا اَللّهُ يا مُميتُ يا اَللّهُ يا باعِثُ يا اَللّهُ يا وارِثُ يا اَللّهُ يا مُعطى يا اَللّهُ يا مُفْضِلُ يا اَللّهُ يا مُنْعِمُ يا اَللّهُ يا حَقُّ يا اَللّهُ يا مُبينُ يا اَللّهُ يا طَيِّبُ يا اَللّهُ يا مُحْسِنُ يا اَللّهُ يا مُجْمِلُ يا اَللّهُ يا مُبْدِئُ يا اَللّهُ يا مُعيدُ يا اَللّهُ يا بارِئُ يا اَللّهُ يا بَديعُ يا اَللّهُ يا هادى يا اَللّهُ يا كافى يا اَللّهُ يا شافى يا اَللّهُ يا عَلِىُّ يا اَللّهُ يا عَظيمُ يا اَللّهُ يا حَنّانُ يا اَللّهُ يا مَنّانُ يا اَللّهُ يا ذَاالْطَّوْلِ يا اَللّهُ يا مُتَعالى يا اَللّهُ يا عَدْلُ يا اَللّهُ يا ذَاالْمَعارِجِ يا اَللّهُ يا صادِقُ يا اَللّهُ يا صَدُوقُ يا اَللّهُ يا دَيّانُ يا اَللّهُ يا باقى يا اَللّهُ يا واقى يا اَللّهُ يا ذَاالْجَلالِ يا اَللّهُ يا ذَاالاِْكْرامِ يا اَللّهُ يا مَحْمُودُ يا اَللّهُ يا مَعْبُودُ يا اَللّهُ يا صانِعُ يا اَللّهُ يا مُعينُ يا اَللّهُ يا مُكَوِّنُ يا اَللّهُ يا فَعّالُ يا اَللّهُ يا لَطيفُ يا اَللّهُ ياغَفُورُ يااَللّهُ يا شَكُورُ يااَللّهُ يا نُورُ يااَللّهُ يا قَديرُ [يمُ] يااَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يااَللّهُ يا رَبّاهُ يااَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يا اَللّهُ يا رَبّاهُ يااَللّهُ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَتَمُنَّ عَلَىَّ بِرِضاكَ وَتَعْفُوَ عَنّى بِحِلْمِكَ وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَّيِّبِ وَمِنْ حَيْثُ اَحْتَسِبُ وَمِنْ حَيْثُ لا اَحْتَسِبُ فَاِنّى عَبْدُكَ لَيْسَ لى اَحَدٌ سِواكَ وَلا اَحَدٌ اَسْئَلُهُ غَيْرُكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ ما شاَّءَ اللّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظيمِ
پس به سجده مى روى و مى گويى : يااَللّهُ يااَللّهُ يااَللّهُ يارَبُِّ يارَبُِّ يارَبُِّ يا مُنْزِلَ الْبَرَكاتِ بِكَ تُنْزَلُ كُلُّ حاجَةٍ اَسْئَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ فى مَخْزُونِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ وَالاْسْماَّءِ الْمَشْهُوراتِ عِنْدَكَالْمَكْتُوبَةِعَلى سُرادِقِ عَرْشِكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَقْبَلَ مِنّى شَهْرَ رَمَضانَ وَتَكْتُبَنى مِنَ الْوافِدينَ اِلى بَيْتِكَ الْحَرامِ وَتَصْفَحَ لى عَنِ الذُّنُوبِ الْعِظامِ وَتَسْتَخْرِجَ [لى] يا رَبِّ كُنُوزَكَ يا رَحْمنُ.
نهم: چهارده ركعت نماز كند بخواند در هر ركعتى حمد و آية الكرسى و سه مرتبه قل هُوَ اللّه اَحَدٌ تا براى او باشد به هر ركعتى ثواب عبادت چهل سال و عبادت هر كه روزه گرفته و نماز خوانده در آن ماه.
دهم: شيخ در مصباح فرموده كه در آخر شب غسل كن و بنشين در جاى نماز خود تا طلوع فجر.